Iesen (Bruuk)
Dat Iesen (ok Isen; vun Ies, nich vun Iesen) weer en olen Bruuk, de in Bremen vun'n Anfang vun dat 14. Johrhunnert bit to'n Eersten Weltkrieg utöövt wurrn is. Dor gung dat um en (Fest-) Eten bi, dat jedeen Ratsherr (vun'n Anfang vun dat 19. Johrhunnert af an Senater nömmt) up egen Kosten for den Bremer Rat utgeven möss.
Wo de Naam vun herkummt
[ännern | Bornkood ännern]Dat Woort Iesen („Ies upslahn“) kummt an un for sik vun dat Upslahn vun dat Ies in de Bremer Stadtgravens her. Vunwegen dat de Stadt ok in'e Wintertied nich innahmen weern scholl, mössen de Gravens jummers open blieven. Dat Ies open to holen, weer nu en Borgerplicht.[1]. De Lüde, de bi dat afiesen mitmaken döen, kregen achterna en Eten vun den Rat sien Muurherrn, de for Stadtmuern un -gravens tostännig weer. Later is dat Woort Iesen denn over gahn up dat Eten, wenn en neen Ratsherr wählt wurrn weer. Dat kann avers ok angahn, dat dat Iesen an un for sik vun dat nedderlannsche eisen (verlangen, foddern) her kummt un sik betrecken deit up dat ole Recht vun de Borgerlüde, en Eten to verlangen vun een, de nee in en Amt wählt wurrn is. Denn weer dat hollannsche eisen plattdüütsch ummuddelt to iesen un eerst achterna mit den olen Bruuk vun dat Afiesen vun de Stadtgravens verbunnen wurrn.
Den Bruuk siene Geschichte
[ännern | Bornkood ännern]
Al in dat Bremer Stadtrecht vun 1303/1308 stunn in, dat jedeen Ratsherr bi siene Wahl en Eten for den ganzen Rat utgeven möss. Na olen Bruuk harrn de Gäste ok dat Recht, na dat Iesen de Spiesen un dat Drinken vun de Tafel af to rümen un mit na Huus to nehmen, de nich vertehrt wurrn weern. Theodor Spitta, de 1911 noch up Levenstied in den Senat wählt wurrn weer, schrifft in siene Upteeknungen, dat dortieds nich bloß de Senat, man de Stadt ehre Borgers to'n Iesen inladen weern.[2] An'n Anfang vun dat 20. Johrhunnert weern bi dat Iesen twuschen hunnert un en poor Hunnert Gäste togange. Dor hören normolerwiese de annern Senators to, dorto de Syndici, en groten Deel vun de Bremer Borgerschop, Lüde ut dat Umfeld vun Geschäft un Beroop un Verwandte un Frunnen.
Wat dat to Eten un to Drinken geev, weer verscheden: Arnold Duckwitz hett 1841 bi dat Iesen unner annern 1.086 Buddels Wien, 3.024 „Senatorenkringels“ un 72 kg Konfekt utgeven. To Senater Spitta siene Tieden wurr dat Eten in't vormolige Museum an'n Domshoff utgeven. Dor keem denn Bremer Kükenragout bi up'n Disch, to Drinken geev dat Wien vun Rhien un Mosel. De Besökers kregen bovento ok noch en Geschenk (as Erinnerungsgave) - 1911 weer dat en Etui mit Zigarren. De nee wählte Senater harr butendem de Plicht un möss na dat Eten vun Disch to Disch gahn un up de Reden un Glückwünsch, de he kregen harr, antern.
As na den Eersten Weltkrieg de Senators in Bremen nich mehr up Levenstied wählt wurrn sünd, keem de Bruuk vun dat Iesen, de mennigmol for den Gastgever bannig düür ween weer, to sien Enn.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Horst Banse: Das Isen – Ein alter Brauch und seine Mißdeutung. In: Bremisches Jahrbuch, Band 58. Bremen 1989, ISSN 0341-9622, S. 219–222.
- Theodor Spitta: Aus meinem Leben. Bürger und Bürgermeister in Bremen. List Verlag, München 1969, S. 242–244.
Nahwiese
[ännern | Bornkood ännern]<references>