Mohammad Fuad Stephens

Huguan Siou Tun Datuk Seri Panglima Muhammad Fuad Stephens SMN PSM SPDK PNBS
Yang di-Pertua Negara Sabah ke-3
Dalam jawatan 16 September 1973 – 28 Julai 1975
Didahului oleh	Pengiran Ahmad Raffae
Digantikan oleh	Mohd Hamdan Abdullah
Huguan Siou Pertama
Dalam jawatan 1960 – 6 Jun 1976
Didahului oleh	Jawatan Ditubuhkan
Digantikan oleh	Joseph Pairin Kitingan
Ketua Menteri Sabah Pertama dan ke-5
Dalam jawatan 18 April 1976 – 6 Jun 1976
Timbalan	Harris Salleh
Didahului oleh	Mohammad Said Keruak
Digantikan oleh	Harris Salleh
Pesuruhjaya Tinggi Malaysia ke Australia
Dalam jawatan 1968–1973
Didahului oleh	Mohamed Baba
Digantikan oleh	Awang Hassan
Maklumat peribadi
Lahir	Donald Aloysius Marmaduke Stephens (1920-09-14)14 September 1920 Kudat, Borneo Utara (kini Sabah, Malaysia)
Meninggal dunia	6 Jun 1976 Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia
Cause of death	Tragedi Double Six (nahas kapal terbang)
Tempat semadi	Makam Pahlawan, Masjid Negeri Sabah
Parti politik	BERJAYA (1975-1976) UNKO (1961–1964) UPKO (1964–1967)
Pasangan	Ida (k. 1950; m. 1957) Rahimah Stephens (k. 1958)
Anak	Johari Stephens (anak angkat, 1952) Affendi Stephens (1958) Asgari Stephens (1960) Faridah Stephens (1962) Fauziah Stephens (anak angkat, 1958)
Ibu bapa	Jules Pavitt Stephens (bapa) Edith Cope (ibu)
Pendidikan	Sekolah St. Mary, Sandakan Sekolah Vernakular Keningau
Pekerjaan	Wartawan, Ahli Politik, Diplomat

Muhammad Fuad Stephens (nama lahir: Donald Aloysius Marmaduke Stephens; 14 September 1920 – 6 Jun 1976) merupakan ahli politik Malaysia yang berkhidmat sebagai Ketua Menteri Sabah pertama (1963–1964) dan kelima (1976), Yang di-Pertua Negara Sabah ketiga (1973–1975), serta Pesuruhjaya Tinggi Malaysia ke Australia keenam (1968–1973). Beliau dikenali sebagai Huguan Siou (Pemimpin Tertinggi) masyarakat Kadazandusun dan tokoh utama dalam pembentukan Malaysia.

Kehidupan Awal

Donald Stephens dilahirkan di Kudat pada 14 September 1920. Ayahnya, Jules Pavitt Stephens berketurunan campuran Kadazan-British, manakala ibunya, Edith Cope mempunyai darah campuran Jepun-British-Dusun. Beliau mendapat pendidikan awal di Sekolah St. Mary, Sandakan dan Sekolah Vernakular Keningau.

Semasa Perang Dunia Kedua, Stephens bekerja sebagai penterjemah untuk tentera Jepun sebelum menyertai North Borneo News sebagai wartawan. Pengalaman ini membentuk minatnya terhadap politik dan isu-isu masyarakat tempatan.

Kehidupan Peribadi

Stephens memeluk Islam pada 7 Januari 1971 bersama keluarga di kediaman Tun Mustapha. Beliau dikenali sebagai "saudara darah" dengan Mustapha setelah melakukan ritual moginum (ikatan persaudaraan Kadazan).

Beliau berkahwin dua kali:
1. Ida (1950–1957) - meninggal akibat tuberkulosis, mempunyai anak angkat Johari
2. Rahimah Stephens (1958–1976) - bekas Menteri Kebajikan Sabah, 3 anak kandung

Kerjaya Politik

Fuad Stephens mengisytiharkan pembentukan Malaysia pada 16 September 1963.

Penubuhan UNKO dan Perjuangan Awal
Stephens menubuhkan Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) pada Ogos 1961 untuk memperjuangkan hak masyarakat Kadazan. Awalnya beliau menentang penyertaan Sabah dalam Malaysia kerana bimbang dominasi semenanjung, tetapi berubah pendirian selepas dialog dengan Tunku Abdul Rahman dan Lee Kuan Yew.

Pembentukan Malaysia 1963
Beliau memainkan peranan penting dalam Perjanjian Malaysia 1963, mengetuai delegasi Borneo Utara ke London untuk merundingkan syarat penyertaan. Stephens menekankan konsep "Rakan Sekutu" yang menuntut autonomi untuk Sabah melalui 20 Perkara Sabah.

Kepimpinan sebagai Ketua Menteri
Sebagai Ketua Menteri pertama:

• Memperkenalkan nama "Sabah" menggantikan Borneo Utara
• Mengisytiharkan Pesta Kaamatan sebagai cuti umum
• Melancarkan dasar pendidikan vernakular Kadazan

Pada 1964, beliau meletak jawatan untuk menyertai kabinet persekutuan sebagai Menteri Hal Ehwal Sabah di Jabatan Perdana Menteri.

Kontroversi dan Cabaran

Selepas pengunduran Singapura dari Malaysia (1965), Stephens mendesak semakan syarat penyertaan Sabah tetapi ditarik balik atas tekanan kerajaan pusat. Beliau kemudian dilantik sebagai Yang di-Pertua Negeri Sabah (1973–1975).

Kepulangan ke Politik Aktif

Pada 1975, Stephens bersama Harris Salleh menubuhkan parti BERJAYA yang memenangi pilihan raya negeri 1976 dengan majoriti 28/48 kerusi. Beliau mengangkat sumpah sebagai Ketua Menteri kelima pada 15 April 1976.

Tragedi Double Six

Rencana utama: Tragedi Double Six

Pada 6 Jun 1976, pesawat GAF Nomad yang membawa Stephens dan 10 yang lain terhempas berhampiran Kota Kinabalu. Punca rasmi kemalangan:

• Lebihan muatan (11 penumpang melebihi kapasiti 6 orang)
• Kegagalan teknikal sistem kawalan penerbangan

Antara mangsa termasuk:

• Peter Mojuntin (Menteri Kerajaan Tempatan)
• Chong Thain Vun (Menteri Kerja Raya)
• Johari Stephens (anak kandung)

Legasi dan Sumbangan

1. Pemerkasaan Identiti Sabah    
- Memperkenalkan nama negeri "Sabah" menggantikan Borneo Utara   
- Menjadi pelopor konsep autonomi negeri melalui 20 Perkara

2. Pemeliharaan Budaya    
- Mengiktiraf Pesta Kaamatan sebagai festival kebangsaan   
- Menubuhkan Kadazan Cultural Association (KCA)

3. Pembangunan Pendidikan    
- Memperjuangkan pengajaran bahasa Kadazan di sekolah   
- Menubuhkan skim biasiswa untuk pelajar bumiputera

4. Kestabilan Politik    
- Perintis sistem gabungan pelbagai kaum melalui Sabah Alliance

Anugerah dan Pengiktirafan

• Tun (1975)
• Tan Sri (1970)
• Datuk Seri Panglima (1963)
• Gelaran Huguan Siou (Pemimpin Tertinggi Kadazandusun)
• Gelaran anumerta "Bapa Malaysia dari Sabah"

Pilihan Raya 1976

Dalam PRN Sabah 1976, Stephens menang di kerusi N15 Kiulu mengalahkan calon USNO Datuk Payar Juman. Parti BERJAYA memenangi 28 daripada 48 kerusi DUN, mengakhiri pemerintahan 11 tahun USNO pimpinan Tun Mustapha.

Rujukan

Bibliografi

• Granville-Edge, P. J. (1999). The Sabahan: The Life and Death of Tun Fuad Stephens. Family of the late Tun Fuad Stephens. ISBN 9834011407.
• Ginsari, Saimin; Fernando, Joseph M. (2017). "Donald Stephens dan Peranannya dalam Pembentukan Malaysia". Jurnal Sejarah. 23 (1). doi:10.22452/sejarah.vol23no1.8.
• "Tragedi Double Six". The Patriots. 2020.

Pautan Luar

• Biodata Rasmi Pejabat Yang di-Pertua Negeri Sabah
• Surat Perjanjian Penubuhan Malaysia 1963

Jawatan politik
Gelaran baharu	{{{title}}}	Diikuti oleh: Peter Lo Sui Yin
Didahului oleh Pengiran Ahmad Raffae Pengiran Omar	{{{title}}}	Diikuti oleh: Mohd Hamdan Abdullah
Didahului oleh Mohammad Said Keruak	{{{title}}}	Diikuti oleh: Harris Salleh