Knivkjuke

Knivkjuke
Knivkjuke
Systematikk
Rike:	Soppriket Fungi
Rekkje:	Stilksporesoppar Basidiomycota
Underrekkje:	Hymeniesoppar Agaricomycotina
Klasse:	Ekte hymeniesoppar Agaricomycetes
Orden:	Poresoppordenen Polyporales
Familie:	Fomitopsidaceae
Slekt:	Fomitopsis
Art:	Knivkjuke F. betulina
Vitskapleg namn
Fomitopsis betulina B.K.Cui, M.L.Han & Y.C.Dai, 2016

Knivkjuke (latin Piptoporus betulinus, tidlegare Polyporus betulinus) er ei kjuke som berre veks på bjørk. Ho dannar brun rote i veden, og har ein mjuk fruktlekam. Fruktlekamen kjem fyrst når trea er nesten eller heilt daude. Kjuka er eittårig og mjuk i frisk tilstand, slik at ein lett kan stikka ein kniv i ho. Det har vorte hevda at reiskapen ikkje rusta og heldt seg skarp når den stod i kjuka.Den har difor vore brukt til å lagre reiskapar i; knivar, andre eggjarn og bor. Har og vore brukt til nålepute for skreddar og skomakar. Oversida kan vera frå heilt ljos, kvitaktig til mørkt gråbrun. Porelaget er fyrst kvitt, seinare blir det gulbrunaktig.

Ball laga av knivkjuke

Fordi soppen er så mjuk og lett å forme, har han heilt frå mellomalderen vorte bukt til å lage ballar av. Under andre verdskrigen, og andre tider når det har vore dyrt og vanskeleg å få tak i gummiballar, har slike kjukeballar og vorte laga til barneleike. Dei hardnar etter kvart, men ved å fukte litt, vart han mjukare og elastisk. Slike ballar kunne òg smørjast med tjøre for å halde på elastisiteten.

Kjelder

• Ove Arbo Høeg: Planter og tradisjon (Universitetsforlaget 1975)

Bakgrunnsstoff

• Skogoglandskap.no[1] Arkivert 2016-11-16 ved Wayback Machine.
• (no) knivkjuke hos Artsdatabanken
• (en) knivkjuke i Encyclopedia of Life
• (en) knivkjuke i Global Biodiversity Information Facility
• (en) knivkjuke hos Index Fungorum
• (en) knivkjuke hos MycoBank
• (en) knivkjuke hos NCBI
• (en) Kategori:Piptoporus betulinus – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Piptoporus betulinus – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Piptoporus betulinus – detaljert informasjon på Wikispecies
  Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.