Brontekst bekijken van des

{{=nld=}}
{{-pron-}}
*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA-nl-standaard|dɛs}}
{{-homo-}}
*[[DES]]
{{-syll-}}
*des
{{-etym-}}
*{{+|lw}}: [[genitief]] van het [[lidwoord]] [[de#Lidwoord|de]] {{wnt-r|M013198}}
*{{+|bw}}: [[genitief]] van het [[aanwijzend voornaamwoord]] [[dat#Aanwijzend voornaamwoord|dat]] {{wnt-r|M013382}}
*{{+|zn}} {{f}}/{{m}}: van {{deu}} {{Q|Des|deu}},<br>&nbsp;&nbsp;samentrekking van [[d|d (3)]] {{suff|nld|-es}}
*{{+|zn}} {{n}}: {{letterwoord|nld}} {{QZ|diëthylstilbestrol|nld|zn|'''d'''i-'''e'''thyl'''s'''tilbestrol}}
{{-art-|nld}}
'''{{pn}}'''
#{{verouderd|nld}} [[genitief]] van [[de]] ({{m}} {{s}})
{{bijv-1|De smaak '''{{pn}}''' honings is zeer zoet.}}
{{bijv-1|De zoon '''{{pn}}''' mensen.}}
#{{verouderd|nld}} [[genitief]] van [[het]] ({{n}} {{s}})
{{bijv-1|De vrouw '''{{pn}}''' huizes.}}
{{-note-}}
*Sinds de tweede helft van de 20e eeuw is ''des'' alleen nog gangbaar in versteende uitdrukkingen, het wordt daarbuiten alleen gebruikt voor een plechtig of archaïserend effect.
*Als vervanging wordt ''[[van]] ([[de]])'' of ''[[van]] ([[het]])'' gebruikt.
*Aan het zelfstandige naamwoord dat bij ''des'' staat, wordt de ''-(e)s'' of ''-en'' toegevoegd, de uitgang voor de [[genitief]].
{{-writ-}}
*[['s]]
{{-rel-}}
*[[der]] ({{f}} {{s}})
*[[der]] ({{p}})
{{-expr-}}
{{expr|plaats '''des''' onheils|plaats waar het onheil heeft plaatsgevonden}}
{{expr|'''des''' te meer|hoe meer}}
::{{citeer b|boek|jaar=2015|auteur=Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)|titel=Kop in het zand |isbn=9789044628142|uitgever=Uitgeverij Prometheus|taal=nl| citaat= Ingeborgs vader, baron Von Freital, geloofde niet in de liefde, maar des te meer in geld en afkomst, en vooral in de gunstige combinatie van die grootheden. }}
{{-drv-}}
{{L-top|01|(omvat ook woorden waar "des" de genitief van [[dat]] is)}}
*[[desaangaande]]
*[[desbetreffend]]
*[[desbewust]]
*[[desgelijks]]
*[[desgevallend]]
*[[desgevorderd]]
*[[desgevraagd]]
*[[desgewenst]]
*[[deskundig]]
*[[desniettemin]]
*[[desnoods]]
*[[desondanks]]
*[[destijds]]
*[[deswege]]
*[[deszelfs]]
*[[heer des huizes]]
{{L-bottom|01}}
{{-trans-}}
{{trans-top|1.genitief van de of het}}
*{{fra}}: {{trad|fr|du}} ({{m}}), {{trad|fr|de la}} ({{f}}), {{trad|fr|de l'}} (''voor een woord beginnend met een klinker of een niet-uitgesproken h'')
{{trans-bottom}}
{{-adverb-|nld}}
'''{{pn}}'''
#{{verouderd|nld}} om die reden, door die oorzaak
{{bijv-1|Hoe meer hij at, '''{{pn}}''' te dikker hij werd.}}
{{bijv-1|Hoe meer hij at, hoe dikker hij werd.}} - lager register
{{bijv-1|'''Des te''' meer hij at, '''{{pn}}''' te dikker hij werd.}} - onjuist
{{-syn-}}
*[[daardoor]]
*[[daarom]]
*[[daarvan]]
{{-nlnoun-|{{pn}}|[[{{pn}}sen]]|{{pn}}je|{{pn}}jes}}
{{-noun-|nld}}
{{-l-|fm}}
#{{muziek|nld}} een met een halve toon verlaagde toon "d"
{{bijv-1|De toon “'''{{pn}}'''” klinkt in de getempereerde stemming gelijk aan de toon “cis”.}}
#{{muziek|nld}} tweede [[toon]] van de chromatische [[toonladder]] (die gebaseerd is op de grondtoon [[c]])
#{{muziek|nld}} de grondtoon (tonica) van de “des-mineurtoonladder”, een toonladder met acht mollen als voortekens, tevens een korte aanduiding van die toonladder
{{bijv-1|Een muziekstuk in '''{{pn}}''' kan ook worden genoteerd in het gelijkklinkende cis-mineur dat vier kruisen als voortekens heeft.}}
#{{muziek|nld}} de grondtoon van het “des-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon
{{bijv-1|De drie tonen van het des-mineurakkoord  (symbool: D♭m) in grondligging, zijn: '''{{pn}}''' - fes - as.}}
{{-syn-}}
*[1,2] [[cis]]
*[3] [[des-kleinetertstoonladder]], [[des-klein]], [[des-mineurtoonladder]], [[des-mineur]]
*[4] [[des-klein]], [[des-kleinakkoord]], [[des-mineur]], [[des-mineurakkoord]], [[D♭m]]
{{-ant-}}
*[1] [[dis]]
*[3] [[Des]], [[Des-groot]], [[Des-majeur]], [[Des-grotetertstoonladder]]
*[4] [[Des]], [[Des-groot]], [[Des-majeurakkoord]], [[D♭]]
{{-drv-}}
*[1,2] [[deses]]
{{-rel-}}
*[1,2,4] [[as]], [[ases]], [[bes]], [[beses]], [[ces]], [[deses]], [[es]], [[eses]], [[fes]], [[ges]], [[geses]]
{{-trans-}}
{{trans-top|1,2. verlaagde toon d}}
*{{deu}}: {{trad|de|des}} {{n}}
*{{eng}}: {{trad|en|D-flat}}
{{trans-mid}}
*{{fra}}: {{trad|fr|ré bémol}} {{m}}
{{trans-bottom}}
{{trans-top|3. des-kleinetertstoonladder}}
*{{deu}}: {{trad|de|des-Moll}} {{f}}
*{{eng}}: {{trad|en|D-flat minor}}
{{trans-mid}}
*{{fra}}: , {{trad|fr|ré bémol mineure}} {{f}}
{{trans-bottom}}
{{trans-top|4. des-mineurgrondakkoord}}
*{{deu}}: [[D♭m]], {{trad|de|des-Moll}} {{n}}, {{trad|de|des}} {{n}}
*{{eng}}: [[D♭m]], {{trad|en|D-flat minor}}
{{trans-mid}}
*{{fra}}: [[D♭m]], {{trad|fr|ré bémol mineur}} {{m}}
{{trans-bottom}}
{{-nlnoun-|{{pn}}|-|-|-}}
{{niet-GB|als onzijdig zelfstandig naamwoord}}
{{-noun-|nld}}
{{-l-|n}}
#{{medisch|nld}} synthetisch preparaat dat gebruikt werd om dreigende miskramen te voorkomen, maar vaak negatieve gevolgen voor het kind heeft
{{-writ-}}
*[[DES]] ''(officiële spelling tot 2006)''
*[[di-ethylstilbestrol]]
{{-syn-}}
*[[deshormoon]]
{{-drv-}}
*[[desdochter]]
*[[deshormoon]]
{{-preval-}}
{{wel-GB}}
{{Leesonderzoek-2013}}
{{refs}}

{{=deu=}}
{{-pron-}}
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA|/dɛs/|deu}}
{{-syll-}}
*des
{{-art-|deu}}
'''{{pn}}'''
#Genitief enkelvoudig van [[der]] en [[das]]
{{bijv-2|Die katze spielt mit dem Ball '''des''' Kindes.|De kat speelt met de bal '''van het''' kind.}}

{{=dum=}}
{{dum-dese}}
{{-pronom-dem-|dum}}
'''{{pn}}'''
#{{m}} {{nv.gen}} van [[deze]].
#{{n}} {{nv.gen}} van [[dit]].
{{Clr}}
{{dumart}}
{{-art-|dum}}
'''{{pn}}'''
#{{nv.gen}} {{m}} en {{n}} van het bepaald lidwoord: [[#Nederlands|des]]

{{=lim=}}
{{-pron-}}
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA|/ðɐs/|lim}} ''(Etsbergs)''
{{-pronom-pers-|lim}}
'''{{pn}}'''
#onbeklemtoonde genitief van [[doe]].

{{=spa=}}
{{-verb-|0}}
{{-esverb-form-|dar}}
{{esverb-form|dar|pers=2|mood=subj}}
{{esverb-form|dar|pers=2|mood=imp|sense=neg}}
{{-esverb-form-|darse}}
{{esverb-form|darse|pers=2|mood=subj}}
{{esverb-form|darse|pers=2|mood=imp|sense=neg}}

{{=fra=}}
{{-art-|fra}}
'''{{pn}}'''
# Onbepaald lidwoord dat wordt gebruikt bij een meervoudsvorm wordt gebruikt. Hiervoor bestaat geen vertaling in het Nederlands.
{{bijv-2|Il a planté '''des arbres''' dans le jardin.|Hij heeft '''bomen''' in de tuin geplant.}}
# Bepaald lidwoord
{{bijv-2|Paris est la ville '''des''' villes.|Parijs is de stad '''der''' steden.}}