Elżbieta Chojnacka
Imię i nazwisko |
Elżbieta Chojnacka-Lesevre[1] |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
10 września 1939 |
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci |
28 maja 2017 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Elżbieta Chojnacka (ur. 10 września 1939 w Warszawie, zm. 28 maja 2017 w Paryżu[2]) – polska klawesynistka światowej sławy, specjalizująca się w muzyce współczesnej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Warszawie, była córką pianistki Edwardy Chojnackiej[3]. W 1962 ukończyła warszawską Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie fortepianu Margerity Trombini-Kazuro, a następnie studiowała w Paryżu klawesyn u Aimée van de Viele, uczennicy Wandy Landowskiej. W 1968 otrzymała I nagrodę w kategorii klawesynu na Międzynarodowym Konkursie Giovanni-Battista Viotti w Vercelli. Potem osiadła na stałe w Paryżu, gdzie rozpoczęła międzynarodową karierę[4].
Pierwszą płytę nagrała w 1971 (Clavecin 2000, Philips). Znana była przede wszystkim z interpretacji muzyki współczesnej – nagrała m.in. całość twórczości klawesynowej Györgya Ligetiego. Została laureatką nagród muzycznych. Swoje utwory dedykowali jej tacy kompozytorzy jak: György Ligeti, Iannis Xenakis, Maurice Ohana, Henryk Mikołaj Górecki czy Michael Nyman.
Prowadziła kursy mistrzowskie i wykłady. W 1995 otrzymała tytuł profesora Mozarteum w Salzburgu, gdzie utworzono klasę interpretacji współczesnej muzyki klawesynowej[5].
Była artystką o wielkiej osobowości i charyzmie[6], znaną jako krytyk autentyzmu w wykonawstwie:
Muzyką dawną zawładnął świat archeologii, w którym fetyszyzuje się instrument, a środki i sposoby wykonania stają się ważniejsze od samej muzyki[4].
Elżbieta Chojnacka zmarła w wieku 78 lat. Została pochowana na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu[5].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Legii Honorowej (1999)[4]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)[7]
- Nagroda Związku Kompozytorów Polskich (2009)[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2015)[9]
Wybrana dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Mikołaj Górecki – Koncert klawesynowy op. 40 (Nonesuch Records)
- Scott Joplin – „Maple Leaf Rag”, „Magnetic Rag”, „Elite Syncopations”, „Peacherie Rag”, „Kismet Rag”, „Swipesy”, „Stoptime Rag”, „Bethema”, „Original Rag”, „Pine Apple Rag”, „Scott Joplin’s New Rag”, „Sunflower Slow Drag”, „Someting Doing (Auvidis)”
- Sofia Gubajdulina – Meditation on the chorale „Von deinen Thron” (Bach) na klawesyn i kwintet smyczkowy (BIS-CD)
- Paweł Szymański – Partita III (CD Accord Music Edition)
- Marius Constant – Des Droits de l’Homme oratorium dramatyczne (Cybelia)
- Michael Nyman – Koncert na klawesyn i smyczki (EMI)
- Maurice Ohana – Chiffres de clavecin, Sacral d’llx, Wamba, Conga, Carillons pour les heures du jour et de la nuit (Erato)
- Iannis Xenakis – Komboi na klawesyn i perkusję, Khoai, Naama na klawesyn amplifikowany (Erato)
- André Boucourechliev – Anarchipels na zespół sześciu instrumentów (MFA)
- Astor Piazzolla – Buenos Aires hora cero – tango (Nonesuch)
- Wilfried Jentzsch – Improvisation T12/57 na klawesyn i taśmę (Thorofon)
- György Ligeti – Continuum, Hungarian Rock, Passacaglia ungharese (WERGO)
- Krzysztof Meyer – Sonate (Erato)
- Luc Ferrari – Musique Socialiste? na klawesyn i taśmę (Erato)
- François-Bernard Mâche – Solstice na klawesyn i pozytyw (Erato)
- Cristóbal Halffter – Adieu (Erato)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chojnacka Elżbieta, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-01-30] .
- ↑ Jacek Marczyński: Nie żyje Elżbieta Chojnacka, muzyczna rewolucjonistka. rp.pl, 2017-05-28. [dostęp 2017-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-29)]. (pol.).
- ↑ Chojnacka Edwarda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-06] .
- ↑ a b c Elżbieta Chojnacka, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
- ↑ a b Zmarła Elżbieta Chojnacka. pwm.com.pl, 2017-05-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-06)].
- ↑ Anna S. Dębowska: Elżbieta Chojnacka nie żyje. Wybitna klawesynistka o światowej sławie, wielkiej charyzmie i niepowtarzalnym stylu miała 77 lat. wyborcza.pl, 2017-05-29.
- ↑ Elżbieta Chojnacka odznaczona Złotą Glorią Artis. mkisn.gov.pl, 2009-09-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-21)].
- ↑ Laureaci Nagrody ZKP. zkp.org.pl.
- ↑ Nadanie orderów i odznaczeń. prawo.pl.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Absolwenci Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina
- Laureaci Dorocznej Nagrody Związku Kompozytorów Polskich
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Pochowani na Cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Polacy odznaczeni Legią Honorową
- Polonia we Francji
- Polscy klawesyniści
- Polscy pedagodzy muzyczni
- Urodzeni w 1939
- Zmarli w 2017