Przejdź do zawartości

Jan Czarny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Czarny
Data i miejsce urodzenia

15 lipca 1918
Kalisz

Data i miejsce śmierci

3 listopada 1985
Łódź

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Spojrzenia, Tresowany motyl

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Nagrody

nagroda Ministra Kultury i Sztuki

Jan Czarny, właśc. Jan Czerny[1] (ur. 15 lipca 1918 w Kaliszu[2], zm. 3 listopada 1985[3][2] w Łodzi[2]) – polski poeta, prozaik, satyryk, tłumacz literatury radzieckiej i czeskiej, autor tekstów estradowych i scenariuszy filmów animowanych, malarz.

Ukończył Gimnazjum im. Asnyka w Kaliszu[4], następnie Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych (Poznań). W latach 1939–1943 przebywał w obozie jenieckim w ZSRR. W latach 1943–1946 służył w LWP. Po wojnie osiadł w Łodzi. W 1945 roku debiutował na łamach prasy łódzkiej jako satyryk. W latach 1948–1978 był redaktorem w Studiu Opracowań Filmów. W 1959 roku otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za przekłady satyry czeskiej. Współpracował stale z tygodnikiem "Odgłosy" i kwartalnikiem "Osnowa". Pisał teksty krytyczne o sztuce i literaturze oraz wstępy do katalogów wystaw artystycznych. W 1957 r. był pomysłodawcą i współzałożycielem Piątego koła, które skupiało najwybitniejszych łódzkich poetów, malarzy, architektów i historyków sztuki, organizowało wystawy i opublikowało dwa zeszyty poetycko-malarskie. W 1962 r. otrzymał wyróżnienie na festiwalu w Oberhausen za film animowany z jego scenariuszem. Jan Czarny był członkiem ZLP i ZAiKS-u.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały” i Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury[5].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jego żoną w latach 1984–1985 była poetka i krytyczka literacka – Lucyna Skompska[6].

Pochowany na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera: XVIII, rząd: 1, grób: 62)[7].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
  • Fraszki
  • Spojrzenia (poezja)
  • 333 fraszki
  • Fraszki i antyfraszki
  • Tresowany motyl (opowiadania)
  • Albinos (powieść)
  • Zacieki (powieść)
  • Epigranaty: fraszki, aforyzmy[8]
  • Korekta śniegu (poezja)[9]
  • Fabryka kurzu (opowiadania)[10]
  • Obroża nie wszystkich obraża (wybór aforyzmów)[11]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Miejska Galeria Sztuki w Łodzi [online], www.mgslodz.pl [dostęp 2024-08-04].
  2. a b c Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan, Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, „IBL PAN, sygn. III-19.452 t.1-10”, 2, C - F, 1994, s. 89 [dostęp 2023-12-17].
  3. nekrolog, „Dziennik Łódzki” (261), bc.wbp.lodz.pl, 7 listopada 1985, s. 4 [dostęp 2023-12-17].
  4. Julia Pitera: Czarny Jan. W: Jadwiga Czachowska (red.), Alicja Szałagan (red.): Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 89. ISBN 83-02-05446-1.
  5. Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 141, ISBN 83-223-2073-6.
  6. Skompska Lucyna, [w:] Katarzyna Batora, Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku, 29 czerwca 2024.
  7. Cmentarz - strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-08-04].
  8. Jan Czarny, Epigranaty : fraszki, aforyzmy, wyd. 1, Łódź: Wydawn. Łódzkie, 1983, ISBN 83-218-0238-9, OCLC 11981080 [dostęp 2022-01-28].
  9. Jan Czarny, Korekta śniegu, wyd. 1, Łódź: Wydawn. Łódzkie, 1984, ISBN 83-218-0418-7, OCLC 13591692 [dostęp 2022-01-28].
  10. Jan Czarny, Fabryka kurzu : opowiadania, Łódź: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział, 2009, ISBN 978-83-88552-70-0, OCLC 751316377 [dostęp 2022-01-28].
  11. Jan Czarny, Obroża nie wszystkich obraża : aforyzmy, Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2018, ISBN 978-83-8052-423-1, OCLC 1150636524 [dostęp 2022-01-28].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]