Apatitt

	Apatittgruppa
	;
Generelt
Kategori	Fosfatmineral
Kjemisk formel	Ca5(PO4)3(F,Cl,OH)
Strunz-klassifisering	08.BN.05
Identifikasjon
Farge	Gjennomsiktig til gjennomskineleg, vanlegvis grøn, mindre vanleg fargelaus, gul, blå til fiolett, rosa, brun.
Krystallform	Søyleforma, prismatiske krystallar, massiv, kompakt eller korna
Krystallsystem	Heksagonal dipyramideforma (6/m)
Kløyv	[0001] utydeleg, [1010] utydeleg
Brot	Muslig til ujamn
Mohs hardleiksskala	5 (definerande mineral)
Glans	glasaktig til underharpiksaktig
Strekfarge	Kvit
Transparens	Gjennomsiktig til gjennomskineleg
Spesifikk vekt	3.16–3.22
Polert glans	glasaktig
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	dobbeltbrytande, einaksa negativ
Brytingsindeks	1.634–1.638 (+0.012, −0.006)
Dobbeltbryting	0.002–0.008
Pleokroisme	Blå steinar – kraftig, blå og gul til fargelaus. Andre fargar er svak til særs svak.
Dispersjon (spreiing)	0.013

Apatitt er ei mineralgruppe som omfattar dei mest alminnelege fosfatminerala som finst i små mengder i nesten alle magmatiske bergartar, i dei fleste metamorfe bergartar, og utgjer hovudbestanddelen av einskilde sedimentære bergartar, som fosforitt. Apatitt opptrer som heksagonale krystall eller i massiv form og kan ha mange ulike fargar. Hardleiken er 5. Vanleg apatitt eller fluorapatitt har samansetnaden Ca₅(PO₄)₃F, men apatittgruppa omfattar òg ei rekkje andre mineral med til dels komplisert kjemisk samansetnad. Dei viktigaste apatittane forutan fluorapatitt er hydroksylapatitt og klorapatitt (monoklin symmetri). Britholitt inneheld større mengder lantanoidar og silisium. Karbonat-fluorapatitt (tidlegare francolitt) og karbonat-hydroksylapatitt (tidlegare dahllitt) er ikkje lengre godkjende som eigne mineral, men er variantar av fluorapatitt og hydroksylapatitt. Apatitt spelar ei stor rolle som fosforkilde for plantene, både ved forvitring og som råmateriale for framstilling av kunstgjødsel (fosforgjødsel). Òg verdifulle lantanoider, t.d. europium, kan utvinnast av apatitt.

Tidlegare var det Sør-Noreg drift på gonger av apatitt, særleg ved Ødegården i Bamble, produksjon opp til 10 000 tonn i året. Store apatittleier blir drive på Kolahalvøya i Russland, der Norsk Hydro er involvert. Den viktigaste fosfatproduksjon kjem likevel frå sedimentære fosforittleier i USA og Nord-Afrika.

Til apatitt-gruppa høyrer òg pyromorfitt, mimetesitt og vanadinitt (sjå pyromorfitt).

Namnet apatitt er av gresk apate, som tyder 'bedrag' og -itt, då mineralet er lett å ta feil av.