Wikipedia:Strona główna

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…którego innego kota unika ocelot nadrzewny? (na zdjęciu)
…kogo uznawano za papieża pogańskiego?
…że szlachta pieczętowała się nawet salamandrami?
…kto i za co w 2025 roku otrzymał gdańskiego Nobla?
…co może spocząć na kępce konduktora u Bathyphantes?
…po ilu latach pilot Zygmunt Drybański powrócił do Polski?

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem • protesty po wyborach parlamentarnych w Gruzji • inwazja Izraela na Syrię • antyrządowe protesty na Słowacji • antyrządowe protesty w Turcji
- W wyniku trzęsienia ziemi w Mandalaju zginęło ponad 2600 osób, a ponad 3400 zostało rannych (28 marca)
- Masaki Kashiwara został laureatem Nagrody Abela (26 marca)
- Mark Carney objął urząd premiera Kanady (14 marca)
- W Los Angeles odbyła się 97. ceremonia wręczenia Oscarów. W pięciu kategoriach (w tym za najlepszy film) zwyciężyła Anora (2 marca)
Zmarli: Yves Boisset • Richard Chamberlain (na zdjęciu) • Danuta Olędzka • Bogdan Daras • Łukasz Turski • George Foreman • Giancarlo Guerrini • Witold Fokin • Eddie Jordan

1 kwietnia: imieniny obchodzą m.in.: Grażyna, Irena i Jakubina; Prima aprilis
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1455 – zmarł biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, polityk i mąż stanu, uczestnik bitwy pod Grunwaldem, doradca Władysława II i Władysława III, trzykrotnie otrzymywał godność kardynalską: z nominacji Eugeniusza IV (nie przyjęta), z nominacji Feliksa V (uważanego przez Kościół za uzurpatora na tronie papieskim) i ostatecznie z nominacji Mikołaja V
- 1750 – urodził się polski publicysta oświeceniowy, działacz i pisarz polityczny, katolicki prezbiter i kanonik Hugo Kołłątaj (na portrecie), działacz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Komisji Edukacji Narodowej
- 1815 – urodził się niemiecki polityk Otto von Bismarck (na fotografii), premier Prus, pierwszy kanclerz zjednoczonej Rzeszy, ze względu na politykę opartą na potędze militarnej zwany „Żelaznym Kanclerzem”
- 1875 – urodził się brytyjski pisarz Edgar Wallace, autor powieści kryminalnych i sensacyjnych
- 1925 – urodzili się: polska publicystka Józefa Hennelowa, redaktor „Tygodnika Powszechnego”, oraz polski reżyser i scenarzysta filmowy Wojciech Jerzy Has, autor m.in. filmów: Pętla, Pożegnania, Jak być kochaną, Lalka i Rękopis znaleziony w Saragossie
- 1975 – w japońskiej telewizji wyemitowano premierowy odcinek serialu animowanego Pszczółka Maja


Historia Bielska-Białej – formalnie sięga 1 stycznia 1951 roku, jednak dzieje dwóch miast, które zostały wtedy połączone w jeden organizm administracyjny, są o wiele dłuższe. Bielsko lokowano w ramach kolonizacji na prawie niemieckim na przełomie XIII i XIV wieku. Biała natomiast powstała około 1560 roku jako osada rzemieślnicza w obrębie Lipnika, po czym w kolejnym stuleciu się wyodrębniła, a w 1723 roku uzyskała prawa miejskie. Mimo że rozdzielająca je rzeka Białka stanowiła przez wieki różnego rodzaju granicę polityczną – pomiędzy księstwem cieszyńskim a oświęcimskim, Krajami Korony Czeskiej a Królestwem Polskim, Śląskiem Austriackim a Galicją, województwem śląskim a krakowskim – w związku z czym obie części dwumiasta są zaliczane do innych krain historyczno-geograficznych (Bielsko znajduje się na Śląsku, a Biała w Małopolsce), to pod względem społecznym, gospodarczym, kulturowym i funkcjonalnym stanowiły one od początku swojego istnienia w praktyce jedną całość. W 1951 roku nastąpiło scalenie dwumiasta w jeden organizm administracyjny, pod nazwą Bielsko-Biała. Połączone miasto weszło jako powiat miejski w skład województwa katowickiego. Czytaj więcej…


Skarb letnicki – skarb tracki datowany na IV wiek p.n.e., odkryty w 1963 roku w miejscowości Letnica w Bułgarii. Składa się z 15 pozłacanych srebrnych aplik, żelaznego wędzidła oraz innych ozdób, które były elementami końskiej uprzęży należącej do arystokraty trackiego, a także z brązowego naczynia. Znalezisko ilustruje wysoki poziom rzemiosła i sztuki Traków oraz jej powiązania z kulturą hellenistyczną. Przedmioty mogły zostać zakopane, aby ukryć je podczas najazdów Celtów lub Macedończyków na ten obszar na przełomie IV i III wieku p.n.e. W podobnych okolicznościach najprawdopodobniej ukryty został skarb panagiurski. Skarb przechowywany jest w Regionalnym Muzeum Historycznym w Łoweczu i był wielokrotnie prezentowany jako element wystaw prezentujących sztukę Traków. Czytaj więcej…
