Tototlmimus
Tototlmimus packardensis is een theropode dinosauriër, behorend tot de Maniraptoriformes, die tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Mexico.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In 2016 werd de typesoort Tototlmimus packardensis benoemd en beschreven door Claudia Inés Serrano-Brañasa, Esperanza Torres-Rodríguez, Paola Carolina Reyes-Luna, Ixchel González-Ramírez en Carlos González-León. De geslachtsnaam is afgeleid van het Náhuatl tototl, "vogel" en het Oudgrieks μῖμος, mimos, "nabootser". De "tl" in de naam wordt niet met een "l" uitgesproken maar is de stemloze alveolaire laterale affricaat t͡ɬ, de klank die gevormd wordt door met de tong in de t-positie de lucht stemloos langs de zijkanten van de tong te laten ontsnappen. De soortaanduiding verwijst naar de herkomst uit de Packard Shale Formation.
Het fossiel, holotype ERNO 8553, is gevonden in het noordoosten van de Mexicaanse staat Sonora, in het Cabullonabekken, in een laag van de vroege Packard Shale Formation waarvan de datering onzeker is maar die uit het late Campanien kan stammen. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet zonder schedel. Het omvat het eerste kootje van de eerste linkervinger, het eerste en tweede kootje van de derde rechtervinger, de onderste uiteinden van het tweede, derde, en vierde rechtermiddenvoetsbeen, het eerste en tweede kootje van de tweede rechterteen, het tweede en derde kootje van de derde rechterteen, het eerste, derde en vierde kootje van de vierde rechterteen, het eerste en tweede kootje van de tweede linkerteen en een klauw van de linkervoet. De elementen, die geen van alle compleet zijn, zijn aangetroffen in een zone van een halve meter lang, breed en diep.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Tototlmimus is een vrij grote ornithomimide met een lichaamslengte van zo'n drieënhalve meter.
De beschrijvers wisten vijf onderscheidende kenmerken vast te stellen. De onderste uiteinden van het tweede en vierde middenvoetsbeen staan niet uiteen maar sluiten nauw aan bij het ondervlak van het derde middenvoetsbeen. Dit aansluiten wordt mogelijk gemaakt doordat ook de buitenzijde en binnenzijde van het derde middenvoetsbeen precies passen in de zijkanten van respectievelijk het tweede en vierde middenvoetsbeen. Het derde middenvoetsbeen heeft onderaan een slechts zwak ontwikkeld rolgewricht, dus mist sterk uitstekende botschijven. De voetklauwen zijn smal en asymmetrisch met slechts ondiepe "bloedgroeven" in beide zijkanten. De voetklauwen hebben achter onderaan geen diepe in de lengterichting doorlopende groeve voor de pees van de krommende spier maar een diepe trog aan de binnenste onderzijde, vlak bij het gewrichtsvlak.
Tototlmimus toont een typisch ornithomimosaurische bouw van de voet. De middenvoet is arctometatarsaal, met een bovenaan toegeknepen derde middenvoetsbeen. De voetklauwen hebben een driehoekig gewrichtsvlak met een relatief rechte onderkant. De achterste onderkant vormt een "hiel" met ervoor een overdwars gerichte diepe trog.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Tototlmimus is in de Ornithomimidae geplaatst, in een afgeleide positie. Het is de eerste ornithomimide die uit Mexico benoemd is en een van de zuidelijkste die uit Noord-Amerika bekend is. Volgens een kladistische analyse was het de zustersoort van Ornithomimus.
De positie van Tototlmimus in de evolutionaire stamboom wordt getoond door het volgende kladogram:
| Ornithomimidae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Claudia Inés Serrano-Brañas, Esperanza Torres-Rodríguez, Paola Carolina Reyes-Luna, Ixchel González-Ramírez, Carlos González-León, 2016, "A new ornithomimid dinosaur from the Upper Cretaceous Packard Shale formation (Cabullona Group) Sonora, México", Cretaceous Research 58: 49–62