Agim Ramadani
Pomnik Agima Ramadaniego nieopodal szkoły w Gnjilanem (2014) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
198X–1991, 1998–1999 |
Siły zbrojne |
Jugosłowiańska Armia Ludowa (198X–1991) |
Jednostki |
138. Brygada (1998–1999) |
Stanowiska |
szef sztabu grupy operacyjnej GO3 (1998–1999) |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Bohater Kosowa |
Agim H. Ramadani, ps. Katana (ur. 3 maja 1963 w Žegrze, zm. 11 kwietnia 1999 w Košare) – jugosłowiański i kosowski artysta, żołnierz Jugosłowiańskiej Armii Ludowej oraz Armii Wyzwolenia Kosowa, bohater Kosowa[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył szkołę podstawową w rodzinnej Žegrze oraz szkołę średnią w Gnjilanem; w trakcie nauki w szkole średniej w 1981 roku wziął udział w ogólnokrajowym proteście, przez co został wydalony ze szkoły i skazany na dwa miesiące pozbawienia wolności[1][3]. Po wyjściu na wolność zezwolono mu na ukończenie szkoły, następnie zapisał się do Akademii Wojskowej w Zagrzebiu[4][5], a po jej ukończeniu uzyskał tytuł inżyniera ruchu lądowego[1][3]. Należał następnie do Jugosłowiańskiej Armii Ludowej, gdzie został oficerem[5]. Na początku wojny w Chorwacji w 1991 roku zdezerterował z armii[1][5][3].
Pod koniec grudnia 1992 roku wyjechał wraz z rodziną do Szwajcarii, gdzie prowadził działalność artystyczną pod pseudonimem Katana jako poeta i malarz, następnie został dyrektorem Albańskiego Centrum Kultury w Zurychu[1][6][3]. Ugruntował wówczas swoje poglądy wobec niepodległości Kosowa; według niego kraj powinien ją uzyskać poprzez drogę zbrojną[1][3]. W 1998 roku został honorowym członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych[5], w sierpniu tegoż roku napisał poezję pod tytułem Diçka e nemur para bjeshkëve (1998)[1][3].
24 czerwca 1998 roku powrócił na teren Kosowa, dołączając do UÇK[1][3]. Początkowo był odpowiedzialny za rozminowywanie terenów przygranicznych z Albanią w celu możliwości bezpiecznego przekroczenia granicy przez albańską ludność cywilną z Kosowa[1][3]. Został następnie dowódcą 138. Brygady[4][1][3]. 13 lipca tegoż roku z jego inicjatywy powstała grupa interwencyjna Kobra[1][3], która była zaangażowana w następujące działania[6]:
- 18 lipca wieś Jasić była ostrzeliwana przez wojska jugosłowiańskie, jednak dzięki przygotowaniom ze strony mieszkańców miejscowości nie było ofiar po stronie kosowskiej,
- 25 lipca wojska jugosłowiańskie zaatakowały miejscowość Junik, do której Ramadani przybył następnego dnia w celu wzmocnienia obrony miasta; atak został odparty, po stronie kosowskiej zginęło trzech żołnierzy (Avdyl Jasiqi, Arif Gjoci, Shkelzen Gacaferri), a po jugosłowiańskiej straty wynosiły 9 żołnierzy, w tym major, przy którym znaleziono plan działania i mapę topograficzną,
- 4 sierpnia w jednej z wiosek przeprowadzono atak na wojska jugosłowańskie; w wyniku ofensywy zginęło 13 jugosłowiańskich żołnierzy oraz zniszczono 110 ciężarówek przy braku strat po kosowskiej stronie,
- 14 sierpnia ewakuowano albańską ludność cywilną z regionu Junika oraz rozminowano drogi mogące służyć do ewakuacji,
- 15 sierpnia podjęto akcję pod kryptonimem Shqiponja, w ramach której 8 żołnierzy UÇK zaatakowało jeden z jugosłowiańskich komisariatów policji,
- 30 września zorganizowano operację Feniks wymierzoną przeciwko jugosłowiańskim funkcjonariuszom oraz siłom paramilitarnym. Operacja ta miała miejsce w Górach Junik i trwała od godziny 11 do 14; zniszczono wówczas dwa samochody oraz jedną kompanię dowodzenia, ponadto skonfiskowano dużą ilość broni i sprzętu wojennego oraz dokumentację przedstawiającą zbrodnie wojenne na albańskiej ludności cywilnej. Po stronie kosowskiej nie było żadnych strat.
9 listopada 1998 roku został szefem sztabu grupy operacyjnej GO3, powstałej z trzech jednostek wojskowych; dowódcą formacji został Rrustem Berisha[6]. Zginął 11 kwietnia 1999 roku w trakcie bitwy o Košare[4][7][6].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Po śmierci Agima Ramadaniego nazwano jego imieniem dowodzoną przez niego 138. Brygadę Armii Wyzwolenia Kosowa[4][8]. Na jego cześć wzniesiono pomniki w rodzinnej Žegrze i w Gnjilanem[1][3]. Został także uhonorowany tytułem bohatera Kosowa[7].
Jego imieniem nazwano wiele placów, ulic oraz instytucji w Kosowie[1][3], między innymi na jego cześć nazwano jedną z ulic w Prisztinie[9].
W 2008 roku powstały dwa utwory literackie poświęcone Agimowi Ramadaniemu: Nesër është ditë lindjeje Sabita Rrustemiego oraz Pran Agimit Islama Sadikiego[4].
W listopadzie 2012 roku na terenie Uniwersytetu Sztuk w Tiranie otworzono wystawę obrazów Agima Ramadaniego[10].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był żonaty z Shukri, z którą miał troje dzieci: Jetona, Edona i Lorinę[1][5][3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Agim Hysni Ramadani (3.5.1963 – 11.4.1999). radiokosovaelire.com, 2024-04-11. (alb.).
- ↑ Prime Minister Thaçi: By honoring the life, contribution and sacrifice of the National Hero Agim Ramadani – we honor all the martyrs and fighters of Brigade 138. kryeministri-ks.net, 2017-12-01. [dostęp 2017-12-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Veprimtaria Kombëtare e Heroit të Kosovës Agim Ramadanit- Katana. gazetainfokus.com, 2020-04-09. (alb.).
- ↑ a b c d e Milazim Maraj: Kujtimet që më kanë mbetur për Komandantin Agim Ramadani. kosharja99.info, 2005-04-11. [dostęp 2010-08-21]. (alb.).
- ↑ a b c d e Would Agim Ramadani honor?. lajmeonline.net, 2014-04-11. [dostęp 2015-04-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Milazim Maraj: Veprimtaria Kombëtare e Heroit të Kosovës Agim Ramadanit- Katana. botasot.info, 2017-04-12. (alb.).
- ↑ a b Milazim Maraj: Veprimtaria Kombëtare e Salih Çekaj-Veterani. kosharja99.info. [dostęp 2010-09-21]. (alb.).
- ↑ Petrit Çollaku, Ivana Nikolić: Kosovo Ex-Guerrillas Await Yugoslav Army Ambush Verdict. balkaninsight.com, 2016-02-16. (ang.).
- ↑ Të premten mbyllet pjesërisht për qarkullim rruga “Agim Ramadani” - 25 shtator 2013. kk.rks-gov.net, 2013-09-25. [dostęp 2016-02-22]. (alb.).
- ↑ The exhibit of a hero, Berisha: Agim Ramadani, an eminent patriot. news.albanianscreen.tv, 2012-11-14. [dostęp 2013-11-10]. (ang.).
- Urodzeni w 1963
- Zmarli w 1999
- Jugosłowiańscy poeci
- Kosowscy poeci
- Poeci XX wieku
- Jugosłowiańscy malarze
- Kosowscy malarze
- Jugosłowiańscy wojskowi
- Żołnierze Armii Wyzwolenia Kosowa
- Więźniowie polityczni w Jugosławii
- Absolwenci uczelni wojskowych
- Absolwenci uczelni w Chorwacji
- Pisarze związani z Zagrzebiem
- Pisarze związani z Zurychem
- Bohaterowie Kosowa