Bunun
 Członkowie ludu Bunun (1900) | |
| Populacja |
42 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |
| Język | |
| Religia | |
| Grupa | |
Bunun (Bunum, Vonum, Vunun[1]; chiń. 布農; pinyin Bùnóng) – rdzenna grupa etniczna zamieszkująca Tajwan, zaliczana do Aborygenów tajwańskich. Ich liczebność wynosi współcześnie około 42 tysiące osób[1]. Posługują się własnym językiem bunun, należącym do grupy tajwańskiej języków austronezyjskich.
Siedziby Bunun zlokalizowane są w górskich regionach środkowego Tajwanu (powiaty Hualian i Taidong, częściowo Nantou, Pingdong i Kaohsiung[2]). Dzielą się na 6 grup etnograficznych, różniących się od siebie kulturą i dialektem: Takbanuath, Takebaka, Takedoto, Takevatan, Takopulan i Isibukun. Najliczniejszą spośród nich jest Isibukun, Takopulan ulegli natomiast daleko idącej asymilacji[1].
Tradycyjne społeczeństwo Bunun oparte było na zasadach patrylinearności i patrylokalności, rodzina miała charakter monogamiczny. W przeszłości byli plemieniem wojowniczym, znani byli jako łowcy głów[3]. Tradycyjnie uprawiali gospodarkę wypaleniskową. Od czasu japońskich rządów na Tajwanie zaadaptowali uprawę ryżu[1]. Charakterystyczne dla kultury Bunun było rytualne usuwanie zębów jako oznaka osiągnięcia dorosłości lub pozycji społecznej[3][2].
Tradycyjna religia Bunun miała charakter animistyczny, każde zwierzę, roślina i obiekt naturalny posiadały w niej swojego ducha zwanego hanido. Ludzie natomiast posiadali dwa hanido, dobrego i złego. Złe hanido mogły być ujarzmione przez szamana. Wierzono także, iż w niebie mieszka potężny duch dehanin, kontrolujący zjawiska pogodowe[1]. Współcześnie w znacznej mierze nawrócili się na chrześcijaństwo. Śladem pierwotnych wierzeń jest stosowana przez Bunun terminologia religijna, w której chrześcijański Bóg Ojciec nazywany jest dehanin, zaś Szatan hanido[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f James S. Olson: An Ethnohistorical Dictionary of China. Westport: Greenwood Press, 1998, s. 35. (ang.).
- ↑ a b Taiwan Country Study Guide. T. 1: Strategic Information and Developments. Washington: International Study Publications, 2013, s. 84. (ang.).
- ↑ a b John F. Copper: Historical Dictionary of Taiwan (Republic of China). Lanham: Scarecrow Press, 2015, s. 69. (ang.).