Hellboy

Hellblazer

Scenariusz	Mike Mignola
Rysunki	Mike Mignola
Kraj wydania	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Data pierwszego wydania	1993-2016
Wydawca	Dark Horse Comics
Pierwszy wydawca polski	Egmont Polska

Graffiti Hellboy'a w Espejo autorstwa Zarateman'a.

Hellboy – amerykańska seria komiksowa z pogranicza horroru, science-fiction i fantasy, stworzona przez Mike’a Mignola i wydawana od 1993 do 2016 roku. W latach 2014–2016 ukazywała się pt. Hellboy w piekle (ang. Hellboy in Hell). Oryginał amerykański ukazywał się nakładem Dark Horse Comics, najpierw w formie krótkich zeszytów, a potem w książkowych tomach zbiorczych. Łącznie ukazało się 67 zeszytów regularnej serii i 6 numerów specjalnych. Od 2007 roku na stanowisku rysownika serii Mignolę zastąpili m.in. Duncan Fegredo i Richard Corben, przy czym Mignola pozostał jej scenarzystą.

Polskim wydawcą serii jest Egmont Polska.

Historia

Hellboy jest pół demonem, pół człowiekiem, przywołanym na ziemię przez Grigorija Rasputina w 1944. Pomogli mu w tym naziści, którzy chcieli by Hellboy był bronią masowej zagłady, która uratowałaby Hitlera. Jednakże Hellboy zostaje przejęty przez Amerykanów i wychowuje się w USA, pod opieką prof. Bruttenholma. Po kilku latach otrzymuje Honorowy Status Człowieka i wstępuje do B.B.P.O. (Biura Badań Paranormalnych i Obrony). Biuro zajmuje się rozwiązywaniem zagadek i spraw paranormalnych. Z Hellboyem współpracują takie postaci jak: Abe Sapien (pół człowiek, pół ryba), Liz Sherman (kobieta o zdolnościach pirokinetycznych), Roger (homunculus, odnaleziony w krypcie XVI-wiecznego alchemika), oraz, w historii Zdobywca czerw, Homar Johnson.

Hellboy wiedzie życie walcząc z potworami, aż do pewnego dnia, podczas z pozoru normalnej akcji w domu państwa Cavendishów spotyka po raz pierwszy Rasputina, który wyjawia mu jego sekret: nasz bohater jest demonem apokalipsy sprowadzonym na ziemię by zerwać okowy siedmiogłowego smoka Ogdru-Jahada (wzorowanego na Smoku z Apokalipsy św. Jana) i sprowadzić go na ziemię. Hellboy nie ma zamiaru przyczynić się do zniszczenia świata i z pomocą przyjaciół zabija Rasputina. W dalszych częściach dowiadujemy się więcej o przepowiedni związanej z „chłopcem z piekieł”, o tym, że jego prawa, kamienna ręka jest kluczem do uwolnienia Ogdru-Jahada, i że Hellboy nosi na głowie koronę apokalipsy.

Wrogowie

Hellboy podczas swojego życia musiał walczyć z różnymi mitycznymi istotami, jak i nazistowskimi naukowcami, najważniejszymi z nich byli:

• Grigorij Rasputin – rosyjski mnich, opętany pragnieniem uwolnienia z kosmicznego więzienia potężnego Ogdru-Jahada, zwanego też „Smokiem”; to on na polecenie nazistów sprowadził 23 grudnia 1944 na Ziemię Hellboya, który jest kluczem do okowów Smoka.
• Herman von Klempt – nazistowski naukowiec, a raczej jego głowa zamknięta w słoiku; po wojnie ukrywał się w Brazylii, gdzie również dopadł go Hellboy; odnaleziony lata później i przywrócony do życia przez prof. Kroenena; nie został włączony do projektu Ragnarok, gdyż odnosi się sceptycznie do wszystkiego, czego nie można wytłumaczyć w sposób naukowy.
• Ilsa Haupstein – uczestniczka wydarzeń na wyspie Tarmagant u wybrzeży Szkocji, gdzie Rasputin sprowadził na Ziemię Hellboya; wcześniej głównodowodząca delegacją nazistów, która miała przekonać do udziału w wojnie rumuńskiego wampira Giurescu; pragnąc otrzymać życie wieczne, przyzwoliła na własną śmierć w żelaznej dziewicy.
• Karl Ruprecht Kroenen – kolejny nazistowski naukowiec, którego twarz ukryta jest za maską przeciwgazową; jeden z głównych uczestników Projektu Ragnarok, po wojnie ukrywał się wraz z Ilsą Haupstein i Leopoldem Kurtzem w Norwegii; bliski przyjaciel profesora Hermana von Klempta.
• Leopold Kurtz – techniczna strona operacji Ragnarok; fanatycznie zapatrzony w Rasputina i wszelkie jego rozkazy.
• Hekate, bogini psów i rozstajów – nieśmiertelna królowa wiedźm, matka Giurescu, któremu przywróciła życie; pragnie wraz z Hellboyem rządzić światem, który nastanie po uwolnieniu Ogdru-Jahada.
• Wampir Vladimir Giurescu – oficer pruski z okresu wojen napoleońskich; oddał się w pełni Hekate, której zawdzięcza nieśmiertelność i wielokrotne wskrzeszenia. Zabity przez nazistów, gdy nie zgodził się na udział w wojnie po ich stronie, wskrzeszony ponownie w Rumunii; pokonany przez Hellboya.
• Kriegaffe 1-10 – „skrzyżowanie małpy z nazistowskim Frankensteinem”; stworzone przez von Klepta.
• Zdobywca Czerw – obca forma życia, ściągnięta z kosmosu dzięki nazistowskiemu eksperymentowi;
• Bog Roosha – afrykańska bogini, mieszkająca na dnie oceanu; uwięziła w nim Hellboya na blisko dwa lata.
• Baba Jaga – wiedźma, odzwierciedlenie ducha Rosji; okaleczona przez Hellboya, pojawia się później już bez oka, które jej przestrzelił. Rasputin powierzył część swojej duszy, którą teraz przechowywała w Drzewie Życia; ma drewniane nogi i metalowe zęby, porusza się za pomocą latającego drewnianego stępu, trzymając w ręku ubijak. Nie rozstaje się ze swoim domkiem na kurzej stopie.
• Członkowie rodziny Cavendishów – ród poszukiwaczy i odkrywców, wykorzystani przez Rasputina i zmienieni w ogromnych żaboludzi.
• Smok św. Leonarda – swojego czasu pokonany przez pewnego mnicha, później przez Hellboya; epizod, w którym występuje, ukazuje faktyczne człowieczeństwo Hellboya.
• Ualak – pomniejszy demon, niewolnik jednego z wrogów Hellboya – Igora Bromheada, wraz z którym próbował zawładnąć kluczem do więzień Ogdru-Jahada.
• Harpie Hekate – „kobiety obdarzone mocą odzwierciedlenia księżyca”, czyli zmiany swoich kształtów; wywodzą się z greckiej mitologii.
• Igor Bromhead – człowiek opętany pragnieniem mocy i bogactwa. Wybitny znawca okultyzmu i sztuk magicznych, próbował przechytrzyć samego Astarotha, wielkiego księcia piekieł.

Przyjaciele

• Abraham „Abe” Sapien – znaleziony w podziemiach szpitala w Waszyngtonie. Tablica na jego pojemniku opisywała go jako Ichtio Sapien, wraz z datą 14 kwietnia 1865 – datą śmierci Abrahama Lincolna, od którego to nadano mu imię.
• Liz (Elizabeth Sherman) – potężna pirokinetyczka. W dzieciństwie wywołała pożar w którym zginęli m.in. jej rodzice. Będąc pod opieką BBPO została ich agentką. W komiksie Nasienie zniszczenia miała posłużyć Rasputinowi jako nieograniczone źródło mocy, w celu uwolnienia Ogdru-Jahada.
• Roger – homunkulus ludzkich rozmiarów, odnaleziony w krypcie XVI-wiecznego alchemika.

Tomy zbiorcze wydane po polsku

Wydania w miękkiej oprawie

seria Hellboy

Polskie wydanie tomów zbiorczych ukazało się częściowo w innej kolejności i z inną zawartością niż wersja oryginalna.

Tytuł i rok I wydania polskiego	Tytuł i rok I wydania oryginalnego	Uwagi
1. Nasienie zniszczenia (2001)	1. Seed of Destruction (1994)
2. Spętana trumna i inne opowieści tom 1 (2002)	3. Chained Coffin and Others (1998)	W polskim wydaniu oryginalna zawartość została podzielona na dwa tomy.
3. Spętana trumna i inne opowieści tom 2 (2002)
4. Obudzić diabła (2002)	2. Wake the Devil (1997)
5. Prawie kolos (2003)	–	Krótka opowieść Almost Colossus, opublikowana oryginalnie w tomie Chained Coffin and Others (1998), wydana po polsku jako osobny album.
6. Prawa ręka zniszczenia (2003)	4. The Right Hand of Doom (2000)
7. Zdobywca czerw (2003)	5. Conqueror Worm (2002)
8. Trzecie życzenie i inne opowieści (2005)	–	Zbiór krótkich opowieści opublikowanych oryginalnie w innych tomach, wydany po polsku jako osobny album.
9. Wyspa i inne opowieści (2007)	6. Strange Places (2006)
10. Zew ciemności (2008)	8. Darkness Call (2007)	Rysunki: Duncan Fegredo
11. Dziki gon (2012)	9. The Wild Hunt (2009)	Rysunki: Duncan Fegredo
12. Lichwiarz i inne opowieści (2013)	10. The Crooked Man and Others (2010)	Rysunki: Richard Corben, Jason Shawn Alexander, Duncan Fegredo
13. Piekielna narzeczona i inne opowieści (2013)	11. The Bride of Hell and Others (2011)	Rysunki: Mike Mignola, Richard Corben, Kevin Nowlan, Scott Hampton
14. Burza i pasja (2014)	12. The Storm and the Fury (2012)	Rysunki: Duncan Fegredo,

seria Hellboy w piekle

Tytuł i rok I wydania polskiego	Tytuł i rok I wydania oryginalnego	Uwagi
1. Zstąpienie (2015)	1. The Descent (2014)	Rysunki: Mike Mignola, Dave Stewart
2. Karta śmierci (2017)	2. The Death Card (2016)	Rysunki: Mike Mignola, Dave Stewart

Wydania w twardej oprawie

Poza wydaniem w miękkiej oprawie przygody Hellboya zostały też zebrane w zbiorczych wydaniach w twardej oprawie i powiększonym formacie. Każdy z albumów zawiera po dwa standardowe tomy oraz dodatki w postaci m.in. szkicowników. W polskim wydaniu tomy ukazały się w oryginalnej kolejności i z oryginalną zawartością.

Tom	Tytuł polski i rok wydania polskiego	Tytuł oryginalny i rok wydania oryginalnego	Zawartość (pierwotne tomy zbiorcze)
1	Hellboy tom 1 (2017)	Hellboy Volume 1 (2008)	Nasienie zniszczenia Obudzić diabła
2	Hellboy tom 2 (2018)	Hellboy Volume 2 (2008)	Spętana trumna Prawa ręka zniszczenia
3	Hellboy tom 3 (2018)	Hellboy Volume 3 (2009)	Zdobywca Czerw Dziwne miejsca
4	Hellboy tom 4 (2018)	Hellboy Volume 4 (2011)	Lichwiarz Trollowa wiedźma
5	Hellboy tom 5 (2018)	Hellboy Volume 5 (2012)	Zew ciemności Dziki Gon
6	Hellboy tom 6 (2019)	Hellboy Volume 6 (2013)	Piekielna narzeczona i inne opowieści Burza i pasja
7	Hellboy w piekle (2019)	Hellboy in Hell (2017)	Zstąpienie Karta śmierci
8	Opowieści (2020)	Complete Short Stories (2018)
9	Hellboy i B.B.P.O.: 1952–1953 (2021)	Hellboy and the B.P.R.D.: 1952 (2015)
		Hellboy and the B.P.R.D.: 1953 (2016)

Serie poboczne

Wydawnictwo Dark Horse Comics wydało serię będącą hołdem różnych twórców dla postaci Hellboya, zatytułowaną Opowieści niesamowite (Weird Tales). Ukazała się ona w standardowych amerykańskich zeszytach, z których każdy zawierał kilka projektów różnych autorów dotyczących postaci z otoczenia Hellboya, jak również samego głównego bohatera. W Polsce ukazała się w formie zbiorczego wydania w 2010 roku nakładem wydawnictwa Egmont Polska.

Innym uzupełnieniem świata Hellboya są serie B.B.P.O. i Hellboy and the B.P.R.D.

Poza tym powstało kilka książek opisujących przygody Hellboya oraz kilka komiksów niezebranych w większe tomy, m.in. wydany w Polsce w 2008 roku zbiór Hellboy Animated. Czarne zaślubiny i inne opowieści, będący komiksową adaptacją serialu animowanego dla dzieci i młodzieży o przygodach Hellboya.

Filmy

W 2004 roku powstał film Hellboy w reżyserii Guillermo del Toro. Tytułową rolę odtwarzał w nim Ron Perlman. Powstał również serial animowany o tej samej nazwie, w którym głównemu bohaterowi głos podkłada Ron Perlman.

Drugi film aktorski o przygodach Hellboya nosi nazwę Hellboy: Złota armia (Hellboy II: The Golden Army), również w reżyserii del Toro oraz z udziałem Rona Perlmana w roli głównej.

Premiera trzeciego filmu pod tytułem Hellboy, z Davidem Harbourem w tytułowej roli, odbyła się 9 kwietnia 2019. Reżyserem jest Neil Marshall.

W produkcji jest czwarty film, Hellboy: The Crooked Man, reżyserowany przez Briana Taylora.