Diecezja siedlecka
 Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba |
Siedlce |
| Data powołania |
24 września 1918 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| metropolia | |
| katedra | |
| Biskup diecezjalny | |
| Biskup pomocniczy | |
| Dane statystyczne (2020[1]) | |
| Liczba wiernych |
687 tys. |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
750 |
| Liczba osób zakonnych |
362 |
| Liczba dekanatów |
25 |
| Liczba parafii |
249 |
| Powierzchnia |
11 440 km² |
| |
| 52°10′16″N 22°16′39″E/52,171111 22,277500 | |
| Strona internetowa | |
Diecezja siedlecka (łac. dioecesis siedlecensis) (wcześniej diecezja janowska (1818–1867/1889)) – jedna z 3 diecezji obrządku łacińskiego w metropolii lubelskiej w Polsce.
Historia
[edytuj | edytuj kod]30 czerwca 1918 roku na mocy bulli papieża Piusza VII Ex imposita Nobis została erygowana diecezja janowska, z wydzielonego terytorium diecezji lubelskiej, w granicach województwa podlaskiego. Siedzibą biskupa był Janów Lubelski. W 1919 roku pierwszym biskupem diecezji został bp Feliks Łukasz Lewiński, który w 1821 roku zamieszkał w zakupionym majątku Zakrze, koło Łosic. Podzielił diecezją na 11 dekanatów: bialski, garwoliński, janowski, łaskarzewski, łukowski, międzyrzecki, parczewski, siedlecki, stężycki i węgrowski. Utworzył oficjalaty w Międzyrzeczu i Węgrowie. Było wówczas dwa seminaria duchowne w Janowie i Węgrowie[2].
W 1826 roku biskupem janowskim został Jan Marceli Gutkowski, który prowadził walkę z rządem rosyjskim w obronie wiary i praw kościoła. Konflikt ten spowodował, że kwietniu 1840 roku został aresztowany i wywieziony Ozieran w guberni mohylewskiej. W 1942 roku zrzekł się biskupstwa. W latach 1840–1856 diecezja nie posiadała biskupa[2].
W 1856 roku biskupem janowskim został o. Piotr Paweł Szymański. W 1864 rząd carski przeprowadził kasatę 16 klasztorów męskich i 6 domów sióstr Felicjanek. Wobec biskupa stosowano represje polityczne, a 22 maja 1867 roku ukazem cara Aleksandra II diecezja podlaska została skasowana, a jej terytorium włączono do diecezji lubelskiej. Od 1880 roku biskupi lubelscy byli także administratorami diecezji janowskiej, a w 1889 roku papież Leon XIII złączył kanonicznie terytorium diecezji janowskiej z lubelską[2].
24 września 1918 roku papież Benedykt XV przywrócił diecezję podlaską. W 1919 roku w Janowie otwarto Seminarium Duchowne. W 1923 roku w diecezji było 181 parafii i 18 dekanatów. 25 stycznia 1924 roku na mocy bulli papieża Piusa XI przeniósł stolicę biskupią do Siedlec. W 1925 roku zmieniono nazwę diecezji na Siedlecka czyli Podlaska[2].
25 marca 1992 roku na mocy bulli papieża Jana Pawła II, Totus Tuus Poloniae Populus, zmieniono nazwę diecezji na Siedlecka i włączono ją w skład nowej metropolii lubelskiej oraz wyłączono 48 parafii dla diecezji drohiczyńskiej. 10 czerwca 1999 roku Siedlce odwiedził papież Jan Paweł II[2].
Biskupi
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Biskup diecezjalny
[edytuj | edytuj kod]- bp Kazimierz Gurda – od 2014
Biskup pomocniczy
[edytuj | edytuj kod]- bp Grzegorz Suchodolski – (wikariusz generalny) od 2020
Instytucje
[edytuj | edytuj kod]- Kuria Diecezjalna Siedlecka (siedziba w dawnym budynku TKZ)
- Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Siedleckiej im. Jana Pawła II w Nowym Opolu
- Caritas Diecezji Siedleckiej
- Katolickie Radio Podlasie
- Muzeum Diecezjalne w Siedlcach
- Instytut Teologiczny w Siedlcach
Kapituły
[edytuj | edytuj kod]- kapituła katedralna przy katedrze Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach;
- kapituła kolegiacka janowska przy bazylice kolegiackiej Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim;
- kapituła kolegiacka łukowska przy kolegiacie Przemienienia Pańskiego w Łukowie;
- kapituła kolegiacka parczewska przy bazylice parczewskiej;
- kapituła kolegiacka garwolińska przy kolegiacie Przemienienia Pańskiego w Garwolinie.
Główna świątynia
[edytuj | edytuj kod]- Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Siedlcach (rocznica poświęcenia: 22 września)
Bazyliki mniejsze
[edytuj | edytuj kod]- bazylika św. Anny w Kodniu (od 1973);
- bazylika św. Piotra i św. Pawła w Leśnej Podlaskiej (od 1984);
- bazylika kolegiacka Matki Bożej Królowej Rodzin w Parczewie (od 1989);
- bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim (od 2018).
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Diecezja siedlecka podzielona jest na:
- 249 parafii[3]
- 25 dekanatów
Diecezję zamieszkuje łącznie 694 400 mieszkańców, w tym 687 000 wiernych. Najliczniejszymi dekanatami są dekanat Siedlce (78 598 wiernych), dekanat Radzyń Podlaski (47 206 wier.) oraz dekanat Garwolin (46 055 wier.). Natomiast najmniej liczne są dekanaty: Hańsk (12 980 wier.), Komarówka Podlaska (11 883 wier.) i Grębków (11 180 wier.)
Kolegiaty
[edytuj | edytuj kod]- bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim (od 1918);
- kolegiata Przemienienia Pańskiego w Łukowie (od 1997);
- bazylika kolegiacka pw. Matki Bożej Królowej Rodzin w Parczewie (od 2008);
- kolegiata Przemienienia Pańskiego w Garwolinie (od 2011).
- Pierwszorzędni:
- Święci apostołowie Szymon i Juda Tadeusz (28 X)
- Drugorzędni:
- św. Jozafat Kuncewicz – biskup i męczennik (12 XI)
- bł. Męczennicy z Pratulina[4] (23 I)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Biskupi siedleccy
- Diecezja janowska
- Polscy biskupi katoliccy
- Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
- Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2020, Biblos 2020, ISBN 978-83-7793-714-3.
- ↑ a b c d e Dzieje diecezji
- ↑ Diecezja w liczbach.
- ↑ Matka Boża Kodeńska peregrynuje po diecezji siedleckiej. oblaci.pl, 2023-05-09. [dostęp 2023-11-12].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rafał Dmowski, Szkice z dziejów diecezji podlaskiej, w: „Szkice Podlaskie”, T. 16, 2008, s. 93–107.
- Rafał Dmowski, Działalność Stowarzyszenia .Młodzieży Polskiej w Diecezji Podlaskiej w latach 1919–1934, w: „Szkice Podlaskie”, T. 14, 2006, s. 56–69.
- Rafał Dmowski, Korekty granic diecezji podlaskiej w latach 1918–1939 z innymi diecezjami rzymskokatolickimi w Polsce, w: „Szkice Podlaskie”, 2005, z. 13, s. 155–162.
- Rafał Dmowski, Unitis Viribus. Diecezja Podlaska w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2013.
- Rafał Dmowski, Sieć dekanalna Kościoła katolickiego na terenie diecezji podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Szkice Podlaskie”, 2004, z. 12, s. 121–134.
- Rafał Dmowski, Biskup Feliks Łukasz Lewiński – pierwszy biskup Diecezji Janowskiej, czyli Podlaskiej, w: Mozaika Ziemi-Łosickiej Religia – kultura – polityka, red. A. Indraszczyk, Warszawa-Łosice 2005, s. 89–98.
- Rafał Dmowski, Erekcja nowych parafii w diecezji podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Prace Archiwalno-Konserwatorskie”, 2008, z. 16, s. 129–138.
- Rafał Dmowski, Kapituły Diecezji Podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Prace Archiwalno-Konserwatorskie”, 2012, z. 18, s. 75–95.
- Rafał Dmowski, Prasa kościelna w diecezji podlaskiej wydawana w okresie II Rzeczypospolitej, w: Z historii Polski i Podlasia. Księga jubileuszowa profesora Henryka Mierzwińskiego w 50-lecie pracy pedagogicznej i naukowej, red. J. Cabaj i J. Gmitruk, Warszawa–Siedlce 2008, s. 281–300.
- Rafał Dmowski, Okoliczności przeniesienia stolicy diecezji podlaskiej z Janowa Podlaskiego do Siedlec, [w: V wieków dziejów Siedlec, red. D. Grzegorczuk i P. Matusak, Siedlce 2011, s. 85–105.]
- Ks. Witold Zdaniewicz, ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 591–608) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Diecezja siedlecka na Episkopat.pl
- Diecezja siedlecka [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2020-04-16] (ang.).
| rzymskokatolickie | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| greckokatolickie |
|
