Don Francks
 Don Francks (1966) | |
| Imię i nazwisko |
Donald Harvey Francks |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktor, wokalista, muzyk |
| Współmałżonek |
Nancy Sue Johnson |
| Lata aktywności |
1954–2016 |
| Strona internetowa | |
Donald „Don” Harvey Francks[1], znany także jako Iron Buffalo (ur. 28 lutego 1932 w Vancouver, zm. 3 kwietnia 2016 w Toronto) – kanadyjski aktor, wokalista i muzyk jazzowy.
Był także perkusistą, poetą, zagorzałym motocyklistą i aktywistą Greenpeace, udzielał się w akcjach charytatywnych[2]. Występował w roli Waltera w serialu Nikita (1997–2001).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Vancouver[3][4] w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. Został adoptowany wkrótce po urodzeniu[5] przez Maree Wilson (1913-1969) i Harveya Francksa (1900-1973)[6]. Dorastał w Burnaby wychowywany przez samotną matkę, która rozwiodła się, a następnie ponownie wyszła za elektryka. Pracowała w sklepie muzycznym, gdzie grała nuty na pianinie, aby klienci mogli określić, czy chcą kupić muzykę[5].
Francks śpiewał mając 6 lat[7]. Pracował na kilku stanowiskach, w tym jako chłopiec disc jockey w Vancouver, zanim w wieku 15 lat opuścił szkołę, aby wstąpić do marynarki handlowej[7].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]W 1954 wziął udział w programie muzycznym CBC Burns Chuckwagon from the Stampede Corral. Po gościnnych występach w programach telewizyjnych w późnych latach pięćdziesiątych, otrzymał swoją pierwszą główną rolę jako Constable Bill Mitchell w serialu R.C.M.P. (1959-1960). Debiutował na kinowym ekranie jako Woody Mahoney familijnym filmie muzycznym fantasy w Francisa Forda Coppoli Tęcza Finiana (1968) u boku Freda Astaire’a i Petuli Clark.
W 1962 Francks prowadził Three, awangardowe trio jazzowe z Lennym Breau na gitarze i Eonem Henstridgem na kontrabasie. Zespół regularnie występował w Toronto i Nowym Jorku oraz wystąpił w filmie dokumentalnym Toronto Jazz (1964)[8]. W 2004 ukazał się album At the Purple Onion[9].
Stał się rozpoznawalny w rolach dramatycznych, a także jako pisarz i artysta rewiowy. 16 lutego 1964 debiutował na Broadwayu w tytułowej roli jako Hop Kelly, śmiałek planujący skoczyć z Brooklyn Bridge w musicalu Kelly, ale spektakl został zdjęty z afisza po jednym wystawieniu[10]. Wziął udział w produkcji off-Broadwayowskiej Piosenki teatralne Leonarda Bernsteina (1964)[11]. W 1968 powrócił na Broadway jako znany autor Theo w komedii Druga strona[12].
Został dwukrotnie uhonorowany nagrodą Sojuszu Kanadyjskich Artystów Kina, Telewizji i Radia (ACTRA) – w 1980 jako Pete Brennan w dramacie CBC Drying Up the Streets (1978) za najlepszą kreację aktorską w telewizji w głównej roli i w 1981 za występ w serialu The Phoenix Team (1980)[7].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1962–1967 był żonaty z Nancy Sue Johnson, z którą miał syna Trane’a i córkę Tyler. 4 maja 1968 poślubił Lili Clark[13]. Mieli córkę Cree Summer (ur. 7 lipca 1969) i syna Rainbowa Suna (ur. 3 grudnia 1979).
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]Zmarł 3 kwietnia 2016 w Toronto na raka w wieku 84 lat[14].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy
[edytuj | edytuj kod]- 1968: Tęcza Finiana (Finian’s Rainbow) jako Woody Mahoney
- 1978: Star Wars Holiday Special (TV) jako Boba Fett (głos)
- 1981: Heavy Metal jako Grimaldi/Co-Pilot/Barbarian (głos)
- 1981: Moja krwawa walentynka (My Bloody Valentine) jako szef Jake Newby
- 1995: Johnny Mnemonic jako Hooky
- 1998: Minion (TV) jako Michael Baer
Seriale
[edytuj | edytuj kod]- 1968: Mission: Impossible jako Nicholas Groat
- 1969: Mannix jako Greg Martel
- 1969: Mission: Impossible jako major Alex Denesch
- 1983: Inspector Gadget jako agent MAD / dr Pazur (głos)
- 1985: Gwiezdne wojny: Droidy (Star Wars: Droids) jako Jann Tosh / Kybo Ren / Boba Fett (głos)
- 1985–1986: Gwiezdne wojny: Ewoki (Star Wars: Ewoks) jako Umwak / szaman Dulok (głos)
- 1988-1989: Akademia policyjna (Police Academy: The Animated Series) jako cenzor / Thomas „Dom” Conklin (głos)
- 1992–1996: X-Men (X-Men: The Animated Series) jako Szablozębny / Graydon Creed Sr. / Krążek / Szaman / Falanga (Sabretooth) (głos)
- 1995: Droga do Avonlea (Road to Avonlea) jako Abe Pike
- 1996: Gęsia skórka (Goosebumps) jako pustelnik z bagien
- 1997–2001: Nikita jako Walter
- 1998: Donkey Kong – głos
- 1998: Srebrny Surfer (Silver Surfer) jako Kalok (głos)
- 1999: Łowcy skarbów (Relic Hunter) jako Jake Whitney
- 2001: Ziemia: Ostatnie starcie (Earth: Final Conflict) jako Kyle Madrid
- 2010–2012: Chuck i przyjaciele (The Adventures of Chuck and Friends) jako Głęboki głos)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Don Francks (1932–2016). Find a Grave. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks Biography (1932-). Film Reference. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ a b Susan Ferrier MacKay: Singer, actor Don Francks was a fountain of endless creativity. The Globe and Mail, 2016-04-14. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Genealogy: Donald Harvey (Don) Francks (1932-2016). Geni. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ a b c Don Francks, actor, jazz musician, environmental activist. The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Toronto Jazz (1964) w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Don Francks Discography. AllMusic. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Hal Erickson: Don Francks Biography. AllMovie. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Don Francks Relationships. FamousFix.com. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
- ↑ Etan Vlessing: Actor, Jazz Musician Don Francks Dies at 84. „The Hollywood Reporter”, 2016-04-04. [dostęp 2022-02-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Don Francks w bazie IMDb (ang.)
- Don Francks w bazie Filmweb
- Don Francks w bazie Notable Names Database (ang.)
- Don Francks w bazie Discogs.com (ang.)