Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 148.537 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Мамелучки Султанат — држава која владеела со Египет, Левант и Хиџаз (западна Арабија) од средината на 13. до почетокот на 16. век. Султанатот бил управуван од воена каста на мамлуци (војници робови) на чело со султанот, а абасидските калифи биле номинално суверени. Султанатот бил основан со соборувањето на Ајубидската династија во Египет во 1250 година а земјата престанала да постои по војната со Отоманското Царство во 1517 година. Историјата на Мамлуците генерално е поделена на турски или бахриски период (1250-1382) и черкески или бурџиски период (1382-1517), наречен по доминантната етничка припадност или корпус на владејачките Мамлуци во текот на овие соодветни периоди.

Првите владетели на султанатот потекнувале од мамелучките полкови на ајубидскиот султан ас-Салих Ајуб (вл. 1240–1249), узурпирајќи ја власта од неговиот наследник во 1250 година. Мамелуците под султанот Кутуз и Бајбарс ги поразиле Монголите во 1260 година, запирајќи го нивното ширење кон југ. Тие потоа ги освоиле или стекнале власт над сириските кнежевства на Ајубидите. До крајот на 13 век, преку напорите на султаните Бајбарс, Калавун (вл. 1279–1290) и ел-Ашраф Калил (вл. 1290–1293), ги освоиле државите на крстоносците, се прошириле во Макурија (Нубија), Киренаика, Хеџаз и јужна Анадолија. Тогаш султанатот доживеал долг период на стабилност и просперитет за време на третото владеење на ел-Насир Мухамед (владеел 1293–1294, 1299–1309, 1310–1341), пред да отстапи место на внатрешните судири што го карактеризираат наследувањето на неговите синови, кога вистинската власт ја држеле високи емири. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Возвишението Гонбо Рангџон (5.520 м) во Занскар, Ладак, Индија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека во 1000 г. Охридската патријаршија излегувала на 4 мориња (Егејско, Јонско, Јадранско и Црно)?
...дека скопската Саат-кула е првата саат-кула во Османлиското Царство, а нејзиниот часовник е донесен во XVI век од новоосвоениот град Сигет во Унгарија?
... дека Удовскиот Остров кај с. Удово на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор остров по површина во земјата?
... дека поимот екологија прв го вовел германскиот биолог Ернст Хекел во 1866 година?
... дека Горчливото Езеро во Кукушко, Егејска Македонија е трипати посолено од Мртвото Море?
... дека првото сметачко глувче е направено во 1964 г. како изум на американскиот инженер Даглас Енгелбарт?
... дека Бања Банско е изградена од римскиот цар Каракала во III век?
... дека првиот театар во Скопје („Ада Кафе“) е отворен во 1906 година?
... дека според месното предание, Ѓаволскиот Ѕид настанал кога Ѓаволот неуспешно се обложил со Господ дека може да ја прегради Брегалница и за една ноќ да го потопи цело Овче Поле?
... дека Малдивите имаат просечна надморска висина од само 1,5 м?
...дека буковите шуми во долината на Длабока Река во Мавровско се прогласени за светско наследство на УНЕСКО?
... дека Антарктикот е најголемата пустина на светот?
... дека симболот за жива Hg доаѓа од старогрчкиот збор хидраргирос со значење „водено сребро“?
... дека, и покрај неговите огромни димензии, Сонцето се класификува како жолто џуџе?
... дека сите јагули од Македонија одат на „свадбен пат“ за да се мрестат во Саргасовото Море недалеку од Бермудскиот Триаголник?
... дека морепловната мерка за брзина јазол доаѓа од броењето јазли на јаже кое се фрлало во водата?
...дека Винчестер бил првиот главен град на Англија?
...дека Еарендел е најдалечната ѕвезда позната за науката, на растојание од 28 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека Макаронезија е подрачје на четири архипелази меѓу Европа и Северна Африка?
...дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал Обденица?
... дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
...дека христијаните во Босна и Херцеговина се тетовирале како обележје на нивната вера, иако обичајот датира од илирско време.
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
... дека тектонските плочи ги открил германскиот научник Алфред Вегенер во 1912 година?
... дека хемискиот елемент ниобиум (Nb) е наречен по нимфата Ниоба, ќерка на митскиот крал Тантал?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 21 јануари 2025 г.

Настани:

1793	Откако бил осуден од Француската конвенција, Луј XVI бил погубен на гилотина.
1899	„Опел“ го произвел првиот автомобил.
1911	Првото Рели Монте Карло.
1924	Починал Владимир Илич Ленин.
1925	Албанија се прогласила за република.

Родени:

1277	Галеацо I Висконти — владетел на Милано.
1338	Шарл V Мудриот — француски крал.
1823	Имре Мадач — унгарски писател.
1829	Оскар II — крал на Шведска и Норвешка.
1881	Иван Рибар — југословенски политичар.
1901	Рикардо Самора — шпански фудбалер.
1905	Кристијан Диор — француски моден дизајнер.
1909	Тодор Скаловски — македонски композитор.
1922	Тели Савалас — американски глумец.
1923	Љутви Руси — македонски новинар.
1924	Бени Хил — англиски глумец.
1941	Пласидо Доминго — шпански оперски пејач.
1946	Мигел Рејна — шпански фудбалски голман.
1950	Били Оушн — британски пејач.
1956	Џина Дејвис — американска глумица.
1960	Садула Дураку — македонски политичар.
1960	Бајро Жупиќ — српски и југословенски фудбалер.
1963	Хаким Олајџувон — нигериско-американски кошаркар.
1963	Детлеф Шремф — германско-американски кошаркар.
1970	Ален Бокшиќ — хрватски фудбалер.
1975	Оливер Друлиќ — српски политичар.
1975	Ники Бат — англиски фудбалер.
1977	Фил Невил — англиски фудбалер.
1982	Лидија Размоска — македонска поетеса.
1985	Димитриј Соколов — руски кошаркар.
1985	Сергеј Гранкин — руски одбојкар.
1989	Матео Пелуки — италијански велосипедист.
1996	Марко Асенсио — шпански фудбалер.
1998	Борна Соса — хрватски фудбалер.

Починале:

304	Света Агнија — христијанска светителка.
1118	Паскал II — римски папа.
1744	Џовани Батиста Вико — италијански филозоф.
1774	Мустафа III — отомански султан.
1793	Луј XVI — крал на Франција.
1851	Алберт Лорцинг — германски композитор.
1862	Божена Немцова — чешка писателка.
1879	Љубен Каравелов — бугарски писател.
1894	Воислав Илиќ — српски поет.
1919	Ахмед Мухтар-паша — отомански голем везир.
1924	Владимир Илич Ленин — руски револуционер.
1926	Камилио Голџи — италијански лекар.
1939	Јонко Вапцаров — македонски револуционер.
1940	Кристофер — принц на Грција.
1950	Џорџ Орвел — англиски писател.
1979	Трајко Прокопиев — македонски композитор и диригент.
2006	Ибрахим Ругова — косовски политичар.
2015	Кемал Монтено — босански и југословенски поп-пејач.
2020	Тери Џонс — британски комичар, член на групата „Монти Пајтон“.
2021	Натали Делон — француска глумица.
2021	Бранка Станковска — македонска телевизиска и радио водителка.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump