Himelinus
| Himelinus | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Sint Himelinusbron in Vissenaken
50° 52′ 17″ NB, 4° 53′ 28″ OL | ||||
| Geboren | te Schotland | |||
| Gestorven | c. 750 te Vissenaken | |||
| Verering | Rooms-Katholieke Kerk | |||
| Schrijn | Sint-Maartenskerk | |||
| Naamdag | 10 maart | |||
| Attributen | Staf | |||
| Beschermheilige voor | Pest, kinder- en veeziekten | |||
| Lijst van christelijke heiligen | ||||
| ||||
Himelinus of Himelijn was een Schotse pelgrim die in 750 in Vissenaken zou zijn gestorven. Hij zou een broer geweest zijn van de heilige Rombout van Mechelen.
De eerste die rond 1476 over Sint-Himelinus schreef was de augustijn Jan Gielemans, subprior van het Rode Klooster in het Zoniënbos bij Brussel.
Op te merken valt, dat de heilige Himelinus enkel in Vissenaken bekend is.
Het verhaal
[bewerken | brontekst bewerken]Teruggekeerd van een reis naar Rome kwam de Schotse of Ierse pelgrim Himelijn in Vissenaken aan. Hij vroeg aan de dienstmeid van de pastoor om te drinken. Deze weigerde haar kruik, omdat er veel pest heerste, maar na veel aandringen van de Schotse pelgrim liet ze het toch toe. Bij de pastoor aangekomen was het water veranderd in wijn. De pastoor ging de oude pelgrim opzoeken en drong aan dat hij mee zou komen naar de pastorie. Himelijn vergezelde de pastoor maar weigerde het zachte bed en de kussens: hij ging in de schuur op stro slapen. Himelijn werd ziek. Hij stierf in de pastorie drie dagen later aan de pest. Vanzelf begonnen de klokken te luiden. In de Sint-Maartenskerk was zonder hulp van mensen een graf klaar gemaakt, helemaal op maat van de overleden pelgrim en zonder dat er uitgegraven aarde zichtbaar was. In dat graf werd Himelijn begraven.
Volksdevotie
[bewerken | brontekst bewerken]De Sint-Maartenskerk werd een centrum van volksdevotie. Eeuwenlang kwamen pelgrims naar Vissenaken. Zij namen aarde mee van aan het graf van Sint-Himelinus en mengden die in het eten van de huisgenoten en van het vee om op die manier ziekten te genezen. Door dit gebruik ontstond aan het graf van Himelijn een grote, diepe put waarin wel 10 personen konden staan en waarvoor in 1646 een ladder van 7 sporten werd gebruikt om er in af te dalen.
Himelijns feestdag valt op 10 maart. Dit wordt jaarlijks gevierd gedurende 8 dagen (het Octaaf) met een bedetocht naar de Himelinusbron op de eerste zondag na 10 maart.
Gedicht
[bewerken | brontekst bewerken]De priester-dichter J.B. Stalpart van der Wiele (1579-1630) wijdde in zijn Gulde-Jaars Feestdagen of Den schat der Geestelijcke Lof-Sangen volgende verzen aan de legende van Sint-Himelinus:
- Maagd / Geef m’een dronksken waters
- Sprak Sinte Hymelijn.
- En zij: ‘t gebod des paters.
- Fijn man, verbiedt het mijn,
- Mids dat de pest alomme
- De huizen dus besmet;
- Ons mocht ook overkommen
- Hetgene dat U let.
- Neen, wees daar af verzekerd
- ‘t En heeft op U geen vat,
- Is ‘t zaak, dat gij mij bekert
- Een wenig van uw nat.
- Ja uw eerwaarde vader
- Zal zien, dat Godes Zoon
- Ook aan een klein weldader
- Wel geeft een groten loon.
- Wat meer ? Zij laaft den Heilig’,
- Gelijk hij had verzocht.
- Maar als ze t water veilig
- Nu thuiswaarts had gebrocht
- En aan haar heer geschonken
- Van d’heldere fontein.
- Zo was bij hem gedronken
- Nooit aangenamer wijn.
- Wat ‘s dit ? riep hij, ‘k Wou water
- Waarom dan wijn geschaald
- En zij Mijn heer, mijn pater.
- ‘k En heb ook niet gehaald
- Als water daar wij plegen
- Te scheppen al ons nat.
- Maar dit zal zijn de zegen
- Van die m’om drinken bad.
- En hiermee fluks en wakker
- De pastoor, opgestaan,
- Dwong van den warmen akker
- Den man in huis te gaan
- Om bij hem wat te rusten,
- Maar dit hemelse gemak
- Dee Hymelinum lusten
- Naar aangenamer dak.
- Des hij des nachts verscheidde,
- Verrassende ïijn waard.
- Maar ‘t kiokgelui verspreidde
- Zijn onverwachte vaart.
- De dienst-bereide geesten
- (Men zag de luiers niet)
- Het heilig lijk befeestten
- Op ‘t goddelijk gebied.
- Klein dorpken Vissenaken
- De pelgrim Hymelijn
- Heeft U bekend doen maken
- Bij Schot en bij Latijn.
- Want wie zou kunnen helen
- Een zo bekende nat!
- Laat ons dan ook wat delen
- Van uw bewaarde schat.
Afbeeldingen
[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (nl) Hymelinus van Vissenaken (Heiligen-3s)
- (en) Saint Himelin (Patron Saint Index)
- (en) St. Himelin (Catholic Online)
- Constant Van de Wiel, Vissenaken's ongekend verleden, Drukk. J. Reekmans en Zonen, Leuven, 1967 (191 p.)
- Paul Kempeneers, Toponymie van Vissenaken, 2006. Verschenen als Werk 26 bij de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie.
- Benedictine Monks of St. Augustine Abbey, Ramsgate. (1947). The Book of Saints. NY: Macmillan.
- Delaney, J. J. (1983). Pocket Dictionary of Saints, NY: Doubleday Image.
- Farmer, D. H. (1997). The Oxford Dictionary of Saints. Oxford: Oxford University Press.
- Husenbeth, Rev. F. C., DD, VG (ed.). (1928). Butler's Lives of the Fathers, Martyrs, and Other Principal Saints. London: Virtue & Co.
- Roeder, H. (1956). Saints and Their Attributes, Chicago: Henry Regnery.