Reialme de Saba

Lo reialme de Saba (version latina) o de Sheba (version afroasiaticas) es un reialme abitualament situat en Arabia del sud, al Iemèn, al nòrd d'Etiopia e dins l'actuala Eritrèa. Aquel realme, evocat per la Bíblia^[1] e l'Alcoran^[2], exitiguèt de verai, mas es malaisit de destriar lo mite de l'istòria.

Los abitants son los sabèus. Las fonts suggerisson una existéncia plan posteriora al periòde biblic del reialme de Salamon.

Istòria

Lo primièr vertadièr reialme de l'Iemèn es lo primièr reialme sabèu de Marib vèrs -1500. L'episòdi biblic de la visita de la reina de Saba a Jerusalèm per veire lo rei Salamon (fin del sègle X AbC) tendriá a mostrar la poténcia d'aquel reialme de Saba. Mas cal èsser prudent perque l'identificacion del reialme de Sabe a aquel del reialme de Saba es pas segura perque la primièra mencion reala d'aquel darrièr ven d'inscripcions assirianas de -750^[3]^[4].

Lo reialme « istoric » de Saba data de 716 AbC, es a dire mai de tres sègles après la data possibla del reialme de Salamon, quand lo Mukkarib Yâthiamar, rei de Saba, paga tribut a l'Assirian Sargon II. De fòrças centrifugas semblan alara menaçar l'unitat del reialme, perque vers 700 AbC, Karib'il Watar, filh de Dhamar'alî, lança doas campanhas contra la vila de Nashan per atudar sas volontats d'independéncia. Crida l'ajuda de las ciutats d'Haram e de Dekaminahû. Puèi, de 689 AbC a 681 AbC, fonda l'empèri sabèu amb per capitala Maryab (ou Marèb), après aver destruit lo reialme d'Awsân. S'agís del primièr Estat iemenit unificat vertadièramrnt atestat.

Aquel Estat subís una ataca de l'Hadramaut, qu'establís una brèva dominacion a la mitat del sègle VI amb dos reis estrangièrs que sèson sul tròn de Maryab. Devon far fàcia a la penetracion d'una novèla tribú, aquela dels Minèus, reialme comerciant que reconeis lo senhoratge del reialme de Saba e venguèt son vassal.

Una violenta guèrra al sègle VI s'acaba pel trionf del rival de Saba, Qataban, qu'establís son empèri e eclipsa Saba de 500 AbC a 110 AbC. Pendent aquela dominacion, Saba pòt venit vassal una novèla tribú araba migranta, aquela d'Amîr vers 200 AbC. Amb lo declin progressii de Qataban, Saba torna al vam son e al sègle II AbC impausa pauc a pauc son poder. Amb la despareisson en 120 AbC del reialme de Ma'in, l'ensems del Jawf es jol contraròtle de Saba. L'aristocracia sabèa s'apropria las regions de Nashan, Nashq e Manhiyat. La rèsta es abandonada a las tribús nomadas. Mas la casuda de Qataban provòca una luta granda entre Saba e Hadramaut que se lança dins una politica egemonica al començament del sègle I ApC e acalpa fin finala Saba, obligada de reconeisser sa dominacion.

Vèrs 100, lo reialme de Saba coneguèt un reviscol, que resistiguèt pas a une novèla poténcia, l'Himyar qu'establiguèt a son torn son empèri de 230 a 532, pendent que Saba s'atudava pauc a pauc.

Notas e referéncias

↑ I Reis, X, 1-3 ; Is., LX, 6 ; Ps., LXXII, 15
↑ L'Alcoran, Sorata 27: La Formiga]]
↑ Segon una autra font, las inscripcions d'Arad-Nannar, es probable que Saba existissiá dempuèi mai longtemps encara. En efièch aquela inscripcions evòcan de relacions amb l'un dels mai ancians reis de l'Estat d'Ur, "Sabum"/"Sabó", que se pensa que designa "lo reialme de Saba". Alara, se ferificat, l'istòria de Saba se plaçam vèrs l'an 2500 AbC
↑ (fr)"Une inscription chaldéenne avec une dédicace à Ghimil-Sin, roi d'Ur", Léon Heuzey, Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1901, Volume 45 Numéro 2, pp. 256-257 http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/crai_0065-0536_1901_num_45_2_16793

Articles connèxes

Bibliografia

(fr)Jean-François Breton, L'Arabie heureuse au temps de la reine de Saba, VIIIe-Ier siècle avant J.-C., Paris, Hachette, collection La vie quotidienne, 1998
(fr)Joseph Chelhod, Arabie du Sud : histoire et civilisation : le peuple Yémenite et ses racines, Paris, Maisonneuve & Larose, tome 1, 1995
(en) Andrey Korotayev, Ancient Yemen, Oxford, Oxford University Press, 1995. ISBN: 0-19-922237-1.

[1] I Reis, X, 1-3 ; Is., LX, 6 ; Ps., LXXII, 15

[2] L'Alcoran, Sorata 27: La Formiga]]

[3] Segon una autra font, las inscripcions d'Arad-Nannar, es probable que Saba existissiá dempuèi mai longtemps encara. En efièch aquela inscripcions evòcan de relacions amb l'un dels mai ancians reis de l'Estat d'Ur, "Sabum"/"Sabó", que se pensa que designa "lo reialme de Saba". Alara, se ferificat, l'istòria de Saba se plaçam vèrs l'an 2500 AbC

[4] (fr)"Une inscription chaldéenne avec une dédicace à Ghimil-Sin, roi d'Ur", Léon Heuzey, Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1901, Volume 45 Numéro 2, pp. 256-257 http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/crai_0065-0536_1901_num_45_2_16793

[1]

[2]

[3]

[4]