uitvoeren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  uitvoeren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈœytfurə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• uit·voe·ren

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘tot stand brengen’ voor het eerst aangetroffen in 1580
• samenstelling van  uit bw  en  voeren ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
uitvoeren	voerde uit	uitgevoerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

uitvoeren

1. overgankelijk, (economie) exporteren (alle betekenissen)
2. overgankelijk afhandelen, voltrekken

   ▸ Nog voordat ik mijn pakken en overhemden ging uithangen in de kleerkast in de achterkamer, voerde ik het ritueel uit waarmee ik het bureau als mijn territorium markeerde.

   ▸ We gingen zitten op het terras van Caffè Lavena. We hadden ook Florian of Quadri kunnen kiezen om ons te laten afzetten in naam van de nostalgie. Ook daar zouden we er zeker van hebben kunnen zijn dat de toeristische exploitatie van een klinkende naam en een elegant verleden met flair en stijl zou worden uitgevoerd.

   ▸ Het is prachtig om lekker zen boven op de berg mooie voornemens te maken, maar hoe voer je die in het dagelijkse leven uit? Thuis probeerde ik bijvoorbeeld minder afwezig en met mijn gedachten bij mijn werk te zijn.

3. overgankelijk ten uitvoer brengen
4. overgankelijk (informatica)  runnen ww , een programma uitvoeren

Typische woordcombinaties

• [1]: (consumptie)goederen uitvoeren, uitvoeren van gegevens uit een informatiesysteem
• [2]: een vonnis uitvoeren, een gerechtelijk bevel uitvoeren
• [3]: een muziekstuk uitvoeren

Verwante begrippen

• [2, 3] bewerkstelligen, realiseren, spelen, uitbrengen, verrichten, vervullen, verwerkelijken

Afgeleide begrippen

• uitvoerbaar, uitvoerder, uitvoerig, uitvoering, uitvoerlijk

Vertalingen

    1. exporteren   

Deens: udføre (da) Duits: ausführen (de), exportieren (de) Engels: export (en)

Pools: eksportować (pl) Spaans: exportar (es)

    2. afhandelen, voltrekken, ten uitvoer brengen   

Deens: udføre (da), gennemføre (da) Duits: ausführen (de), durchführen (de), erledigen (de) Engels: carry out (en), execute (en)

Papiaments: ehekutá Pools: wykonywać (pl) Spaans: cumplir (es) , efectuar (es), ejecutar (es), realizar (es)

    3. software runnen   

Deens: udføre (da) Engels: execute (en)

Pools: wykonywać (pl) Spaans: ejecutar (es)

Werkwoord

vervoeging van
uitvaren

uitvoeren

1. (in een bijzin) meervoud verleden tijd van uitvaren
   

   • ...dat wij uitvoeren. 
     
   • ...dat jullie uitvoeren. 
     
   • ...dat zij uitvoeren. 

Zelfstandig naamwoord

de uitvoeren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord uitvoer

Gangbaarheid

• Het woord uitvoeren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "uitvoeren" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.