Copán
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
IV, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1980 |
Położenie na mapie Hondurasu  | |
 14°50′15,0″N 89°08′35,0″W/14,837500 -89,143056
| |
.jpg)
Copán – miasto Majów położone w zachodniej części Hondurasu nad rzeką Río Copán.
Jest to położone najdalej na wschód (znane dotąd) miasto Majów[1].
Ruiny zostały odkryte w XVI wieku. W 1839 amerykański badacz John Lloyd Stephens kupił ruiny za 50 dolarów amerykańskich[2] i wraz z rysownikiem angielskim Frederikiem Catherwoodem rozpoczęli ich penetrację. Z ich działalności zachowały się dokładne szkice przedstawiające ruiny i znaleziska. Systematyczne prace archeologiczne prowadzone są od 1953 roku. Na podstawie prowadzonych badań szacunkowa liczba mieszkańców Copán z okresu świetności to 200 tys. osób[3].
Tereny te były zamieszkiwane od ok. 1000 r. p.n.e.[1] Największy rozkwit miasta przypada na okres klasyczny rozwoju sztuki Majów, od V do VIII w., w którym to miasto stanowiło stolicę Państwa Majów. Miastem władała w tym okresie dynastia 17 królów, której założycielem był K’inich Yax K’uk’ Mo’. Miasto zostało opuszczone po 900 r.
Jednym z najsłynniejszych władców Copán był król o imieniu 18 Królik. Pozostawił po sobie wiele budowli. Postawił też wiele olbrzymich stel przedstawiających jego postać w przebraniu różnych bogów i osób z mitologii Majów, a nawet jako Drzewo Świata. Król 18 Królik został pokonany przez króla miasta Quiriguá, które było przez wiele lat pod kontrolą władców Copán. Wzięty do niewoli, został złożony w ofierze bogom[1].
Było to jedno z największych i najważniejszych miast Majów. Centrum ceremonialne otoczone było dzielnicami mieszkalnymi, których liczba określana jest na 16. W centrum znajdowały się świątynie zbudowane na piramidach schodkowych, zespoły pałacowe, pięć wielkich dziedzińców oraz boisko do rytualnej gry w piłkę.
Boisko było wielokrotnie nadbudowywane, między innymi przez króla 18 Królik[1].
Najokazalsze schody prowadzące do centrum, zwane Schodami Hieroglifów, zbudowane zostały z 63 stopni o wysokości 45 cm i 16,0 m szerokości, na których wyryto 2500 znaków (część schodów zapadła się w XIX wieku, są odtwarzane). Jest to najdłuższy zabytek piśmiennictwa Majów i zarazem najbardziej znany zabytek Copán. Reliefy wyryte na podstopnicach przedstawiają sceny z życia kolejnych władców. W północnej części Copán można podziwiać 20 stel (w mieście zachowało się 38 stel wykonanych z tufu wulkanicznego). Są to pomniki kolejnych władców w strojach ceremonialnych.
Główne boisko do rytualnej gry w piłkę – ullamalitzli, znajdujące się pomiędzy "akropolem" a Wielkim Placem, zostało oddane do użytku w 738 r. Znajdujące się na nim kamienne okrągłe płyty przedstawiają władcę Copán grającego w piłkę z bogiem podziemnego świata. Boisko było kilkakrotnie przebudowywane w ciągu wieków, z pozostawienie niektórych starszych elementów, jak znaczniki pola gry w kształcie głowy ary[1].
W 1980 roku stanowisko archeologiczne w Copán zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Timothy Laughton: Majowie. Życie, legendy i sztuka, National Geografic, Wydawnictwo G+RBA, Warszawa 2002, ISBN 978-83-89019-20-2
- ↑ Zenon Kosidowski: Gdy Słońce było bogiem. Warszawa: Iskry, 1966, s. 352.. Jest to równowartość około 1500 dolarów z 2012 r.
- ↑ Odkryto szczątki, które mogą należeć do władcy Majów, rp.pl, [dostęp 18.05.2009]