Ovis aries
Lo moton, que tanben se sona plan sovent la feda (var. fea) (en latin scientific Ovis aries) es una espècia de mamifèr romiaire domestic de la familha dels ovids.
- Lo mot feda (var. fea) pòt designar l'espècia en general (se pòt nomenar aital lo mascle e la femèla, sens far de distincion de sèxe) o ben la femèla en particular.
- La femèla se pòt sonar tanben una oelha, una ovelha, una auelha o una aulha.
- Al mascle li dison l'aret o lo marran o lo marre.
- Al moton jove li dison l'anhèl (var. anhèu, anhèth).
- Al moton de dos ans li dison un doblenc.
- Un besòc es un moton jove.
- Una gòda o una toriga es una feda vielha. Quand a una color de lop, l'oelha es dita anesca o lobeta.
Origina
[modificar | Modificar lo còdi]La feda foguèt domesticada en Orient Mejan, en Mesopotamia, que vèrs 10 000 abC i viviá son predecessor salvatge. L'importància de la lana e del lach de feda, faguèt s'espandir la profession de pastre de motons a l'Occident tot.
Mitologia e religions
[modificar | Modificar lo còdi]
Dins la majoritat de las civilizacions anticas aqueste animal a pres una granda fòrça simbolica. Encara que los simbòls que li son associats diferisson segon la mitologia, existís, malgrat tot aquò, de similituds coma l'encarnacion de la fòrça de la natura. Pòt semblar estonant qu'un erbivòr de talha pichona aja una importáncia tan granda, mas benlèu es justament lo fòrt contrast qu'existís entre aqueste animal normalament placid e de vegadas capable de se lançar amb una violéncia extrèma, que fascinava tant los òmes. Sas banas, en forma d'espirala, son egalament un element simbolic fòrça important que se trapa subre los cascos, las armas (per desfonsar las pòrtas), a la proa de mantun vaissèl e dins l'arquitectura. Dins la Torah o Ancian Testament, l'aret es citat coma d'animal sacrificial. Es associat al sacrifici que faguèt Abraam.
Dins la mitologia cèlta, l'aret simboliza la fòrça de la natura en mai de la fertilitat e dins la grèga es egalament un simbòl important que son mite de l'aus d'aur es un dels aspèctes nombroses.
