Vatikanmusea

	Vatikanmusea
	;
Stad	Vatikanstaten
Skipa	1506
Direktør	Barbara Jatta
; Vatikanmusea; 41°54′23″N 12°27′16″E / 41.906388888889°N 12.454444444444°E

41°54′23″N 12°27′16″E / 41.90639°N 12.45444°E / 41.90639; 12.45444

Vatikanmusea (italiensk Musei Vaticani) er ei gruppe museum i Vatikanstaten i Roma i Italia. Dei omfattar fleire museum innanfor grensene til Vatikanet. Musea viser verk frå ei veldig kunstsamling som er blitt samla av ulike pavar gjennom hundreåra, inkludert ei rekkje av kjende klassiske skulpturar og dei viktigaste meisterverka innan renessansekunst.

Musea blei grunnlagde tidleg på 1500-talet av pave Julius II. Det sixtinske kapellet med det kjende takmåleriet av Michelangelo og Stanze della Segnatura («Rafaels rom») dekorert av Rafael er på den faste besøksruta gjennom Vatikanmusea. Vatikanmusea er eit av dei største kunstmusea i verda. I 2017 hadde musea 6 millionar vitjande, som til saman gjorde det til det fjerde mest vitja kunstmuseet i verda.^[2]^[3]

Musea omfattar 54 galleri, eller salas. Det sixtinske kapellet er den siste salaen i musea. Vatikanmusea er ikkje berre kunstmuseum, men består òg av gjenstandssamlingar. Til saman omfattar deistore mengder skriftleg materiale, kunst og andre gjenstandar. Musea har rundt 70 000 verk, med 20 000 på utstilling.^[4] Det har rundt 640 tilsette som arbeider i 40 ulike administrative, forskings- og restaureringsavdelingar.^[5]

Byrjing

Musea kan spora opphavet sitt til vinteren 1506. Då gjekk pave Julius II gjekk til innkjøp av ein marmorstatue som blei stilt ut i Vatikanet nokre veker seinare.

Det dreidde seg om ein skulptur av Laokoon, ein prest kjend frå gresk mytologi for å ha prøvd å overtala folkesetnaden i Troja om å ikkje ta imot «gåva» grekarane hadde til dei; ein stor hest (den trojanske hesten), utan å lukkast. Skulpturen viser Laokoon og sønene hans fanga av ein sjøorm.

Skulpturen blei funnen av ein vinbonde den 14. januar 1506 i ein vingard ikkje langt frå basilikaen Santa Maria Maggiore i Roma. Pave Julius II sende Giuliano da Sangallo og Michelangelo Buonarroti, som då begge arbeidde i Vatikanet, for å undersøka oppdaginga.

Ein månad etter at funnet var gjort, stilte paven ut skulpturen av Laokoon og sønene hans.

Vatikanmusea i snevrare og vidare forstand

I snevrare forstand

Dei eigenlege vatikanmusea omfattar dei følgjande institusjonane og avdelingane, som alle ligg i same hjørne av Vatikanstaten:

Museo Gregoriano Egizio
Museo Gregoriano Etrusco
Musei di Antichità Classiche
Museo Pio Cristiano (med Lapidari Cristiano og Ebraico)
Pinakoteket
Galleria degli Arazzi
Keramikkmuseet (800- til 1200-talet)
Dei mindre mosaikkane
Samlinga av moderne og religiøs kunst
Museo Missionario-Etnologico
Museo Sacro (bibliotek)
Museo Profano
Museo Storico Vaticano

Pavepalasset

Det apostoliske palasset tilhøyrer ikkje eigentleg Vatikanmuseea, men med inngangsbilett til musea får ein likevel tilgang til:

Palazzetto del Belvedere
Dei øvre galleria (Candelabri, Arazzi, Carte Geografiche)
Pave Pius Vs appartamento (leilegheit)
Sala delle Dame
Sala dell'Immacolata
Stanze di Raffaello
Sala dei Chiaroscuri
Cappella Niccolina
Pave Urban VIIIs kapell
Det sixtinske kapellet
Appartamento Borgia
Salone Sistino
Sala delle Nozze Aldobrandine
Dei lågare galleria (Urbano VIII., Alessandrina, Clementina)

Publikumsbesøk

Kring fire millionar turistar og andre vitjar Vatikanmusea kvart år (tal frå februar 2006). Nokre år før var tala omtrent det halve, men frå og med Heilagåret 2000 ekspanderte tilstrøyminga dramatisk. Dette skjedde omtrent samstundes som verdssituasjonen tilsa strengare tryggingstiltak, noko som har ført til at musea er blitt berykta for lange køar langs gatene framfor inngangsportalen.

Kjelder

↑ Troszczynska, Katarzyna (1. januar 2017). «To ona rządzi w Watykanie. Kim jest Barbara Jatta?» [Who is Barbara Jatta? She is the director of the Vatican] (på polsk). Virtual Poland. Henta 29. august 2017.
↑ «Top 100 Art Museum Attendance» (PDF), The Art Newspaper, 2014.
↑ «Museums and gallery visitors figure for 2017». Henta 18. mars 2018.
↑ «Meet Antonio Paolucci». Divento. Arkivert frå originalen 29. desember 2016. Henta 28. desember 2016.
↑ Jatta, Barbara (16. oktober 2016). «The Vatican Museums: transformation of an organisation» (PDF). Vatican Museums. Henta 29. august 2017.

Denne artikkelen bygger på «Vatikanmuseene» frå Wikipedia på bokmål, den 4. august 2019.

[1] Troszczynska, Katarzyna (1. januar 2017). «To ona rządzi w Watykanie. Kim jest Barbara Jatta?» [Who is Barbara Jatta? She is the director of the Vatican] (på polsk). Virtual Poland. Henta 29. august 2017.

[worldrank-2] «Top 100 Art Museum Attendance» (PDF), The Art Newspaper, 2014.

[3] «Museums and gallery visitors figure for 2017». Henta 18. mars 2018.

[4] «Meet Antonio Paolucci». Divento. Arkivert frå originalen 29. desember 2016. Henta 28. desember 2016.

[5] Jatta, Barbara (16. oktober 2016). «The Vatican Museums: transformation of an organisation» (PDF). Vatican Museums. Henta 29. august 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]