Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 152.359 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Првиот предложен облик од Андреј Кулша
Првиот предложен облик од Андреј Кулша

Проширен периоден систем — теоретизиција за хемиски елементи кои не се дел од познатите и докажани елементи. Елементот со највисок познат атомски број е оганесон (Z = 118), со што се комплетира седмата периода (ред) во периодниот систем. Сите елементи во осмата периода и по нив остануваат чисто хипотетички односно неоткриени.

Елементите надвор од 118 ќе бидат поставени во дополнителни периоди кога ќе бидат откриени, поставени (како и со постојните периоди) за да се насликаат периодично повторливи трендови во својствата на елементите. Сите дополнителни периоди се очекува да содржат повеќе елементи од седмата периода, бидејќи се пресметува дека имаат дополнителен таканаречен g-блок, кој содржи најмалку 18 елементи со делумно пополнети g- орбитали во секој период. Табела од осум периоди што го содржи овој блок била предложена од Глен Т. Сиборг во 1969 година. Првиот елемент од g-блокот може да има атомски број 121, и затоа би го имал систематското име унбиуниум. И покрај многуте пребарувања, ниту еден елемент во овој регион не е синтетизиран или откриен во природата.

Според орбиталното приближување во квантните механички описи на атомската структура, g-блокот би одговарал на елементи со делумно исполнети g-орбитали, но ефектите на спојување спин-орбита значително ја намалуваат валидноста на орбиталното приближување за елементи со висок атомски број. Верзијата на Сиборг за продолжениот период имала потешки елементи по моделот поставен од полесни елементи, бидејќи не ги земала предвид релативистичките ефекти. Моделите кои ги земаат предвид релативистичките ефекти предвидуваат дека моделот ќе биде несовршен. Пека Пијке и Буркхард Фрике употребувале компјутерско моделирање за да ги пресметаат местоположбите на елементите до Z = 172 и откриле дека неколку се поместени од Маделунговото правило. Како резултат на несигурноста и варијабилноста во предвидувањата на хемиските и физичките својства на елементите над 120, моментално не постои спогодба за нивното сместување во продолжениот периоден систем. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Седишта во Сталежниот театар во Прага.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Книга напишана на белоруска арабица
Книга напишана на белоруска арабица
На денешен ден…

Денес е 9 мај 2025 г.

Настани:

1926  Американците Ричард Брет и Флојд Бенет први го прелетаа со авион Северниот Пол, што беше голем подвиг на младата недоволно сигурна авијација.
1945  Во Берлин, нацистичка Германија го ратификува актот за безусловна капитулација, потпишан во Ремс, Франција, на 7.05.1945 година. Победата на антихитлеровската коалиција се одбележува на 9 мај како Ден на победата над фашизмот.
1947  Во Скопје, во Македонскиот народен театар е прикажана првата оперска претстава на македонски јазик — „Кавалерија рустикана“ (или „Селска чест“ како што било запишано на првиот плакат) од италијанскиот композитор Пјетро Маскањи.
1978  Во Рим, во автомобил, е пронајдено телото на поранешниот италијански премиер Алдо Моро.

Родени:

1825  Џејмс Колинсон — англиски сликар.
1874  Хауард Картер — англиски египтолог.
1910  Љупчо Арсов — македонски револуционер.
1924  Булат Окуџава — советски поет, писател и музичар.
1945  Јуп Хејнкес — германски фудбалер и тренер.
1946  Кендис Берген — американска глумица и фото-модел.
1949  Били Џоел — американски поп-пејач.
1963  Сања Долежал — хрватска поп-пејачка, членка на групата „Нови фосили“.
1965  Сергеј Гаиков — руски кану-спринтер.
1968  Мари-Жозе Перек — француска атлетичарка.
1977  Марек Јанкуловски — чешки фудбалер.
1987  Кевин Гамеиро — француски фудбалер.
1988  Немања Бјелица — српски кошаркар.
1994  Давид Банаи — унгарски фудбалер.

Починале:

1805  Фридрих Шилер — еден од најпознатите германски поети и драмски писатели.
1903  Пол Гоген — француски сликар.
1957  Вилијам Брадфорд — англиски предводник на основачите на колонијата Плимут во Масачусетс.
1977  Хари Џонсон — канадски економист.
2010  Кирил Бујуклиев — македонски поет.
1924  Иван Ивањи — српски писател.

Празници:

Ден на победата над фашизмот
Ден на Европа.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич