Hadrozauroidy

Hadrozauroidy
	Hadrosauroidea
	Cope, 1869
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
(bez rangi)	archozaury
(bez rangi)	Ornithodira
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Podrząd	cerapody
Infrarząd	ornitopody
(bez rangi)	Iguanodontia
Nadrodzina	hadrozauroidy
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hadrozauroidy (Hadrosauroidea) – nadrodzina dinozaurów z grupy ornitopodów (Ornithopoda).

Do nadrodziny tej zalicza się zarówno rodzinę hadrozaurów (Hadrosauridae), jak również formy bardziej bazalne, będące prawdopodobnie ogniwem pośrednim w ewolucji dinozaurów z grupy iguanodontów (Iguanodontia) w kierunku właściwych hadrozaurów.

Pierwsze gatunki hadrozauroidów pojawiły się w apcie lub albie na terenach dzisiejszych: Afryki (Ouranosaurus nigeriensis) oraz Azji (Probactrosaurus gobiensis i Penelopognathus weishampeli)^[1]^[2].

Pierwsza definicja Hadrosauroidea jako nazwy kladu została przedstawiona w 1998 roku przez Paula Sereno – według niej Hadrosauroidea to klad obejmujący wszystkich przedstawicieli Hadrosauriformes bliżej spokrewnionych z parazaurolofem niż z iguanodonem^[3]. Godefroit i współpracownicy również zdefiniowali Hadrosauroidea w 1998, jednak ich definicja odnosi się do znacznie węższego kladu, obejmującego wszystkich potomków ostatniego wspólnego przodka baktrozaura, telmatozaura i hadrozaurów^[4]. Klad ten jest znacznie węższy niż Hadrosauroidea sensu Sereno – wedle niej hadrozauroidami nie byłyby m.in.: Probactrosaurus, Equijubus czy Protohadros^[5].

Taksonomia

Klasyfikacja

Nadrodzina hadrozauroidy (Hadrosauroidea)
- ?altirin (Altirhinus)
- ?Equijubus
- ?Eolambia
- ?fukuizaur (Fukuisaurus)
- ?Jinzhousaurus
- ?nanjangozaur (Nanyangosaurus)
- ?probaktrozaur (Probactrosaurus)
- ?Protohadros
- ?uranozaur (Ouranosaurus)
- ?szuangmiaozaur (Shuangmiaosaurus)
- cedrorest (Cedrorestes)
- Levnesovia
- penelopognat (Penelopognathus)
- rodzina hadrozaury (Hadrosauridae)

Filogeneza

Kladogram według: Norman (2002)^[6] oraz Godefroit, Li & Shang (2005)^[2]

Hadrosauroidea
|--Penelopognathus
|--+--Altirhinus
|  `--Eolambia
`--+--Protohadros
   `--+--Probactrosaurus
      `--Hadrosauridae
         |--Telmatosaurus
         `--+--Bactrosaurus
            `--Euhadrosauria
               |--Hadrosaurinae
               `--Lambeosaurinae

Przypisy

↑ Sereno, P. C. 2005. Hadrosauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]
↑ ^a ^b Pascal Godefroit, Hong Li, Chang-Yong Shang. A new primitive hadrosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Inner Mongolia (P.R. China). „Comptes Rendus Palevol”. 4 (8), s. 697–705, 2005. DOI: 10.1016/j.crpv.2005.07.004. (ang.).
↑ Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83. (ang.).
↑ Godefroit, P., Z.-M. Dong, P. Bultynck, H. Li, & L. Feng. Sino-Belgian Cooperative Program. Cretaceous Dinosaurs and Mammals from Inner Mongolia: 1) New Bactrosaurus (Dinosauria: Hadrosauroidea) material from Iren Dabasu (Inner Mongolia, P. R. China). „Bulletin de l'Institut Royal de Science Naturelle de Belgium Science de la Terre”. 68, s. 3–70, 1998. (ang.).
↑ Hans-Dieter Sues, Alexander Averianov. A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society of London B”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.0229. (ang.).
↑ David B. Norman. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Redescription of Probactrosaurus gobiensis Rozhdestvensky 1966. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136, s. 113–144, 2002. (ang.).

[TS-1] Sereno, P. C. 2005. Hadrosauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]

[GLS05-2] Pascal Godefroit, Hong Li, Chang-Yong Shang. A new primitive hadrosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Inner Mongolia (P.R. China). „Comptes Rendus Palevol”. 4 (8), s. 697–705, 2005. DOI: 10.1016/j.crpv.2005.07.004. (ang.).

[Sereno98-3] Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83. (ang.).

[Getal98-4] Godefroit, P., Z.-M. Dong, P. Bultynck, H. Li, & L. Feng. Sino-Belgian Cooperative Program. Cretaceous Dinosaurs and Mammals from Inner Mongolia: 1) New Bactrosaurus (Dinosauria: Hadrosauroidea) material from Iren Dabasu (Inner Mongolia, P. R. China). „Bulletin de l'Institut Royal de Science Naturelle de Belgium Science de la Terre”. 68, s. 3–70, 1998. (ang.).

[SA09-5] Hans-Dieter Sues, Alexander Averianov. A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society of London B”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.0229. (ang.).

[DBN02-6] David B. Norman. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Redescription of Probactrosaurus gobiensis Rozhdestvensky 1966. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136, s. 113–144, 2002. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja