Żałobnik płowy
| Trichothraupis melanops | |||
| (Vieillot, 1818) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żałobnik płowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Żałobnik płowy[4] (Trichothraupis melanops) – gatunek małego ptaka z podrodziny żałobników (Tachyphoninae) w obrębie rodziny tanagrowatych (Thraupidae); jedyny przedstawiciel rodzaju Trichothraupis. Występuje w Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Żałobnik płowy występuje w Ameryce Południowej, zamieszkując w zależności od podgatunku[5]:
- T. melanops griseonota – żałobnik andyjski – wąski pas wzdłuż wschodniego zbocza Andów, od północnego Peru (na południe od południowego Amazonas i San Martín) na południe do Boliwii i północno-zachodniej Argentyny (północna część prowincji Jujuy).
- T. melanops melanops – żałobnik płowy – południowo-wschodnia Brazylia (południowe Mato Grosso, południowe Goiás i południowa Bahia na południe do północnego Rio Grande do Sul) oraz sąsiadująca północno-wschodnia Argentyna i wschodni Paragwaj (na wschód od rzeki Paragwaj).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1818 roku francuski ornitolog Louis Pierre Vieillot, umieszczając go w rodzaju Muscicapa i nadając mu epitet gatunkowy melanops[6]. Opis ukazał się w słowniku historii naturalnej[6]. Miejsce typowe to Paragwaj[5]. Podgatunek griseonota (jako odrębny gatunek) opisał w 2024 roku południowoamerykański zespół ornitologów (Brazylijczycy Vagner Cavarzere, Thiago Vernaschi Vieira da Costa, Rafael Sabral Marcondes i Luis Fabio Silveira, Argentyńczyk Gustavo Sebastián Cabanne oraz Kolumbijka Natalia Trujillo-Arias), umieszczając go w rodzaju Trichothraupis i nadając mu epitet gatunkowy griseonota[2]. Miejsce typowe to Buenavista, na wysokości 450 m n.p.m., Santa Cruz, Boliwia[2]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Trichothraupis, który zdefiniował w 1851 roku niemiecki ornitolog Jean Cabanis w publikacji własnego autorstwa poświęconej katalogowemu spisowi ptaków zebranych przez Ferdinanda Heinego, ze zbiorów Museum Heineanum[1].
Birds of the World wyróżnia dwa podgatunki[5].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Trichothraupis: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos ‘włosy’; rodzaj Thraupis Boie, 1826 (tangarka)[7].
- melanops: gr. μελας melas, μελανος melanos ‘czarny’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘twarz’[8].
- griseonota: łac. griseum ‘szary’; gr. -νωτος -nōtos ‘-tyły’, od νωτον nōton ‘tył’[9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 15,7–16,8 cm; masa ciała 16,2–29,5 g (T. m. griseonota – 21,75 g; T. m. melanops – 20,0–29,5 g)[5]. Pozostałe wymiary przedstawia poniższa tabelka (w mm)[5]:
| Podgatunek | Skrzydło | Długość ogona | Długość dzioba | Długość skoku |
|---|---|---|---|---|
| T. m. griseonota | ♀ 72,5–85 ♂ 74–89 |
♀ 67–79 ♂ 68–79 |
♀ 10,5–13,9 ♂ 9–14,9 |
♀ 17,1–22,4 ♂ 17,6–21,4 |
| T. m. melanops | ♀ 70,5–82 ♂ 71–85 |
♀ 68–80,5 ♂ 68–82,5 |
♀ 9,2–13,1 ♂ 8,6–12,8 |
♀ 19–21,9 ♂ 19–22,4 |
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN żałobnik płowy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity, choć rozmieszczony plamowo. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 1: Singvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 23. (niem.).
- ↑ a b c V. Cavarzere, T.V.V. da Costa, G.S. Cabanne, N. Trujillo-Arias, R.S. Marconde & L.F. Silveira. A new species of tanager (Aves: Thraupidae) from the Eastern slopes of the Andes. „Zootaxa”. 5468 (3). s. 547. DOI: 10.11646/zootaxa.5468.3.7. (ang.).
- ↑ a b Trichothraupis melanops, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tachyphoninae Bonaparte, 1853 – żałobniki - Ornamented tanagers (wersja: 2024-10-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-07].
- ↑ a b c d e S. Hilty & G.M. Kirwan, Black-goggled Tanager (Trichothraupis melanops), version 1.1, [w:] J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, DOI: 10.2173/bow.blgtan1.01.1 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ a b L.P. Vieillot: Moucherolle ou Gobe-mouche, Muscicapa. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 21. 1818, s. 452. (fr.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Trichothraupis [dostęp 2024-08-17].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, melanops [dostęp 2024-11-07].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, griseonota [dostęp 2024-11-07].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).