Kunstijsbaan

Een kunstijsbaan is een schaatsbaan met kunstmatig aangemaakt ijs. Deze ijsbaan kan zowel in de buitenlucht (buitenbaan of outdoor genoemd) liggen als overdekt (binnenbaan of indoor genoemd) zijn.

Het voordeel van een kunstijsbaan boven een natuurijsbaan is dat er ook bij temperaturen boven nul geschaatst kan worden. Tevens kunnen de ijscondities zeer goed gestuurd worden. Nadeel is dat de onderhoudskosten zeer hoog zijn. Hierdoor zijn de kunstijsbanen een beperkte periode open, meestal van september tot maart.

Op een kunstbaan kan geschaatst worden met ijshockeyschaats, noren of kunstschaatsen met een minimale ijzerdikte van 1,2 mm. De baan bestaat uit elementen van de kunststof polyethyleen en heeft ongeveer 85% van de glijeigenschappen van natuurijs.

De Olympische ijsbaan van Squaw Valley was na Ullevi de tweede 400-meterkunstijsbaan voor langebaanschaatsen ter wereld en werd gebouwd voor de Olympische Winterspelen van 1960. De eerste overdekte kunstijsbaan werd in Berlijn gebouwd. Het Sportforum Hohenschönhausen werd in 1985 geopend.

Installatie van een kunstijsbaan

Om een kunstbaan te maken is de eerste vereiste een vlakke en harde ondergrond. Daarop wordt de koelvloer uitgerold die bestaat uit een netwerk van buisjes, onder elkaar verbonden, dat een gesloten circuit vormt. Deze koelvloer is verbonden aan de hoofdcollectoren die zich aan een of aan beide korte zijden van de ijsbaan bevinden. Deze hoofdcollectoren zijn op hun beurt verbonden aan een krachtige waterpomp, een buffertank en uiteindelijk aan de koelmachine. Dit geheel vormt een gesloten circuit en is de basis voor onze toekomstige ijsbaan.

Wanneer het circuit met het mengsel van antivries en water is opgevuld, kan de koelmachine opgestart worden. De waterpomp pompt het mengsel non-stop door de koelvloer en de buffertank dient als een soort long om al de overtollige lucht uit het circuit te laten ontsnappen. De koelmachine koelt het mengsel beetje bij beetje tot ongeveer −8°C a −10°C. Vervolgens spuit men met een slang, beetje bij beetje, water op de koelvloer waardoor dit water onmiddellijk kristalliseert. Dit proces wordt enkele keren herhaald en langzaam wordt een laag ijs opgebouwd tot zo’n 6 tot 8 cm dikte. IJsbanen waar wedstrijden worden verreden die op televisie komen mengen een (witte) verflaag door een deel van het water, zodat de ijsvloer op televisie goed op beeld komt.

Afbeeldingen

• 
  Opgerolde koelvloer met daaronder de collectoren
• 
  Supervisor die de koelvloer uitrolt
• 
  De koelvloer volledig uitgerold
• 
  De koelmachine en de buffertank verbonden aan de ijsbaan
• 
  Het opvullen van de buffertank met het koelmengsel
• 
  De hoofdcollectoren van een ijsbaan
• 
  De eindcollector van een ijsbaan
• 
  Installatie van de omheining van een mobiele ijsbaan
• 
  Supervisor sproeit water op de koelvloer en maakt ijs
• 
  De bevroren hoofdcollectoren van een ijsbaan
• 
  Funschaatsen in open lucht in het stadscentrum
• 
  Typische openlucht ijsbaan in het centrum van de stad
• 
  Een verplaatsbare kunstijsbaan
• 
  Schematische weergave van een koelsysteem

Kunstijsbanen in Nederland

De volgende kunstijsbanen zijn aangesloten bij de Vereniging Kunstijsbanen Nederland:

Plaats	IJsbaan	Langebaan (400m)	IJshockeybaan (30x60)	Overige banen	Type gebouw	opening
Alkmaar	De Meent	•	•		Semi-overdekt, overdekt	2000
Amsterdam	Jaap Edenbaan	•	•		Openlucht, overdekt	1961
Breda	Schaats- en Racketcentrum	•	•		Semi-overdekt	2001
Den Bosch	Sportiom		•		Overdekt	1998
Den Haag	De Uithof	•	•	Funrink	Overdekt	1989
Deventer	De Scheg	•			Overdekt	1992
Dordrecht	Sportboulevard		•	275m-baan, 30x20 baan	Overdekt	2010
Eindhoven	IJssportcentrum	•	•	30x60 trainingsbaan	Semi-overdekt, overdekt	1970
Enschede	IJsbaan Twente	•	•		Overdekt	2008
Geleen	Glanerbrook	•	•		Openlucht, binnenbaan	1988
Groningen	Kardinge	•	•		Semi-overdekt	1993
Haarlem	IJsbaan Haarlem	•	•		Semi-overdekt, openlucht	2006
Heerenveen	Thialf	•	•	333m-baan, 30x60 curlingbaan, 30x30 oefenbaan	Overdekt	1967
Hoorn	De Westfries	•	•		Semi-overdekt	2006
Leeuwarden	Elfstedenhal	•	•		Overdekt	2015
Leiden	IJshal De Vliet		•	250m-baan, 20x45 funbaan	Overdekt	2023
Nijmegen	Triavium		•	333m-baan, funbaan	Overdekt	1996
Rotterdam	Schaatsbaan Rotterdam	•		funbaan	Mobiele Tunnelbaan	2016
Tilburg	Ireen Wüst ijsbaan	•	•		Overdekt	2009
Tilburg	IJssportcentrum Stappegoor		•		Overdekt	1998
Utrecht	Vechtsebanen	•			Semi-overdekt, overdekt	1997
Zoetermeer	SilverDome		•	250m-baan , curlingbaan	Overdekt	2011

Zie ook

• Lijst van schaatsbanen

Bronnen, noten en/of referenties