Redningsstasjon

Ein redningsstasjon var landbaserte stasjonar som dreiv sjøredning. Dei norske stasjonane vart oppretta på grunn av mange forlis som kravde menneskeliv. Etter kvart var det mange som såg at ein med relativt enkle hjelpemidlar kunne ha redda mange. Konsul Tønnes Puntervold frå Egersund var vitne til eit slik tilfelle. I 1852 såg han skonnerten «Christine Magdalene» av Bergen forlise utanfor Ogna. Han skreiv då avisinnlegg, mellom anna i Stavanger Aftenblad. Andre tok opp tråden. Eit brev frå 33 stavangerskipperar til Marinedepartementet 12. januar 1852 beskreiv behovet for ei redningsteneste, særleg langs Jærkysten. Eit skriv frå departementet av 22. april gjekk inn for å utplassere redningsutstyr på utsette stader langs Jæren og Lista.

Redningsstasjonane vart oppretta ved Kongeleg resolusjon i 1853, og i 1854 var det oppretta fem redningsstasjonar. Desse var utstyrt med eit rakettapparat med line som kunne skytast ut til dei som var i havsnaud. Nokre stasjonar fekk og båtar. Landbaserte redningsstasjonar høvde berre der kysten bestod av strender, utan skjergard. Dei vart derfor einast utbygd på Jæren, der det vart seks stasjonar, og på Lista, der det vart fire.

I 1894 finansierte Redningsselskapet (NSSR) redningsbåten «Tryg» på Kvalbein. Denne var spesialkonstruert for formålet. Han skulle ha 1? manns besetning, av desse 12 roarar. Båten viste seg å vere betre eigna til formålet enn dei båtane redningsstasjonane hadde frå starten. «Tryg» redda til saman 59 menneske fram til 1935 då han vart teken ut av vaktteneste.

I 1933 overtok Redningsselskapet alle redningsstasjonane frå Fyrdirektøren. I 1966 var det til saman 42 redningsstasjonar i Noreg. Den nørdste var på Bjørnøya. Dei aller fleste hadde ikkje anna redningsutstyr enn redningsgevær. Alle stasjonane, med unnatak av Reve, var nedlagt i 1977. Reve var heller ikkje aktiv etter dette. Grunnen til nedleggingane var utviklinga av andre redningshjelpemiddel. Særleg gjorde bruken av helikopter redningsstasjonane overflødige.

Varden Sjøredningsmuseum, Ogna, Jæren, har utstillingar som viser korleis redningstenesta fungerte. Det er også eit museum knytt til stasjonen på Østhassel i Vanse på Lista.

Reve redningsstasjon

Redningsstasjonar langs Jæren:

• Reve, var i drift frå 1853 til 1993, dekte Jærens rev. Mannskapet på stasjonen redda til saman 216 menneske.
• Wiig, Klepp kommune (sør for Reve), oppretta 1897.
• Obrestad, Jæren, oppretta 1854.
• Husveg, Jæren (ved Varhaug), oppretta 1854.
• Kvalbein, Jæren, oppretta 1854. Stasjonen fekk redningsbåten "Tryg" i 1894. Fram til 1947 redda han rundt 100 menneskeliv.
• Raunen, nord for Brusand, oppretta 1896.

Redningsstasjonar på Lista:

• Stave
• Lista, oppretta 1854.
• Østhassel i Vanse, i drift til 1972. Hadde redningsbåt.
• Rauna, øy like søraust for Østhassel. Der var redningsutstyr og ei redningshytte der skipsbrotne kunne finne ly.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger delvis på «Redningsstasjon» frå Wikipedia på bokmål, den 14. april 2010.

• Bjørn Foss: Fra seil til vannjet. Norsk Maritimt Forlag 2002.

Bakgrunnsstoff

• Jæren feirer 150 år for landredningsstasjonene
• Aktivitetsdag ved Østhassel Redningsstasjon Arkivert 2007-04-15 ved Wayback Machine.