Ścięcie (kara)

Ścięcie (dekapitacja) – metoda wykonywania kary śmierci poprzez oddzielenie głowy od reszty ciała. Ścięcia dokonuje się zazwyczaj za pomocą broni białej (np. toporem, mieczem, maczetą) lub za pomocą specjalnych urządzeń (np. na gilotynie, pregilotynie).

W porównaniu do innych metod uśmiercania dekapitacja jest stosunkowo łagodna – ofiara, jeśli wyrok został wykonany poprawnie, ginie praktycznie nie czując bólu. Prawdopodobnie głowa po ścięciu przez 2-3 sekundy zachowuje świadomość; naukowcy obliczyli także, że we krwi znajdującej się w głowie znajduje się dostatecznie dużo tlenu, aby podtrzymywać metabolizm przez około 7 sekund. Śmierć mózgu z powodu niedotlenienia następuje prawdopodobnie około 60 sekund po egzekucji.^{[potrzebny przypis]} Chcąc zbadać to zjawisko, skazany na ścięcie Antoine Lavoisier umówił się ze swoim asystentem w celu przeprowadzenia eksperymentu - po wykonaniu wyroku będzie próbował mrugać oczami tak długo jak to możliwe. Według relacji asystenta Lavoisier mrugał po ścięciu przez 15-20 sekund.

Dekapitacje w historii

Ameryka

Nie odnotowano żadnego przypadku legalnych egzekucji przez dekapitację na terenie USA, choć gilotyna stosowana była m.in. w dawnej francuskiej Luizjanie. Po wielkim powstaniu w drugiej dekadzie XIX wieku wielu Afroamerykanów zostało straconych, także przez ścięcie, ale nie były to sądowe egzekucje.

Przez pewien czas w Gwatemali w XIX wieku stosowano ścięcie maczetą.

Azja

W dawnych Chinach, aż do czasu rewolucji komunistycznej, najbardziej rozpowszechnioną metodą wykonywania najwyższego wymiaru kary było ścięcie (mieczem, choć i zdarzało się, że na gilotynie). Ścięcie było karą w tym kraju hańbiącą, ponieważ wierzono, iż komu odcięto głowę, tego dusza się tułała po świecie i nie dostawała się do krainy umarłych.

W Japonii stosowano tę metodę do końca XIX wieku, kiedy zastąpiono je powieszeniem. Były odnotowane przypadki egzekucji jeńców przez ścięcie nawet w czasie II wojny światowej.

Ścięcie głowy było najpowszechniejszą metodą egzekucji w starożytnym Bliskim Wschodzie i została przejęta przez szariat. Dziś jedynym krajem na świecie, gdzie regularnie przeprowadza się ścięcia jest Arabia Saudyjska. Kara ta wymierzana jest w Arabii Saudyjskiej za zabójstwo, gwałt oraz handel narkotykami. Wyrok śmierci przez ścięcie wykonano w roku 2003 także w Iranie, jednakże był to pierwszy przypadek od bardzo wielu lat. Dekapitację przeprowadzają również członkowie al-Kaidy i Państwa Islamskiego.

Europa

Ścięcie jako metoda wykonywania kary śmierci było stosowane od tysiącleci. Dawniej stosowano ją prawdopodobnie we wszystkich krajach Europy.

Wielka Brytania

Do czasów inwazji normańskiej jedyną metodą egzekucji w Anglii było powieszenie. Wilhelm Zdobywca wprowadził też ścięcie. Ostatnia egzekucja przez ścięcie (toporem, choć np. Anna Boleyn została zgładzona mieczem) odbyła się w Tower of London w roku 1747.

Francja

Ścięcie mieczem bądź toporem dla różnych klas społecznych stosowano do roku 1792, kiedy to wprowadzono gilotynę, która była stosowana aż do 1977. Formalnie najwyższy wymiar kary zniesiono w roku 1981.

Gilotyna funkcjonowała też w Belgii, Szwecji, Grecji, Wietnamie, innych koloniach francuskich, niektórych landach Niemiec i na Grenlandii.

Zobacz: Kara śmierci we Francji

Kraje skandynawskie

W krajach skandynawskich najbardziej rozpowszechnioną metodą było ścięcie toporem. Ostatnią taką egzekucję wykonano w Norwegii w roku 1876, Danii w 1892, Finlandii w 1825, zaś Szwecji w 1903 (wtedy topór zastąpiła gilotyna, używana do roku 1910).

Zobacz: Kara śmierci w Danii

Niemcy

W roku 1871 w zjednoczonej Rzeszy ustanowiono, że wszystkie egzekucje mają się odbywać przez ścięcie. Wykonywano je toporem (Prusy) lub na gilotynie (Bawaria, Saksonia, Wirtembergia, miasta hanzeatyckie itd.). Ścięcia wykonywano publicznie^[1]. Ostatnie ścięcie toporem wykonano w roku 1938. Od tej pory, dekretem Hitlera, obowiązywała gilotyna i szubienica. Ostatnie ścięcie na gilotynie w RFN wykonano w roku 1949 (dwa lata później zniesiono ostatecznie karę śmierci), a w NRD w 1966.

Zobacz: Kara śmierci w Niemczech

Słynne osoby poddane dekapitacji

Z tym tematem związana jest kategoria: Straceni przez dekapitację.

Męczennicy

Św. Jakub Apostoł – został ścięty w roku 44
Św. Mateusz Ewangelista – został zabity halabardą w roku 60
Św. Paweł – ścięty w roku 66 lub 67
Św. Maciej Apostoł – ukamienowany i ścięty w roku 80
Św. Felicyta – ścięta mieczem w 203 roku
Św. Tatiana – ścięta mieczem ok. 225–228
Św. Cecylia z Rzymu – zmarła przez wykrwawienie się, przy próbie ścięcia mieczem ok. 230
Św. Walerian – ścięty mieczem ok. 230 (mąż św. Cecylii)
Św. Krzysztof – ścięty lub spalony na stosie ok. roku 250
Św. Katarzyna Aleksandryjska – ścięta mieczem ok. 300 roku
Św. Małgorzata – ścięta około roku 303-305
Św. Agnieszka – ścięta mieczem w roku 304
Św. Barbara – ścięta mieczem ok. 305 roku
Św. Hermenegild – ścięty mieczem (lub zabity siekierą) w 586
Św. Zuzanna

Chiny

Wyspy Brytyjskie

Jan Fisher (1535)
Thomas More (1535)
Anna Boleyn (1536)
Thomas Cromwell (1540)
Katarzyna Howard (1542)
Jane Grey (1554)
Maria Stuart (1587)
Walter Raleigh (1618)
Karol I (1649)
Simon Fraser, 11. Lord Lovat (1747, ostatnie ścięcie)

Rewolucja francuska

Zobacz też

Przypisy

↑ Ścięcie kobiety w Poznaniu. „Nowości Illustrowane”. Nr 32, s. 3, 5 sierpnia 1905.

Bibliografia

W. Maisel: Archeologia prawna Europy. Poznań, 1982.
W. Maisel: Archeologia prawna Polski. Poznań, 1982.
Sz. Wrzesiński: Krwawa profesja. Rzecz o katach i ich ofiarach. Kraków, 2006.
H. Zaremska: Niegodne rzemiosło. Kat w społeczeństwie Polski XIV-XVI wieku. Warszawa, 1986.

[1] Ścięcie kobiety w Poznaniu. „Nowości Illustrowane”. Nr 32, s. 3, 5 sierpnia 1905.

[1]