Naar inhoud springen

Cartoon

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Spotprent)
Over klimaatverandering, Peter Welleman
De groei van democratie, 1917
Willem V van Oranje-Nassau (als Cupido) droomt over vele hoogzwangere vrouwen, 1796

Een cartoon of spotprent is een humoristische tekening, soms voorzien van een onderschrift, die kan gebruikt worden als commentaar of kritiek op actuele gebeurtenissen of maatschappelijke trends. Een cartoon kan bijvoorbeeld een karikatuur van een bekend persoon, een persiflage van een actuele situatie of simpelweg een afbeelding van een komische situatie zijn. Veel kranten en tijdschriften publiceren cartoons. In kranten gaat het vaak om politieke spotprenten.

Het woord lijkt afgeleid van een tekening op een hard stuk papier, in het Frans carton, in het Italiaans cartone en in het Nederlands karton.[1][2] Het woord "cartoon" wordt ook weleens gebruikt voor stripverhalen of tekenfilms.

Cartoons kunnen door hun kritische ondertoon aanleiding geven tot controverse en protest. Op 30 september 2005 stonden enkele cartoons over Mohammed in Jyllands-Posten, een Deens dagblad. Dit leidde in de islamitische wereld en onder islamitische immigranten in de westerse wereld tot een anti-Deense boycot en felle en soms gewelddadige protesten. Ook in Nederland ontspon zich een discussie over zelfcensuur en de grenzen van de vrijheid van meningsuiting.

Het gebeurt niet vaak dat in Nederland een cartoonist persoonlijke gevolgen ondervindt van zijn werk, maar Bernard Willem Holtrop, die onder het pseudoniem Willem werkte, veroorzaakte in 1966 een schandaal met een prent waarop koningin Juliana zich prostitueerde. De prent werd in beslag genomen, Holtrop werd gearresteerd en werd samen met zijn uitgever vervolgd wegens majesteitsschennis. Hierna verhuisde Willem naar Parijs.

In 1995 stak er op het gebied van politieke prenten een stormpje op rond een tekening die Teo Gootjes voor het Rotterdams Dagblad maakte over Neelie Kroes en de subsidie die zij als minister had gegeven aan het afvalverwerkingsbedrijf TCR. Mevrouw Kroes zag er de humor niet van in dat zij als corrupt werd uitgebeeld en stapte naar de rechter. Die stelde haar in het ongelijk. Gootjes maakte naar aanleiding van het kort geding dat de vroegere bewindsvrouwe tegen zijn krant aanspande een tweede, eveneens nogal vernietigende tekening.

Er zijn ooit Kamervragen gesteld door de Rooms Katholieke Partij Nederland over een als bijzonder grievend ervaren cartoon van Yrrah in Vrij Nederland, maar dat had verder geen consequenties.

Bekende cartoonisten

[bewerken | brontekst bewerken]

Festivals en exposities

[bewerken | brontekst bewerken]

Cartoontijdschriften

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Cartoons van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.