De Smurfen (stripreeks)

De Smurfen
	Les Schtroumpfs
Land van oorsprong	België
Oorspronkelijke taal	Frans
Genre	humoristische strip, avonturenstrip, historische strip, fantasystrip, kinderstrip
Creatieteam
Bedenker(s)	Peyo
Schrijver(s)	Peyo, Yvan Delporte, Thierry Culliford, Luc Parthoens, Philippe Delzenne, Miguel Díaz, Alain Jost, Gos
Tekenaar(s)	Peyo, Alain Maury, Luc Parthoens, Ludo Borecki, Pascal Garray, Jeroen De Coninck
Publicatie
Uitgever	Dupuis, Cartoon Creation, Le Lombard, Standaard Uitgeverij
Publicatie	1959-heden
Publicatiemedia	Stripboeken, tijdschriften
Huidige status	Actief
Eerste publicatie	De zwarte Smurfen (1959)
Laatste publicatie	De tovermantel (2024)
	Website
Portaal	Strip

De Smurfen (Frans: Les Schtroumpfs) is een Belgische stripreeks, bedacht door Peyo en Yvan Delporte. Na het overlijden van Peyo nam zijn zoon Thierry Culliford de supervisie over.

Geschiedenis

De reeks begon als een spin-off van een andere strip van Peyo, Johan en Pirrewiet, waarin de Smurfen een bijrol hadden gekregen in het verhaal De fluit met zes smurfen (1958) en enkele latere avonturen.^[1] In 1959 maakten de Smurfen hun eerste verschijning als zelfstandige stripreeks. Hun eerste avontuur werd als bijlage bij Spirou gegeven. Dit idee kwam van Yvan Delporte, die later betrokken bleef bij alles wat met de Smurfen te maken had. Hij verfijnde de Smurfentaal en verzon namen voor enkele Smurfen. Zijn idee bestond uit het uitgeven van boekjes voor de reeks mini-récits waarbij het verhaal op een grote pagina werd afgedrukt en door de lezer gevouwen en geknipt moest worden tot een klein boekje van 44 pagina's. Die vormen het begin van de stripavonturen van de Smurfen, maar ze vormen geen onderdeel van de echte stripreeks. In het totaal verschenen zes van deze kleine verhalen: Les schtroumpfs noirs, Le voleur de schtroumpfs, L'œuf et les Schtroumpfs, Le Faux Schtroumpf, La Faim des Schtroumpfs en Le Centième Schtroumpf. De zes verhaaltjes werden later hertekend op een groter formaat en zijn in die vorm opgenomen in de feitelijke stripreeks. Het eerste verhaal op het normale formaat was Smurfonie in ut.

In 1992 overleed Peyo. Het laatste Smurfen-album waar hij aan meewerkte, was De Geldsmurf. Na Peyo's dood gingen Nine, zijn weduwe en inkleurster, tezamen met zoon Thierry zich over de reeks ontfermen.

Tekenfilms

Het succes van de Smurfen werd wereldwijd door de tekenfilms die door Hanna-Barbera werden gemaakt.

Uitgeverijen

De Smurfen werden eerst uitgegeven bij Dupuis, maar vanaf De Vliegsmurf werden de albums uitgegeven bij Cartoon Creation. Vanaf De Geldsmurf werden de nieuwe albums en de albums van Cartoon Creation bij Le Lombard uitgegeven. Sinds het album Een kind bij de Smurfen (2008) worden de nieuwe albums uitgegeven door de Standaard Uitgeverij. De albums van alle vorige uitgeverijen worden bij deze uitgeverij heruitgegeven met een opgefriste cover en herziene belettering. In het Frans blijven de albums echter uitgegeven worden bij Le Lombard. De erfgenamen van Peyo kozen voor het Nederlands echter voor een andere uitgever omdat de overkoepelende vertaler van o.a. Dupuis en Le Lombard, Balloon Books, volgens hen niet genoeg publiciteit maakte voor de reeks.^[2]

Omschrijving

Hoofdfiguren in deze stripreeks zijn de blauwe dwergjes met hun grote witte muts. Van uiterlijk lijken ze allemaal op elkaar, maar hebben elk hun eigen karakter. Ook spreken ze een vreemde taal waarin heel wat woorden zijn vervangen door het woord smurf of gesmurft, dat heet de Smurfentaal. Er is ook een leider, de Grote Smurf. Hij leidt het blauwe volkje een vredig en gelukkig bestaan.

Soms wordt het Smurfendorp geterroriseerd door de gemene tovenaar Gargamel, die de Smurfen het liefst allemaal wil uitroeien.

Personages

In het verhaal De Honderdste Smurf wordt gezegd dat er 100 Smurfen zijn. In latere verhalen komen daar nog de Smurfin, Sassette, Babysmurf en Wilde Smurf bij. Van de 100 oorspronkelijke Smurfen zijn er meer dan 90 die intussen een eigen naam hebben gekregen. Elke Smurf heeft een eigen karakter die meestal een uitvergroting is van één typische menselijke eigenschap. Veel van deze Smurfen werden bedacht door Yvan Delporte.

Naast de Smurfen komen er ook vaak mensen en dieren aan bod in de verhalen. Zo zijn er o.a. Gargamel met zijn kat Azraël, magiër Homnibus en de hond Puppy.

Smurfenalbums

Hoofdreeks

De eerste 13 albums werden oorspronkelijk uitgegeven bij Dupuis, de nummers 14, 15 en 16 bij Cartoon Creation en de nummer 17 tot en met 25 bij Le Lombard. Van album 26 tot en met 38 was Standaard Uitgeverij de uitgeverij van De Smurfen in het Nederlandstalig gebied. Standaard Uitgeverij veranderde de titel en omslag van album 15 helemaal. De recentste versie van album 15, Luilaksmurf heeft slaap, bevat ook één ander verhaal ten opzichte van de oude versie. In 2020 ging de reeks naar Ballon Media, maar omdat kort na de wissel Standaard Uitgeverij en Ballon Comics fusioneerden, bleef de reeks alsnog onder de naam van fusiebedrijf Standaard Uitgeverij verschijnen.^[3] De reeks kreeg wel een nieuwe hoofding.

Tussen 2013 en 2016 bracht Dupuis de eerste dertien albums samen in een Franse integrale reeks, met een dossier in elke integraal. In 2018 bracht Standaard Uitgeverij hiervan een vertaling uit.^[4]

Nummer	Titel	Oorspronkelijke titel	Schrijver(s)	Tekenaar(s)	Jaartal
1	De zwarte Smurfen	Les Schtroumpfs noirs	Yvan Delporte, Peyo	Peyo	1963
2	De Smurführer	Le Schtroumpfissime	Yvan Delporte, Peyo	Peyo	1965
3	De Smurfin	La Schtroumpfette	Yvan Delporte, Peyo	Peyo	1967
4	Het ei en de Smurfen	L'Œuf et les Schtroumpfs	Yvan Delporte, Peyo	Peyo	1968
5	De Smurfen en de krwakakrwa	Les Schtroumpfs et le Cracoucass	Peyo, Gos	Peyo, Gos	1969
6	De Ruimtesmurf	Le Cosmoschtroumpf	Peyo, Yvan Delporte, Gos	Peyo	1970
7	De Leerlingsmurf	L'Apprenti Schtroumpf	Peyo	Peyo	1971
8	Dat moet je smurfen!	Histoires de Schtroumpfs	Peyo, Yvan Delporte	Peyo	1972
9	Smurfe koppen en koppige Smurfen	Schtroumpf Vert et Vert Schtroumpf	Peyo, Yvan Delporte	Peyo	1973
10	Smurfensoep	La Soupe aux Schtroumpfs	Peyo, Yvan Delporte	Peyo	1976
11	De Olympische Smurfen	Les Schtroumpfs Olympiques	Peyo	Peyo	1983
12	De Babysmurf	Le Bébé Schtroumpf	Peyo	Peyo	1984
13	De Smurfjes	Les P'tits Schtroumpfs	Peyo	Peyo	1988
14	De Vliegsmurf	L'Aéroschtroumpf	Peyo	Peyo	1990
15	Een kusje voor de Smurfin*	-	Peyo	Peyo	1991
15	Luilaksmurf heeft slaap*	L'Étrange Réveil du Schtroumpf	Peyo	Peyo	2012
16	Babysmurf wil een beer	-	Peyo	Peyo	1991
17	De Geldsmurf	Le Schtroumpf Financier	Peyo, Thierry Culliford	Peyo, Alain Maury, Luc Parthoens	1992
18	De juwelensmurfer	Le Schtroumpfeur de bijoux	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	1994
19	Dokter Smurf	Docteur Schtroumpf	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	1996
20	De Wilde Smurf	Le Schtroumpf sauvage,	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	1998
21	De Smurfendreiging	La Menace schtroumpf	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	2000
22	Alles smurft vanzelf	On ne schtroumpfe pas le progrès	Philippe Delzenne, Thierry Culliford	Ludo Borecki, Pascal Garray	2002
23	De Reportersmurf	Le Schtroumpf reporter	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Ludo Borecki	2003
24	De goksmurfen	Les Schtroumpfs joueurs	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Ludo Borecki	2005
25	Smurfensalade	Salade de Schtroumpfs	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Ludo Borecki, Jeroen De Coninck	2006
26	Een kind bij de Smurfen	Un enfant chez les Schtroumpfs	Miguel Díaz Vizoso, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck	2008
27	Het boek dat alles weet	Les Schtroumpfs et le Livre qui dit tout	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2008
28	Het Smurfenparadijs	Schtroumpf les Bains	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2009
29	De Grote Smurfin	La Grande Schtroumpfette	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2010
30	De gouden boom	Les Schtroumpfs et l’Arbre d’or	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2011
31	De Politiesmurfen	Les Schtroumpfs de l'ordre	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck	2012
32	De Smurfen in Pililut	Les Schtroumpfs à Pilulit	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2013
33	Gargamel is verliefd	Les Schtroumpfs et l'Amour Sorcier	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck	2014
34	De Smurfenheld	Schtroumpf le héros	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck, Miguel Díaz	2015
35	De Smurfen en de halfgeest	Les Schtroumpfs et le demi-génie	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck, Miguel Díaz	2016
36	De Smurfen en de paarse bonen	Les Schtroumpfs et les haricots mauves	Alain Jost, Thierry Culliford	Pascal Garray	2017
37	De dappere draak	Les Schtroumpfs et le dragon du lac	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck, Miguel Díaz	2018
38	De droommachine	Les Schtroumpfs et la machine à rêver	Alain Jost, Thierry Culliford	Jeroen De Coninck, Miguel Díaz	2019
39	De vlucht van de ooievaars	Les Schtroumpfs et le vol des cigognes	Alain Jost, Thierry Culliford	Miguel Díaz Vizoso	2020
40	De witte storm	Les Schtroumpfs et la tempête blanche	Alain Jost, Thierry Culliford	Alain Maury	2021
41	De verloren kinderen	Les Schtroumpfs et les enfants perdus	Alain Jost, Thierry Culliford	Miguel Díaz Vizoso	2022
42	Gargamel de Smurfenvriend	Gargamel, l'ami des Schtroumpfs	Alain Jost, Thierry Culliford	Alain Peral	2023
43	De tovermantel	Les Schtroumpfs et la cape magique	Alain Jost, Thierry Culliford	Miguel Díaz Vizoso	2024

*: Een kusje voor de Smurfin werd niet in het Frans uitgegeven. De Franstalige nummer 15, L'Étrange Réveil du Schtroumpf paresseux, bevat enkele verhalen uit Een kusje voor de Smurfin en Babysmurf wil een beer. Hierdoor bevat de Nederlandstalige reeks een album meer dan de Franstalige. De Franstalige nummer 15 bevat wel dezelfde verhalen als het later album Luilaksmurf heeft slaap.

Smurfenstreken

In deze reeks verschenen vijf albums met 44 gags van één pagina lang. Ze hebben geen specifieke titel.

Nummer	Titel	Oorspronkelijke titel	Schrijver	Tekenaar	Jaartal
1	Smurfenstreken 1	Schtroumpferies 1	Peyo	Peyo	1994
2	Smurfenstreken 2	Schtroumpferies 2	Peyo	Peyo	1996
3	Smurfenstreken 3	Schtroumpferies 3	Peyo	Peyo	1997
4	Smurfenstreken 4	Schtroumpferies 4	Peyo	Peyo	1999
5	Smurfenstreken 5	Schtroumpferies 5	Peyo	Peyo	2001

Reclameuitgaven

Het Rode Kruis en de Smurfen (promotie Rode Kruis, 1996)
De smurf uit de ruimte (promotie Fristi/Cécémel, 1996)
De ballonnensmurfer/De neefjes van de smurfen (promotie Fristi/Cécémel, 1996)
De papieren smurfen (promotie Super M. Mestdagh, 1996)
De Smurfosaurus (promotie Super M. Mestdagh, 1996)
Een gouden oorkonde (promotie Bpost/Belgisch Centrum voor het Beeldverhaal, 2008)

De Smurfen en het verloren dorp

Deze stripreeks startte in 2017, naar aanleiding van de gelijknamige film uit dat jaar. De reeks bouwt ook verder op deze film, met de toen geïntroduceerde meisjes. In eerste instantie werd alleen het eerste album vertaald van het Frans naar het Nederlands, zonder aanduiding van een reeks. Na de fusie van Standaard Uitgeverij en Ballon Comics in 2020 werd de reeks alsnog verdergezet in het Nederlands.

Nummer	Titel	Oorspronkelijke titel	Schrijver(s)	Tekenaar(s)	Jaartal
1	De Smurfen en Het verloren dorp	La Forêt interdite	Alain Jost, Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury, Jeroen De Coninck, Miguel Díaz Vizoso, Laurent Cagniat	2017
1	Het verboden woud	La Forêt interdite	Alain Jost, Luc Parthoens, Thierry Culliford		2023
2	Het verraad van Smurfbloesem	La Trahison de Bouton d'Or	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	2018
3	De raaf	Le Corbeau	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Alain Maury	2019
4	Een nieuw begin	Un nouveau départ	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Laurent Cagniat	2020
5	De staf van Smurfwilgje	Le Bâton de saule	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Laurent Cagniat	2022
6	Het dolende eiland	L'île vagabonde	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Laurent Cagniat	2023
7	Het land van de smurfende stenen	Le Pays des Pierres schtroumpfantes	Luc Parthoens, Thierry Culliford	Laurent Cagniat	2024

Overige reeksen

Smurfen-Miniboekjes

In deze reeks verschenen 9 delen. De afmetingen zijn 13,8 x 12,8 cm. Ze zijn uitgegeven door Dupuis in de jaren 1982 en 1983.

De Smurfentaart
De Smurfin en de maan
De Omgekeerde Smurf
De Vliegende Smurf
De Valse Smurf
De Zwerfsmurf
De Smurf en de tuurlifoon
De Smurf en de weermachine
De Leerling-Toversmurf

Peuterboeken

Uitgebracht in 1983.

De Smurfen aan zee
De Smurfen in de regen
De Smurfen in de sneeuw
De Smurfen in het bos

TV-Smurfen

Uitgebracht in 1983 en 1984.

De Supersmurf
Gargamel en de fonkelstenen
Een zwarte dag voor de Lolsmurf
De roze bril

Vier verhalen van de Smurfen

De drie delen uit deze reeks uit 1991 bevatten elk 4 verhalen. Ze zijn uitgegeven door Kidpress en hebben een kaft met blauw als basiskleur.

Baby Smurf

De twee delen uit deze reeks werden uitgebracht in 2008, bevatten telkens twee verhalen die draaien rond Babysmurf.

Eerste avonturen
Leuke avonturen

Eerste stripverhaaltjes om zelf te lezen

Reeks gericht op kinderen die net beginnen lezen, uitgebracht sinds 2021.

De smurf die bang is in het donker
De smurf bij wie alles misloopt
De Smurf die alleen maar taartjes lust
De Smurf die alles oneerlijk vindt
Smurfin is een Smurf zoals alle anderen
De Smurf die zijn afval overal achterlaat

In de reeks Johan en Pirrewiet

9. De fluit met zes smurfen (1960)

10. De oorlog der 7 bronnen (1961)

12. Het onzalige land (1964)

13. De hekserij van Bozerik (1970)

14. De Horde van de Raaf (1994)

16. De nacht van de magiërs (1998)

Onvertaalde reeksen

Mini-récits

De eerste reeks van de Smurfen, getekend op klein formaat. Later werden deze verhaaltjes hertekend en opgenomen in de reguliere reeks. Ze verschenen niet in het Nederlands. In 2008 bracht de krant Le Soir ze opnieuw uit. In 2004 bracht uitgeverij Niffle de eerste twee opnieuw uit in een speciaal koffertje met wat extra info. Hieronder staat een lijst van de 6 verhalen.

Les schtroumpfs noirs (1959)
Le voleur de schtroumpfs (1959)
L'œuf et les Schtroumpfs (1960)
Le Faux Schtroumpf (1961)
La Faim des Schtroumpfs (1961)
Le Centième Schtroumpf (1962)

120 blagues et autres surprises

Vijf albums met korte gags en tekeningen. Ze werden niet vertaald in het Nederlands en hebben geen specifieke titel.

L'univers des Schtroumpfs

Bundeling van korte verhalen, enkel in het Frans verkrijgbaar.

Les schtroumpfeurs de flûte

Ter ere van de vijftigste verjaardag van de Smurfen verscheen in 2008 het album Les schtroumpfeurs de flûte, een prequel op De fluit met zes smurfen uit de reeks Johan en Pirrewiet. Het verhaal werd getekend door Jeroen De Coninck op scenario van Luc Parthoens en Thierry Culliford.

Une aventure des Schtroumpfs d'après Peyo

Een hommagereeks in een andere tekenstijl.

Qui est ce Schtroumpf ? - door Tébo

Bronnen

↑ Recensie. Jouster Courant (29 oktober 2016). Geraadpleegd op 31 oktober 2016.
↑ Nieuwsbrief De Stripspeciaalzaak januari/februari 2008. De Stripspeciaalzaak (januari/februari 2008). Gearchiveerd op 8 juni 2012. Geraadpleegd op 8 februari 2010.
↑ StripFacts. Stripspeciaalzaak.be (21 januari 2020). Gearchiveerd op 21 februari 2020. Geraadpleegd op 21 januari 2020.
↑ LastDodo nr 7098471, nr 7186761, nr 7328035 en nr 7399923.

(fr) Peyo, Jalabert, Olivier (2003). Les Schtroumpfs. La Dernière Heure/Les Sports & La Libre Belgique, Italië, 206 pp.
(fr) De Kuyssche, Alain (2009). Brigands et malandrins. Dupuis, Marcinelle, 174 pp. ISBN 9782800143521. Geraadpleegd op 31 januari 2010.

[1] Recensie. Jouster Courant (29 oktober 2016). Geraadpleegd op 31 oktober 2016.

[2] Nieuwsbrief De Stripspeciaalzaak januari/februari 2008. De Stripspeciaalzaak (januari/februari 2008). Gearchiveerd op 8 juni 2012. Geraadpleegd op 8 februari 2010.

[3] StripFacts. Stripspeciaalzaak.be (21 januari 2020). Gearchiveerd op 21 februari 2020. Geraadpleegd op 21 januari 2020.

[cw-4] LastDodo nr 7098471, nr 7186761, nr 7328035 en nr 7399923.

[1]

[2]

[3]

[4]

Stripreeks De Smurfen:	1. De zwarte Smurfen (1963) · 2. De Smurführer (1965) · 3. De Smurfin (1967) · 4. Het ei en de Smurfen (1968) · 5. De Smurfen en de krwakakrwa (1969) · 6. De Ruimtesmurf (1969) · 7. De Leerlingsmurf (1971) · 8. Dat moet je smurfen! (1972) · 9. Smurfe koppen en koppige Smurfen (1973) · 10. Smurfensoep (1976) · 11. De Olympische Smurfen (1983) · 12. De Babysmurf (1984) · 13. De Smurfjes (1988) · 14. De Vliegsmurf (1990) · 15. Een kusje voor de Smurfin (1991) / Luilaksmurf heeft slaap (2012) · 16. Babysmurf wil een beer (1991) · 17. De Geldsmurf (1992) · 18. De juwelensmurfer (1994) · 19. Dokter Smurf (1996) · 20. De Wilde Smurf (1998) · 21. De Smurfendreiging (2000) · 22. Alles smurft vanzelf (2002) · 23. De Reportersmurf (2003) · 24. De goksmurfen (2005) · 25. Smurfensalade (2006) · 26. Een kind bij de Smurfen (2008) · 27. Het boek dat alles weet (2008) · 28. Het Smurfenparadijs (2009) · 29. De Grote Smurfin (2010) · 30. De gouden boom (2011) · 31. De Politiesmurfen (2012) · 32. De Smurfen in Pililut (2013) · 33. Gargamel is verliefd (2014) · 34. De Smurfenheld (2015) · 35. De Smurfen en de halfgeest (2016) · 36. De Smurfen en de paarse bonen (2017) · 37. De dappere draak (2018) · 38. De droommachine (2019) · 39. De vlucht van de ooievaars (2020) · 40. De Smurfen en de witte storm (2021) · 41. De verloren kinderen (2022) · 42. Gargamel de Smurfenvriend (2023) · 43. De tovermantel (2024)
Vier verhalen van de Smurfen:	1. Het wegwezen poeder (2001) · 2. Het blauwe konijntje (2001) · 3. Het Smurfenpretpark (2001)
L'univers des Schtroumpfs:	1. Gargamel et les Schtroumpfs (2011) · 2. Noël chez les Schtroumpfs (2012) · 3. Sacrée Schtroumpfette (2013) · 4. Des monstres et des Schtroumpfs (2014) · 5. Les Schtroumpfs fêtent Halloween (2014) · 6. Les Schtroumpfs font du sport (2015) · 7. Les Schtroumpfs en vacances (2016)
De Smurfen & het verloren dorp	1. De Smurfen en het verloren dorp (2017) · 2. Het verraad van Smurfbloesem (2020) · 3. De raaf (2021) · 4. Een nieuw begin (2022) · 5. De staf van Smurfwilgje (2023) · 6. Het dolende eiland (2024) · 7. Het land van de Smurfende Stenen (2024)
Andere uitgaven:	Les schtroumpfeurs de flûte (2008) · Het Rode Kruis en de Smurfen (1996) · De smurf uit de ruimte (1996)
Auteurs:	Ludo Borecki · Thierry Culliford · Jeroen De Coninck · Yvan Delporte · Philippe Delzenne · Derib · Miguel Díaz · Pascal Garray · Gos · José Grandmont · Alain Jost · Alain Maury · Nine Culliford · Luc Parthoens · Peyo · Studio Leonardo · François Walthéry
Uitgeverij:	Dupuis · Cartoon Creation · Le Lombard · Standaard Uitgeverij
Animatie:	De fluit met de zes smurfen (film) · Animatieserie · Lijst van tekenfilmafleveringen · Personages uit de Smurfentekenfilms · Lijst van dvd's van De Smurfen · De Smurfen (film) · The Smurfs: A Christmas Carol · De Smurfen 2 · The Smurfs: The Legend of Smurfy Hollow · Smurfs: The Lost Village
Andere:	Zoekboeken · Leuke verhalen om zelf te lezen · Personages uit de Smurfenalbums · Smurfentaal · Johan en Pirrewiet · Comics Station