Karabin SWT
.jpg) SWT-40 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1940 |
| Produkcja |
1940–1945 |
| Wyprodukowano |
1 600 000 |
| Dane techniczne | |
| Kaliber |
7,62 mm |
| Nabój | |
| Magazynek |
10 nab.[1] |
| Wymiary | |
| Długość |
1226 mm[1] |
| Długość lufy |
635 mm[1] |
| Masa | |
| broni |
3,9 kg (bez magazynka), 4,51 kg (karabin załadowany) |
| Inne | |
| Prędkość pocz. pocisku |
840 m/s |
| Szybkostrzelność praktyczna |
~25 strz./min |
| Zasięg maks. |
1500 m[1] |
SWT (ros. Самозарядная винтовка Токарева[a] pol. Samopowtarzalny karabin Tokariewa) – radziecki karabin samopowtarzalny skonstruowany na przełomie lat 30 i 40 XX w. przez Fiodora Tokariewa. Używany głównie w czasie wojny radziecko-fińskiej 1939-1940 i tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej 1941-1945.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1938 roku w ZSRR przeprowadzono konkurs na karabin samopowtarzalny, następcę karabinów powtarzalnych Mosin wz. 1891/30 i niezbyt udanego karabinu automatycznego AWS. Zwycięzcą konkursu został Fiodor Tokariew.
Jego karabin został przyjęty do uzbrojenia w 1938 roku[1]. W następnym roku wyprodukowano krótką serię karabinów oznaczonych jako SWT-38. Były one testowane w warunkach bojowych w czasie wojny zimowej. Efektem testów było wprowadzenie do produkcji w 1940 roku zmodernizowanej wersji karabinu Tokariewa oznaczonej jako SWT-40[1]. Jednocześnie rozpoczęto wytwarzanie wersji wyborowej wyposażonej w celownik optyczny PU[1].
Do ataku Niemiec na ZSRR planowano przezbrojenie drużyn strzeleckich Armii Czerwonej w karabiny samopowtarzalne i do końca 1941 roku wyprodukowano ich ponad milion[2]. Od 1942 roku jednak ograniczono ich produkcję i powrócono do wyposażania żołnierzy w karabiny powtarzalne Mosina, przy tym znaczna liczba SWT została utracona w pierwszych miesiącach wojny[2]. Produkcja nowego karabinu okazała się znacznie trudniejsza niż starego Mosina. Okazało się ponadto, że żołnierze Armii Czerwonej wykazują zbyt małą dbałość o broń, wskutek czego karabiny SWT w ich rękach często się zacinały. W efekcie karabiny SWT stanowiły stosunkowo niewielką część broni długiej używanej przez wojska radzieckie i nigdy nie zastąpiły starszych wzorów.
Po ataku niemieckim na ZSRR w 1941 roku spora liczba SWT dostała się w ręce żołnierzy niemieckich. Otrzymały one oznaczenia Selbstladegewehr 258(r) (SWT-38), Selbstladegewehr 259(r) (SWT-40) i Selbstlade-Zielfernrohrgewehr 260(r) (SWT-40 z celownikiem PU).
Około 3000 SWT-38 zostało zdobytych przez Finów podczas wojny zimowej, a dalsze ok. 17.000 SWT podczas tzw. wojny kontynuacyjnej 1941-1944, i było następnie używanych przez wojsko fińskie, gdzie cieszyły się popularnością wśród żołnierzy[3].
Oprócz Finów, również i Niemcy bardzo cenili zdobyczne krabiny SWT[4]. Bardzo dobrą opinię o karabinie snajperskim SWT-40 miała też Ludmiła Pawliczenko, snajperka i Bohater Związku Radzieckiego[5].
W 1942 roku zaprzestano wytwarzania wersji wyborowej, natomiast w 1945 roku po rozpoczęciu produkcji karabinka samopowtarzalnego SKS, ostatecznie zamknięto produkcję SWT. Dokładna wielkość produkcji pozostaje nieznana, ocenia się, że powstało 1,6-2 milionów sztuk SWT[2].
Opis techniczny
[edytuj | edytuj kod]Karabin SWT-40 był bronią samopowtarzalną. Automatyka broni działała na zasadzie odprowadzania gazów prochowych, tłok gazowy o długim skoku, zamek ryglowany przez przekoszenie. Broń strzelała z zamka zamkniętego. Mechanizm spustowy z możliwością strzelania ogniem pojedynczym. Zasilanie z pudełkowych magazynków o pojemności 10 naboi[1]. Można było także ładować magazynek bez odłączania go od broni za pomocą pięcionabojowych łódek od karabinu Mosin[2]. Przyrządy celownicze składają się z muszki i celownika krzywkowego[1] (ze szczerbinką).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej s. 221
- ↑ a b c d Krzysztof Winiecki: SWT-40 kontra M1 Garand, "Broń i Amunicja" nr 03/2013, ss.34-35
- ↑ Semiautomatic and Automatic Rifles w serwisie JAEGER PLATOON: FINNISH ARMY 1918 - 1945 WEBSITE [dostęp 29-8-2016]
- ↑ Nikołajew 2018 ↓, s. 13.
- ↑ Nikołajew 2018 ↓, s. 14.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.
- Jewgienij Nikołajew: Czerwony snajper. Wspomnienia z frontu wschodniego. Warszawa: 2018. ISBN 978-83-7773-968-6.