Max Wolf

Maximilian Franz Joseph Cornelius Wolf (* 21. Juni 1863 in Heidelbarg; † 3. Oktober 1932 in Heidelbarg) weer en düütschen Astronom un beropen Opdecker för Asteroiden.

Max Wolf hett in Straßburg un Heidelbarg studeert, woneem he 1888 sien Dokter maakt hett. Darno güng he na Stockholm, üm sien Weten to vergröttern, keem aver 1890 wedder torüch na Heidelbarg. 1896 hett he dor denn ok en Lehrstohl övernommen.

Wolf is vun sien Öllern ünnerstütt un föddert worrn. So künn he al 1880, as he noch Schöler weer an’t Gymnasium weer, en private Steernwacht in sien Öllernhuus, in de Heidelberger Märzgasse, boen, de later en 5-Meter-Kuppel kreeg un ok en sösszölligen Dubbelastrografen (Bild). Max Wolf hett de Vördele vun de Fotografie sehn, un hett ehr bestännig ok as Methood för’t Nakieken un Opdecken in de Astronomie insett. Mit de Hülp vun disse Technik hett Wolf al 1884 en Kometen opdeckt un en poor Johr later den Noordamerikanevel in’n Swaan. Un so weer Wolf ok de eerste Astronom, de mit de Fotografie en Asteroiden opdeckt hett. Dat weer an’n 22. Dezember 1891. Den Asteroid hett he (323) Brucia nöömt, na de amerikaanschen Wetenschopsfödderin Catherine Wolfe Bruce.

1898 weer op den Königstohl bi Heidelbarg de nee’e groothertöglich Bargsteernwacht inweiht, worut later denn de Landssteernwacht Heidelbarg-Königstohl worrn is. Wolf hett dat schapt, private Spennen to warven (ü.a. vun Catherine Wolfe Bruce). Mit dat Geld künnen Teleskopen anschapt warrn. Dat Institut bestünn to de Tiet toeerst ut twee Afdelen, de in gegensietig Wettstriet leegen. Prof. Wolf harr de astrophysikaalsch Afdelen un Prof. Valentiner ledd de Astrometrie. As Valentiner aver 1909 in’n Rohstand güng, weern beid Afdelen ünner Wolf eens maakt. In’t lieke Johr hett Wolf denn ok den Halleyschen Kometen wedderopdeckt to sien Periheldörgang 1909/1910.

Hööftarbeitsrebeet weer to de Tiet dat Katalogiseeren vun astronomsche Nevel, sünners in de Steernbiller Swaan un Orion. Dör jehmer Spektrum stellt sik rut, dat disse Nevel ut grote Gasmassen bestahn deen. 1913 weer dat ok Max Wolf, den as eerster de systematsch Lienenverschuven in de Spektren vun Spiralneveln opfallen is.

Man hüüt is woll dat Opdecken vun all de Asteroiden an’n meisten begäng för Max Wolf. Dormit hett he sik un den Institut internatschonal en groten Naam maakt. He sülvst hett 235 Asteroiden opdeckt, dorünner ok 1906 de eerste vun de Trojaners, (588) Achilles. An dat Institut sünd dör Wolf, sien Mitarbeiters un Nafolgers bit in de 1950er Johren tohopen över 800 Asteroiden opdeckt worrn – en Rekord, de eerst mit de grootflachigen Projekten för’t Dörsöken vun’n Himmel broken woorn is.

För de Söök un to’n künnig warrn vun nee’e Himmelskörpers entstünn tohopen mit Johann Palisa in Wien de eerste Steernatlas. De beiden weern anfangs Konkurrenten, as Palisa ok al visuell över 100 Asteroiden opdeckt harr, hebbt denn later aver tosamen de 210 Blööd ümfatenden fotografschen Wolf-Palisa-Steernkorten publizeert.

Max Wolf bleev bit to sien Dood in de Astronomie aktiv. He is an’n 3. Oktober 1932 op den Königstohl storven. He kreeg sien Gräffnis op den Heidelbarger Bargkarkhoff.

Utteken

Max Wolf is 1914 mit de Goldmedaille vun de Royal Astronomical Society uttekend worrn un kreeg 1930 de Bruce Medal. Bito is he mit de Goldmedaillen vun de Weltutstellen 1900 in Paris un 1904 in St. Louis ehrt woorn un 1928 mit de Ehrenbörgerschop vun Heidelbarg.

Na Max Wolf sünd de Maandkrater Wolf un ok de Asteroiden (827) Wolfiana un (1217) Maximiliana nöömt worrn.