Verslaggevers Zonder Grenzen
| Reporters sans frontières (Reporters without borders) | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 1985 | |||
| Oprichter | Robert Ménard | |||
| Structuur | ||||
| Werkgebied | Wereldwijd | |||
| Hoofdkantoor | Parijs | |||
| Type | NGO, non-profit (1995)[1] | |||
| Doel | Persvrijheid | |||
| Media | ||||
| Website | (en) rsf.org | |||
| ||||
Verslaggevers Zonder Grenzen (VZG, ook wel Reporters Zonder Grenzen, Frans: Reporters sans frontières, Engels: Reporters Without Borders - RWB, Spaans: Reporteros Sin Fronteras - RSF) is een internationale niet-gouvernementele organisatie die onderzoek doet naar persvrijheid, en deze wil bevorderen.
De organisatie beschouwt zichzelf als onafhankelijk, en geniet een consultatieve status[2] bij de Verenigde Naties, UNESCO, de Raad van Europa en de Internationale Organisatie van de Francofonie.[1] VZG werd opgericht in 1985 door de Fransman Robert Ménard, die er ook tot 2008 leiding aan gaf.
Persvrijheid
[bewerken | brontekst bewerken]Alhoewel het een kleine organisatie is, wordt VZG erkend omwille van haar regelmatige rapporten en persberichten over de persvrijheid.[3]
De organisatie zegt haar inspiratie te halen uit Artikel 19 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948, dat aan iedereen "recht op vrijheid van mening en meningsuiting" geeft, evenals het recht om "ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven."[4] Deze rechten zijn bevestigd in verschillende afspraken en verklaringen over de hele wereld. In Europa is het recht vervat in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden uit 1950.
In september 2005 publiceerde de organisatie het "Handbook for Bloggers and Cyber-Dissidents". Het geeft technische tips om anoniem te starten met een blog en de censuur te omzeilen. Het bevat bijdragen van gerenommeerde journalisten als Dan Gillmor, Jay Rosen en Ethan Zuckerman.
VZG is lid van de International Freedom of Expression Exchange (Internationale Vrijheid van Meningsuiting-uitwisseling), een virtueel netwerk van niet-gouvernementele organisaties dat wereldwijd het recht op vrije meningsuiting bewaakt, en campagnes voert om journalisten, schrijvers en anderen te verdedigen, die worden vervolgd voor het uitoefenen van hun recht op vrije meningsuiting.
Onderscheidingen
[bewerken | brontekst bewerken]In 2005 kreeg de organisatie, samen met Cubaanse protestbeweging Dames in het Wit en de Nigeriaanse advocate en strijdster voor de mensenrechten Hauwa Ibrahim, de Sacharovprijs voor de Vrijheid van Denken van het Europees Parlement. De Sacharovprijs is bestemd voor personen en organisaties die zich wijden aan de bescherming van de rechten en fundamentele vrijheden van de mens.[6]
In 2009 kreeg de organisatie de Human Dignity Award van de Roland Bergerstichting, samen met de Iraanse mensenrechtenactiviste Shirin Ebadi. De 'Human Dignity Award' wordt uitgereikt aan personen die zich succesvol hebben ingezet voor het respecteren, promoten en beschermen van de menselijke waardigheid en de mensenrechten.
Kritiek
[bewerken | brontekst bewerken]Niet iedereen aanvaardt de neutraliteit of objectiviteit van VZG. Een belangrijk deel van de inkomsten van de organisatie (19 %) komt van westerse regeringen en organisaties,[7][8] en sommige waarnemers stellen een sterke overeenkomst vast tussen de positie van VZG en die van deze landen in een aantal controversiële gevallen.[9] VZG heeft echter ook reeds openlijk kritiek geleverd op westerse landen voor hun behandeling van verslaggevers (vb. de V.S.-bezetting van Irak).
Pro-Cuba-groepen zijn zeer kritisch. Lucie Morillon, de vertegenwoordiger van VZG in Washington, verklaarde in een interview op 29 april 2005 dat de organisatie geld ontvangt van het "Center for a Free Cuba" uit Washington (50.000 dollar in 2004), en dat een contract met Otto Reich,[10] de "Special Envoy to the Western Hemisphere" van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken, hen verplicht in Europa informatie te verspreiden over repressie tegen journalisten in Cuba. De organisatie ontkent echter dat haar campagne over Cuba - op radio en televisie, paginagrote advertenties in Franse dagbladen, affiches, pamfletten op luchthavens, en de bezetting, in april 2003, van het Cubaanse toerismebureau in Parijs - iets met deze betalingen te maken had.[11] 1,3% van het budget van de organisatie is afkomstig uit deze bron.[12] Bovendien ontvangt VZG gratis publiciteit van Saatchi & Saatchi, lid van het vierde marketing- en public relations-conglomeraat ter wereld, de Publicis groep. Daarbij wordt gezegd dat Publicis onder haar belangrijke klanten Bacardi telt, dat vooroploopt in de financiering van anti-Cuba-groepen.[13] Een rechtbank verbood VZG om een afbeelding van Che Guevara te gebruiken waarop auteursrecht rustte.[14] Ze werd omschreven als een "ultrareactionaire" organisatie door het Cubaanse dagblad Granma.
Critici stellen vragen rond de methodologie die VZG gebruikt voor het opstellen van haar jaarlijkse rangschikking naar persvrijheid, en haar gebrekkige kennis van de wetgeving in de vermelde landen.[15]
Wereldwijde index persvrijheid
[bewerken | brontekst bewerken]VZG publiceert - sedert 2002[16] - World Press Freedom Index, een jaarlijkse rangschikking van landen, gebaseerd op een inschatting door de organisatie van de persvrijheid. Kleine landen als Malta of Andorra worden niet onderzocht.
Het rapport is gebaseerd op een vragenlijst die wordt gezonden aan partner-organisaties van Verslaggevers zonder Grenzen (14 vrije-meningsbewegingen op vijf continenten), aan haar 130 correspondenten over de hele wereld, en aan journalisten, wetenschappers, juristen en mensenrechtenactivisten.
Op de lijst komen vragen voor over directe aanvallen op journalisten en de media, maar ook voor andere, minder directe vormen van druk op de vrije pers. VZG merkt daarbij op dat de index alleen een beeld geeft van de persvrijheid, en niet de journalistieke kwaliteit aangeeft. Ten gevolge van deze methodologie, gebaseerd op individuele percepties, zijn er vaak grote verschillen tussen de rangschikking van een bepaald land over de verschillende jaren. Bij het bepalen van de rangschikking wordt ook rekening gehouden met de druk op journalisten door niet-officiële groepen, zoals de Baskische ETA in Spanje of drukkingsgroepen, die een echte bedreiging voor de persvrijheid kunnen vormen.
Een hoger rangnummer komt overeen met meer beperkingen op de persvrijheid.
Rapporten 2002-2006
[bewerken | brontekst bewerken]| Jaarlijkse rangschikking van landen naar persvrijheid gepubliceerd door Verslaggevers Zonder Grenzen Meeste vrijheid Minste vrijheid | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rapport 2018
[bewerken | brontekst bewerken]Het jaarverslag met de Index van 2018[17][18] maakt melding van een toenemende vijandigheid tegenover journalisten en de media, openlijk aangemoedigd door politieke leiders. Deze trend is niet langer beperkt tot autoritair geregeerde landen als Turkije (157) en Egypte (161), waar “mediafobie” nu zo sterk uitgesproken is dat journalisten geregeld beschuldigd worden van terrorisme, en zonder proces opgesloten worden. Verslaggevers Zonder Grenzen wijst politieke leiders met de vinger in de Verenigde Staten, de Filipijnen, India, Tsjechië en Slowakije.
De analyse naar werelddeel toont de grootste terugval inzake persvrijheid in Europa. Tegenover lijstaanvoerders van Noorwegen en Zweden staan Malta en Slowakije, waar onderzoeksjournalisten werden vermoord, namelijk Ján Kuciak en Daphne Galizia. Rusland en China blijven voor de pers onvrije landen, en in oorlogsgebieden zoals Irak en Syrië is persvrijheid uiteraard problematisch. In Amerika is het beeld wisselend: aanvallen op de pers in de Verenigde Staten en Venezuela, moordpartijen in Mexico, maar ook verbetering in Ecuador en Canada. In Afrika is de situatie problematisch in Kameroen (129), Congo-Kinshasa (154) en Mauritanië (blasfemiewetten), maar de hemel klaart op na het vertrek van verbeten dictators in Zimbabwe, Angola en Gambia. In het Midden-Oosten en Noord-Afrika is de persvrijheid het meest in verval.
Rapport 2023
[bewerken | brontekst bewerken]Volgens de Index 2023 is de situatie voor journalisten "zeer ernstig" in 31 landen, "moeilijk" in 42, "problematisch" in 55, en "goed" of "bevredigend" in 52 landen, kortom "slecht" in 7 op 10 landen en bevredigend in slechts 3 op 10 landen.
Noorwegen staat voor het 7e achtereenvolgende jaar op de eerste plaats, Ierland op 2 vóór Denemarken op 3. Nederland eindigt 6e, 22 plaatsen hoger en opnieuw op de rang 2021, voor de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries. België eindigt pas op de 31e plaats, wat volgens Pol Deltour, secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) niet klopt; de Belgische score zou beïnvloed zijn door de Franstalige zusterorganisatie AJP, die een hele tijd campagne voerde tegen online geweld naar vrouwelijke journalisten toe.[19]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) Verslaggevers Zonder Grenzen
- (en) World Press Freedom Index 2023 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2018 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2017 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2016 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2015 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2014 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2013 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2009 (gearchiveerd)
- (en) World Press Freedom Index 2006 (gearchiveerd)
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Reporters Without Borders op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b (en) Présentation. VZG. Geraadpleegd op 19 februari 2018.
- ↑ Consultative Status with ECOSOC and other accreditations. VN. Geraadpleegd op 19 februari 2018.
- ↑ Government funds color press group’s objectivity
- ↑ Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
- ↑ 2022 World Press Freedom Index. Verslaggevers zonder grenzen (2022). Geraadpleegd op 3 mei 2022.
- ↑ Europees Parlement (2005) Sacharovprijs
- ↑ Income and expenditure, VZG -- The Reporters Without Borders Fraud, ZNet, 13 mei 2005 -- Government funds color press group’s objectivity, The Newspaper Guild, 11 maart 2005
- ↑ (en) Carolina Cositore, Reporters Without Britches (12 februari 2006). Gearchiveerd op 29 september 2012. Geraadpleegd op 19 februari 2018.
- ↑ (en) Salim Lamrani, The Lies of Reporters without Borders (9 september 2005). Geraadpleegd op 19 februari 2018.
- ↑ (en) Reporters Without Borders: Its Secret Deal with Otto Reich to Wreck Cuba's Economy (28 juni 2006). Geraadpleegd op 19 februari 2018.
- ↑ Reporters Without Borders Unmasked, Counterpunch, 17 mei 2005.
- ↑ Income and expenditure, VZG
- ↑ Think before you drink: what you should know about Bacardi, Rock around the blockade
- ↑ French court prohibits spurious use of Che’s image in anti-Cuban media campaign, Granma, 11 juli 2003
- ↑ The Reporters Without Borders Fraud, Centre for Civil Society (ukzn.ac.za), 25 mei 2006.
- ↑ (en) World Press Freedom Index (11 februari 2015). Gearchiveerd op 26 april 2018. Geraadpleegd op 26 april 2018.
- ↑ (en) RSF Index 2018: Hatred of journalism threatens democracies. Verslaggevers Zonder Grenzen. Gearchiveerd op 26 april 2018.
- ↑ Het gaat snel bergaf met de persvrijheid in Europa. De Morgen (26 april 2018). Geraadpleegd op 26 april 2018.
- ↑ België zakt weg in rangschikking persvrijheid: ‘Klopt niet’. De Standaard (3 mei 2023).
| Voorganger: Wit-Russische Journalistenvereniging (2004) |
Sacharovprijs 2005 | Opvolger: Aljaksandr Milinkevitsj (2006) |