Gołąb białokryzy
| Columba albitorques[1] | |
| Rüppell, 1837 | |
 Fotografia gołębia białokryzego wykonana w Etiopii | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąb białokryzy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Gołąb białokryzy[3] (Columba albitorques) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje na obszarach górskich Erytrei oraz Etiopii i jest gatunkiem endemicznym dla tych państw[4][5]. Nie jest zagrożony.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1837 roku Eduard Rüppell. Autor nadał gatunkowi nazwę Columba albitorques[6][7], która obowiązuje do tej pory[3][8]. Jako miejsce typowe wskazał góry Taranta i prowincję Simen w Etiopii[6][7].
Nie wyróżnia się podgatunków[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego[9]. Ciało samca gołębia białokryzego osiąga długość ok. 27,6–31,5 cm, w przypadku samicy ok. 27,5–31 cm. Długość skrzydła samca to ok. 21,7–23,2 cm, a samicy ok. 21,2–23,2 cm. Ogon między 8,8 a 11,4 cm. Upierzenie w większości szaroniebieskie[4]. Głowa ciemnoszara. Widoczna biała obróżka na karku z szerokim pasem opalizujących, zielonkawych piór poniżej białego fragmentu. Skrzydła ciemnoszare lub brązowawe, od spodu popielate. Wewnętrzne pokrywy skrzydłowe pierwszego rzędu białe, tworzące jasną łatkę na rozłożonym skrzydle, pokrywy drugiego rzędu ciemne. Najbardziej wewnętrzne pokrywy pokryte na końcówkach ciemnymi punktami. W czasie lotu dobrze widoczna biała plama na pokrywach skrzydłowych pierwszego rzędu. Sterówki szarobrązowe. Tęczówki ciemnobrązowe. Dziób czarny z białą woskówką, długości ok. 1,6–2 cm. Nogi o czerwonej barwie, skok mierzący 2,5–3,2 cm. Młode osobniki o brązowawym upierzeniu, z bledszymi końcówkami piór na głowie i bez opalizującej części upierzenia[10][5].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje przede wszystkim tereny skaliste (m.in. szczyty górskie i klify). Obserwowany również w pobliżu wąwozów, na ziemiach uprawnych, obszarach lesistych i użytkach zielonych, w zaroślach, na pastwiskach, a także na wsiach i w miastach[2]. Spotykany na wysokościach od 1800 do 4200[5]–4400[4] metrów n.p.m.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Występuje wyłącznie w Erytrei i Etiopii[5][4], a jego zasięg występowania szacuje się na 449 000 km²[11].
Tryb życia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek osiadły[9]. Regularnie pojawia się na płaskowyżu. W godzinach porannych przemieszcza się z miejsc, gdzie nocuje, na pola uprawne, czasem w stadach liczących kilkaset osobników[12]. Najczęściej spotykane pojedyncze ptaki, pary lub niewielkich rozmiarów stada[5].
Typowe miejsca schronienia gołębia białokryzego różnią się w zależności od obszaru występowania. Osobniki zamieszkujące góry Bale w Etiopii nocują w większych grupach na dużych wysokościach, zaś te występujące w górach Semien wybierają niższe obszary, zwykle urwiska. Późnym popołudniem przesiadują na drzewach w głębi lądu lub wracają na urwisko[12].
Często łączą się w stada z gołębiami okularowymi (Columba guinea) przy odpoczynku oraz poszukiwaniu pożywienia[13].
Głos: dźwięki brzmiące jak hu...ho-ho[4], na ogół słyszalne tylko z bliskich odległości[10].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Spożywa świeżo zasianą pszenicę, różnego rodzaju ziarna oraz nasiona[4].
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Rozmnaża się przez większość roku[4], przede wszystkim od stycznia do czerwca i między sierpniem a listopadem[12].
Gniazda leżą zazwyczaj na osłoniętych półkach skalnych lub gzymsach budynków, na mostach lub w zagłębieniach na klifach i wykonane są z niewielkich gałązek oraz trawy[12].
Samica składa dwa jaja o kremowej barwie[4]. Są wysiadywane przez ok. 16 dni[10].
Pisklęta po wykluciu ważą ok. 11,5 g[13], a ich pierzenie trwa 27–31 dni[10].
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN gołąb białokryzy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako bardzo liczny na swym ograniczonym zasięgu występowania. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Columba albitorques, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Columba albitorques, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820 - gołębie (wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-11-25].
- ↑ a b c d e f g h Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 114. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).
- ↑ a b c d e Nigel Redman, Terry Stevenson, John Fanshawe, Birds of the Horn of Africa: Ethiopia, Eritrea, Djibouti, Somalia and Socotra, A&C Black, 11 maja 2009, ISBN 978-0-7136-6541-3 [dostęp 2018-07-08] (ang.).
- ↑ a b D. Lepage: White-collared Pigeon Columba albitorques. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-25]. (ang.).
- ↑ a b E. Rüppell, Neue Wirbelthiere zu der Fauna von Abyssinien gehörig. Vögel, Frankfurt nad Menem [1835], s. 63–64 + Taf. 22 Fig. 1 (niem.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-16]. (ang.).
- ↑ a b White-collared pigeon – BirdForum
- ↑ a b c d David Gibbs, Pigeons and Doves: A Guide to the Pigeons and Doves of the World, Bloomsbury Publishing, 30 lipca 2010, ISBN 978-1-4081-3555-6 [dostęp 2018-07-08] (ang.).
- ↑ Species factsheet: Columba albitorques. BirdLife International. [dostęp 2020-05-16]. (ang.).
- ↑ a b c d White Collared Pigeon – JHSimex Tours, „JHSimex Tours”, 10 lutego 2018 [dostęp 2018-07-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-08] (ang.).
- ↑ a b Global Species : Columba albitorques (White-collared Pigeon) [online], www.globalspecies.org [dostęp 2018-07-08].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Galeria zdjęć gołębia białokryzego – African Bird Club
- Zapis dźwięków wydawanych przez gołębie białokryze – xeno-canto.org