Dzięcioł białowstęgi
| Campephilus pollens[1] | |||
| (Bonaparte, 1845) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dzięcioł białowstęgi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Dzięcioł białowstęgi[4][5] (Campephilus pollens) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae), występujący w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Jest podobny do dzięcioła czerwonoczubego i szkarłatnoczubego[6]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu pochodzącego z Kolumbii – dokonał francuski przyrodnik Karol Lucjan Bonaparte w 1845 roku, nadając mu nazwę Picus pollens[2]. Obecnie gatunek ten umieszczany jest w rodzaju Campephilus[4][7][8]. Wyróżnia się dwa podgatunki[7][8]:
- C. p. pollens (Bonaparte, 1845)
- C. p. peruvianus (Cory, 1915).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średniej wielkości dzięcioł o długim, silnym, prostym i czarnym dziobie. Tęczówki od białych do różowobiałych, wokół oka naga, czarna skóra. U samców czoło, szczyt głowy i potylica jaskrawe jasnoczerwone. Pióra głowy tworzą wyraźny czub. U samic czarne. Wzdłuż boków głowy i szyi aż do karku biegnie biały pas tworzący „V” na plecach[9], który u nasady skrzydeł ma niewielkie czarne prążki. Przechodzi on w biały grzbiet. Pozostała część wierzchu ciała, łącznie ze skrzydłami i sterówkami czarne. Na końcach części lotek białe plamki. Gardło, broda i pierś czarne. Brzuch jak i cały spód ciała cynamonowy z czarnymi prążkami. Osobniki młodociane są ciemniejsze, z bardziej brązowym spodem i bardziej prążkowanym grzbietem. Podgatunek C. p. peruvianus różni się od nominatywnego cynamonowoochrowym zabarwieniem grzbietu i zadu z wyraźniejszym prążkowaniem. Długość ciała około 32 cm[7][10].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Dzięcioł białowstęgi występuje na terenach górskich położonych na wysokości od 900 do 3750 m n.p.m., głównie jednak na 1700–2600 m n.p.m.[7] (w Peru 2100–3100 m n.p.m.[6]). Jest gatunkiem osiadłym. Poszczególne podgatunki występują:
- C. p. pollens – w Andach od północnej Kolumbii i południowo-zachodniej Wenezueli na południe do Ekwadoru.
- C. p. peruvianus – na wschodnich stokach Andów w Peru na południe do regionu Junín[7][10].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jego głównym habitatem są górskie lasy deszczowe (w tym lasy mgliste), ich obrzeża, także lasy wtórne i lasy otwarte. Żeruje we wnętrzu lasu, na wszystkich piętrach, na pniach i dużych konarach drzew. Szczegóły diety nie są ustalone[7].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Okres lęgowy nie jest dokładnie określony. Najprawdopodobniej jest to okres kwiecień–sierpień[7], choć wzmiankowano o obecności jaj w gniazdach w Kolumbii w okresie od listopada do marca, a w Ekwadorze stwierdzono gniazdo z jajem także po koniec października[11]. Gniazduje na drzewach, czasami słupach telegraficznych, wysoko[7]. Dopiero w 2010 roku po raz pierwszy opisano rozmnażanie dzięcioła białowstęgiego. Grupa badaczy z Ekwadoru opisała dwa gniazda z prowincji Napo w północnej części kraju. Na ich podstawie oszacowali, że okres inkubacji wynosi minimum 16 dni, a czas przebywania piskląt w gnieździe 34–37 dni. Jaja (o wymiarach około 33×22 mm i masie około 9 g) są wysiadywane przez oboje rodziców, podobnie jest z karmieniem piskląt. Gniazda usytuowane były w dziuplach wydrążonych w drzewach na wysokości 5,5 i 14 m nad poziomem gruntu. Wejście o wymiarach 11 na 9 cm. Gniazda nie były wyścielone oprócz wiórów powstałych w czasie ich budowy[11].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN dzięcioł białowstęgi jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2004 roku[12]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale gatunek ten opisywany jest jako rzadki[3][13]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 963 tys. km². Trend populacji uznawany jest za spadkowy z powodu utraty siedlisk[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Campephilus pollens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Powerful Woodpecker Campephilus pollens (Bonaparte, 1845) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ a b c Campephilus pollens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Rodzina: Picidae Leach, 1820 – dzięciołowate - Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-16].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 86, 1999.
- ↑ a b Begazo, A. (Ed.): Powerful Woodpecker (Campephilus pollens). Peru Aves, 2021. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h H. Winkler & D.A. Christien: Powerful Woodpecker Campephilus pollens, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ Powerful Woodpecker Campephilus pollens. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, 2021. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ a b Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 7: Jacamars to woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 531. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).
- ↑ a b Harold F.Greeney, Jose Simbaña & Lucia A.Salazar-V. First description of the eggs and nestlings of Powerful Woodpecker (Campephilus pollens). „Boletín SAO”. 20, s. 5–11, 2010.
- ↑ a b Powerful Woodpecker Campephilus pollens, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
- ↑ Powerful Woodpecker Campephilus pollens. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].