Jan Moszew

Jan Moszew
Data i miejsce urodzenia	30 maja 1900 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	12 marca 1970 ; Kraków
	Profesor nauk chemicznych
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1930
Habilitacja	1938
Profesura	1947
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
	Prorektor UJ
	Odznaczenia

Jan Moszew (ur. 30 maja 1900 w Krakowie, zm. 12 marca 1970 tamże) – polski chemik.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa, krawca, i Julii z Krupów. Po ukończeniu (z odznaczeniem^[1]) V Państwowego Gimnazjum w Krakowie^[2], w 1918 rozpoczął studia na Wydziale Komunikacji Politechniki Lwowskiej. Na przełomie 1918/1919 brał udział w walkach o Lwów, a następnie do 1921 służył w 20 pułku piechoty w Krakowie. Od 1921 studiował chemię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1926 absolutorium. W 1930 uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie chemii na podstawie pracy doktorskiej O peri-dwubenzylonaftalenie i dwóch innych izomerycznych węglowodorach, a w 1938 habilitował się na podstawie pracy Synteza połączeń typu 2-fenylo-3',4',2,3-chinolino-chinoliny, uzyskując stopień docenta chemii organicznej na Wydziale Filozoficznym UJ^[1].

6 listopada 1939 został aresztowany podczas Sonderaktion Krakau, więziony był w Krakowie, Wrocławiu, a następnie w niemieckich obozach koncentracyjnych Sachsenhausen i Dachau. Po zwolnieniu z obozu (11 stycznia 1941) powrócił do Krakowa i od połowy 1941 podjął pracę w farbiarni futer „Krawar” jako chemik-farbiarz. Od grudnia 1943 pracował jako nauczyciel materiałoznawstwa w Dokształcającej Szkole Zawodowej Nr 2. Równocześnie w pierwszej połowie 1944 brał udział w tajnym nauczaniu, prowadząc wykłady z chemii organicznej dla studentów Wydziału Lekarskiego UJ. Od czerwca 1944 do stycznia 1945 ukrywał się przed gestapo we wsi Siepraw k. Myślenic^[1].

Po powrocie do Krakowa, w lutym 1945 został mianowany kierownikiem Zakładu Chemii Organicznej UJ. Otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego (1947) i zwyczajnego (1956). Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1952–1956. Był też prodziekanem Wydziału Matematyki, Fizyk i Chemii, kierownikiem pracowni w Zakładzie Syntez Organicznych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, kierownikiem Katedry Chemii w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie (1952–1954). Członek PPS i PZPR (1948–1957).

Przedmiotem badań naukowych J. Moszewa były węglowodory o pierścieniach skondensowanych i ich pochodne, syntezy pochodnych chinoliny, trzymania substancji o właściwościach antyhistaminowych, przeciwgruźliczych oraz przeciwrakowych. Współpracował również z Instytutem Onkologicznym Akademii Medycznej w Krakowie.

Od 1932 był mężem Ireny z Jabłońskich (1907–1995), miał syna Macieja, architekta i twórcy krakowskich szopek.

Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XVII-4-16)^[3]^[4].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)^[5]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)^[6]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Jan Moszew (1900–1970), chemik organik [dostęp 2024-01-18].
↑ Wydziału Chemii - Uniwersytetu Jagiellońskiego - Naukowe Koło Chemików Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], nkch.chemia.uj.edu.pl [dostęp 2024-01-18] .
↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 195, ISBN 978-83-233-4527-5 .
↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-18] .
↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia

[:0-1] Jan Moszew (1900–1970), chemik organik [dostęp 2024-01-18].

[2] Wydziału Chemii - Uniwersytetu Jagiellońskiego - Naukowe Koło Chemików Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], nkch.chemia.uj.edu.pl [dostęp 2024-01-18] .

[3] Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 195, ISBN 978-83-233-4527-5 .

[4] Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-18] .

[5] M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.

[6] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]