Jan Czarny
Jan Czarny, właśc. Jan Czerny[1] (ur. 15 lipca 1918 w Kaliszu[2], zm. 3 listopada 1985[3][2] w Łodzi[2]) – polski poeta, prozaik, satyryk, tłumacz literatury radzieckiej i czeskiej, autor tekstów estradowych i scenariuszy filmów animowanych, malarz.
Ukończył Gimnazjum im. Asnyka w Kaliszu[4], następnie Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych (Poznań). W latach 1939–1943 przebywał w obozie jenieckim w ZSRR. W latach 1943–1946 służył w LWP. Po wojnie osiadł w Łodzi. W 1945 roku debiutował na łamach prasy łódzkiej jako satyryk. W latach 1948–1978 był redaktorem w Studiu Opracowań Filmów. W 1959 roku otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za przekłady satyry czeskiej. Współpracował stale z tygodnikiem "Odgłosy" i kwartalnikiem "Osnowa". Pisał teksty krytyczne o sztuce i literaturze oraz wstępy do katalogów wystaw artystycznych. W 1957 r. był pomysłodawcą i współzałożycielem Piątego koła, które skupiało najwybitniejszych łódzkich poetów, malarzy, architektów i historyków sztuki, organizowało wystawy i opublikowało dwa zeszyty poetycko-malarskie. W 1962 r. otrzymał wyróżnienie na festiwalu w Oberhausen za film animowany z jego scenariuszem. Jan Czarny był członkiem ZLP i ZAiKS-u.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały” i Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”[5].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Jego żoną w latach 1984–1985 była poetka i krytyczka literacka – Lucyna Skompska[6].
Pochowany na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera: XVIII, rząd: 1, grób: 62)[7].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Fraszki
- Spojrzenia (poezja)
- 333 fraszki
- Fraszki i antyfraszki
- Tresowany motyl (opowiadania)
- Albinos (powieść)
- Zacieki (powieść)
- Epigranaty: fraszki, aforyzmy[8]
- Korekta śniegu (poezja)[9]
- Fabryka kurzu (opowiadania)[10]
- Obroża nie wszystkich obraża (wybór aforyzmów)[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Miejska Galeria Sztuki w Łodzi [online], www.mgslodz.pl [dostęp 2024-08-04] .
- ↑ a b c Jadwiga Czachowska , Alicja Szałagan , Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, „IBL PAN, sygn. III-19.452 t.1-10”, 2, C - F, 1994, s. 89 [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ nekrolog, „Dziennik Łódzki” (261), bc.wbp.lodz.pl, 7 listopada 1985, s. 4 [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ Julia Pitera: Czarny Jan. W: Jadwiga Czachowska (red.), Alicja Szałagan (red.): Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 89. ISBN 83-02-05446-1.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 141, ISBN 83-223-2073-6 .
- ↑ Skompska Lucyna, [w:] Katarzyna Batora , Polscy pisarze i badacze przełomu XX i XXI wieku, 29 czerwca 2024 .
- ↑ Cmentarz - strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-08-04] .
- ↑ Jan Czarny , Epigranaty : fraszki, aforyzmy, wyd. 1, Łódź: Wydawn. Łódzkie, 1983, ISBN 83-218-0238-9, OCLC 11981080 [dostęp 2022-01-28] .
- ↑ Jan Czarny , Korekta śniegu, wyd. 1, Łódź: Wydawn. Łódzkie, 1984, ISBN 83-218-0418-7, OCLC 13591692 [dostęp 2022-01-28] .
- ↑ Jan Czarny , Fabryka kurzu : opowiadania, Łódź: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział, 2009, ISBN 978-83-88552-70-0, OCLC 751316377 [dostęp 2022-01-28] .
- ↑ Jan Czarny , Obroża nie wszystkich obraża : aforyzmy, Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2018, ISBN 978-83-8052-423-1, OCLC 1150636524 [dostęp 2022-01-28] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.
- Absolwenci I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Kaliszu
- Ludzie urodzeni w Kaliszu
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Pisarze związani z Kaliszem
- Polscy pisarze współcześni
- Polscy poeci XX wieku
- Polscy prozaicy XX wieku
- Urodzeni w 1918
- Zmarli w 1985
- Żołnierze ludowego Wojska Polskiego – uczestnicy walk na froncie wschodnim
- Pisarze związani z Łodzią
- Pochowani na cmentarzu Doły w Łodzi