Karbowaniec

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Karbowaniec
	; 1 000 000 karbowańców z 1995
Kod ISO 4217	UAK
Państwo	Ukraińska Republika Ludowa; Komisariat Rzeszy Ukraina; Ukraina
Lata w obiegu	1918–1920, 1942–1944, 1992–1996
Bank centralny	Narodowy Bank Ukrainy
Podział	1 karbowaniec = 100 kopiejek
Banknoty	1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10 000,; 20 000, 50 000, 100 000,; 200 000, 500 000, 1 000 000 karbowańców
Monety	200 000, 1 000 000, 2 000 000 karbowańców; (jako kolekcjonerskie)

Karbowaniec (również karbowaneć, ukr. карбованець) – jednostka pieniężna Ukrainy w latach 1918–1920, 1942–1944 i 1992–1996.

Historia

Historycznie, określeniem „karbowaneć” nieoficjalnie nazywano na terenie Ukrainy rosyjskiego rubla^[1]. W okresie Pierwszej Republiki (1917–1920) karbowaneć został oficjalną walutą nowego państwa, wkrótce zastąpiony przez hrywnę (hrywnia)^[2].

W ZSRR nazwa „karbowaniec” była używana oficjalnie jako ukraińskojęzyczny odpowiednik słowa „rubel” i widniała na radzieckich banknotach^[1].

W czasie okupacji niemieckiej (Reichskommissariat Ukraine, 1941–1945) Centralny Emisyjny Bank Ukrainy (Zentralnotenbank Ukraine) w stolicy Komisariatu Rzeszy Ukrainy Równem emitował banknoty o nazwie karbowanez (fonetyczny przekaz nazwy ukraińskiej w języku niemieckim). 10 karbowańców według oficjalnego kursu wymieniano na 1 reichsmarkę. W obiegu były nominały 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 karbowańców^[3].

Po rozpadzie ZSRR, w 1992 roku Narodowy Bank Ukrainy wprowadził do obiegu banknoty (wydrukowane we Francji), nie będące w pełni walutą narodową, lecz zaopatrzone w nazwę „kupon”, czyli dosłownie jako „pokwitowanie na [XXX] karbowańców” (1–1000 karbowańców emisji 1991 i 1992 roku – tylko nazwa „karbowańców”; 5000–1 000 000 karbowańców emisji 1993, 1995 i 1996 roku – „ukraińskich karbowańców”). Powszechnie nazywano te banknoty „kuponami”, gdyż napis „kupon” był bardziej widoczny, niż „karbowaniec”, jednak oficjalna nazwa waluty krajowej była właśnie „karbowaneć”. Zwlekano z wprowadzeniem wydrukowanych i wytłoczonych już w 1992 roku i magazynowanych hrywien ze względu na niestabilność ekonomiczną i hiperinflację. Banknoty karbowańców 1991–1995 były wykonane na prymitywnym poziomie i prawie nie posiadały zabezpieczeń, łącznie z tym, że żaden banknot o nominale poniżej 100 karbowańców (czyli cała emisja 1991 roku) nie posiadał nawet unikatowego numeru bankowego. W ciągu czterech lat (1992–1996) w obiegu były banknoty o nominale 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000, 10 000, 20 000, 50 000, 100 000, 200 000, 500 000, 1 000 000 karbowańców. W roku 1996, kiedy ministrem finansów był Wiktor Juszczenko, wprowadzono nową walutę, hrywnę, dokonując wymiany karbowańców na hrywnę w przeliczeniu 100000:1^[4].

Banknoty

Emisja 1991

W 1991 r. wprowadzono banknoty o nominałach 1, 3, 5, 10 25, 50 i 100 karbowańców (Zwane również kuponami). Wszystkie banknoty z 1991 r. miały taką samą szatę graficzną. Banknoty nie posiadały numerów seryjnych. W 1992 r. wydano do obiegu banknoty o nominałach 100, 200, 500 i 1000 karbowańców, które już posiadały numery seryjne.

Wygląd		Nominał	Wymiary	Kolor	Opis		Daty
Awers	Rewers	Nominał	Wymiary	Kolor	Awers	Rewers	Druku	Wprowadzenia	Wycofania
		1	105 x 54 mm	Brązowy	Łybedź	Ławra Peczerska	1991	10 stycznia 1992	1 października 1994
		3		Zielony
		5		Niebieski
		10		Różowy
		25		Fioletowy
		50		Zielony
		100		Brązowy					14 marca 1994
Nie wprowadzone do obiegu
		250	105 x 54 mm	8 odmian kolorów (czerwony, pomarańczowy, brązowy, oliwkowy, turkusowy, niebieski, niebieski, fioletowy)	Łybedź	Ławra Peczerska	1991	Nie były nigdy w obiegu
		500	105 x 54 mm		Łybedź	Ławra Peczerska	1991	Nie były nigdy w obiegu

Emisja 1992-1995

Nominał	Rozmiar	Kolor	Opis awers	Opis rewers	Data Wprowadzenia	Data Wycofania
100	105 x 54 mm	Pomarańczowy	Kij, Szczek i Choryw	Ławra Peczerska	25 maja 1992	15 maja 1995
200		Brązowy			22 czerwca 1992	15 maja 1995
500		Niebieski				1 września 1995
1000		Fioletowy				17 września 1996
2000		Niebieski			3 marca 1993
5000		Czerwony			3 marca 1993
5000		Czerwony			12 lutego 1995
10 000	126 x 56 mm	Zielony	Wzgórze Świętego Włodzimierza	Budynek Narodowego Banku Ukrainy	17 listopada 1993
					6 stycznia 1995
					29 stycznia 1996
20 000		Fioletowy			17 listopada 1993
					7 października 1994
					6 lutego 1995
					29 stycznia 1996
50 000		Brązowy			17 listopada 1993
					7 października 1994
					6 lutego 1995
100 000		Szary			17 listopada 1993
100 000		Szary			7 października 1994
200 000		Brązowy		Opera Kijowska	16 maja 1994
500 000		Niebieski		Opera Kijowska	9 grudnia 1994
1 000 000		Brązowy	Taras Szewczenko	Budynek Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki	12 maja 1995