Jaszczurnikowate
| Synodontidae[1] | |
 Przedstawiciel rodziny – Synodus synodus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina |
jaszczurnikowate |
Jaszczurnikowate[2] (Synodontidae) – rodzina drapieżnych ryb skrzelokształtnych (Aulopiformes). Z powodu podobieństwa kształtu głowy i pyska do jaszczurek określane są też nazwą ryby-jaszczurki[3]. Niektóre gatunki są poławiane gospodarczo.
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Ocean Atlantycki, Ocean Spokojny i Ocean Indyjski. Zasiedlają przybrzeżne wody morskie nad piaszczystym dnem, przedstawiciele rodzaju Saurida wpływają do wód słonawych.
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Jaszczurnikowate przypominają jaszczurki kształtem głowy i pyska, rozmiarami oraz zachowaniem[3]. Ich ciało jest wydłużone, cylindryczne, rzadko przekracza długość 30 cm. Największe osobniki z rodzaju Harpadon dorastają do około 70 cm. Lekko spłaszczona głowa pokryta jest łuskami. Duży, szeroki, bardzo głęboko wcięty otwór gębowy z licznymi, ostrymi, drobnymi zębami, również na języku. 8–26 promieni branchiostegalnych (podskrzelowych)[4]. W płetwach brak promieni twardych. Płetwy brzuszne duże, położone przed nasadą płetwy grzbietowej[2]. Mała płetwa tłuszczowa położona jest nad odbytową, przy nasadzie ogona. Płetwa ogonowa widełkowato wcięta. Liczba kręgów: 39–67[4]. Ubarwienie piaskowe z deseniem plamek, pręg lub zygzaków w kontrastowych kolorach. Larwy są smukłe i przezroczyste. Do osobników dorosłych upodabniają się przy długości około 5 cm[3].
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Jaszczurnikowate są żarłocznymi drapieżnikami, żywiącymi się rybami i skorupiakami. Polują z ukrycia, zwykle zamaskowane na dnie, często przysypane piaskiem. Atak jest błyskawiczny[3].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]
Rodzaje zaliczane do tej rodziny są zgrupowane w podrodzinach[5]:
- Harpadontinae (harpadonowate[6]): Harpadon — Saurida
- Synodontinae: Synodus — Trachinocephalus
Rodzajem typowym rodziny jest Synodus.
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]Nieliczne gatunki jaszczurnikowatych są lokalnie poławiane na niewielką skalę. Ich mięso jest uważane za smaczne[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Synodontidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 55. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ a b c d Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.
- ↑ a b Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- ↑ W. N. Eschmeyer: Catalog of Fishes electronic version (5 Feb 2014). California Academy of Sciences. [dostęp 2014-02-09]. (ang.).
- ↑ Nazwa „harpodonowate” (od Harpodon, syn. Harpadon) pojawiła się w: Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.. W późniejszej literaturze stosowano już nazwę „harpadonowate”, np. w: Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.