Ładownica
Ładownica[a] (starop. patrontasz[2][3][b]) – pojemnik służący do przenoszenia i dogodnego dobywania amunicji lub magazynków z amunicją, stanowiący element wyposażenia indywidualnego (np. żołnierza). Ładownica może mieć formę torby noszonej przez ramię, bądź szeregu pojemników (wykonanych ze skóry, tkaniny lub tworzywa sztucznego) troczonych do pasa, szelek bądź innych elementów wyposażenia[4][5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Pojawienie się ładownic miało związek z upowszechnieniem się w XVII-XVIII wieku nowego systemu ładowania broni ręcznej opartego na patronach (papierowych tulejach zawierających ładunek prochu i pocisk), do których przenoszenia konieczny stał się chroniący przed wilgocią pojemnik[4][5]. Jednocześnie zastąpiły one używane dawniej bandoliery (skórzane pasy z podwieszanymi drewnianymi tulejami z porcjami samego prochu). Początkowo ten rodzaj wyposażenia nazywano patrontaszem (w piechocie) a ładownicą w kawalerii[2]. Z czasem jednak określenie „patrontasz” zostało całkowicie wyparte na rzecz „ładownicy”.
Pierwotnie ładownice były torbami lub pudełkami (niekiedy bogato zdobionymi) noszonymi na pasku przez ramię, w których umieszczano patrony. Wnętrze ładownicy posiadało wkładkę z drewna (zwykle liściastego), wyposażoną w otwory lub przegródki stanowiące gniazda dla patronów jednocześnie chroniąc je przed uszkodzeniem i wilgocią. Wkładka mogła zawierać również miejsce na dodatkowe akcesoria jak np. skałki, klucze do broni czy grajcar.
Wraz z upowszechnieniem się amunicji zespolonej w połowie XIX w. ładownica przybrała formę niewielkiego pojemnika (bądź zespołu pojemników) troczonych do pasa na biodrach, w których umieszczano zapas naboi (od lat 80 XIX w. spinanych dodatkowo w ładowniki lub łódki). W XX w. w związku z pojawieniem się indywidualnej broni samopowtarzalnej oraz automatycznej zasilanej z magazynków wymiennych, dostosowano do nich również ładownice, tak aby można było w nich przenosić amunicję umieszczoną już w zapasowych magazynkach. Współcześnie wojskowe ładownice wykonuje się najczęściej z tkanin syntetycznych (które zastąpiły ładownice parciane i skórzane).
-
Ładownica w formie naramiennej torby z okresu rewolucji amerykańskiej -
Wnętrze ładownicy z nabojami spiętymi w łódki -
Ładownica na magazynki -
Ładownice troczone do pasa
_Coastal_artillery_K%C3%BCstenartillerie_uniform_Tunic_Breast_eagle_Gott_mit_uns_belt_buckle_without_swastika_Ammo_pouches_etc_Arquebus_krigshistorisk_museum_War_History_Tysv%C3%A6r,_Norway_2020-06_08816.jpg)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ..”...Między inszemi rzeczami Cynowa Ładownica została na rzęmięnnym Pasie, a w Skórę powleczona....”, [w:] Pamiętnik Paska - hasło ładownica, [w:] SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I 1. POŁOWY XVIII WIEKU. PAN Instytut Języka Polskiego. [dostęp 2010-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-24)]. (pol.).
- ↑ a b Zygmunt Gloger „Encyklopedia staropolska”: hasło „patrontasz”. [dostęp 2009-02-24]. (pol.).
- ↑ Cyt. „...Gdzie kordelasy, strzelby, flasze, Jelenie rogi, patronasze...”Julian Tuwim Kwiaty polskie Część pierwsza, rozdz. I, VI „Zabawa dzisiaj w Inowłodziu...”.
- ↑ a b Włodzimierz Kwaśniewicz, 1000 słów o dawnej broni palnej, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 100, ISBN 83-11-07350-3 [dostęp 2022-06-10].
- ↑ a b Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2 ↓, s. 224.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.