Mpikambana:Bot-Jagwar/Sarasara tsy Ambaka

[[]] (nitranga in-464) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

misionary (nitranga in-37) : 3

Fa mba ahoana kosa ny momba ny fahafantarantsika manokana? Ny olona voalohany tsy maintsy nampahafantatra antsika dia heveriko fa i David Jones, zoki-olona tamin’ireo misionary “anglisy” (Welsh/Gallois no tena marina!) nanokatra ny sekolin’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

fitambaran'ny (nitranga in-2) : Izany anefa akory tsy

milaza velively fa tokony hanary ny maha-izy azy araka ny fianakaviany na ny faritany niaviany ny Merina fa kosa ny fiheverana ny tombontsoan'ny fitambaran'ny Merina dia tsy maintsy ataony eo ambonin'izay mety ho fahasoavana ho an'ireo iray karazana manokana aminy (Sarasara tsy Ambaka)

amin'i (nitranga in-2) : 3 Indraindray hatrany amin'ny morontsiraka atsimon'i Tsina sahala amin'i Hong Kong! – Izany hoe ny fiteny

iraisam-pirenena nosoloin'ny anglisy ankehitriny any AAA dia ny fiteny melayu tsotra izao! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 97 paritany” isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

tongatonga (nitranga in-5) : 1 Ary toa hatramin’ireo vahiny tsy mahalala loatra aty

ivelany aza indraindray no tongatonga ho azy amin’izany fiheverana izany rehefa milaza ohatra ry zareo fa ny “Hova/Merina” no “bourgeoisie” na “aristocratie naturelle” eto Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

Western (nitranga in-5) : Sibree, "Ressemblances between malagasy words and customs and those of Western

Polynesia", Antananarivo Annual, II, 1882, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

moderina (nitranga in-56) : Azo heverina ihany koa anefa fa ny teny melayu manokana no tena

niaviany ary noho ny fifandraisan’ny razantsika fahiny tamin’ireo mpiantsambo Melayu (izany hoe ireo mponina amorontsiraky Indonesia sy Malaysia, mampiasa indrindra ny loharanon’ny teny melayu-indonesia moderina!) ireo no nandovantsika azy, ary toy izany koa ireo Batak (Sarasara tsy Ambaka)

maha-masina (nitranga in-3) : Tsy olontokana

izay tsy fantatra mivantana akory no asandratra amin’izany fa ny firenena manontolo amin’ny maha-masina sy tokony ho “velona mandrakizay” azy (Sarasara tsy Ambaka)

valeur (nitranga in-2) : Ka ny hitsarana ambony ihany hoe, ny manao toy izao dia hendry ary ny

manao toy izao kosa dia adala na meloka dia miankina amin’ny “valeur” kolokoloin’ny vondron’olona sy ny kolontsaina manokana isany avy fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

nahitany (nitranga in-2) : Hita amin’izany fa miverina, na ny marimarina kokoa angaha, mitohy

mipetraka hatrany ilay olana efa nampivadika ny atidohan’ny razantsika tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 ka tsy nahitany valiny loatra, ankoatra ny fanidiana varavarana sy ny fanenjehana ireo mpamadika kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

capoeira (nitranga in-15) : Ka ny malaza indrindra amin’izy ireo ary dia fantatra fa ny capoeira any Brazil kanefa

mbola azo tanisaina koa ny agya/ladjia na danmye/damier any Martinique, ny mayole any Guadeloupe, ny mani any Cuba, ary asa izay mbola tsy fantatro anarana (Sarasara tsy Ambaka)

reconstructions (nitranga in-2) : Wilson, English finderlist of reconstructions in Austronesian languages (post-Brandstetter) (Sarasara tsy Ambaka)
an-davaka (nitranga in-2) : Na ny marimarina kokoa angaha, manampy trotraka indray ny vazaha amin’ny famingavingana ny lovan-drazan’ny tena manokana mba hisehoana ho “siantifika” eo imason’ny vahiny tompony; ary ivelan’izany dia mamitaka koa ireo mpiray tanindrazana aminy izay noho ry zareo dia lasa mihevitra fa tena marina tanteraka ny fampianaran’ny vazaha momba antsika, izany hoe fotamainty malgache isika ary mendrika tsotra izao ny ho ringana! Na izany aza anefa ataoko koa fa efa manomboka tena tapitra ankehitriny ny ... (Sarasara tsy Ambaka)
olon-devo (nitranga in-2) : Hany ka hatramin’ireo tena andevo (izay efa “olon-devo” na “olon-trano”

rahateo!) aza izany izay, raha mbola azo atao ihany dia antsoina fotsiny hoe “ankizy”, “mpanompo”, “olona” (Sarasara tsy Ambaka)

Paul (nitranga in-4) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

Renan (nitranga in-2) : “Un

blébiscite quotidien” hoy i Ernest Renan fahiny,1 mampifanohitra indrindra ny “conception volontariste” frantsay momba ny “nation” amin’ny an’ireo Jerman izay “traditionnaliste” kokoa, satria mampifanojo ny “nation” amin’ny “peuple/volk” na “foko” (Sarasara tsy Ambaka)

manozon-tena (nitranga in-2) : Ka raha miantehitra amin’ny

mason’ny hafa dia sady tsy ahita ny hitany no efa manozon-tena ho jamba rahateo (Sarasara tsy Ambaka)

hilazako (nitranga in-6) : Noho izany ohatra dia tsy azoko

atao amin’ny maha-Merina ahy ny hiteny fa olona Indonesia aho kanefa tsy manohina velively ny sofin-dry zareo ary ankasitrahany tanteraka mihitsy aza ny hilazako hoe “olona Nusantara” aho, ary toy izany koa ny momba an-dry zareo Filipina, ary hatramin-dry zareo Mikronesia sy Polynesia mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

handratra (nitranga in-2) : Hany ka ny zavatra mety “handratra” azy indrindra ary ankehitriny dia ny fisintahantsika tokoa

amin’ny farafakony! Eo imasony mantsy dia manambara izany fa manipaka tsotra izao ny mahaizy azy izy tenany isika, ny fototra iorenan’ny “finoany” amin’ny maha-frantsay azy (Sarasara tsy Ambaka)

lazain-dry (nitranga in-3) : 000 ny isan’ny Jiosy tsy nitam-piadiana namoy ny ainy nandritry ny ady, matetika noho ny aretina sy ny hanohanana!) fa koa hatramin’ny fisian’ny “efitranon-gazy fandripahana olombelona” (“chambre à gaz homicide”) nahafaty olombelona aman’arivony (raha tsy aman’aliny!) maro isan’andro amin’ny alalan’ny gazy zyklon B tsotra izao koa izay lazain-dry zareo fa, na ara-teknika aza dia tsy azo tanterahina mihitsy (“impossibilité technique”, ary marina tokoa fa na mandraka ankehitriny aza dia tsy mbola ... (Sarasara tsy Ambaka)
naturel (nitranga in-4) : Mais leur naturel doux et pacifique les

porte vers les arts utiles, et leur fait rechercher l’amitié de leurs voisins, qu’ils achètent même à prix d’argent ou par des présents » (Sarasara tsy Ambaka)

nalefako (nitranga in-3) : Ny momba ny hevitro mikasika ny tokony ho endriky ny saina merina indray dia, raha tsy ahitan-tsiny (sady mangataka ity no maka ka manao azafady!) dia aoka angaha ny taratasy efa nalefako taloha tany amin’i Jonah ihany no hangalako sombiny kely eto, amin’ny fomba 1 Eto ary angamba no tsara hanamafisana fa ny fahasamihafana dia “voajanahary” fa tsy noforonin’ny olombelona akory, vokatry ny tsy fitovizan’ny razana nanaranaka sy ny tantarany ary ny kolontsainy manokana namaritra ny maha izy azy is... (Sarasara tsy Ambaka)
zon-tsika (nitranga in-2) : Amin’ny filazana hafa, ny mody hoe “resaka nusantara” amintsika eto dia mila ho lasa fitaovana politika fotsiny eo ampelatanan’izay sendra mahery kokoa hampitomboany ny “influence”-ny manokana… Ka manoloana ny toe-javatra toy izany (izay tsy tokony ahagaga rahateo akory satria moa ny olombelona olombelona ihany!…) ary dia mba anjarantsika indray no mahay mitaky hatrany ny hanajana ny tena mba zon-tsika eo anivon-dry zareo ary raha ilaina, miseho mihitsy ho saro-piaro sy “mpanome lesona”, mitsik... (Sarasara tsy Ambaka)
"The (nitranga in-5) : Cousins, "The Malay affinities of the Malagasy Language", Antananarivo Annual, I, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
an-drariny (nitranga in-4) : Tsy anisan’ny tompon’andraikitra voalohany amin’izay fahoriana tsy hita noanoa niharan’ny firenentsika nandritr’izay taonjato lasa izay (ary tsy ferana ny sotasota sy ny fanalikana tamin’ny taonjato faha-19!) tokoa ve ny Frantsay! Tsy ry zareo ve no namotika ankeriny, ary tsy an-drariny tanteraka (“illégalement”, satria noho ny fanapahan-kevitry Gallieni irery, izay nankasitrahan’ny antenimiera frantsay avy eo !) ny Fanjakana Merina ? Ary mbola eo ambonin’izany koa moa ny fanazimbazimbana ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
leurs (nitranga in-9) : Mais leur naturel doux et pacifique les

porte vers les arts utiles, et leur fait rechercher l’amitié de leurs voisins, qu’ils achètent même à prix d’argent ou par des présents » (Sarasara tsy Ambaka)

hevero (nitranga in-3) : Momba ny fampitahorana ady an-trano indray dia aoka mba hazava fa tsy andraikitry ny Merina irery akory izany, ka tsy misy afatsy ry zareo no tokony hampandeferina hatrany, terena hamono-tena tsotra izao sao hono manelingelina ny hafa te haka ny toerany sy handroba ny lovany ny fisiany! Mba hevero tokoa anie, sady sotasotaina amin’ny tsy antony ary gejaina tsy avela hihetsika no darofana tsotra izao ny firenentsika mba ho potika kanefa raha vao manandrana miaro-tena kely fotsiny isika dia ampan... (Sarasara tsy Ambaka)
mpandatsa-biriky (nitranga in-2) : Sahala amin’ny fanaovan-trano lehibe ihany ohatra : na inona

fahazotoana sy fahakingan’ny mpandatsa-biriky na inona, raha tsy manaraka drafitra mazava izy dia tsy afaka ny ho vanona mihitsy ny asany (Sarasara tsy Ambaka)

99 (nitranga in-3) : 99 (Sarasara tsy Ambaka)
fireharehavana (nitranga in-4) : Rehefa mitondra ireo rehetra ireo ao-tsaina dia minoa ianareo fa tena mampivonto fo tokoa ohatra no mahita vehivavy merina manambady hafa firazanana ary na afaka misary adala amin’ny tovovavy vazaha faran’izay tsara tarehy indrindra aza ny tena dia voasakana mora foana hiaraka aminy! Olona iray sy fahafinaretana kely mandritra ny taona vitsivitsy ve no anaovana sorona ny lovan-drazana nokolokoloina sy nampirehareha nandritry ny arivo-arivo taona? Toy izany koa, izay vao tena mahaontsa tokoa no ... (Sarasara tsy Ambaka)
90 (nitranga in-4) : 1 Izay tsy midika mihitsy koa fa ireo

voambolana ireo ihany no tenintsika mitovy amin’ny an’ireo fiteny nusantara hafa satria eo amin’ny 90 % ny fitambaran’ny voambolana nentin-drazan’ny tenintsika fanta-piaviana raha kely dia nusantara avokoa2 (ny an’ny melayu anefa ohatra raha betsaka dia toa hoe tsy mahatratra 75 % intsony angaha noho ny findramana teny vahiny maro!) (Sarasara tsy Ambaka)

95 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 95

Ka asa ary izay tena marina (Sarasara tsy Ambaka)

96 (nitranga in-2) : 2 “Lexico-statistic dating of prehistoric ethnic contacts”, Proceedings of the American Philological Society, 96, 1952,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

airisy (nitranga in-3) : Ary toy izany tanteraka koa ireo fanehoana karazana

mozika na hairaha manokana rehetra: ny country dia mozikan’ny Wasp amerikana nolovaina tamin’ireo mpiavy airisy sy firenena eropeana hafa, toy ny maha mozikan’ny mainty hoditra ny jazz sy ny rap (izay tsoriko kosa anefa eto fa tena ambaniako tanteraka!), ny maha dihy sy mozikan’ny rom espaniola ny flamenco, na ny maha merina ny dihy soroka (Sarasara tsy Ambaka)

LMS (nitranga in-3) : Antananarivo : LMS, 1835 (Sarasara tsy Ambaka)
DPK (nitranga in-2) : Jakarta : Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, DPK, 1980/1981 (Sarasara tsy Ambaka)
machine (nitranga in-2) : Tamin’ny fanimbana anefa

dia mety ho voaloha-laharana tokoa ry zareo satria ny fahatsapako tamin’izany dia ry zareo avy eo no maro-be tamin’ny fandorana ny lapan’ny tanana sy ny fanipazana “machine à écrire” sy fitaovam-birao hafa tany ambaravarankely! Ary toy izany koa ny fandorana fiarakodian’ny olontsotra teny amin’ny arabe izay noho ny fisomparana fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

sampim-panjakana (nitranga in-2) : Noho izany ohatra dia tsy mba nanana sampim-panjakana hono ireo mpanjakan’Imamo, izay toa

tranainy kokoa ny fahefany, fa ny tany avy amin’ny fasan’andriana taloha fotsiny no mba noheveriny fa manan-kasina hiaro ny firenena (Sarasara tsy Ambaka)

nandinihina (nitranga in-2) : Ny soridalana indray dia ny

rafitra na drafitra ahafahana mampijoro azy, ka ny fanarahana azy akaiky no hany fomba ahafahana manatanteraka ny asa araka izay efa nandinihina azy (Sarasara tsy Ambaka)

ahitantsika (nitranga in-3) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

hanosika (nitranga in-6) : Ny tsy maintsy heveriny voalohany ary izany dia ny mety ho tena tombontsoan'ny firenena

Merina fa tsy izay mifanaraka akory amin'ny tsangan-kevitra na ny idealy manokana mety hanosika ny antokon'olona any ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

Penilitian (nitranga in-2) : , Struktur Bahasa Maanyan, Banjarmasin : Proyek Penilitian Bahasa dan Sastra Indonesia, 1979 sy

R (Sarasara tsy Ambaka)

bizinisy (nitranga in-2) : Misy manam-pahaizana

angamba eo amintsika ankehitriny fa, na tsy manan-kolazaina izy satria tsy mifanentana amin’ny ilain’ny firenena ny ventin’ny nampianarina azy, na efa “maty fanahy” tsotra izao ka tsy mahatoky ary tsy miraharaha na inona na inona intsony! Ny hany vavan’ny maro ary ohatra dia hoe, “izahay tsy tia politika”, na koa: “ny anay ny bizinisy ihany aloha! (Sarasara tsy Ambaka)

PNA (nitranga in-8) : Ny fiaviany dia ny PNA *babih,

“vavy” sy *hinah, “reny” (izay avy amin’ny *ra-ina indrindra !) (Sarasara tsy Ambaka)

Canberra: (nitranga in-4) : Canberra: The Australian Academy of the Humanities, 1981 (Sarasara tsy Ambaka)
britisy (nitranga in-5) : Johns)3 dia tsy mitsahatra manondro ny fitovizana kely fantany ireo misionary britisy ireo, na

dia fantatra aza fa zavatra tsy raharahian-dry zareo loatra izany satria ny tena fiheverany dia ny teny hebreo no loharanon’ny fiteny rehetra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

945-946 (nitranga in-2) : Taty aoriana anefa, izany hoe taorian’ny taonjato faha-folo angaha (azo hinoana mantsy fa ny taona 945-946 dia mbola nandray anjara tamin’ny fanafihana ny morontsiraky Afrika miaraka amin’ireo havana avy any AAA ry zareo!), noho ny “fanerena” avy amin’ireo mpananibohitra arabo-afrikana silamo dia voatery nifindra monina nianatsimo, nanaraka ny morontsiraka andrefana koa izany ny ankabeazan’ireo razantsika, mandra-piakarany taty afovoan-tany, angamba rehefa nanaraka ny lohasahan’i Tsiribihina sy... (Sarasara tsy Ambaka)
Bhagavad (nitranga in-3) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
peut (nitranga in-4) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

afatsy (nitranga in-104) : Ary ny fototry ny federalisma dia tsy misy afatsy ny fifandanjana

(“équilibre”), “fifamaliana” (“réciprocité”) ary fitokisana satria tokony ho antsitra-po ihany no hidirana ao (Sarasara tsy Ambaka)

Haudry (nitranga in-2) : Haudry,

L’indo-européen, Paris : PUF, 1976/1994 sy Les Indo-européens, Paris : PUF, 1981/1992 ; A (Sarasara tsy Ambaka)

mizakatena (nitranga in-3) : Kanefa na dia hoe sendra mangina aza ohatra isika, ampy hanakana ny tanindrana tsy

hanandratra ny firenen-dry zareo manokana va izany? Ary raha tonga tokoa (ary tsy maintsy ho tonga na tiana na tsy tiana!) ny fananganana ny fitondrana tena mizakatena (raha tsy mahaleotena!) eto Imerina, inona no ho ataon-dry zareo? (Sarasara tsy Ambaka)

fin (nitranga in-3) : 323-392 sy Denys Lombard , Le “Spraek ende

woord boek” de Frederick de Houtmann, Première méthode de malais parlé (fin du XVIe siècle) (Sarasara tsy Ambaka)

mifanalavitra (nitranga in-4) : Ny hoe “Indonesia-ku” ohatra dia toa hafahafa raha oharina amin’ny hoe Nusantara-ku,

izay angamba tsy mifanalavitra loatra amin’ny antsika hoe “Gasikara-ko” ny fientanam-po ao ambadiny (Sarasara tsy Ambaka)

anivon'izao (nitranga in-2) : -- b) Eo imason'ny tantara sy eo anivon'izao tontolo izao dia mpikambana tanteraka amin'ny fianakaviam-be

nusantara (na koa “melayu-polynesia”) ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

lovan-drazany (nitranga in-10) : Mba ialana amin’ny “complexe

d’infériorité” dia tsy maintsy velomina indray ny hambom-pon’ny Merina, ny reharehany amin’ny lovan-drazany manokana izay tokony ho tsapany fa tsy ambakan’ny an’ny hafa akory (Sarasara tsy Ambaka)

lovan-drazana (nitranga in-21) : Ka noho izany, tsy ny razantsika akory no avy any Asia fa ny razan’ireo firenena melayu-polynesia hafa no avy aty Madagasikara ary isika no tena tokony ho ataon’ny rehetra fianarana satria nahatana indrindra ny ventin’ny lovan-drazana iombonana! Fa ny tena loza dia azo lazaina fa mandraka ankehitriny angamba dia tsy mbola tena voasolo io fijery io (raha tsy hoe amin’ny “babangoana” tsotra izao angaha!) satria noho ny kapoka nihatra sy ny fiovan’ny toe-draharaha politika dia toa tsy nisy Merina ... (Sarasara tsy Ambaka)
sapiens (nitranga in-2) : 4 Ary farany, mba hanampy trotraka dia tonga ho azy koa ny teoria manambara fa

mbola ireo “nègres” ihany izany no nahita an’i Amerika talohan’ny Vazaha ary nampianatra an’ireo Amerindiana izay nanao azy toy ny andriamanitra;5 na koa ny fiheverana fa ny loharanon’ny 1 Tsara marihina koa anefa fa ny tena mampibitabitaka fatratra ny Afrikana eto dia ny fiheverana fa angamba tany Afrika ihany koa no nipoitra voalohany ny Homo sapiens sapiens, manodidina ny 100 (Sarasara tsy Ambaka)

fotoam-pivavahana (nitranga in-3) : Tamin’ny taona 1891 anefa dia ny 20

novambra no nanaovana azy satria latsaka alahady ny 22 ka tsy tian’ny mpanjaka ny hisian’ny fifangaroana aminy sy ny fotoam-pivavahana kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

manan-karena (nitranga in-4) : ) dia faran’izay manan-karena sy be

mpialona tokoa isika ka raha toa ka tsy saro-piaro amin’ny an’ny tena dia tsy maintsy ho lasa fampaherezana ny sasany mikasa ny hanararaotra amin’ny fandrobana fotsiny izany (Sarasara tsy Ambaka)

ahakivy (nitranga in-2) : Ka na dia mampivonto fo aza izao fanazimbazimbana vaovao tadiavin-dry zareo atao izao dia

tokony tsy ahakivy loatra fa ny fanoherana ny tetiky ry zareo sy ny tolona hampiarina tokoa ny firenena merina no ilaina tohizana hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

re (nitranga in-10) : Ary ahoana koa no fomba hanolorana ny fiandohan’ny

anaram-pirenentsika manokana izay tena “Merina-Ambaniandro” tokoa! Hany ka, sao kosa re any aoriana any mety ho “difotra” tanteraka ao anatin’ny “ambaniandro” ny Merina satria tsy maintsy ho avy ny hoe “isika samy ambaniandro ihany”! Eo ankilany anefa dia tsapa ny mety hilan’ny teratanin’Imerina rehetra fiantsoana iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

afro-aziatika (nitranga in-6) : Amin’ny filazana hafa dia tena

firenena nalevina velona tsotra izao isika; nodarofana sy nosihosena mba tsy afaka hamaly ary nanaovana fanabosesehana avy eo ny lohany mba hampino azy fa tena tsinontsinona izy, “malagasy” no tena anarany, kiringa “afro-aziatika” izy ary ny hoaviny dia ny hitoetra eo ambanin’i Frantsa, hampiasa ny fiteniny sy hanotrona azy mandra-piteliny azy (Sarasara tsy Ambaka)

University (nitranga in-11) : Oslo : Norwegian University Press, 1991 (Sarasara tsy Ambaka)
aleony (nitranga in-25) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

"tontolo (nitranga in-2) : 1 Ary araraotiko marihina kely eo ampandalovana fa ao anatin'io fijery tandrefana mihambo ho “universal” io

anefa izany dia tsy mba ahitana mihitsy toerana voafetra mazava ho an'ny "tontolo nusantara" na ny "tontolon'ny AAA" fotsiny izay, eo imason-dry zareo Tandrefana dia lasa karazana "indo-tsina" fotsiny, izany hoe sombiny mpanelanelana mampiray an'i India sy Tsina (Sarasara tsy Ambaka)

ato (nitranga in-2) : Maro ny “fitaovana” azo ampiasaina amin’izany ary santionany,

izay hany miserana ato an-tsaiko ihany ireto harosoko ireto (Sarasara tsy Ambaka)

Andevolahy (nitranga in-3) : (izany hoe tokony tsy terena loatra!)

– Andevolahy latsaka avara-patana ka saro-miala (Sarasara tsy Ambaka)

170 (nitranga in-2) : Azo heverina koa noho ilay “fifaninanany” tamin’ny

mpanjakan’Andrantsay fa, miohatra amin’ny ankamaroan’ny Merina tamin’izany fotoana dia antonintonina somary lava izy, izany hoe tsy latsaka ny 1,65 m kanefa mety tsy nihoatra ny 1,70 m (Sarasara tsy Ambaka)

nandroso (nitranga in-7) : Taty ivelany anefa dia nitohy nandroso hatrany ny

fikarohana momba an’ireo teny izay hatramin’ny taona 1836 (nivoahan’ny bokin’i W (Sarasara tsy Ambaka)

Ces (nitranga in-3) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

anaran-tany (nitranga in-2) : Raha manaraka ilay lovan-tsofina voatsiahy etsy ambony dia noho ny tanin’Imerina feno

avoana ary mitoetra avy hatrany eo ambanin’ny masoandro (na dia mbola be ala aza!) no antony niantsona azy hoe “ambaniandro” (satria moa izany sady anaran-tany sy anaram-panjakana no anaram-poko koa eto ny hoe “merina-ambaniandro”) (Sarasara tsy Ambaka)

sionista (nitranga in-3) : Ary toa hoe tsy hevi-baovao akory io satria efa

naposaky Napoléon Bonaparte tamin’ny androny ary noraisin’ireo Jiosy sionista sasany koa tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-19 hananganana an’i “Israely vaovao” (Sarasara tsy Ambaka)

Chicago (nitranga in-2) : Geertz, The Religion of Java, Chicago: University of Chicago Press, 1976 (Sarasara tsy Ambaka)
longs (nitranga in-3) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

fiatsaram-belatsihy (nitranga in-4) : Hany ka azo

lazaina fa io ohatra omen’ny “resaka aryana” sy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana io dia tena mampiseho tokoa ny fiatsaram-belatsihy, raha tsy ny fahamaizinan-tsainan’ny manam-pahaizana vazaha maro ankehitriny izay, noho ny fanenjehana nazisma sy ny fampitahorana antirasista dia minia tsy te ahalala na mandainga tsotra izao ary tsy menatra mihitsy manery ny hafa rehetra hihevitra sahala amin-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

hijoro (nitranga in-8) : Sady izay moa io ihany no hany fomba afaka manakana an-dry zareo tsy hisisika sy hisavika antsika

na koa hamikitra hatrany amin’ny “resaka malagasy” mba hanakanana antsika tsy hijoro (Sarasara tsy Ambaka)

adinoina (nitranga in-14) : Ho adinoina ve ireo angano sy arira fitantara amoro-mpatana, ny

tantaran’i Trimobe na ry Mbahitrila, Imaintsoanala sy ry Ikotobekibo sy faramalemy? Ny tsara ahampy an’ireo koa dia ny tantaran’i Ibonia(masiboniamanoro) izay toa hoe angamba ny “Epopée” malaza ny nankamanian’ny Ntaolo indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

Jones (nitranga in-3) : 3

Fa mba ahoana kosa ny momba ny fahafantarantsika manokana? Ny olona voalohany tsy maintsy nampahafantatra antsika dia heveriko fa i David Jones, zoki-olona tamin’ireo misionary “anglisy” (Welsh/Gallois no tena marina!) nanokatra ny sekolin’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

tananany (nitranga in-2) : Na dia tena mahery an’ady

aza anefa dia resy ihany tamin’ny farany ny Manisotra ka noesorina taminy ny tananany izay nomenan’Andrianampoina an-dRafotsirabodo vadiny (nanomboka teo no naha-Ambohijoky azy tokoa satria nisy vadin’Andrianampoina hafa izay zandrin-dRafotsirabodo!)1 ary nametrahana 1 Toy izany ny filazan’ny lovan-tsofina taterin’ny TA (Sarasara tsy Ambaka)

malayo-polynesian (nitranga in-5) : a) Ny malayo-polynesian, izay avy amin’ny fakana modely ny “Indo-European” na ny “Indo-

Germanic” dia toa voafetra loatra satria tsy manonona afatsy ny “melayu” sy ny “polynesian” (Sarasara tsy Ambaka)

ethnique (nitranga in-7) : Tsy misy antony tokony

hanekentsika an’izany anefa satria famonoan-tena ankitsirano izany ary ny faharavan’ny “firaisana malagasy” sy ny fanandratana ny “identité ethnique” nentin-paharazana fohazin’ny toe-trandro ankehitriny dia lasa manampy antsika hiaro hatrany ny maha-merina antsika (Sarasara tsy Ambaka)

ravaler (nitranga in-2) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

Timor (nitranga in-2) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

tsaroako (nitranga in-4) : Ka manoloana an’izany rehetra izany

dia ataoko fa tsy afaka ny tsy hanontany tena intsony isika (ary tsaroako fa i Bary moa dia efa nanomboka naneho ny heviny mihitsy teto!) momba an’io lafin-javatra io (Sarasara tsy Ambaka)

fahaleovantenany (nitranga in-4) : Ary hatramin’ny fisafidianana izay

toerana mety hasiana ilay “renivohitra” vaovao sy ny anjaram-pahefana avela ho azy satria ny olona hifampirahara amintsika izany dia efa mikendry koa indrindra indrindra ny fomba hiarovana ny “fahaleovantenany” manokana ka tsy mazoto hizaka loatra intsony ny fitsaban’Antananarivo amin’ny raharahany (Sarasara tsy Ambaka)

plats (nitranga in-3) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

hinoany (nitranga in-2) : Raha

alahatra amin’ny finoam-pivavahana izany dia toy ny voalaza fa “polytheista” angaha ry zareo: manana ny andriamanitra manokana hinoany izy kanefa tsy midika akory izany fa ny hafa rehetra aminy dia “minomino foana” ka tokony hanaraka ny finoany izy tenany izay hany finoana tena “marina” (Sarasara tsy Ambaka)

hinoana (nitranga in-63) : Toa sarotra hinoana mantsy fa tena iray razana tokoa ohatra ny

olona Skandinavia eo andaniny ary ireo Singala any Sri Lanka eo ankilany izay samy mpandova avokoa karazampiteny indo-eropeana hatramin’ny fahagolan-tany (Sarasara tsy Ambaka)

fara-tampony (nitranga in-2) : Ary na inona

mety mampiavaka ny toe-draharaha eto amin’ny firenentsika na inona mety ho tombontsoantsika manokana dia tsy maintsy manaraka ny fiheveran’ny hafa, ary indrindra moa ireo Vazaha isika, izay toa heverina foana ho “tompon’ny fahendrena sy ny fahalalana" fara-tampony (Sarasara tsy Ambaka)

fait (nitranga in-7) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
guerre (nitranga in-5) : Tamin’ny andron’Andrianampoinimerina dia nanahirana

tokoa ny nampanaiky an’Analamasina izay teo ambanin’ny fahefan’Antananarivo ary tena nanana “culture de guerre” mihitsy noho ny antony tsy dia sarotra takarina loatra: vahiny voadidina sy ambanian’ny firenen-kafa kanefa masi-mandidy amin’ny taniny manokana, toe-batana mafonja kokoa sy toe-tsaina afrikana izay tsy dia “malefa-panahy” loatra, sns (Sarasara tsy Ambaka)

mampanahy (nitranga in-4) : Ankehitriny anefa, tonga dia mampanahy avy hatrany

foana ny resaka momba an’izany, noho ny antony efa mazava loatra (Sarasara tsy Ambaka)

Cocteau (nitranga in-2) : Ka ny hamaranako ny resaka ary dia ity tenin’i Jean Cocteau ity : Qu’est-ce que la France, je

vous le demande? Un coq sur un fumier (Sarasara tsy Ambaka)

Zazamarolahy (nitranga in-3) : Ahoana marina ny momba an’io Jaky Mena io

ary inona no tanjony sy ny tena fahefany? Iza no miandraikitra azy ary toy ny ahoana ireo mpikambana? Raha azoko tsara mantsy ny resaka avy amin’ilay “fanambarana” dia toa fikambanan’ny andriana (ireo taranaka Zazamarolahy sy Andriamasinavalona fotsiny, sa ampian’ireo hafa karazana toan’ireo Andrianteloray sy Zanadralambo? Ahoana ary ny momba an’ireo andrian’- Imerina hafa?) indrindra indrindra izy io (Sarasara tsy Ambaka)

manampaharoa (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 130

fitenim-pirenena manokana, asandratra sy kolokoloina hatrany satria “andrim-panahy” tsy manampaharoa, mampiavaka, mampirehareha ary mampiray hina ny samy merina (Sarasara tsy Ambaka)

notovozana (nitranga in-2) : Ankoatra ny “fanambarana” momba ny “malayopolineziana”

izay mazava fa notovozana avy aty amintsika ihany mantsy, ny tena ventin-dresany azo hamaharana dia ny hoe: hovohainy amintsika ny varavaran’i AAA – amin’ny fanaovana “afera” angamba izany! – ary isika kosa dia tokony hanampy azy hamoha ny varavaran’i Afrika (Sarasara tsy Ambaka)

kolonialisma (nitranga in-6) : Ka ny tena antony nanosika an-dry zareo ary dia ny “ideolojia”

sy ny hampom-po tsotra izao aloha: ilaina toerina ny teny frantsay satria farasisan’ny “kolonialisma” no maneho ny zo sy ny fiandrianan’i Madagasikara rahateo koa ny fanandratana ny “fitenim-pireneny” manokana (Sarasara tsy Ambaka)

country (nitranga in-2) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

Forschungen (nitranga in-3) : Brandstetter, Malayo-polynesische Forschungen (Sarasara tsy Ambaka)
compromis (nitranga in-10) : Taty aoriana anefa moa,

noho ny fandraisan’ireo Nazi sy ny fanandratany azy koa dia lasa “compromis” tanteraka ilay tsangan-kevitra izay ankehitriny dia saiky tsy misy sahy miaro ampahibemaso loatra intsony (Sarasara tsy Ambaka)

250 (nitranga in-2) : Tsy azo adinoina koa ny fidarofan’ny Amerikana

baomba atomika ireo sivily Japan izay namoizana teo no eo ain’olona tsy manan-tsiny manodidina ny 250 (Sarasara tsy Ambaka)

hanafahana (nitranga in-2) : Marina tokoa mantsy fa nandritra ny fanjanahantany, ary azo atao mihitsy aza angamba hoe

hatramin’ny taona 1995 dia nifangaro tanteraka tamin’ny tolona hanafahana an’i Madagasikara ny tolon’ny Merina manokana (Sarasara tsy Ambaka)

254 (nitranga in-2) : 254; R (Sarasara tsy Ambaka)
hadith (nitranga in-3) : Ivelan’io finoana ho samy manana ny marina tokana ka tsy mila mandefitra amin’iza na iza io

ary, ny hany hevitra sy fanao mampitovy ny telo tonta (na ny tena marina angaha, ny roa satria ireo Jiosy dia efa hatramin’ny ela no tsy nanana ampaira na fanjakana manokana intsony ka tsy afaka 1 Avy amin’ny Koran sy ny hadith, ny “fitantarana” avy amin’ny lovan-tsofina momba ny fiainana sy ny resaka nataon’i Mohammad, izay modelin’ny silamo rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

an-dapa (nitranga in-2) : Ny

tena fiaviany izany dia ireo taranaka andevon’olon-tsotra nafahana na koa ireo babo avy any ivelany natokana ho an’ny fanompoana ny andriana sy ny asa an-dapa (Sarasara tsy Ambaka)

cheveux (nitranga in-8) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
naha-izy (nitranga in-4) : Ny vokatr’izany amin’ny lafiny ideolojika dia ny finoan’ny Frantsay fa ambony kokoa noho ny

firenena eropeana hafa ry zareo satria manana sombiny kely avy amin’ireo foko manodidina rehetra izay azo atao hoe “nanipaka” ny naha-izy azy nentin-drazany manokana angaha mba hivadika ho lasa frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

commerce (nitranga in-2) : Ny “soratra vavolombelona” hafa mampiseho an’izany koa ohatra dia ny an’i Du Maine (1803)

izay milaza momba ny Merina : « C’est un peuple extrêmement fin dans le commerce, et aussi laborieux quand il est libre, qu’il est paresseux et nonchalant lorsqu’il a perdu sa liberté » (Sarasara tsy Ambaka)

monarkia (nitranga in-23) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 33

e) Momba ny Fanjakana merina Ny amaranako ity resaka ity dia teny “indraim-bava” momba ny Fanjakana Merina, izany hoe ny fitondrana misy mpanjaka na “monarkia” (Sarasara tsy Ambaka)

nampiray (nitranga in-4) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
On (nitranga in-5) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

Jerman (nitranga in-14) : Ka

alohan’ny hoe “zaponey” ary ohatra dia olona Japana fotsiny, Dotsa na olona Nederland alohan’ny hoe “Holandey”, Jerman sy Jermania, alohan’ny hoe “Alemana”, olona Indonesia fa tsy “Indoneziana”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

karazam-pivavahana (nitranga in-6) : Azo hinoana anefa fa tamin’ny andron’ny bodhisma dia tsy nanaliaka loatra ry zareo

noho ny “tolérance” be be kokoa misy eo amin’io karazam-pivavahana io (Sarasara tsy Ambaka)

Majunga (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Chinois (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 36

qu’il y a de remarquable est que les Oves ont une espèce de ressemblance avec les Egyptiens et les Chinois, dans l’air et les traits du visage » (Sarasara tsy Ambaka)

goyim (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra koa fa,

amin’ny teny hebreo hatramin’izao, ny mitovy hevitra amin’ny hoe “gentilis”, indrindra ilazana ireo kristiana, dia goy (goyim raha ilazana olona maro) (Sarasara tsy Ambaka)

Persia (nitranga in-2) : Ary marina rahateo fa moramora kokoa ny mihevitra fa ireo olona “nordika/jermanika” avy any amin’ny tany mangatsiaka no nifindra monina nankany atsimo (sahala amin’ny asehon’ny fifindra-monin-dry zareo indrindra taty aoriana ka niteraka ny fiforonan’i Eropa ankehitriny !) toy izay hoe ny razamben’ny Arya/Airya manokana avy any Persia ohatra no nifindra monina nankany Skandinavia ! Toa lojika tanteraka ary mifanentana rahateo amin’ny ankamaroan’ny zava-pantatra io fiheverana io ka neken’ny ankam... (Sarasara tsy Ambaka)
bonne (nitranga in-3) : Ary azo vinaniana avy hatrany fa amin’ny hoavy dia tsy

hitsahatra hanatsatso antsika sy hampihena hatrany ny lanjan’ireo razantsika (amin’ny maha-olona Nusantara azy!) teo amin’ny tantaran’Imerina sy Madagasikara ry zareo! Tokony tsy hanohina loatra antsika anefa moa izany (fihetsika “de bonne guerre” rahateo koa hoy ny Vazaha!) raha toa ka tsy manakana antsika velively hampianatra sy hanasandratra eo amin’ny vahoakantsika ny fijerintsika manokana (Sarasara tsy Ambaka)

Klincksieck (nitranga in-2) : Interprétation d'une tradition orale, Paris: Klincksieck, 1974 (Sarasara tsy Ambaka)
couleur (nitranga in-3) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
innocent (nitranga in-2) : Manaraka izany dia tsikaritro koa fa efa tsy “innocent” intsony ankehitriny ny fampiasana ny

filazana hoe “malagasy” ao amin’ny fbra2 (Sarasara tsy Ambaka)

vakiana (nitranga in-2) : Ny

tantara raha vakiana miadana sy amin’ny fitandremana, mahasoa sy manome hevitra mahatoky amin’izay mety hatao (Sarasara tsy Ambaka)

antoky (nitranga in-29) : Noho izany koa dia maro no manana “ody totohondry” satria io no tena antoky ny

fahatokisana fa tsy ny hakingana na ny hery ihany akory (Sarasara tsy Ambaka)

hanandratra (nitranga in-4) : Tsy misy anefa na kely

aza antony tokony ahafahana mihevitra fa mety hanandratra toy izany koa ny mainty hoditra ireo olona Asia (Sarasara tsy Ambaka)

pertinent (nitranga in-2) : Celui-ci est plus pertinent que n’importe quel

discours savant pour indiquer dans quelle partie de la planète plongent véritablement leurs racines (Sarasara tsy Ambaka)

complexe (nitranga in-5) : Mba ialana amin’ny “complexe

d’infériorité” dia tsy maintsy velomina indray ny hambom-pon’ny Merina, ny reharehany amin’ny lovan-drazany manokana izay tokony ho tsapany fa tsy ambakan’ny an’ny hafa akory (Sarasara tsy Ambaka)

Migration (nitranga in-2) : 77-134 sy

Migration from Kalimantan to Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

people (nitranga in-3) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
hamelezana (nitranga in-2) : Inona anefa moa no antony tena nanery antsika nanao izany tokoa raha tsy

ny tahotra ny ho tafian’ny Frantsay ihany! Raha tsy niseho ho tompon’i Madakasikara manontolo isika dia tsy maintsy nanararaotra nanjanaka avy hatrany ny faritra sasany tany anindrana ny Frantsay, izay nampiasainy avy eo toy ny toeram-pamaharana hamelezana antsika satria ny fanjanahana an’i Madagasikara manontolo hatrany no tena tanjony (Sarasara tsy Ambaka)

Armenia (nitranga in-2) : Ka momba ny foko sy firenena hafa ary, araka io finoana tranain’ireo Vazaha io dia ny faritanin’i

Turkie atsinanana (na ny marimarina kokoa, Armenia!) manodidina ny farihy Van sy ny tendrombohitra Ararat, voalaza fa toerana nitobian’ilay “sambo-fiaran’i Noa” (Sarasara tsy Ambaka)

foi (nitranga in-2) : 1 Tsara marihina indrindra ary fa ny hoe foederare niavian’io teny io dia ny faka-teny indo-eropa *bheidh- ilazana ny

fampatokisana, izay mbola loharanon’ny teny maro hafa koa toy ny “foi”, “fidele”, “con-fiance”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

ideolojika (nitranga in-10) : Na inona ary izany na inona fironan'ny sainy na finoany izy tenany manokana eo amin'ny lafiny ideolojika,

filozofika, na koa ara-pivavahana dia tsy ataony eo ambonin'ny maha merina azy mihitsy izany (Sarasara tsy Ambaka)

Origins (nitranga in-3) : A Study of Indo-European

Origins, London, 1926 ; P (Sarasara tsy Ambaka)

hanorim-ponenana (nitranga in-3) : Eo anilany

anefa dia ny hoe “merina” indrindra indrindra no tena mahasaro-piaro ahy ka laviko tsy omeko ireo Mainty mihitsy! Ny “merina” amiko dia ireo taranaka “daya” nifidy hanorim-ponenana aty afovoantany rehefa leon’ny fiainana tany amorontsiraka na koa voatery nanao izany mba tsy hifangaro firazanana indrindra amin’ireo mainty hoditra sy silamo nanenika ny taniny (Sarasara tsy Ambaka)

Origine (nitranga in-2) : Obenga, L’Afrique dans l’Antiquité – Egypte ancienne-Afrique noire, Paris:

Présence Africaine, 1973 sy Origine commune de l’égyptien ancien, du copte et des langues négro-africaines modernes – Introduction à la linguistique historique africaine, Paris: L’Harmattan, 1993 (Sarasara tsy Ambaka)

Histoire (nitranga in-13) : Histoire, langues, mythes, Paris : Payot, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
o (nitranga in-3) : Toy izany koa, ny heviny dia tokony ho soratana amin’ny “u” toy ny an’ny melayu ny

“o” ankehitriny amin’ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

AVI (nitranga in-3) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
lovan-tsaina (nitranga in-2) : Na ny moraingy anefa moa izany na ny diamanga dia samy mbola avy amin’ny lovan-tsaina

nusantara ihany amin’ny ankapobeny (Sarasara tsy Ambaka)

avaratra-andrefana (nitranga in-2) : Mayeur ary azo hinoana fa mety niavian’ny hoe

“zazamanga”!2) kanefa resy ihany izy tamin’ny farany ary ny sisa tsy maty dia navela hitoetra tamin’iny faritra avaratra-andrefana iny (Sarasara tsy Ambaka)

Scotland (nitranga in-2) : Marina tokoa mantsy

fa moramora kokoa ho an-dry zareo Selta no misava lalana satria sady “vitsy an’isa” any amin’ny tany honenany ny ankamaroan-dry zareo ka tsy mampanahy ho “imperialista” avy hatrany no eo koa izany ny fitarihan’i Ireland – ary i Scotland izay mety ahazo fahaleovantana atsy ho atsy! – sy ny zanaka ampielezana airisy eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

nangidy (nitranga in-2) : Ho an’ireo razana sy havana nangidy rora amin’ny tsy antony efa aman-jatony

taona maro izao (hatramin’ireo lasa tany amin’ny “varotsimifody” tamin’ny taonjato faha-17!); ho an’ny ranomason’i Tahiti, ny fanolorana velona an’i Tsampa sy Kamboja teo ambavan’ny fahafatesana viet (Sarasara tsy Ambaka)

niorim-paka (nitranga in-2) : Ka raha izany, ny mamaritra ny tena “firenena merina” amiko dia maika kokoa noho ny

“faritanin’Imerina” izay tsy maintsy efa hifampizarana amin’ireo Mainty rahateo, ary tsy ferana ireo tena vahiny efa niorim-paka ka mety ho tsy azo ongotana tanteraka intsony na dia tsy maintsy atao ihany aza ny fomba hampihenana lanja azy amin’ny fanesorana eo am-pelantanany ny toerana “stratégique” rehetra, indrindra moa ara-tantara sy ara-kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

nandamokany (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra ihany koa fa i

Rajaonah (izay zanak’i Rainandriamampandry nahavita ny fianarany rehetra tany Inglandy!) no tena lehiben’ilay tetika mba hanonganana an-dRainilaiarivony tamin’ny taona 1893 kanefa moa nandamokany izany (Sarasara tsy Ambaka)

fisaoana (nitranga in-2) : Sady izay moa raha ny tena izy dia tokony tsy nankalazaina tsotra

izao ny Fandroana io taona io noho ny fisaoana ny Andriamanjaka izay matetika maharitra herintaona (Sarasara tsy Ambaka)

nampiasana (nitranga in-3) : Somary vaovao amiko io fomba fiteny hoe “mila ravin’ahitra” na “mitady ravin’avaratra” io ho

an’ny olona mifindra monina mba hitady fivelomana any amin’ny toeran-kafa ka mampanontany tena aho hoe avy aiza marina no fiaviany ary hatramin’ny oviana no nampiasana azy (Sarasara tsy Ambaka)

pencak (nitranga in-5) : Amin’ny

teny melayu-indonesia ankehitriny, ny fahaizana miady nentin-drazana dia antsoina hoe pencak silat (Sarasara tsy Ambaka)

150 (nitranga in-2) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

moderne (nitranga in-2) : Ka raha ny “apparence” sy ny “rentabilite” fotsiny ihany no karohina, tsy tokony Anatirova no hodiana “averina” fa, sanatrian’izany, zavatra vaovao afaka mampidi-bola kokoa, toy ny orinasa na ny “parc d’attraction moderne” tsotra izao ohatra! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 27 Ka ny hany fanontaniana tena mipetraka amiko ankehitriny dia ny hoe inona no azon’Anatirova atao mba hanampy amin’ny fanarenana ny firenena merina? Izany hoe, ho antsika io dia “fitaovana” indri... (Sarasara tsy Ambaka)
hifototra (nitranga in-2) : Ka aoka ary isika tsy ho sondrenan’ny fandrindrana paika na koa ny

fisafotofotoan’ny tetikady (amin’ny alalan’ny “compromis” mitady ho “fetsy” loatra ohatra ka mety hifototra amintsika indray!) ka tsy ahatazana intsony amin’ny farany ny tena tanjona ilaina tratrarina! Izay indray ary aloha! Tefy (Sarasara tsy Ambaka)

Wortschatzes (nitranga in-2) : 1 Vergleichende Lautlehre des austronesischen Wortschatzes (Sarasara tsy Ambaka)
Francisco (nitranga in-2) : Hany ka mampanontany tena tokoa hoe, tamin’ny fomba ahoana marina no nahafantaran’ireo mpiantsambo melayu sahady an’i Eropa ary hatramin’i Amerika mihitsy? Ny zavatra hafa azo hinoana koa ary raha izany dia ny tsy maintsy nahafantaran-dry zareo tsara an’i Madagasikara, izay angamba nananany sarintany mazava, ary mety hita taratra indrindra ao amin’ilay sary (izay tena mahatalanjona amin’ny “fahamarinany” raha oharina amin’ireo maro hafa natao taty aoriana!) nataon’i Francisco Rodriguez, izay na... (Sarasara tsy Ambaka)
tari-tokana (nitranga in-2) : Marina koa ary fa, noho ny toerana manokana tanan’Antananarivo eto Madagasikara dia mety ho

sahirana ireo firenena sy faritany sasany any anindrana raha avela mizakatena irery avy hatrany kanefa tsy tokony noho izany no hanaovana sorona ny tombontsoan’ny rehetra amin’ny fitazomana anjambany ny rafitra “tari-tokana” ankehitriny izay tsy misy afaka manda intsony ny tsy fahombiazany (Sarasara tsy Ambaka)

E (nitranga in-13) : E (Sarasara tsy Ambaka)
arahi-maso (nitranga in-2) : Moa va tsy efa eken’ny rehetra sahady fa meloka tanteraka Andriamasinavalona nizarazara ny fanjakany? Ary ho ahy dia ampiako koa ohatra fa tena zava-doza no nataony tamin’ny “famoronana” ny Manisotra!1 Toy izany koa, melohiko tanteraka ny nanambadian- 1 Ny tokony nataony ohatra eto dia ny namerina an’ireo andevo mainty nafahana rehetra any anindrana niaviandrazany, na farafaharatsiny, nametraka azy toy ny voanjo any amin’ny faritany mitoetra any ivelan’Imerina (Antampoketsa ohatra, izay efa toa... (Sarasara tsy Ambaka)
imperialisma (nitranga in-4) : Ampahatsiahiviko indray fa tsy mba nanjaka tany Imamo mihitsy ohatra izany i Ralambo (ary hita eo amin’ilay filazan’ny Tantaran’ny Andriana etsy ambony tokoa izany satria miankandrefana dia “hatrany Ambohimanoa”, izay zara raha mihoatra ny 20 km avy eo Iarivo ny fanjakany!) kanefa, raha tsy diso aho (maizina dia maizina ny tantaran’Imamo – noho ny imperialisma merina indrindra! – na dia ho an’ny zanak’Imamo norotsirotsiana tamin’ny lovan-tsofina navelan’ny Ntaolo aza!) dia toa fantatra tany ami... (Sarasara tsy Ambaka)
honenany (nitranga in-6) : Ny antony dia ny fitomboan’ny fifamoivozana

sy ny fifindra-monina, indrindra moa any amin’ireo “tanim-boanjo” lehibe sahala amin’i Amerika sy Australia izay rariny ary raha toa ka mba ahitana koa rahampitso “voanjo” merina maro, izay sady tsy vahiny intsony any amin’izay tany vaovao honenany no mitoetra hatrany koa ho tena Merina iringiriny ka afaka mizaka ny zon’ny Merina hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

nampitondrainy (nitranga in-2) : Ka ny

ohatra tonga dia miserana ao an-tsaina avy hatrany ary momba an’io dia ny bokin’ingahibe Rainitovo nampitondrainy ny lohateny hoe “Tantaran’ny Malagasy manontolo” (1930) (Sarasara tsy Ambaka)

time (nitranga in-3) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
honenana (nitranga in-4) : Amin’ny filazana hafa, tsy miankina amin’ny toerana honenana na ny asa

atao no maha “manam-pahaizana” sy “lalin-tsaina” fa kosa ny toetry ny olona isany avy ihany (Sarasara tsy Ambaka)

asli (nitranga in-3) : Ankoatr’izay dia misy koa

1 Sahala amin'ireo voalaza fa orang asli, mainty hoditra mampiasa karazam-piteny mon-khmer any afovoan-tany, ary koa ireo Jakun, foko nusantara tompon-tany any Johor (Sarasara tsy Ambaka)

fetrany (nitranga in-2) : Rehefa mitondra ireo rehetra ireo ao-tsaina dia minoa ianareo fa tena mampivonto fo tokoa ohatra no mahita vehivavy merina manambady hafa firazanana ary na afaka misary adala amin’ny tovovavy vazaha faran’izay tsara tarehy indrindra aza ny tena dia voasakana mora foana hiaraka aminy! Olona iray sy fahafinaretana kely mandritra ny taona vitsivitsy ve no anaovana sorona ny lovan-drazana nokolokoloina sy nampirehareha nandritry ny arivo-arivo taona? Toy izany koa, izay vao tena mahaontsa tokoa no ... (Sarasara tsy Ambaka)
osa (nitranga in-2) : Ka raha izany dia angamba tsy ry zareo intsony no meloka

satria efa naneho mazava ny safidiny ary manohy ny asany mba hanapotika tanteraka sy hanosihosy antsika hatrany amin’ny farany ry zareo fa kosa antsika izay tsy mety “tonga saina” na osa tokoa ka tsy mahavaly ny fikapony araka ny tokony ho izy intsony (Sarasara tsy Ambaka)

Prapanca (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

androhany (nitranga in-2) : Ka izany indrindra no antony nahatonga ireo taranaka

“Melayu” (izay jawa no fiavian’ny ankamaroany!) nandevozina tany Afrika atsimo ho lasa hoe “Malay” ny fiantso azy mandraka androhany! Ary noho io antony io koa dia matetika tsy tian’ireo olona Indonesia loatra ankehitriny no antsoina hoe “melayu” ka soloiny hatrany amin’ny hoe “orang Indonesia” ny filazana tranainy momba azy hoe “melayu” (Sarasara tsy Ambaka)

toetran-dry (nitranga in-2) : Izany hoe tokony tsy mbola ho ry zareo loatra no tena jerentsika rehefa mitodi-doha miantsinanana

isika fa ny endritsika samy irery ihany amin’ny maha-merina sy maha-‘melayu’ antsika! Ary noho izany koa ohatra dia tokony tsy ho diso fanantenana amin’izay endrika na toetran-dry zareo (izay, sahala amin’ny olona sy firenena hafa rehetra ihany dia manana ny lafi-tsarany sy ny lafi-ratsiny avokoa!) manokana mihitsy isika (Sarasara tsy Ambaka)

fandinihina (nitranga in-14) : Ka raha izany ary, ny fiheverana ny maha-izy azy ny Merina dia miankina indrindra amin’ny

fandinihina ireo lafin-javatra samy hafa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

lohan-dry (nitranga in-2) : Tamin’ny andron’Andrianampoina dia i Tsiampiry, manendin’Anosivola ary mpiandraikitra koa

ny raharaha miaramilan’i Marovatana sy mpanolo-tsainan’ny Andriamanjaka no natao lohan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

koperativa (nitranga in-2) : Izany hoe ohatra ny

famatsiana sy fampindramam-bola amin’ny alalan’ny banky, ny fampiofanana teknisiana mifanojo amin’izay tokony ilain’ny fandrosoantsika ny fahalalany, ny fananganana koperativa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

1955/1979 (nitranga in-2) : Paris: Présence Africaine, 1955/1979; Antériorité des civilisations nègres, mythe ou

vérité historique? Paris: Présence Africaine, 1967; Parenté génétique de l’égyptien pharaonique et des langues négroafricaines, Dakar: IFAN-NEA, 1977; T (Sarasara tsy Ambaka)

droit (nitranga in-4) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

Mikronesia (nitranga in-9) : Ka eto dia tafiditra ao anatin’izany avokoa na ireo olona

Filipina na isika Merina, na ireo olona Campa/Tsampa (tompontanin’ny Vietnam afovoany), na ireo teratanin’i Pekan/Taiwan, ary indraindray koa ireo olona Polynesia sy Mikronesia (izay noho ny antony tsy mitombona loatra anefa dia matetika avahan’ireo “anthropologist” tandrefana) (Sarasara tsy Ambaka)

Tausug (nitranga in-2) : Tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-13 dia nanomboka

resi-tosik’ireo mpiantsambo jawa (nanao an’i Majapahit, izay fanjakana lehibe indrindra avy amina foko manokana!) izany ireo Melayu ary avy eo dia nisedra koa ny fifaninanan’ireo Bugis sy Makasar ary koa, tany atsimon’i Filipina, ireo Tausug avy any Sulu (Sarasara tsy Ambaka)

anjara-toerany (nitranga in-2) : Ary anisan’izany

indrindra ohatra ny fankalazana ny Fandroana isaky ny 22 novambra, na koa ny fikarakarana ireo vakoka masina! Ka eto dia tokony hanana anjara-toerany lehibe ireo fikambanana merina izay avy hatrany dia tsy miankina amin’ny “karazana” na faritany manokana, toy ny MM ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

an'ny (nitranga in-14) : -- d) Ny fizarazarana sy ny fifandramahan’ny samy Merina noho ny fikarohana tombontsoa manokana ho an'ny

karazana na antokon'olona tsirairay (toy ny momba ny fizarana ho anisan'ny Hova na ny Andriana ohatra, na koa ny fivavahana!) no anisan'ny antony lehibe indrindra nitondra ny Firenena Merina amin'ny kizo misy azy ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

Publishers (nitranga in-2) : New Brunswick: Transactions Publishers, 1992 (Sarasara tsy Ambaka)
MM (nitranga in-2) : Hany ka ny tena satan’ireo taranaka andriana hafa 1 Izay notantarain'ireo namana ao amin'ny MM tamiko hoe nisy hono fotoana nangalan'ireo miaramila “mpiambina” ireo tapa-porohona avy amin'ny sisam-baravaran'ny fiangonana sisa tsy mbola kilan'ny afo tanteraka hanaovana kitay mba hanafanana tena! – Ary mino koa aho fa mbola ireo miaramila “mpiambina” ireo ihany no mpiray tsikombakomba amin'ireo vao nanimbazimba ny lavenona masina taty aoriana! 2 Rehefa andramana halalinina kely anefa ny tantara d... (Sarasara tsy Ambaka)
fanilikilihana (nitranga in-2) : Diop izay lasa toy ny ohatra lehibe indrindra

(mba tsy hilazana hoe “mpaminany”!) mampiseho ny talenta sy ny herimpon’ny avara-pianarana afrikana moderina, nahatanty ny fanilikilihana rehetra ho an’ny “fahamarinana siantifika” sy ny reharehan’ny mainty hoditra (Sarasara tsy Ambaka)

Malacca (nitranga in-2) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

andron-dRanavalona (nitranga in-2) : Tamin'ny andron-dRanavalona II, ny Mena sy

Fotsy dia tsy manapaka intsony eo ampovoany toy ny taloha fa natao mitsivalana ("en diagonale") (Sarasara tsy Ambaka)

hafetsifetsena (nitranga in-3) : Iza ho haroso, aiza ary

amin’ny karazan-dresaka aseho toy ny ahoana? Amin’ny fitaovana toy ny inona, miaraka amin’ny fanampian’iza? Ka amin’izany tsy ny “hafetsifetsena” madinika loatra no tokony hianteherana (izay amin’ny politika dia midika fotsiny hoe demagojia na fisolokiana vahoaka!) fa kosa ny fahafantarana ny tena olana mipetraka sy ny fitondrana valiny mifanentana indrindra amin’izany (Sarasara tsy Ambaka)

amindry (nitranga in-2) : Izany hoe ny “rasisma”

lazaina ananany dia vinavina avy amin’ireo antirasista indrindra aloha, noho ny antony sy ny filana mitoetra any amindry zareo irery (Sarasara tsy Ambaka)

lovandrazantsika (nitranga in-2) : Tsy

milaza velively akory izany fa tsy manana andraikitra tamin’ny famelana an’Anatirova ho kilan’ny afo isika kanefa, mba ho fanafenan-kenatra dia mbola azo ampahatsiahivina kely eny ihany ny tsy fahafantarantsika sy ny tsy fananantsika fahefana mivantana momba ny fikarakarana ny lovandrazantsika (Sarasara tsy Ambaka)

azy2 (nitranga in-2) : Fantatry ry zareo tsara mantsy fa ny ankamaroan’ny olona afaka nandalina kely teny frantsay dia lasa “pro-frantsay” koa, indrindra moa raha toa ka tsy mahay mampiasa loatra fiteny vahiny hafa, toy ny anglisy ohatra, izay ho sarotsarotra aminy izany foana rahateo ny fianarana azy!2 Izany hoe raha “eglizy” tokoa ary i Frantsa dia ny teny frantsay izany no tena baiboliny ary ireo mpampianatra an’io teny io sy ireo “coopérants” miteny frantsay hafa no misionariny! Ary sahala amin’ny misionary rehet... (Sarasara tsy Ambaka)
sombin-dresaka (nitranga in-2) : Izany hoe tsy raisina mitsitokotoko toy ny tantara mahaleotena intsony izany ny tahiry avy amin’ny

tsirairay fa kosa heverina toy ny sombin-dresaka mitaratra amin’ny fomba manokana ny tantara iombonana ka tsy mampiseho ny tena dikany marina raha tsy ampitahaina amin’ny fitantarana fantatra hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

assimilation (nitranga in-5) : 1 Ary vao tamin’ny taonjato faha-19 no nanomboka noheverina

avy any ivelany fa, “par assimilation” dia karazana “hova” ihany ny ankamaroan-dry zareo ireo (Sarasara tsy Ambaka)

informateur-ny (nitranga in-3) : * * *

Ny anaran’io ombiasy namela io hafatra io dia tsy nampitain’i Callet1, sahala amin’ny tsy hanomezany mihitsy koa ny anaran’ireo “informateur”-ny hafa na ireo mpanoratra maro nanolotra azy “manuscrit” manokana avy amin’ny lovan-tsofina na “tadidi-vava” momba ny tantaran-drazana merina (Sarasara tsy Ambaka)

an-toerana (nitranga in-9) : Fantany loatra mantsy fa amin’ny maha hova an’Avaradrano azy dia mbola mavesatra kokoa noho ny an’ny andriana ny lanjany eo amin’ny fitondrana ny raharaham-pirenena merina! Moa va tsy ry zareo indrindra no tena “angady nananana” voalohany tamin’ny asa famoriana an’Imerina manontolo! Ka raha toa ary ka sarotra heverina fa “roturier” (satria izany indrindra no ao an-dohan’ny maro ankehitriny!) tokoa ireo tena hova ireo, fomba ahoana no hilazana fa toy izany ireo Merina avy any amin’ny toeran-kafa... (Sarasara tsy Ambaka)
soutenir (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Ambohijoky (nitranga in-2) : Araka ny Tantaran’ny

Andriana, ny loharanon’ny Manisotra dia ireo andevon-dRamatoarasahala (anisan’ny vadin’Andriamasinavalona) misy fianakaviana 30 nafahany ka taty aoriana dia nomena ny tananan’Analamasina (Ambohijoky) izay afany (Sarasara tsy Ambaka)

PUF (nitranga in-5) : Haudry,

L’indo-européen, Paris : PUF, 1976/1994 sy Les Indo-européens, Paris : PUF, 1981/1992 ; A (Sarasara tsy Ambaka)

soloina (nitranga in-9) : Ny Swiss anefa eto dia azo soloina koa amin’ny

Schweiz, araka ary ny fanaon’ireo mpampiasa teny jerman maro an’isa ao amin’io faritany antsoin’ireo mpampiasa teny frantsay hoe “Suisse” io (Sarasara tsy Ambaka)

Comparative (nitranga in-4) : Comparative Austronesian Dictionary (Sarasara tsy Ambaka)
Borobudur (nitranga in-3) : I Srivijaya koa ohatra no nanangana ny “candi” na tempoly-fasan'andrian’i Borobudur any Jawa, izay

ekena fa “monument bouddhiste” lehibe indrindra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

hamindrana (nitranga in-4) : Na

amin’ny filazana hafa, ahoana no fomba hamindrana eo ampelantanantsika Merina irery, tafajoro ampahibemaso amin’ny ny maha-merina antsika, ny fitandremana ireo lovan-drazantsika masina rehetra ireo (Sarasara tsy Ambaka)

data (nitranga in-3) : Noho izany

no maha zava-dehibe ny “porofo” na “document”, izay “data” (“donnée”) mahaleotena, na dia marina ihany koa aza fa miankina betsaka amin’ny fijery aty ivelany ny fampisehoana sy fandraisana azy, ka mahatonga indrindra ny tsy fitovizan’ny fampianarana azo raisina aminy (Sarasara tsy Ambaka)

nitaky (nitranga in-2) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

imason-dry (nitranga in-10) : Eo imason-dry zareo mantsy dia lasa toy ny

“fanekena” amin’ny fomba ofisialy (avy amin’ny Repoblika Malagasy vao nanapotika indrindra ny Rova!) ny “fiandrianany” manokana izany! Noho izany dia anjarantsika ny mitandrina mba tsy hianjera ao amin’ilay fitaka be vava (Sarasara tsy Ambaka)

mpisikidy (nitranga in-3) : Tamin’ny andron-dRalambo dia efa nanomboka fantatra tsara teto Imerina ny anarana zodiaka

arabo1 izay azo hinoana ary fa nampidirin’ireo mpanandro sy ny mpisikidy (Sarasara tsy Ambaka)

si (nitranga in-4) : Ka eto dia mba avelao kely aho hitsongo ny efa voasoratro

ao amin’ny Valin-Kitsaka ! (ary miala tsiny hatrany koa noho izy ity amin’ny teny faratay!): Les Merina eux-mêmes sont alors loin d’en être conscients mais, tout bien considéré, leur banale tête de “tsalo” représente tout simplement un chef-d’oeuvre historique! C’est comme si celle-ci résultait en effet d’une véritable construction, tant elle a été volontairement préservée contre d’innombrables difficultés sur une très longue période (Sarasara tsy Ambaka)

nikomy (nitranga in-3) : Ary izany indrindra no antony

niteraka ireo fanandramana nikomy mba hanonganana azy, indrindra izany tamin’ny taona 1893 nahasarona an-dry Rajaonah (Sarasara tsy Ambaka)

fahazaran-dratsy (nitranga in-2) : Ho an-dry

zareo Frantsay indray, ny manosika voalohany eto dia ny “fahazaran-dratsy” tsotra izao, ny fiheverana hatrany fa, amin’ny raharahan’i Madagasikara dia fahavalon-dry zareo ny Merina miohatra amin’ireo mainty hoditra amin’ny ankapobeny (Sarasara tsy Ambaka)

merina (nitranga in-776) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

FNM (nitranga in-5) : Satria moa izany efa nanaovako lahatsoratra

manokana tao amin’ny FNM ny momba an’izany roa taona lasa izay ary talohan’ny nanokafana ny Zaikabe koa dia efa nifampiresahanay sy Jonah teny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

saron-tava (nitranga in-3) : Ary na amin’ny fomba mivantana izany na

amin’ny fanelanelanan’ny tompontany atao saron-tava (Sarasara tsy Ambaka)

ahafolaka (nitranga in-2) : Nandritra ny taonjato faha-19 manontolo dia tsy nitsahatra nila vanina

tamintsika ny Frantsay, nanao izay azony atao rehetra mba ahafolaka antsika sy hanekentsika ny ziogany (Sarasara tsy Ambaka)

sortes (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
nation (nitranga in-35) : Marina fa ny antony iray mahatonga fisafotofotoan-kevitra eto dia ny

fandikana amin’ny teny tokana hoe “firenena” ny teny frantsay “Etat/état” sy “nation”, izay raha ny tena tokony ho izy anefa dia tsy mitovy dika mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

arapanahy (nitranga in-2) : Izany hoe vokatry ny “fanagasiana”, ny nahatonga antsika ho “kiringa” (ny taranaka – tsy satry

toa zazasary! – vahiny any ivelany tsy maintsy hitakarinany mandrakariva izao!), na dia hoe arapanahy sy fisainana fotsiny ihany aza io fanetre-tena manoloana ny vahiny io (Sarasara tsy Ambaka)

\ (nitranga in-5) : Ireo poety sy mpanao lahatsoratra moa dia tsy ilaina tanisaina akory (Tselatra-Rajaonah,

______1828 1810___/ \__1835 \_______1861 \1863__ 1869 \____1885 \_1896 \_1915 \ \__1947 \ \ \1972_1975 \ ! ! 1991 \ 1995 2000??? ?____/ Ravelojaona, Rabearivelo, Ratany, Ny Avana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

bouddhiste (nitranga in-2) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
sepak (nitranga in-2) : Izany angamba (raha ny fijeriko!) no mahatonga ny silat ho anisan’ny fomba fiadiana mahafinaritra

jerena indrindra! Samy hita miaraka eo mantsy ny “tsipaka” (sepak) sy ny “tsinjaka” (injak) ary ny “dihy” (tari) malefaka sy milantolato, izay amin’ny fampisehoana dia arahina zava-maneno hatrany foana, indrindra moa ny amponga (Sarasara tsy Ambaka)

hamikirany (nitranga in-2) : Hany ka raha olona mihevitra fa mbola afaka misafidy ihany tokoa dia tsy maintsy i

Asia aloha no hamikirany (Sarasara tsy Ambaka)

Maroantsetra (nitranga in-3) : Nisy sombiny sasany taminy anefa no toa “nidina” niantsinanana ka namikitra ela tao amin’ny

faritanin’i Maroantsetra (raha tsy efa mponina elabe tao talohan’izany!), angamba mandraka hatramin’ny taonjato faha-14, mandra-paharingan’ny maro aminy tamin’ny ady sy ny fiakaran’ny sisa velona aty ampovoan-tany (Sarasara tsy Ambaka)

navela (nitranga in-6) : Ny tanjona ary amiko dia ny mba ahafahan’ireo Merina noverezana anarana sy nahilikilika ary

nosihosena tsy navela hitraka efa ho zato taona izao mba hiteny malalaka amin’ny tena maha-izy azy an-dry zareo amin’izay (Sarasara tsy Ambaka)

an'izany (nitranga in-5) : Inona marina no atao hoe “merina” ary nahoana? Ny valiny amiko dia tsy miankina loatra

amin’ny safidin’ny tsirairay fa kosa ny fampianarana azo raisina avy amin’ny tantara sy ny 1 Ireto avy ireo fepetra ireo : -- a) Ny fanekena avy hatrany fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ny FIRENENA MERINA ary adidy masin'ny Merina rehetra no miaro an'izany (Sarasara tsy Ambaka)

fanafahana (nitranga in-7) : Ho an-dry zareo, ny tena tanjona aloha

dia ny fanafahana an’i Madagasikara amin’ny ziogan’ny fanjanahantany, ary avy eo vao ho hita eny ihany ny tokony hatao momba ny karazana fitondrana politika hasolo azy (Sarasara tsy Ambaka)

formule (nitranga in-2) : Araka ilay

“formule” niarahan-tsika namelatra tany amboalohany, ny eto dia toerana ahafahana miteny amimpitoniana sy fahalalahana hoe “isika merina” fa any amin’ny toeran-kafa kosa dia mbola ny hoe “izahay merina” sy “ianareo miafina ao ambadiky ny hoe ‘malagasy’” no manjaka ! Izay indray ary aloha (Sarasara tsy Ambaka)

mpanavakavaka (nitranga in-7) : Ry zareo kosa ary, raha sahy miteny tokoa dia tsy maintsy hamaly fotsiny hoe : « mba mahaiza re mionona, ekeo ny faharesenareo sy ny tsy maintsy fahataperan’ny tantaran’ny Merina amin’ny maha firenena manokana mpanavakavaka azy satria izany no efa “anjarany”, mifanaraka amin’ny “lalàn’ny tantara” ary aleo mba matoky ny “communauté internationale”, ary indrindra moa i Lafrantsa renimalala izay efa nahary rahateo mba hanampy antsika hatrany hanohy ny asany amin’ny fiarovana ny repoblika malagasy ... (Sarasara tsy Ambaka)
fihantrana (nitranga in-4) : ”), ny foko semita niseho tamin’ny tantara voalohany dia

ireo Assyriana sy Akadiana, razamben’ny Babiloniana (ary olona faran’izay mahery setra sy masiaka tsy mahalala fihantrana tokoa sahala amin’ireo Arabo taranany ankehitriny ihany, izany hoe indrindra indrindra ireo Irakiana!) (Sarasara tsy Ambaka)

routes (nitranga in-2) : Albuquerque, nitarika ireo Portugesy, tany amin’ny mpanjakany mantsy dia ahitana fanambarana fa nahazo sarintany nataona mpiantsambo jawa iray hono ry zareo, izay ahitana mazava ny “cap de Bonne-Espérence, le Portugal, le pays du Brésil, la mer Rouge, la mer de Perse, les îles du Girofle [Maluku], les routes maritimes des Chinois [ny voalaza fa “Tsina” tamin’izany dia mbola ny faritry Indotsina-Tsina atsimo ankehitriny fotsiny] et des Gores [Pekan- Ryukyu], avec leurs lignes et chemins directs p... (Sarasara tsy Ambaka)
Brazil (nitranga in-7) : Ary

tsy ferana ireo mainty sy ny safiotrany any Amerika atsimo, toan’i Brazil (45% ny mponina), Guyana, Colombia, sns (Sarasara tsy Ambaka)

ont (nitranga in-21) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
2 (nitranga in-154) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

mpankafia (nitranga in-2) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

hampitandrina (nitranga in-2) : Inona no hevitry ny tantara afatsy milaza marimarina ny soa na ny ratsy

nataon’izay tao alohan-tsika? Aoka ny fahatsiarovana ny soa natao no handrisika antsika amin’ny mety hatao! Aoka ny fahalalana ny nahadiso azy, hampitandrina antsika mafy fa andrao ho diso hevitra tahaka azy! Ny tantara tsy miangatra: tsy maintsy ho lazaina, raha tsy anio dia rahampitso, ny mety sy ny tsy mety, na nataon’iza na nataon’iza (Sarasara tsy Ambaka)

namela (nitranga in-7) : Ho an’ny

mpandinika, ny fisian’ny diamanga koa dia manaporofo fa tena vokatry ny lovan-drazana nusantara iringiriny tokoa io teknika fiadiana io satria ny razantsika irery ihany no namela azy ho antsika fa tsy mba ny vahiny nampianatra akory! Ankehitriny, ankoatra izay toerana (tsy fantatro marina!) mbola nahatana tokoa ny fahaizana diamanga nentin-drazana dia eo amin’ny dihin’ny mpilalao indrindra indrindra no ahitana ny fitohizany (Sarasara tsy Ambaka)

farafakony (nitranga in-9) : Ka ny

tetika dia mety ho toy izao: tsikeraina tsy hananana hantra mihitsy ny “farafakony” ary atao koa izay fomba hampihenana hatrany ny fifandraisana rehetra amin’i Frantsa sy ny tontolo “farafakony”, na amin’ny lafiny toekarena aza (Sarasara tsy Ambaka)

History (nitranga in-9) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

fampitahorana (nitranga in-13) : Hany ka azo

lazaina fa io ohatra omen’ny “resaka aryana” sy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana io dia tena mampiseho tokoa ny fiatsaram-belatsihy, raha tsy ny fahamaizinan-tsainan’ny manam-pahaizana vazaha maro ankehitriny izay, noho ny fanenjehana nazisma sy ny fampitahorana antirasista dia minia tsy te ahalala na mandainga tsotra izao ary tsy menatra mihitsy manery ny hafa rehetra hihevitra sahala amin-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

plein (nitranga in-2) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

hamerenana (nitranga in-5) : Moa va tsy efa izany rahateo no ao antsain’ireo

mpanenjika antsika (hatramin’ny andron’ny PADESM!) rehefa miampanga antsika avy hatrany ho mitady izay fomba hamerenana ny lazainy indrindra fa “fanjakana andriana” isika? Ny “andriana” eto ho an-dry zareo dia ny “Tsalo” rehetra ary amin’io lafiny manokana io dia tokony ho arahintsika tsotra izao ry zareo! (Sarasara tsy Ambaka)

mpanjakany (nitranga in-7) : Fantany loatra mantsy fa amin’ny maha hova an’Avaradrano azy dia mbola mavesatra kokoa noho ny an’ny andriana ny lanjany eo amin’ny fitondrana ny raharaham-pirenena merina! Moa va tsy ry zareo indrindra no tena “angady nananana” voalohany tamin’ny asa famoriana an’Imerina manontolo! Ka raha toa ary ka sarotra heverina fa “roturier” (satria izany indrindra no ao an-dohan’ny maro ankehitriny!) tokoa ireo tena hova ireo, fomba ahoana no hilazana fa toy izany ireo Merina avy any amin’ny toeran-kafa... (Sarasara tsy Ambaka)
antenimieram-paritany (nitranga in-2) : Sady izay moa manomboka manahy mihitsy aza aho ankehitriny fa, raha izao no

mitohy, angamba mety tsy hisy – na tsy hisy dikany intsony! – akory ilay fifidianana antenimiera vaovao iombonana satria tonga dia ny antenimieram-paritany no hijoro (Sarasara tsy Ambaka)

Masombika (nitranga in-3) : Noho izany ohatra, ireo Masombika (Mozambika) vao nampidirin’ny mpivarotra

andevo farany (izany hoe ireo Antalaotra/Komoriana sy Arabo/Karana!) hatramin’ny taom-polo faha 1880 any ho any ka nafahana avy hatrany dia natao koa ho anisan’ny Tsiarondahy (Sarasara tsy Ambaka)

Hevero (nitranga in-10) : Hany ka ho an’ny Merina sasany any an-tanan-dehibe dia heveriny toy ny olona “hafa firazanana” tsy mendrika ny ho vadiana akory ny havany mbola mitoetra any ambanivohitra!1 1 Io toetra maneho ny azo lazaina tokoa hoe “fanavakavahana” ara-tsaranga eo anivon’ny mpiray firazanana (raha tsy mpihavana mivantana tsotra izao !) io angamba no toetra anisan’ny mahonena sy mampihorin-koditra indrindra, lasa mampiavaka ankehitriny ny “tambonivohitra” maro noho ny “acculturation” vazaha ! Hevero tokoa anie... (Sarasara tsy Ambaka)
afovoan-tany (nitranga in-5) : Taty aoriana anefa, izany hoe taorian’ny taonjato faha-folo angaha (azo hinoana mantsy fa ny taona 945-946 dia mbola nandray anjara tamin’ny fanafihana ny morontsiraky Afrika miaraka amin’ireo havana avy any AAA ry zareo!), noho ny “fanerena” avy amin’ireo mpananibohitra arabo-afrikana silamo dia voatery nifindra monina nianatsimo, nanaraka ny morontsiraka andrefana koa izany ny ankabeazan’ireo razantsika, mandra-piakarany taty afovoan-tany, angamba rehefa nanaraka ny lohasahan’i Tsiribihina sy... (Sarasara tsy Ambaka)
1926 (nitranga in-2) : A Study of Indo-European

Origins, London, 1926 ; P (Sarasara tsy Ambaka)

argument (nitranga in-3) : Izany hoe ny zavatra tsy mbola tena nataon’ny vazaha indrindra ary azo hinoana koa fa

mety tsy ho ataony izy tenany avy hatrany mandrakizay mihitsy koa! Ka amiko ary dia tena “argument” faran’izay mafonja io lafin-javatra io satria, tsy afeniko fa tena anisan’ny antony voalohany nisarika ahy nanaraka ity lalana ity indrindra koa (Sarasara tsy Ambaka)

prototype-ny (nitranga in-2) : Fantatra anefa fa ny tena “prototype”-ny “malagasy” izany

dia tsy iza akory fa isika merina indrindra, izay amin’ny ankapobeny dia iarahan’ny rehetra manaiky fa “taranaka indoneziana”, araka ny filaza mahazatra (Sarasara tsy Ambaka)

masse (nitranga in-2) : Et plus tard, la découverte

de Madagascar, l’exploration de ses forêts encore vierges de toute présence humaine, la poursuite des fantastiques vorombe (l’æpyornis), le repli en masse dans les solitudes de l’intérieur de l’île après le déclin des navigations nusantariennes (X-XIe siècle), l’adaptation à la fraîcheur inhabituelle du climat, etc (Sarasara tsy Ambaka)

namoizana (nitranga in-3) : Tsy azo adinoina koa ny fidarofan’ny Amerikana

baomba atomika ireo sivily Japan izay namoizana teo no eo ain’olona tsy manan-tsiny manodidina ny 250 (Sarasara tsy Ambaka)

Slavery (nitranga in-2) : Slavery and the Rise of the Atlantic System, Cambridge UP, 1993; P (Sarasara tsy Ambaka)
Antaimoro (nitranga in-2) : I Kelimalaza sy Rafantaka ohatra dia avy any “atsimo” ary i Ramahavaly dia avy any

amin’ny Antaimoro (Sarasara tsy Ambaka)

Minangkabau (nitranga in-5) : Ny namorona ny fanjakan’i Selangor (misy an’i Kuala Lumpur) ohatra dia ireo Bugis avy any

Sulawesi, ary ny ankamaroan’ny mponin’i Negri Sembilan dia Minangkabau avy any Sumatera andrefana (Sarasara tsy Ambaka)

an-tanana (nitranga in-18) : Hatreo, na dia mbola nitohy nanao

izay “fanoherana” azony natao ihany aza i Rainilaiarivony tamin’ny fandraisana an-tanana mivantana ny raharaham-pivavahan’ny firenena dia politika ihany izany sisa satria ny “finoana” ny hasin’ny an’ny tena manokana dia efa levona (Sarasara tsy Ambaka)

takiantsika (nitranga in-5) : Ary raha mbola ao Imerina ihany dia tokony tsy maintsy takiantsika

hatrany fa isika no tompon-tanindrazana voalohany ary tompon’ny anarana hoe “merina ambaniandro” ihany koa (Sarasara tsy Ambaka)

Lafin-javatra (nitranga in-2) : Lafin-javatra faharoa: mandra-piandry izay azo atao eo anivon’izay fanjakana merina

mahaleotena tsy maintsy hajoro rahampitso dia ilaina ny hanokafana mialoha fianarana “privé” lehibe miankina indrindra indrindra amin’ny fampianarana ireo teny telo voatanisa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

restauration (nitranga in-2) : Izany hoe mety amin’ireo taona ho avy manaraka

dia ahita sahady “restauration monarchique” isika any anindrana! Ary noho ny fiheverana an’izany tokoa angamba no nahatonga ilay hoe R (Sarasara tsy Ambaka)

misikotra (nitranga in-2) : Ka

noho i Jermania (izany hoe, hatreo, ny Ampaira Jerman!) mitombona amin’ny fampiraisana ireo foko sy firenena mitovy fiaviana ary dia azo atao hoe voatery nanangana ideolojia “universaliste” ny fitondrana frantsay mba ahafahany mi-“justifier” ny fisiany manokana, amin’ny maha “nation” dia ny “mihaza”, “misikotra” tsotra izao izay fihetsika na fanambarana mety maneho “rasisma” avy amin’ireo mifanohitra aminy rehetra tiany verezana (Sarasara tsy Ambaka)

Berlin (nitranga in-4) : Berlin, 1994-1995 (nadika avy amin’ny teny rosiana) ; J (Sarasara tsy Ambaka)
Maanjan (nitranga in-3) : Malgache et Maanjan (Sarasara tsy Ambaka)
monde (nitranga in-9) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

XIX (nitranga in-2) : du Muséum, Mémoires du

Muséum National d’Histoire Naturelle, ns, série A, Zoologie, XIX, 1, 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

Tsampa (nitranga in-2) : Ny

ankamaroan’ireo olona ireo (izay Tsampa sy Khmer na Lao no firenena fiaviany) dia tambanivohitra tanteraka alohan’ny nandosirany aty ivelany ary indraindray ry zareo zara raha mahay manoratra sy mamaky teny (Sarasara tsy Ambaka)

ireo2 (nitranga in-2) : Raha mbola tsy zatra dia toa mibosesika mifangaro voraka izany ireo anarana ireo2 kanefa ho antsika dia tsara ho 1 Ny antony moa dia satria, ho an’ny ankamaroan’ny olona dia fampisehoana avy aty ivelany fotsiny ny fanarahana fivavahana silamo, izany hoe, raha betsaka, fanajana fadin-kanina sy fanatanterahana “vavaka” amin’ny fomba mekanika (tsy maintsy amin’ny fotoana sy fihetsika voafetra miaraka amin’ny tsianjery amin’ny teny tsy fantatra!) fa tsy famikirana mankaiza amin’ny finoana manokana ... (Sarasara tsy Ambaka)
Rabezavana (nitranga in-4) : Marina fa ny

iray tamin’ireo filoha tampon’ny Menalamba dia i Rabezavana izay manendy marofotsy kanefa na Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 61 ny fihetsik’ilay io aza dia toa efa mampiseho disadisa koa (Sarasara tsy Ambaka)

misoloky (nitranga in-2) : Tsy ireo nazi mantsy izany no tena olona tsy vanona fa ireo Amerikana sy ny sakaizany, ary tsy ry zareo

Jerman akory no nitady handripaka ny Jiosy fa kosy ny Jiosy no nitetika hamotika tanteraka ny firenena Jerman ary tsy mitsahatra manararaotra manoso-potaka sy misoloky azy hatramin’izao (Sarasara tsy Ambaka)

Jonah (nitranga in-17) : Araka ny nampahatsiahivin’i Jonah (tamin’ny resaka nifanaovanay

talohan’ny nanokafana ny Zaikabe) koa dia mampiseho hevitra manakaiky an’izany ny “rimorimo” (Sarasara tsy Ambaka)

Thai (nitranga in-8) : Sady izay moa, tsara marihina fa ireo feng tsina ireo dia maneho indrindra

ny fomba fanaon’ireo foko Thai, tompon-tany fahiny nanaranaka ny ankamaroan’ny mponin’i Tsina Tatsimo ankehitriny, izay ny tena fiaviany tany ampiandohana anefa dia iray ihany amin’ny an’ny razambe Nusantara, tamin’ny ry zareo mbola nitoetra tany Tsina atsinanana (Sarasara tsy Ambaka)

Gaulle (nitranga in-5) : “tanindrazan’izao tontolo izao”!), izay ambara koa ankehitriny toy ny hoe “patrie des droits

de l’homme” na “patrie de la liberté”! Noho ny fitsingerin’ny 18 juin 1940 teo1 ohatra dia nahitana peta-drindrina gaulliste tany Frantsa manambara fa: “Le gaullisme est universel” ary, “il apporte la lumière au monde”; teny izay mampahatsiahy indrindra ity vavan’i De Gaulle tamin’ny 1941 ity: « Il y a un pacte vingt fois séculaire entre la grandeur de la France et la liberté du monde » (Sarasara tsy Ambaka)

aryana (nitranga in-3) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
ankeriny (nitranga in-5) : Tsy anisan’ny tompon’andraikitra voalohany amin’izay fahoriana tsy hita noanoa niharan’ny firenentsika nandritr’izay taonjato lasa izay (ary tsy ferana ny sotasota sy ny fanalikana tamin’ny taonjato faha-19!) tokoa ve ny Frantsay! Tsy ry zareo ve no namotika ankeriny, ary tsy an-drariny tanteraka (“illégalement”, satria noho ny fanapahan-kevitry Gallieni irery, izay nankasitrahan’ny antenimiera frantsay avy eo !) ny Fanjakana Merina ? Ary mbola eo ambonin’izany koa moa ny fanazimbazimbana ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
mpiantsambo (nitranga in-28) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

seulement (nitranga in-3) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

fihetsiky (nitranga in-4) : Ny pencak silat izany dia angamba teny mitovy

amin’ny “fihetsika (toy ny) tselatra”! Ny fototra iorenan’ny fomba fiady amin’ny silat (io no fanafohezana azy mahazatra) mantsy dia ny fahaingan’ny fikapohana, indrindra moa amin’ny tongotra rehefa voarebireby amin’ny fihetsiky ny tanana ny mason’ny “fahavalo” (Sarasara tsy Ambaka)

ceux (nitranga in-3) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

hijery (nitranga in-3) : Na inona mantsy na inona fahaizan’ny

vahiny, ary na toy ny ahoana koa na ahoana no lazainy fa “fitiavany” antsika sy ny “fahadiovampanahiny” 1 manoloana antsika dia tsy afaka ny hijery amin’ny mason’ny Merina mihitsy izy! (Sarasara tsy Ambaka)

hiamafy (nitranga in-2) : Ka ho antsika ary, ny simenitra voalohany tokony hampiray ireo olona ireo dia tsy inona akory fa ny fahatsapan-tena ho samy merina tsotra izao; ny fireharehana amin’izany, ny fiheverana fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ary afaka mibanjina ny ho avy amin-pitokisana ny Merina raha toa ka mahay mifanampy sy miray hina! Raha tanteraka ireo dia ho vetivety foana dia hijoro sy hiamafy orina hatrany ny firenentsika ka tsy ho ela dia hiroborobo indray ny lahatsoratra sy ny fanehoana ny kolon... (Sarasara tsy Ambaka)
hiram-pivavahana (nitranga in-2) : Maro

tamin’ireo menalamba no nahatoky fatratra ny fahaizan’ny ombiasy ary anisan’izany indrindra i Rabozaka izay talohan’ny nandraisany fiadiana anefa dia pasitera (sy governera madinika nalefa tany amin’ny faritanin’Antomboka/Diego) toa hoe efa nanoratra hiram-pivavahana maro mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

nifampitana (nitranga in-2) : Voalohany indrindra aloha dia mba te hanao haitraitra kely hamaly ny tenin’i Rivo aho hoe : « Sao

hadinontsika, fa ny “zwam/zoam” ange no tena nifampitana tamin’ny FRS tamin’ny 1972 » (Sarasara tsy Ambaka)

ara-tsosialy (nitranga in-2) : Hany ka aleony mividy akanjo lafo “à la mode” na

koa fialam-boly sy fanehoana avy aty ivelany “fahombiazana” ara-tsosialy toy izay hividy boky (Sarasara tsy Ambaka)

mpanaja (nitranga in-2) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
fanapahan-kevitry (nitranga in-4) : Ka noho izany, ny

fanapahan-kevitry ny mpandray anjara dia tsy maintsy mba mitsinjo hatrany koa ny tombontsoan'ireo mpiray lova aminy rehetra, na ireo mpiara-belona ankehitriny izany, na ireo efa nodimandry na ny mpandimby mbola ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

misolotena (nitranga in-6) : Ny Manisotra sy ny Manendy koa dia tafiditra ao anatiny noho ny maha olona afaka azy kanefa miavaka Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 70 kely ihany ry zareo satria izany izy tsy mba afaka “manolotra an’Imerina” (na “manolotra ny Merina”!), izany hoe amiko, misolotena, miseho toy ny tena merina maha-andriana ny andriana ary maha-mpanjaka ny mpanjaka! Ary mihoatra aminy dia mbola latsaka kely indray ny sarababen’ny Tsiarondahy izay tsy mba afaka manasina andriana akory! A... (Sarasara tsy Ambaka)
I (nitranga in-40) : Jones4 ary tao antsainy

mandrakariva izany tamin’ny fikojakojana ny fanoratana ny teny merina nataony miaraka tamin’ireo namany, teo ambanin’ny fitantanan-dRadama (izay tena niseho ho tompony ka nandray anjara tanteraka tamin’ny fanapahan-kevitra rehetra! – I Radama ohatra no nisafidy fa ny fanoratana ny renintsoratra amin’ny tenintsika dia atao mitovy amin’ny an’ny anglisy ary ny zanatsoratra dia ampitovizina amin’ny teny latina/frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

resa-pivavahana (nitranga in-3) : Ivelan’ny tena

resa-pivavahana anefa dia tsy azo lavina koa fa ny antony nanosika handray an’io lalana io dia ny filana ny fanohanan’ny Fanjakana Britisy, hany tena firenena any ivelany azo nantenaina fa afaka nanampy kely ny Fanjakana Merina manoloana ny fandrahonan’ny Frantsay hanjanaka hatrany an’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

navoaka (nitranga in-2) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

azon-dry (nitranga in-5) : Fantatro fa sarotra izany, indrindra moa ho an-dry zareo kanefa

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 56 antoky ny aintsika tsotra izao io ka tsy azon-dry zareo atao tsinontsinona (Sarasara tsy Ambaka)

hevi-bahoaka (nitranga in-2) : Ka izany rehetra izany ary no nararaotin'ny antirasisma frantsay izay ampian'ireo Jiosy eran-tany tosika rahateo - ary ankehitriny koa, ireo “mmigrés” any Eropa! - noho ny antony hafa tanteraka : ny faniriana ampahatsapa-tena ho “meloka” hatrany ireo firenena tandrefana manoloana ny “shoah”, araka ny filazany, sy hampihorohoro an'ireo mety hanenjika rehetra an-dry zareo amin'ny alalan'ny "lalàna antirasista"! 2 Na dia eo aza ny 15 % mifidy ho an'ny FN sy ny 80 % mahery (sahy) miaiky araka ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
hiraharahiako (nitranga in-2) : Mbola afaka

nivily lalana indray aho avy eo nankany Tsina kanefa tsy nanao izany satria tsy misy hiraharahiako manokana an-dry zareo Tsina mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

alohan'ny (nitranga in-3) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
214 (nitranga in-3) : Valette : “Madagascar vers 1750 d’après un manuscrit anonyme”, Bulletin de Madagascar, 214, 1964, pp (Sarasara tsy Ambaka)
sasan-tsasany (nitranga in-2) : Ka dia izao ary raha fintinina ny mba eritreritro momba an’ireo lafin-javatra sasan-tsasany

voalaza teto (Sarasara tsy Ambaka)

213 (nitranga in-2) : 205-

213 sy G (Sarasara tsy Ambaka)

oha-dratsy (nitranga in-4) : Ary

mbola toy izany koa ny saika nipoahan’ny fikomiana mba hanoherana ny didin-dRadama izay nanery ny miaramila merina hanapa-bolo toy ny Vazaha (noho ny “oha-dratsy” avy any amin’ny Printsy Ratefy izay notadiavin’ny olona ho vonoina mihitsy!) (Sarasara tsy Ambaka)

hanomezana (nitranga in-2) : Ny fanontaniana mipetraka dia ny

hoe, ahoana no fomba iarahana miaina amin’ny fitovizan-tsaranga sy ny fifanajana kanefa tsy mifamotika amin’ny fifangaroam-pirazanana? Ary ahoana no fomba hanomezana zo feno ny “citoyen” rehetra kanefa tsy manao sorona koa ny zon’ny taranaky ny tompontany hitana sy hiaro hatrany ny maha-izy azy? Antsika no mikaroka ny valiny (Sarasara tsy Ambaka)

categorie (nitranga in-2) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

hainteny (nitranga in-2) : Ka noho izany matetika dia ahitana fifaninanana lakana na koa fifanondrahana rano (sahala

amin’ny fahita indrindra indrindra ankehitriny any Thailand!) sy fampitaha (miaraka amin’ny fampiadiana hainteny sy hira mifamaly ho an’ny tovolahy sy ny tovovavy, alohan’ny hiarahany!), ary indraindray koa tsikonina ny fankalazana azy (Sarasara tsy Ambaka)

world (nitranga in-2) : Na izany aza anefa dia efa maro koa ny manam-pahaizana Tandrefana no mampiasa ankehitriny

ny teny hoe “Nusantarian” (na “Nusantarien/Nousantarien” hoy ny frantsay), tsy hoe amin’ny maha-solon’i “Austronesian” azy loatra fa hanoloana ny malay world (Sarasara tsy Ambaka)

60 (nitranga in-7) : Mba ahafahana maka sary an-tsaina tsara ny maha tena lehibe an’io

tarehi-marika io dia ampahatsiahiviko fa ny fitovizana misy eo amin’ny teny frantsay sy italiana (izay iaraha-manaiky fa samy mpandova mivantana ny teny latina) dia toa tsy mihoatra ny 60 % angaha ary ny fitovizana misy eo amin’ny teny sakalava sasany sy ny antambahoaka hono dia zara raha mahatratra 52 % (Sarasara tsy Ambaka)

hampilamina (nitranga in-2) : Tsikaritry ny maro mantsy ankehitriny fa toa ny

monarkia no mety ho karazam-pitondrana afaka hampilamina indrindra ny ady an-trano sasany ateraky ny fifaninanan’ny samy te ho lohany (Sarasara tsy Ambaka)

63 (nitranga in-3) : Ny

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 63 fandavana an’io toe-javatra io mantsy dia miafara tsotra izao amin’ny faniriana hanapotika ny tena merina mba ahatonga ny mponin’Imerina rehetra ho samy kiringa! (Toetra izay raha izany dia maneho tanteraka koa ny antsoina mahazatra hoe “lohan’andevo” tokoa!) (Sarasara tsy Ambaka)

araraotiko (nitranga in-2) : Ka mba

araraotiko koa ary ny vanim-potoana hiverenana kely amin’ny lafin-javatra iray momba ny tolona politika heveriko fa mendrika ny ho ataontsika ao an-tsaina hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

hanonerana (nitranga in-3) : Ny antony voalohany dia satria asa

fanompoana tsy ahazoana karama (ankoatra ny fiadiana angaha) ny raharaha miaramila sy ny fandehanana miady any anindrana, hany ka mba hamporisika ny mpiady sy hanonerana azy rehefa azo ny fandresena dia avela handroba sy misambotra andevo ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

razan-dry (nitranga in-11) : Ny tetikadiny dia

mazava ho azy : Hodiany dokafana ny ambon-pon’ireo taranaka andriana amin’ny “fanomezana” azy andraikitra manokana, sahala amin’ny hoe tena razan-dry zareo samy irery mivantana tokoa ireo Masin’ny firenena merina manontolo ireo (Sarasara tsy Ambaka)

mampiankina (nitranga in-2) : d) Ny nusantara anefa dia tsy mampiankina amin’ny toerana any ivelany fa mihevitra kosa ny

tena mampiavaka ny tiana ho lazaina, izany hoe ny maha nosy sy vondron-nosy azy ireo (Sarasara tsy Ambaka)

mashiah (nitranga in-2) : Ny famingavingana moa

izany eto dia avy amin’ny roa tonta: ny Jiosy manambany ny kristiana, ny kristiana manambany ny kristiana hafa manompo jiosy! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 233 Hellas/Greece ary Roma) dia lasa nanantena ny fahatongavana “mesia” (hebreo mashiah, ilay “voahoso-menaka”,1 “voafidy”), mpitari-tolona alefan’Andriamanitra afaka hamonjy azy ireo Jiosy (Sarasara tsy Ambaka)

malgache" (nitranga in-2) : Malzac, "Philologie comparée du malgache", Bulletin de l’Académie Malgache, VIII, 1910, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Tamin'ny (nitranga in-4) : Tamin'ny andron-dRanavalona II, ny Mena sy

Fotsy dia tsy manapaka intsony eo ampovoany toy ny taloha fa natao mitsivalana ("en diagonale") (Sarasara tsy Ambaka)

ataon-dry (nitranga in-7) : Na dia ny

mahita fotsiny aza mantsy fa ny “mpiady mahery”, mahavita ny ataon-dry Bruce Lee sy ny karazany dia olona miendrika tanteraka toy ny Merina dia zava-dehibe ho an’ny tanorantsika (Sarasara tsy Ambaka)

Mozambique (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
malgaches (nitranga in-10) : voalohany, Ny Mpanolo-

Tsaina, 1913-1914) 3 La langue malgache et les origines malgaches (Sarasara tsy Ambaka)

troupes (nitranga in-2) : Avy eo

anefa dia nanampy betsaka an’Andrianampoinimerina ry zareo ary lasa mpanompo anisan’ny natokisan’ny andriana indrindra aza, nakana mpiambina sy “troupes d’élites” (miaraka amin’i Mandiavato – ary indrindra moa ireo Zanakandrianato ! – teo amin’ny Hova ary ry zareo Tantsaha teo amin’ny Andriana, izay mpiady anisan’ny nalaza indrindra tamin’ny samy Merina) (Sarasara tsy Ambaka)

mythe (nitranga in-3) : Mallory, A la recherche des Indo-Européens: langue,

archéologie, mythe, Paris : Seuil, 1997 (ed (Sarasara tsy Ambaka)

Collection (nitranga in-4) : Grandidier, Collection

des ouvrages anciens concernant Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

notadiavina (nitranga in-2) : Manaja Baiboly hoe ny Vazaha? Tsy

maintsy mba atao misy ifandraisana amin’io koa izany ny tantarantsika! Ka io no niavian’ilay resaka efa nisy namosaka tokoa hoe angamba mpiantsambo fenisiana (mponin’i Libanona fahiny sy morontsiraka avaratry Palestina), na koa “Edomita” (avy amin’ny Edoma na Saoly zokin’i Jakoba/Israely) na Jiosy, anisan’ ireo “tribus perdues” (izay fantatra fa notadiavina na aiza na aiza, hatrany Amerika hono araka ny fampianaran’i Mormon!) ireo razantsika (Sarasara tsy Ambaka)

mpanoa (nitranga in-5) : Fa ny tena manorisory dia ny

fisolelafan-dry zareo diso tafahoatra ny fomba amam-panao arabo noho ny fiondrehana manoloana ny fivavahana silamo (muslim = “mpanoa”) izay ny loza dia heveriny fa tena lasa “azy” tanteraka koa hono (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohimanga (nitranga in-12) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 25

mihitsy ary ohatra raha toa ka niavona tsy nanaiky ny ho atao andriana (andriamasinavalona!) ireo Tsimahafotsy ao Ambohimanga araka ny fanirian’Andrianampoinimerina (Sarasara tsy Ambaka)

with (nitranga in-2) : Benedict, Austro-Thai Language and Culture, with a glossary of roots, New Haven : HRAF Press, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Tampoketsa (nitranga in-2) : Ny manaraka dia ry zareo Manendy izay talohan’ny nampidirana azy ho anisan’ny Mainty dia toa

nitoetra tamin’ny sisiny avaratra-andrefan’Imerina (Marovatana sy ampahan’i Vonizongo na avaratra-atsinanan’Imamo) mifanakaiky amin’i Tampoketsa (sahala amin’Anosivola, Anativola, Atsimondrano, sns (Sarasara tsy Ambaka)

fipetraky (nitranga in-23) : 1 Taratasy tamin’ny 3 Janoary 1997 : « Momba ny saina merina indray dia toy izao amiko no fipetraky ny

raharaha (Sarasara tsy Ambaka)

politically (nitranga in-2) : 1 Tany amboalohany, ny hoe “political correctness”, maneho ny “politically correct”, izay adikan’ny frantsay amin’ny

filaza somary maneso hatrany hoe “politiquement correct” dia indrindra indrindra fomba fiteny mba tsy handratrana ny hambom-pon’ireo mpikambana amin’ny foko vitsy an’isa any Amerika, ary indrindra izany ireo mainty hoditra izay tsy tokony ho antsoina intsony hoe “negro” fa kosa “Black” ary avy eo “African-American” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

hafakely (nitranga in-2) : Toy izany koa ary, iray ny

“vahoaka malagasy” ary ny Merina dia “karazana hafakely” ary tokony ho “lohany voajanahary” hatrany fotsiny ihany ao anatiny (Sarasara tsy Ambaka)

ai (nitranga in-2) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

firenen-tsika (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 142

Rehefa mahafantatra an’izany rehetra izany dia mazava ho azy ny antony tsy maintsy hamikiran’i Frantsa hatrany koa eto Madagasikara, izany hoe manakana indrindra indrindra ny ahatafajoro ny firenen-tsika (Sarasara tsy Ambaka)

al (nitranga in-7) : Momba ny rafitry ny teny ma’anyan,

Djantera Kawi & al (Sarasara tsy Ambaka)

hitsiana (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 75

[Imerina, faha-28 novambra 1997] Sarasara tsy ambaka ny mpiara-mitolona rehetra eto! Misy filazana mety ho tsapa toy ny mifanohitra ao amin’ilay resako farany momba ny fandroana ka tiako handramana hitsiana (Sarasara tsy Ambaka)

au (nitranga in-16) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

Atlantic (nitranga in-3) : Almeida, Capoeira, A Brazilian Art Form; History, Philosophy, And Practice,

Berkeley : North Atlantic Books, 1986 ; B (Sarasara tsy Ambaka)

fahadisoam-panantenana (nitranga in-2) : Ary ireo izay tsy afaka nanao izany tany an-tanindrazana dia afaka nialokaloka aty ivelany, izay toerana ahitana mora foana rahateo koa fa “tokana” tokoa i Madagasikara noho ny findramana avy hatrany ny “fijery vazaha”! Hatramin’ny fahadisoam-panantenana nateraky ny tsy fahombiazan’ny “Hery velona” nahazo fitondrana anefa, ary indrindra moa izany ny nandorana an’Anatirova (ary tsy ferana ny fampaherezana nateraky ny fiovan-javatra aty ivelany, namaha ao an-tsain’ny maro ny fanagejan’ny “état-na... (Sarasara tsy Ambaka)
hanamarina (nitranga in-2) : Izany hoe, raha fintinina,

ny fanirian’ireo mpiavy merina vaovao nahazo ny fitondrana avy ao Merimanjaka hanamarina sy hampitombo ny fahefan-dry zareo manokana eo amin’ireo andriana sy fanjakana taloha hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

Canada (nitranga in-4) : Ivelan’izany, mba hanitarana kely ny resaka momba ny fitsidihana tranainy an’i Amerika, ny hany filazana mampiara-manaiky ireo manam-pahaizana dia ny fahatongavan’ireo Viking tany amin’ny morontsiraka avaratra atsinanan’io benoa/kontinenta io (Canada, ary angamba koa sombin’i USA ankehitriny) tamin’ny taonjato faha-11, ary avy eo ny fitohizan’ireo mpanjono eropeana maro nitsidika ny faritra andrefan’ny ranomasina Atlantika avaratra, hatrany Terre-Neuve (Canada) izay lasa nalaza indrindra avy eo... (Sarasara tsy Ambaka)
Rainijohary (nitranga in-3) : - Rainijohary, Tsimahafotsy (1830-1864) (Sarasara tsy Ambaka)
to (nitranga in-13) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

tk (nitranga in-5) : Gorlin, “The glottochronology of Malagasy speech communities”, Oceanic

Linguistics, VIII, 1, 1969, tk (Sarasara tsy Ambaka)

secondaire (nitranga in-2) : Tsy hoe noho ny fanampiana

mety ho azo avy amin’ireo havana any AAA ihany (amiko tena “secondaire” mihitsy aza io lafinjavatra io!) fa koa mba ahafahana manavaka tokoa sy mampiray indray ny tena merina (Sarasara tsy Ambaka)

MDRM (nitranga in-21) : 3 Fikambanana niseho ampahibemaso tamin’ny 6 aogositra 1946 (mba hankalazana indrindra ny faha-50 taonan’ny

fanjanahantany frantsay!) mba hanoherana ny tolon’ny MDRM ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

khmer (nitranga in-2) : Ary ny tenako manokana ohatra dia mahafantatra zanaka cam mipetraka any Frantsa izay

hatramin’ny fahazaza dia notenenana avy hatrany amin’ny fiteny cam (avy amin-dreniny) sy khmer (avy amin-drainy izay melayu na chvea/jawa/tsvir avy any Kamboja ka tsy mahay afatsy fiteny khmer) ka lasa mahay amin’ny fomba “naturel” ireo karazam-piteny roa ireo, miaraka amin’ny teny frantsay nianarany ho azy tamin’ny manodidina (Sarasara tsy Ambaka)

Belge (nitranga in-3) : Ary hita rahateo koa izany amin’ny fomba fiteny satria any Indonesia ohatra, ny voambolana hoe melayu dia saiky nosoloina tanteraka amin’ny hoe indonesia, manomboka amin’ny fiteny (bahasa indonesia alohan’ny bahasa melayu), ny firazanana, ary hatramin’ny momba ny tantara tranainy satria toa mampahatsiaro loatra ny andron’ny fanjanahantany no efa norombahin’i Malaysia rahateo ka aleo hoy ny sasany avela ho azy irery any! (Ireo orang Malaysia moa matetika dia tsy hananan’ireo olona Indonesia haja... (Sarasara tsy Ambaka)
ara-bakiteny (nitranga in-7) : Mazava ho azy anefa fa anganom-pivavahana tsotra izao ireo rehetra ireo ary na ireo rabina sy pasitera ary pretra moderina aza dia tsy misy intsony angamba sahy milaza ny tokony handraisana azy ara-bakiteny, raha tsy hoe angaha ho an’ireo miafinafina any amin’ny “secte” tsy fantatra loatra any ho any ka mbola mino koa fa tsy boribory ny tany fa fisaka; ny masoandro no manodidina ny tany ary atsy ho atsy dia tsy maintsy ho tonga ny Armagedona hanapotika an’izao tontolo izao ka aoka isika hibebak... (Sarasara tsy Ambaka)
198 (nitranga in-2) : 2 Ny tena

1 Paris VII, mars 1978, 198 p (Sarasara tsy Ambaka)

197 (nitranga in-2) : 197 (Sarasara tsy Ambaka)
manaonao (nitranga in-2) : Rehefa manandrana mandalina kokoa

anefa dia tsikaritra vetivety foana fa mbola maro dia maro ny olana mipetraka na avy aty amintsika izany na any amin-dry zareo ka mitaky hatrany fandinihina sy fitandremana sao manaonao foana tokoa ka tsy maintsy ho diso fanantenana (Sarasara tsy Ambaka)

peuvent (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
enseigne (nitranga in-2) : Ary miaraka amin’ny anarana sy ny hira ohatra dia

anisan’izany indrindra ny saina izay marihiko fa zavatra efa fantatry ny razantsika hatramin’ny fahagolan-tany tokoa na dia hoe toa avy amin’ny frantsay “enseigne” aza ny teny hoe “saina” (Sarasara tsy Ambaka)

Austro-Thai (nitranga in-2) : Benedict, Austro-Thai Language and Culture, with a glossary of roots, New Haven : HRAF Press, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
antirasisma (nitranga in-39) : Hany ka ho an’ireo Vazaha ankehitriny, izay mazava fa manomboka lotiky ny

“décadence” tanteraka noho ny hagaigena mihoa-pampana, ny “antirasisma” sy ny “political correctness”1 dia miseho indrindra indrindra amin’ny fanindrahindrana ireo mainty (Sarasara tsy Ambaka)

espace (nitranga in-2) : Tsy midika akory izany fa tsy raharahiana

io satria tena “faritra fampiaran-dalàna” (“espace de juridiction”) sarobidy hatrany ny faritany kanefa ny olona no zava-dehibe kokoa amiko, antoky ny zava-drehetra (Sarasara tsy Ambaka)

marihiko (nitranga in-2) : Izany hoe na ny “fanitrihana” an’ireo Masina aza dia tokony

heverina fa “aniritra” (izay marihiko anefa fa tsy fomba fanao amin’ny Andriamanjaka mihitsy fahiny!) fotsiny ihany, na dia hoe ao amin’ny toerana efa nasiana azy teo aloha teo aza (Sarasara tsy Ambaka)

action (nitranga in-2) : Angano

vaovao mifanentana amin’ny filan’ny “affirmative action” sy ny fanefahefana mainty hoditra ataon’ireo vazaha mpisolelaka ankehitriny ! Fa ny tena mampalahelo ho antsika dia ity : ny zafikelin’ny diamanga na ny moraingy angamba izany dia lasa niely tsy satry eran-tany noho ny fanandevozana kanefa ny “raibeny” indray ity no zara raha mbola velona mitsilopilopy any ambadimbadika tsy misy miraharaha loatra intsony any ! (Sarasara tsy Ambaka)

identity-ntsika (nitranga in-12) : Toa filazana mandeha ho azy ny toy izany kanefa maro amin’ireo havantsika mitoetra any amin’ny

tanan-dehibe no tsy mahatsiaro loatra azy intsony !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 39 Ary mbola toy izany tanteraka koa na ny momba ny fiheverantsika ny “identity”-ntsika aza (Sarasara tsy Ambaka)

Alahamady (nitranga in-7) : Nanomboka tamin’ny andron-dRalambo, izay teraka tamin’ny volana Alahamady (ary toy

izany rahateo koa taty aoriana i Andriamasinavalona sy Andrianampoinimerina!), ny fotoana nankalazana ny Fandroana dia ny voalohan’ny volana na tsinambolan’ny Alahamady koa, izay noho izany dia lasa voalohan’ny taona teto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

vie (nitranga in-4) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

nabi (nitranga in-2) : Samy “mpaminany” (nabi) mpialoha lalana avokoa izany na i Ibrahim/Abrahama, na i

Musa/Mosesy, na i Daoud/Davida, na i Isa/Jesosy kanefa ny mpaminany farany sy lehibe indrindra dia ny Nabi Mohammad (Sarasara tsy Ambaka)

kaisara (nitranga in-2) : Izany hoe, ao afovoan’izao tontolo izao koa eto, hany toerana

tarafin’ny fahazavana – ny sivilizasiona ! – avy amin’ny kaisara (Huangdi na Tienzi, ny “Zanaky ny Lanitra” tokana !) (Sarasara tsy Ambaka)

hisehoana (nitranga in-4) : Ary tsy maintsy ho tombony ho antsika mihitsy aza manoloana ireo antoko efa mijoro toan’ny

fakomaina indrindra indrindra ny hisehoana avy hatrany toy ny “antoko” merina iringiriny, manana tsangan-kevitra sy rafi-pitondrana efa voadinika tsara (Sarasara tsy Ambaka)

6 (nitranga in-17) : 3 Fikambanana niseho ampahibemaso tamin’ny 6 aogositra 1946 (mba hankalazana indrindra ny faha-50 taonan’ny

fanjanahantany frantsay!) mba hanoherana ny tolon’ny MDRM ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

pratika (nitranga in-8) : Amin’ny lafiny pratika izany dia tokony amin’i Indonesia isika indrindra indrindra no mamikitra (Sarasara tsy Ambaka)
fanjakazakan-dry (nitranga in-3) : Ary eo amin’ny sehatry ny fanatanjahan-tena sasany sy ny mozika moa ankehitriny

dia iaraha-mahalala ny fanjakazakan-dry zareo tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

Egypta (nitranga in-3) : Ny soson-kevitra

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 177 kolontsaina asiatika manontolo (na ny eropeana sy ny hafa hatrany amboalohany, ivelan’ny fampianarana nandalo tamin’i Egypta!) dia mbola ry zareo “nègres” foana (Sarasara tsy Ambaka)

kolontsain-dry (nitranga in-4) : Izany hoe mampiseho tsotra izao fa marina noho ny filaza

mahazatran’ny Vazaha izany ny ambarantsika! Ka izany indrindra ohatra no ilana ny hampisehoana ny toetra ratsin’ny vazaha rehetra, tsy hoe eo anivon’ny fiainana andavanandro ankehitriny loatra fa Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 121 indrindra indrindra eo amin’ny tantara sy ny tena ventin’ny kolontsain-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

firenen-kafa (nitranga in-31) : Ka raha ilaina dia isika ihany no manapaka

malalaka izay mety ho “compomis” kely takian’ny fiaraha-monina amin’ny firenen-kafa mitoetra koa eto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

hamaliana (nitranga in-4) : Izany hoe, hamaliana amin’izay ny fanontanian’i José, raha ny fijery nentin-drazana dia tsy

misy “pourcentage” na inona na inona amin’ny maha-andriana (na hova!) na tsia (Sarasara tsy Ambaka)

imasontsika (nitranga in-3) : Ka teo imasontsika dia lasa toy ny tsinontsinona izay azo lazaina rehetra izao fa “gasy”! Fahiny,

ny hany fomba natao modely na filamatra dia ny fomban-drazana izay eken’ny rehetra ny fahamendrehany sy ny “fahamasinany” (Sarasara tsy Ambaka)

iombonan-tsika (nitranga in-2) : Araka ny fiheverako mantsy, izay hinoako tanteraka koa fa iombonan-tsika rehetra sahady eto,

ny antony manosika antsika voalohany dia ny fitiavan-tanindrazana, ny rehareha amin’ny mahamerina ary, rehefa nahatsikaritra tokoa fa latsaka ambany dia ambany ankehitriny ny firenentsika ary mety ho potika tanteraka mihitsy, ny faniriana hanarina azy (Sarasara tsy Ambaka)

York: (nitranga in-3) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

information (nitranga in-2) : Izany hoe ny asa soratry ry

zareo dia raisina indrindra indrindra toy ny fitaovana afaka manampy kely antsika amin’ny fandinihantsika manokana satria mirakitra “information” tsara ho fantatra na koa mampahatsiahy ny filazana na hevitra efa nisy nampandroso (Sarasara tsy Ambaka)

Makasar (nitranga in-5) : Toy izany koa, maro be amin’ireo mponin’i Kelantan sy Terengganu (ary Johore, toerana

ahitana taranaka Bugis sy Makasar koa) no taranaka mpiavy avy any Jawa ary koa angaha izany cam nitsao-ponenana (Sarasara tsy Ambaka)

Swiss (nitranga in-2) : Ny zava-misy any Swiss

sy Belgium2 moa dia efa miharihary kanefa rehefa akaikezina dia tsy mifankaiza loatra amin’izany ny fototra iorenan’i Kanada sy India ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

anciennes (nitranga in-2) : Granet, Fêtes et chansons anciennes de la Chine, Paris : A (Sarasara tsy Ambaka)
amam-pisainana (nitranga in-2) : Hany ka lasa koa ny eritreritro: ivelan’ny fampianarana kristiana izay

mamatotra (religare!) antsika indrindra amin’ny fomba amam-pisainana ary ny finoan-drazan’ireo Vazaha manokana dia io “fanagasiana” io no tena poizina voalohany nentin’ireo misionary handemena ara-tsaina sy hamolahana ny firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

ahatongavany (nitranga in-4) : Ny fanirian’i Frantsa dia ny hitelina hatrany ireo “immigrés” rehetra

ireo, ny ahatongavany faingana ho lasa “Français à part entière” ary izany indrindra koa no antony hanamelohany mafy ny voalaza fa “racisme”, mety hanelingelina an’io “intégration” io!2 Ny vokany dia lasa faran’izay vitsy any ny zanaky ny vahiny (ary indrindra moa afrikana!) mbola mahay tokoa ny tenin’ny raiamandreniny izay tsy miresaka aminy rahateo afatsy amin’ny teny frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

konfederalisma (nitranga in-3) : Ka amin’io lafiny io dia heveriko fa tena tsara ilay hoe isika indrindra indrindra sisa no tena

miseho ho mpankasitraka ny “federalisma” (amiko, ny “konfederalisma”!) izay hinoako tanteraka fa lalan’ny ho avy tsy maintsy lalovan’i Madagasikara ihany na ho ela izany na ho faingana (Sarasara tsy Ambaka)

personne (nitranga in-3) : ), en disant tout cela on ne dit que la modeste et stricte vérité, que personne,

à l’heure actuelle, ne peut réfuter par des arguments dignes de ce nom” (Sarasara tsy Ambaka)

vinaniana (nitranga in-7) : Azo vinaniana avy hatrany ary fa ireo rehetra ireo dia fomba fanao nusantara avokoa (Sarasara tsy Ambaka)
Birma (nitranga in-3) : Ary amin’io

fampiasana io dia lazaina koa ohatra fa “de race indonesienne” miaraka amin’ny Melayu ireo olona Kamboja (sy môn-khmer amin’ny ankapobeny) sy ny ankamaroan’ny Thai ary ny Birma, na dia tsy mampiasa fiteny Nusantara aza (Sarasara tsy Ambaka)

Carol (nitranga in-2) : Carol, Chez les Hova (au Pays Rouge), Paris: Ollendorff, 1898, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
amin'ireo (nitranga in-8) : Hany ka ny tena satan’ireo taranaka andriana hafa 1 Izay notantarain'ireo namana ao amin'ny MM tamiko hoe nisy hono fotoana nangalan'ireo miaramila “mpiambina” ireo tapa-porohona avy amin'ny sisam-baravaran'ny fiangonana sisa tsy mbola kilan'ny afo tanteraka hanaovana kitay mba hanafanana tena! – Ary mino koa aho fa mbola ireo miaramila “mpiambina” ireo ihany no mpiray tsikombakomba amin'ireo vao nanimbazimba ny lavenona masina taty aoriana! 2 Rehefa andramana halalinina kely anefa ny tantara d... (Sarasara tsy Ambaka)
Rashidi (nitranga in-2) : New Brunswick, NJ: Transaction Publishers,

1987 sy Rashidi Runoko ary I (Sarasara tsy Ambaka)

esclaves (nitranga in-3) : 52-53 izay manambara indrindra toy izao : « Les princes considéraient tous leurs sujets comme des esclaves et se

débarrassaient de tous leurs opposants en les vendant (Sarasara tsy Ambaka)

hikarohantsika (nitranga in-2) : Ny hikarohantsika rohim-pihavanana dia tsy

ny hananana olona akaiky ahafahana “mialokaloka” na “mitakarina” fa kosa mba ahafantarantsika be be kokoa hoe iza marina isika, inona no tena tantarantsika sy ny toerantsika eo anivon’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

hanampiana (nitranga in-2) : Izany hoe, ny fiheverana fa ny antony tsy maintsy hanampiana ireo foko vitsy an’isa dia ny faniriana hampitovy andry

zareo amin’ireo maro an’isa fotsy, ka miteraka indrindra koa ny fampitahorana antirasista hiarovana an’izany tsangan-kevitra izany (Sarasara tsy Ambaka)

tahiti (nitranga in-2) : Ny “roa”

antsika, izay lasa “dua” amin’ny melayu dia mitovitovy amin’ny “deux”; ny “telo”, “toru” amin’ny fiteny tahiti dia toa mifanakaiky amin’ny “trois” (Sarasara tsy Ambaka)

Ross (nitranga in-2) : Ross,

Proto-Oceanic and the Austronesian Languages of western Melanesia (Sarasara tsy Ambaka)

statut (nitranga in-2) : Noho ny “statut”

faran’izay avo omena an-dry zareo sy ny “privilèges” (amin’ny heviny ara-bakiteny hoe “lois privées”!) tsy toko tsy forohana omena azy dia efa iarahan’ny rehetra manaiky sahady fa tena karazana “aristocrates” vaovao mihitsy ireo mpiasam-panjakana ambony nivoaka tamin’ny “grandes écoles” iandraiketin’ny fitondrana frantsay ireo, ary indrindra moa ny Ecole Nationale d’Administration (ENA) (Sarasara tsy Ambaka)

race (nitranga in-6) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

tanindrazantsika (nitranga in-9) : Ka io indrindra no nampitroatra mafy ireo

Menalamba izay ny hany azo lazaina fa tena “tsangan-keviny” (ideolojia) angaha dia ny hoe, resy isika ary lasan’ny vazaha mora fotsy ny tanindrazantsika satria nanota-fady amin’ny fanariana ny finoana sy ny fomban-drazana ireo mpitondra (Sarasara tsy Ambaka)

Banjar (nitranga in-3) : Ary raha izany dia azo hinoana mihitsy aza fa nandritra ny taonarivo voalohany (“1er

millénaire”) manontolo ka hatramin’ny nahatonga ho melayu ireo olona Banjar (taonjato faha-14-16) dia anisan’ny firenena mpiantsambo matanjaka indrindra tany AAA ireo iray fiaviana amintsika (Sarasara tsy Ambaka)

zanakanabaviny (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 164

nampamono izy tenany an-dRamavolahy (ary teo alohany, ny zanakanabaviny Rabodolahy) izay nitady handrombaka an-keriny ny fanjakana, mba ahafahan-dRadama mankaja ampilaminana irery (Sarasara tsy Ambaka)

Historical (nitranga in-2) : A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and Proto-Culture,

2 vol (Sarasara tsy Ambaka)

famonomana (nitranga in-2) : Ka ivelan’ny fahafantaran-tsika manokana dia ny famonomana ny fitaovana mba

ahamora kokoa ny asa ary izany no ataontsika ankehitiny (Sarasara tsy Ambaka)

vonto-atiny (nitranga in-2) : Kanefa hita amin’izany ary fa “mpandika” (copiste) sy mpanambatra (compilateur)

indrindra indrindra i Callet fa tsy tena mpanoratra loatra ny “Tantaran’ny Andriana” akory izay ny “vonto-atiny” dia asan’ny mpitadidy tantara merina iringiriny mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

Barito (nitranga in-2) : 499-

552 [ny momba ny fiteny fotsiny dia nivoaka printy misaraka koa amin’ny lohateny hoe: The Barito Isolects of Borneo (Sarasara tsy Ambaka)

Linguistics (nitranga in-8) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

hatraty (nitranga in-9) : Ary tsy vitan’izany ihany fa vetivety foana dia

tonga hatraty Madagasikara ny akon’ireo fikarohana momba ny fiteny “melayu-polynesia” ireo tamin’ny alalan’ny Antananarivo Annual (lah (Sarasara tsy Ambaka)

hanazimbazimba (nitranga in-2) : Ny “fitomiandalana” amin’ny

endriny ankehitriny dia ny hery setran’ny Vazaha te hanazimbazimba tsotra izao no namorona azy ary toy izany koa ny fametrahana ny masin’Andrianampoinimerina (sy Rakotondradama, izay toa tsy dia nekena ho “masina” loatra intsony ka niniavina “nafenina” irery tany Ilafy!) tao amin’ny fasan-dRadama sy ny an’ireo Ranavalona telovavy (izay ny roa voalohany dia efa nilevina tany Ambohimanga!) ao amin’ny fasan-dRasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

mamerin-kasina (nitranga in-2) : Ary ho an’ireo rehetra maniry tokoa ny hanarenana an’Anatirova dia aoka izy hitolona mba

hampiarina aloha ny firenena merina, hany afaka manarina sy mamerin-kasina hoy aho an’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

avec (nitranga in-11) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
ainsi (nitranga in-4) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

ajoron-dry (nitranga in-2) : Ary ampiako

mihitsy aza hoe, lasa adidin’ny Merina tia tanindrazana rehetra no mamotika izy tenany izay “sarin-drova” sahin’ireo fahavalon’ny fiarenan’ny firenentsika ajoro ao Anatirova! Vitan-dry zareo no namotika ny “original” mba hisomparana antsika ka nahoana no tsy mba ho vitantsika kosa avy eo ny mamotika izay “kisarisary” vendrana ajoron-dry zareo fahatany ahafahana indrindra mitohy misompatra antsika? (Sarasara tsy Ambaka)

Rainimarovavy (nitranga in-2) : Avy eo raha tsy diso aho dia toa i Rainimarovavy angaha, izay

mbola tsiarondahy ihany koa (hita eto fa lasa toan’ny “hovan’ny Mainty” ny Tsiarondahy!) (Sarasara tsy Ambaka)

olom-bitsy (nitranga in-2) : Ny hevitra voizina mantsy dia ny toy ny hoe

“famerenana ny fanandevozana mainty”, “jadon’ny olom-bitsy mangalatra sy mampihorohoro vahoaka”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

atsimon'i (nitranga in-2) : 2 Ny “Mon” dia ireo mponina tompotany tany atsimon'i Mayanmar/Birma sy Thailand ankehitriny ary nanaranaka

indrindra ara-pirazanana sy kolontsaina – fa tsy ara-piteny! – ny sasany amin’ireo olona Birma sy Thai-Siam ankehitriny! 3 Austro-Thai Language and Culture, with a Glossary of Roots, New Haven, HRAF Press, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

naha-kristiana (nitranga in-4) : Ka raha izany tokoa ary dia tsy nahatratra 70 na 80 taona akory izany angamba ny fotoana tena nampiasana ny heverina ankehitriny fa tena “volana malagasy”, alohan’ny nandraisana tsikelikely ny fomba fanaon’ny Vazaha hatramin’ny naha-kristiana tamin’ny taona 1868! Ka amiko, na dia nampahatsiahy ihany ireo Ntaolo tamin’ny taonjato lasa aza ny fampiasana ireo “tonom-bintana” ireo dia tsy afeniko fa tena manelingelina ahy ankehitriny satria miharihary loatra ny fifandraisany amin’ny teny arabo, iza... (Sarasara tsy Ambaka)
voa-janahary (nitranga in-5) : Ary izany fianakaviambe izany dia tsy hoe toy ny “secte” na antoko politika akory,

mampiray olona samy hafa fiaviana kanefa mitovy fijery sy tombontsoa amin’ny lafiny samy hafa na koa ny tanjom-piainany vaovao fa kosa zavatra “voa-janahary” (Sarasara tsy Ambaka)

hijoroany (nitranga in-3) : Tsy ny

teknika moderina velively mantsy no notsipahin’ireo mpitondra merina tamin’izany fa ny fomba sy ny fisainam-bazaha izay tonga dia tsikaritry ry zareo mazava koa fa ny tena “lafin-kevitra” hijoroany dia ny fivavahana kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohimanambola (nitranga in-2) : Ka asa tamin’ireo vohitra

lehibe fahiny (Fivavahana, Ambohimanambola, Faliarivo, Ambohipoloalina, Ifandanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

antikolonialisma (nitranga in-2) : Ny

fanandratana ny “cause côtière” koa izany ho azy dia fitaovana fotsiny ihany, toy ny antikolonialisma taloha (Sarasara tsy Ambaka)

nosihosena (nitranga in-5) : Ny tanjona ary amiko dia ny mba ahafahan’ireo Merina noverezana anarana sy nahilikilika ary

nosihosena tsy navela hitraka efa ho zato taona izao mba hiteny malalaka amin’ny tena maha-izy azy an-dry zareo amin’izay (Sarasara tsy Ambaka)

hikaroka (nitranga in-3) : Ka izany no maha sarotra

ny hifanomezan-tsiny, kanefa kosa tokony hanosika hatrany hikaroka izay hevitra sy mety ho tsara hatao mifanentana amin’ny toa-javatra vaovao mba hampandroso ny tolona iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

plan (nitranga in-3) : Ary toy izany koa ireo “porofo” hafa rehetra: ny tsy fahafantarana hatramin’izao baiko mazava mampandripaka jiosy avy amin’ireo mpitondra nazi, ny tsy fisian’ny fandaharana (plan) na teti-bola manokana momba an’izany, ny tsy nahitana antonta-taratasy nazi miresaka mivantana momba ilay “raharaha” na kely aza, ny tsy nahitana mihitsy koa sisam-batana jiosy matin’ny fandripahana (tsy taolana, tsy lavenona, ary tsy setroka akory koa, na dia eo aza ireo sary marobe nalaina avy amin’ny fiaramanidina ... (Sarasara tsy Ambaka)
tia-tanindrazana (nitranga in-6) : 2 Teo

amin’ireo tanora tia-tanindrazana filipina nandritra ny taompolo (“décennie”) 30 sy 40 mantsy dia nanana toerana lehibe tokoa ny fiheverana ny tantaran’ny Merina noho ny hakingan’ny razantsika miantsambo fahiny sy ny asa vitan’ny Fanjakana Merina tamin’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

tanam-polo (nitranga in-2) : Ny

tena asan’ny tanana dia ny fitazomana fiadiana (satria moa amin’ny tena ady dia tsy tanam-polo akory no entina!) na koa, raha sangisangy tsy tena izy, mba hitarihana ny mason’ny “fahavalo” fotsiny ahafahana mikapoka azy amin’ny tsy nampoiziny (Sarasara tsy Ambaka)

andriamasinavalona (nitranga in-9) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 25

mihitsy ary ohatra raha toa ka niavona tsy nanaiky ny ho atao andriana (andriamasinavalona!) ireo Tsimahafotsy ao Ambohimanga araka ny fanirian’Andrianampoinimerina (Sarasara tsy Ambaka)

mifampiavona (nitranga in-3) : Ry zareo samy mainty

anefa dia mbola mifampiavona ihany koa satria ny Manisotra sy ny Manendy ohatra dia tsy mety hifangaro loatra amin’ny Tsiarondahy izay heveriny hatrany ho ambany ary maika moa ireo mbola tena andevo mainty izay tsy misy miraharaha mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

Oslo (nitranga in-3) : Oslo : Egede-Instituttet, 1951 (Sarasara tsy Ambaka)
lavin-dry (nitranga in-2) : Ny

olana anefa izany dia mbola lavin-dry tsotra izao na dia hoe io “base” io fotsiny aza (Sarasara tsy Ambaka)

voalazako (nitranga in-4) : Kanefa moa efa lasa ihany ity ny resaka ka na dia mandany fotoana kely amin’ny tsy antony

aza dia mba hiverenako kely ihany ny sasany amin’ireo voalazako ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hireharehavany (nitranga in-2) : Ka mihambo ho mirehareha amin’ny maha “malagasy” azy izy ankehitriny

sahala amin’ny hireharehavany ho “frantsay” na “amerikana” raha toa ka mifindra monina any amin’ireo tany ireo izy rahampitso (Sarasara tsy Ambaka)

ni-era-na (nitranga in-2) : Ka tamin’ny andron-dRalambo izay nahavitana tokoa ny fampiraisana

voalohany an’Imerina (izany hoe ny faritra ivelan’Imamo sy Vakinankaratra ankehitriny) dia natambatra tamin’ny hoe “ambaniandro” ny hoe “merina”, ny voalohany anarana efa fiantso mahazatra ny vahoaka, ny faharoa fiantso ny taranak’ireo mpiavy farany avy any anindrana izay vao tsy ela no “ni-era-na” (Sarasara tsy Ambaka)

Andrianampoina (nitranga in-4) : Hugon izay

nahita azy tamin’ny taona 1808, izany hoe fotoana tsy ela talohan’ny nahafatesany, ary manambara fa lehilahy fotsy izy (izay efa ambaran’ny TA koa, rehefa mampahatsiahy ny “faminaniana” nataon’Andriamasinavalona momba azy) “ratsy tarehy” hono (efa mihoatra ny 65 taona angamba Andrianampoina tamin’izany!) ary miendrika melayu (Sarasara tsy Ambaka)

miteniteny (nitranga in-2) : Ho an-dry zareo ny kristiana dia mpaka tahaka tsy mahalala menatra fotsiny,

mpisandoka fivavahana, ary vendrana minomino foana,1 miteniteny foana, mibadabada ohatra teny hebreo izay na ny tena dikany aza tsy fantany akory! … Kanefa moa izany ny tena zava-dehibe ho an’ny tantara dia ity: tamin’ny alalan’ny fivavahana kristiana dia nanjary nanana mesianisma monotheista manokana ho azy koa ireo foko eropeana (Sarasara tsy Ambaka)

maha-foko (nitranga in-2) : Manaraka izany anefa dia tokony ho tsaroantsika hatrany foana koa fa amin’ny maha-foko sy

firenena antsika dia tsy “nosy” manirery loatra isika satria mpikambana amina vondrom-poko (na “vondronosy”!) sy firenena hafa izay ny fiheverana ny fisiany koa dia tsy maintsy manome dika vaovao ny “identity”-ntsika manoloana an’izao tontolo izao amin’ny hoavy (Sarasara tsy Ambaka)

secte (nitranga in-4) : Ary izany fianakaviambe izany dia tsy hoe toy ny “secte” na antoko politika akory,

mampiray olona samy hafa fiaviana kanefa mitovy fijery sy tombontsoa amin’ny lafiny samy hafa na koa ny tanjom-piainany vaovao fa kosa zavatra “voa-janahary” (Sarasara tsy Ambaka)

fitenin-drazany (nitranga in-2) : Rehefa mitondra ireo rehetra ireo ao-tsaina dia minoa ianareo fa tena mampivonto fo tokoa ohatra no mahita vehivavy merina manambady hafa firazanana ary na afaka misary adala amin’ny tovovavy vazaha faran’izay tsara tarehy indrindra aza ny tena dia voasakana mora foana hiaraka aminy! Olona iray sy fahafinaretana kely mandritra ny taona vitsivitsy ve no anaovana sorona ny lovan-drazana nokolokoloina sy nampirehareha nandritry ny arivo-arivo taona? Toy izany koa, izay vao tena mahaontsa tokoa no ... (Sarasara tsy Ambaka)
ses (nitranga in-8) : ) Chaque pays, chaque peuple a sa propre croyance et

ses coutumes religieuses; et les Malgaches ont les leurs, auxquelles pour suivre leurs ancêtres qui les ont adoptées, ils sont liés (Sarasara tsy Ambaka)

312 (nitranga in-2) : 312 (Sarasara tsy Ambaka)
aho: (nitranga in-3) : Ka hoy indrindra ary aho: « Niaina tany Eropa aho

kanefa tsy afa-po ka dia nanapa-kevitra ny hanatona anareo (Sarasara tsy Ambaka)

fitenin-drazana (nitranga in-10) : Rehefa mahita ny fanao any amin’ireo foko nusantara hafa

ka mahafantatra koa ny tantara manokana voizin’ireo voambolana ireo anefa dia miova tanteraka ny fijery! Tsy karazam-piteny sahala amin’ny fiteny hafa rehetra intsony ho antsika ny fitenin-drazana fa kosa sady fitaovana tsy manam-paharoa no lova sarobidy mirakitra ny tantara sy ny ain’ny firenentsika manokana hatrany ampiandohana (Sarasara tsy Ambaka)

verba (nitranga in-2) : ), ireo matoan-teny milaza asa (“verba”) na

zava-dehibe amin’ny fiainana (miaina, velona, mahita, homana, mahandro, mitanika, mitono, miomehy, matory, mandry, maty, mamono (Sarasara tsy Ambaka)

Raharo (nitranga in-2) : (Co-Praiministra niaraka tamin’i Rainiharo ary avy eo Raharo)

- Rainiharo, Tsimiamboholahy (1833-1852) (Sarasara tsy Ambaka)

an-danitra (nitranga in-7) : Taloha (na dia teo ihany aza tany “ambadimbadika” tany ny fahatsiarovana fa mpiavy avy any

avaratra-atsinanana – ny Anjorofirarazana ! – lavitra ireo Razambe!) dia nihevitra isika fa karazan’olona ambony (avo razana!) sy faran’izay henin-kaja, nateraky ny tanindrazantsika manokana toy ny hazo sy ny tendrombohitra (na koa, toy ireo Andriamanjaka, taranaky ny zanak’Andriamanitra nidina mivantana avy any an-danitra!) (Sarasara tsy Ambaka)

paihumpaan (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

ahomby (nitranga in-2) : Ary satria koa

hinoana fa ireo razana ihany no mitahy, ny fanimbazimbana ny hasiny toy izany dia fanozonana tsotra izao ny velona tsy ahomby intsony satria lasa irery manoloana ny “any an-koatra” (Sarasara tsy Ambaka)

Egyptiens (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 36

qu’il y a de remarquable est que les Oves ont une espèce de ressemblance avec les Egyptiens et les Chinois, dans l’air et les traits du visage » (Sarasara tsy Ambaka)

KM (nitranga in-2) : Izy irery ve sisa no hikiri-biby ho “malagasy”?

Noho izany amiko dia tena mitonantonana tanteraka ankehitriny ireo “karazana mainty” (KM?) ireo (Sarasara tsy Ambaka)

pagan (nitranga in-3) : Ary maro mihitsy aza no tonga

amin’ny fiheverana fa, noho ireo fomba fivavahana “pagan” faran’izay manaja foana ny zavaboahary1 ary tsy ferana ny “fifandeferana” (“tolerance”) mampiavaka indrindra an-dry zareo manoloana ny fivavahan’ny hafa dia ireo angamba no tena miendrika ny fivavahan’ny olombelona hoavy (Sarasara tsy Ambaka)

recherche (nitranga in-2) : Mallory, A la recherche des Indo-Européens: langue,

archéologie, mythe, Paris : Seuil, 1997 (ed (Sarasara tsy Ambaka)

crime (nitranga in-5) : Ny hany olana, noho ny fanerena avy amin’ireo fikambanana jiosy indrindra izay tsy mitsahatra mitaky “onitra” tsy toko tsy forohina hatramin’izao (toa hoe efa mihoatra ny $US 60 milliards angaha izany ankehitriny no azony, indrindra avy amin’i Jermania na firenen-kafa ampangaina ho niray tsikombakomba taminy!), na dia hoe io fitakiana “fanamarinana teknika” io fotsiny aza dia efa lasa voarara tanteraka toy ny heloka be-vava tsy azo hivalozana ary faizin’ny lalan’ny firenena tandrefana maro mafy... (Sarasara tsy Ambaka)
Mandiavato (nitranga in-4) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

Jawa (nitranga in-34) : 3

Ny tena azo antoka anefa dia marina tokoa fa ireo olon’i Srivijaya dia nantsoina tamin’io anarana io (miaraka amin’ny hoe “olona Jawa” izay anarana faran’izay tranainy ihany koa araka ny nasehoko tamin’ny resaka momba an’i Hawai’i!) (Sarasara tsy Ambaka)

Breton (nitranga in-2) : maro be taty aoriana2 ihany no voatondro amin’izany fa koa ireo

heverina toy ny “teratany” sahala amin-dry zareo Occitans, Provencaux, ary maika moa ry zareo Breizh (Breton) sy Elsass (Alsacien) ary Corsica izay firenena hafa karazana tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

nipoitra (nitranga in-2) : 4 Ary farany, mba hanampy trotraka dia tonga ho azy koa ny teoria manambara fa

mbola ireo “nègres” ihany izany no nahita an’i Amerika talohan’ny Vazaha ary nampianatra an’ireo Amerindiana izay nanao azy toy ny andriamanitra;5 na koa ny fiheverana fa ny loharanon’ny 1 Tsara marihina koa anefa fa ny tena mampibitabitaka fatratra ny Afrikana eto dia ny fiheverana fa angamba tany Afrika ihany koa no nipoitra voalohany ny Homo sapiens sapiens, manodidina ny 100 (Sarasara tsy Ambaka)

Mariano (nitranga in-6) : Ny mpanoratra manambara an’izany

voalohany, noho ny fandinihany manokana, dia i Luis Mariano izay nitsidika an’i Madagasikara tamin’ny taona 1613-14 (Sarasara tsy Ambaka)

nandritry (nitranga in-23) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

Tsimahafotsy (nitranga in-19) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

indoneziana (nitranga in-5) : Araka ny iaraha-mahalala mantsy

izany dia aleon’ireo mainty hoditra eto Madagasikara mitohy mitomany mba hoheverina indrindra indrindra toy ny “taranaka asiatika”! Hany ka na mainty toy ny inona aza izy ary zara raha azo avahana amin’ny an’ireo Afrikana ny endriny sy ny fihetsiny rehetra dia tsy maintsy tadiaviny foana izay fomba hilazana fa tsy afrikana izy ary “tatsinanana” raha tsy “indoneziana” tsotra izao hono ny razany (Sarasara tsy Ambaka)

fampaherezana (nitranga in-3) : ) dia faran’izay manan-karena sy be

mpialona tokoa isika ka raha toa ka tsy saro-piaro amin’ny an’ny tena dia tsy maintsy ho lasa fampaherezana ny sasany mikasa ny hanararaotra amin’ny fandrobana fotsiny izany (Sarasara tsy Ambaka)

merengue (nitranga in-2) : Eo anivon’ny dihy fotsiny dia tsy afaka ny tsy hiserana ao an-tsaina avy

hatrany koa ny merengue any Haiti sy ny Repoblika Dominikana (Sarasara tsy Ambaka)

velatsihy (nitranga in-5) : Lasa mpiatsara velatsihy tsy sahy miresaka momba ny firazanana (ary

indraindray sahy milaza mihitsy fa “tsy misy” hono izany firazanana manokana afaka mampiavaka ny olombelona izany!) intsony ny ankamaroan’ny Vazaha satria matahotra ny ho ampangaina ho “rasista” (Sarasara tsy Ambaka)

hampandeha (nitranga in-4) : Marina fa mety ahavonjy rano vaky mba hampandeha kely indray ny toe-karena

efa voly tanteraka io kanefa ho an’ny tena firenena tsirairay avy izay tsy mbola vonona ny hisedra ny “liberalisma” dia mety haningotra tanteraka izany amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

31 (nitranga in-2) : 31, 1, 1965 (Sarasara tsy Ambaka)
vol (nitranga in-32) : 2 vol (Sarasara tsy Ambaka)
von (nitranga in-2) : von

Humboldt namorona azy) dia efa nantsoina indrindra hoe “melayu-polynesia” ary avy hatrany dia nanana ny toerany tao anatin’izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

tanindrana (nitranga in-34) : Ka avy eo no nieli-patrana nianatsimo

tsikelikely ny fianakaviana na karazana (clan) sasany avy amintsika miaraka amin’ny andevony mainty hoditra maro ka nanaranaka taty aoriana ireo karazam-poko tanindrana isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

Zazamainty (nitranga in-6) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

historique (nitranga in-6) : Rajemisa-

Raolison, Dictionnaire historique et géographique de Madagascar, Ambozontany, 1965, sasin-teny) fa ny hoe Ambohidrabiby hono dia tsy “vohi-dRabiby” akory fa kosa “vohitr’i Habib”, izay angamba izany mpanandro arabo na silamo hafa ! 1 Bulletin de l'Ecole Française d'Extreme-Orient, vol (Sarasara tsy Ambaka)

ala-olana (nitranga in-18) : Sady izay moa, raha toa ka somary mainty, ary indrindra moa tena mifangaro rà amin’ny mainty tokoa ilay olona dia tonga dia mampatahotra azy avy hatrany tsotra izao ireo firenena melayu ireo satria heverina toy ny “sinoa-sinoa” ratsy izany foana! Ka amiko, ny ala-olana ary izany ho antsika dia tsy misy afatsy ny fahafantarana be be kokoa hatrany ny tena maha-isika antsika, ary koa, satria io no “fitaratra” mety hanampy antsika hamantatra tsara indrindra ny endrintsika, ny fahafantarana be be ko... (Sarasara tsy Ambaka)
aman-kazo (nitranga in-2) : 2 Satria tena ideolojia “révolutionnaire” mahaleotena tanteraka tokoa mantsy ny antirasisma, manana ny tantarany sy ny tanjony manokana, ny nofinofiny sy ny fampanantenany, ary hatramin’ny “devoliny” vao noforonon’ny filany izy tenany – toy ireo “mpanompo-sampy” nenjenhin’ireo monotheista ihany, satria hono araka ny fiheveran-dry zareo samy irery, mivavaka amin’ny devoly sy ny vato aman-kazo! Mazava avy hatrany mantsy izany fa tsy misy tokoa olona na fivavahana mihevitra fa ilay “sary” natao ha... (Sarasara tsy Ambaka)
hamikiran-dry (nitranga in-2) : Ka noho ireo indrindra (ary koa izany ny “fifohazana tampoka” naterak’iny fandorana

an’Anatirova iny!) dia toa manana tombony kely isika miohatra amin-dry zareo izay mbola “matory” lavitra noho isika indray ary tsy mahafantatra mihitsy koa hoe iza marina ry zareo, inona ny tantarany ary toy ny ahoana ny tokony ho toerany marina eto Imerina (ka antony hamikiran-dry zareo mafy koa amin’ny “identity malagasy” izay hany tazan’ny masony!) (Sarasara tsy Ambaka)

Andriamanelo (nitranga in-4) : Avy eo anefa, toa hoe noho ny antony politika angaha, dia nataon’ireo

mpanjaka telolahy “mpanangana” an’Imerina (Andriamanelo, Ralambo ary Andrianjaka) ny hanadinoina tanteraka ny lasan’ny Merina alohan’ny nanjakany (Sarasara tsy Ambaka)

an-tanan-dehibe (nitranga in-2) : Hany ka ho an’ny Merina sasany any an-tanan-dehibe dia heveriny toy ny olona “hafa firazanana” tsy mendrika ny ho vadiana akory ny havany mbola mitoetra any ambanivohitra!1 1 Io toetra maneho ny azo lazaina tokoa hoe “fanavakavahana” ara-tsaranga eo anivon’ny mpiray firazanana (raha tsy mpihavana mivantana tsotra izao !) io angamba no toetra anisan’ny mahonena sy mampihorin-koditra indrindra, lasa mampiavaka ankehitriny ny “tambonivohitra” maro noho ny “acculturation” vazaha ! Hevero tokoa anie... (Sarasara tsy Ambaka)
fahatsiarovantenan-tsika (nitranga in-2) : Hita kely amin’izany sahady ary fa ny tena heloka be vava nataon’ny fanjanahantany tamintsika

dia tsy ny “fitsetsefana” ara-toekarena loatra, na koa ny famonoana1 sy ny fanitsakitsahana ary fampitahorana mandava-taona fa kosa ny fitondrana antsika toy ny zaza (fa tsy “zanaka” mihitsy akory!), ny fanabotriana ny sain-tsika, ny fanapahana ankeriny ny fitohizan’ny tantarantsika, ny fanapotehana ny fahatsiarovantenan-tsika amin’ny maha merina mpandova ny razantsika manokana antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Melayu (nitranga in-72) : Manomboka hatreo anefa dia fantatr’ireo manam-pahaizana vazaha sendra mandinika rehetra

koa fa misy itovizana betsaka – noho ny fiaviana tokan’ny sasany amin’ny mponiny! – ny fiteny ampiasaina eto Madagasikara sy ny teny Melayu any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

indonesian (nitranga in-2) : Amin’io fampiasana manokana io koa dia fahita matetika (indrindra amin’ireo lahatsoratra somary

tranainy kely, hatramin’ny taompolo faha-60) eo amin’ny diampenin’ireo Tandrefana ny hoe “indonesian” (Sarasara tsy Ambaka)

They (nitranga in-2) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

victime (nitranga in-4) : Marina tokoa fa matetika dia fanararaotan’ny hafa ry zareo ary azo atao hoe tena

“victime” koa angaha kanefa sarotra amiko no mihevitra fa mpiombon-tolona tamintsika ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

Mallory (nitranga in-2) : Mallory, A la recherche des Indo-Européens: langue,

archéologie, mythe, Paris : Seuil, 1997 (ed (Sarasara tsy Ambaka)

amam-panao (nitranga in-20) : Ny maha-merina ny Merina dia asehon'ny tantaran-drazany sy ny fomba

amam-panao ary fiteny nolovaina tamin'ireo Razambe Merina (Sarasara tsy Ambaka)

Egypsiana (nitranga in-5) : Avy eo anefa

izany dia ny Egypsiana indray no nampianatra ireo firenena manodidina ny ranomasina Mediteranea manontolo, izany hoe indrindra indrindra ireo Vazaha izay taty aoriana dia lasa nianaran’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

raharaham-pirenena (nitranga in-12) : Fantany loatra mantsy fa amin’ny maha hova an’Avaradrano azy dia mbola mavesatra kokoa noho ny an’ny andriana ny lanjany eo amin’ny fitondrana ny raharaham-pirenena merina! Moa va tsy ry zareo indrindra no tena “angady nananana” voalohany tamin’ny asa famoriana an’Imerina manontolo! Ka raha toa ary ka sarotra heverina fa “roturier” (satria izany indrindra no ao an-dohan’ny maro ankehitriny!) tokoa ireo tena hova ireo, fomba ahoana no hilazana fa toy izany ireo Merina avy any amin’ny toeran-kafa... (Sarasara tsy Ambaka)
religion (nitranga in-3) : Lyall tamin’ny taona 1829, araka

ny fitateran’ity masoivoho anglisy : « Les Malgaches [fomba fitenin’i Lyall io, angamba noho ny fandikan-teny avy amin-dRavarika] ont autant de foi dans les dieux de leur pays et leur ‘skid’ que les Blancs dans leur Dieu et leur religion (Sarasara tsy Ambaka)

dating (nitranga in-2) : 2 “Lexico-statistic dating of prehistoric ethnic contacts”, Proceedings of the American Philological Society, 96, 1952,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

be (nitranga in-242) : 1 Ka noho

izany dia ataoko fa tsara ny hiverenana kely amin’ireo hevitra ireo, hanazavana be be kokoa ny tena dikany sy ny tanjona tiana tratrarina aminy (Sarasara tsy Ambaka)

an-tsekoly (nitranga in-3) : Noho izany ohatra, tsy mbola fantatro mazava ny tena tantaran’ny fandaharana momba ny

fampianarana tantara teto Madagasikara fa, araka ny fiheverako dia tsy misy afatsy ny tantaran’i Frantsa no nampianarina tany an-tsekoly ho an’ny sarababem-bahoaka hatramin’ny mangirandratsin’ny “fahaleovantena” (Sarasara tsy Ambaka)

fifangarohana (nitranga in-2) : Noho ny tantara dia samy lasa mponin’Imerina ary ry zareo rahateo moa nanjary

nandova ny fiteny sy ny fomba amam-panao merina kanefa samy hafa ny tantaran-drazana, samy hafa ny toerana eo anivon’izao tontolo izao ary tsy voatery hitovy koa ny hoavy ka aoka tsy hikaroka fifangarohana ho lasa “firenena” tokana mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

influence-dry (nitranga in-2) : Azo lazaina mihitsy aza angamba fa ny fampidirana

ireo sampy merina (izay toa tsy fantatra mihitsy tany Imamo, na teo amin’ireo “vazimba” taloha!) dia anisan’ny vokatry ny “influence”-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

mavesa-danja (nitranga in-3) : Ny tena mavesa-danja indrindra momba an’io amiko dia ny fahatongavan’i Muhamad Yamin

tamin’ny taona 1960 nitarika delegasiona indonesia mba iarahaba ny “fahaleovantenantsika" (Sarasara tsy Ambaka)

nanazava (nitranga in-3) : dia nahatsiaro tampoka fa toa tsy mbola nanazava marina ny tena

dikan’ny anarana sasany fampiasako matetika teto (Sarasara tsy Ambaka)

kafir (nitranga in-3) : Paris: Ecole des langues Orientales, 1903-1914) fa ny voalohany niharan’ny “fanontaniana maniratsira” avy amin’ireo

“kafir” arabo toy izany dia i Mohammad izy tenany, izay tsy nahita havaly na inona na inona anefa ka dia tamin’ny alalan’ny ady sy ny fampihorohoroana (ny vono olona, fitaka, halatra, fandroahana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

bokina (nitranga in-2) : 3 Toy ny "accords du participe passé" amin'ny verba "avoir" sy ny "conjugaison" sasany ohatra! 4 Satria mantsy izany ny "Etat" frantsay dia tsy nitsahatra ny nanitatra ny fahefany hatramin'ny fotoana nipoirany arivo taona lasa eo ho eo izay, mitelina tsikelikely ireo foko sy firenena hafa manodidina ny faritanin'i Paris lasa foibe, tamin'ny alalan'ny fampielezana indrindra ny fiteniny! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 139 mametraka bokina fitsipi-pitenena1 iray miaraka... (Sarasara tsy Ambaka)
Marovatana (nitranga in-5) : Iny faritry Marovatana iny no tena mpilalao azy; ary norarana

satria mampianatra miady ka sao ahitan’ny mpanjanaka loza eo (Sarasara tsy Ambaka)

[[:]] (nitranga in-136) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

mpanazimbazimba (nitranga in-2) : Mandra-pihandry anefa dia tsy maintsy karohina koa izay fomba mety iarovana an’Anatirova

amin’ireo mpanazimbazimba rehetra, na ireo mpisompatra manohy ny asany izany, na ireo mpanapotika noho ny antony “maizina” (ireo mpanao “fanafody” no ao an-tsaiko amin’izany!), na ireo mpanao politika mitady hanararaotra (hanao “recupération”!) noho ny tombontsoany manokana (Sarasara tsy Ambaka)

ahatoky (nitranga in-6) : Ka raha izany dia TSY MANANA ALALANA ny ahatoky andry

zareo intsony isika, raha tsy hoe te hamono tena tokoa angaha (Sarasara tsy Ambaka)

linguistique (nitranga in-6) : Une comparaison linguistique (Sarasara tsy Ambaka)
un (nitranga in-19) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

ankarihary (nitranga in-3) : Mazava ho azy ary fa raha votsotra eo ampelantanan’i Frantsa ny Merina ka tafarina tokoa dia tsy

maintsy hiampanga azy! Ka tsy ny voalaza fa “kolonialisma” ihany no azontsika arangiragy aminy1 fa ny fanandramana handringana ankarihary firenena tsotra izao (“tentative délibérée d’ethnocide”!) (Sarasara tsy Ambaka)

cit (nitranga in-2) : cit (Sarasara tsy Ambaka)
influence (nitranga in-6) : Ary ny fomban-drazantsika dia tsy fomba barbariana akory fa tena karazana “fomba bodista”

hajain’ny Vazaha rahateo koa! Ka tsy mahagaga ary raha toa ka nanana “influence” lalina ny fampianaran’i Dama-Ntsoha teo amin’ireo raiamandrenintsika, ary anisan’izany indrindra ireo tao amin’ny MDRM (Sarasara tsy Ambaka)

iarahamahalala (nitranga in-2) : Noho ny antony tsy fantatro mazava anefa dia tsy tanteraka izany araka ny iarahamahalala (Sarasara tsy Ambaka)
ekeko (nitranga in-3) : Ny tetikady, izay ekeko fa mila hifangaro amin’ny sori-dalana ihany eto dia ny

fanatanterahana izay “tanjona madinika” voafetra tsara, ny fizarazarana ny ambaratonga na dingana ao anatin’ny soridalana iray (Sarasara tsy Ambaka)

hampiavaka (nitranga in-4) : Raha ariantsika na zaraintsika amin’ireo mponin’Imerina hafa rehetra mantsy io dia tsy misy afaka hampiavaka manokana antsika intsony ankoatra ny hoe “merina fotsy” angaha! Kanefa raha izany, ataontsika ahoana no fomba hitakiana zo manokana hiavahana amin’ny hafa? Ary koa, alalana avy aiza no ahafahantsika mitaky ho antsika ny ampahany “masina” indrindra (izany hoe ny “essentiel”!) amin’ny fitondrana ka hamela antsika hanome “dika” sy “hasina” an’Imerina, na dia hoe amin’ny fankalazana sy ny fi... (Sarasara tsy Ambaka)
rap (nitranga in-2) : Tsy mahagaga ary raha toa afaka niseho sy nidradradradra ary notohanan’ny vazaha maro

mihitsy ny resaka momba ny “négritude” (“un humanisme” hoy indrindra i Senghor!) sy ny “panafricanism” izay avy eo izany dia nanampy betsaka tamin’ny fanjakazakan’ny “political correctness” sy ny fanenihan’ny “hairaha mainty” ankehitriny: jazz, rap, mpihira na sarimihetsika vazaha tsy maintsy asiana gena mahay sy tsara toetra foana (Sarasara tsy Ambaka)

maha-malagasy (nitranga in-3) : Hany ka na dia ao ampon’ny

maro (raha tsy ny rehetra!) aza dia ny maha-merina azy indrindra indrindra no heveriny sy tena tiany arovana, aminy io dia tsy afaka miseho intsony raha tsy amin’ny “maha-malagasy” (Sarasara tsy Ambaka)

ahagaga (nitranga in-10) : Amin’ny filazana hafa, ny mody hoe “resaka nusantara” amintsika eto dia mila ho lasa fitaovana politika fotsiny eo ampelatanan’izay sendra mahery kokoa hampitomboany ny “influence”-ny manokana… Ka manoloana ny toe-javatra toy izany (izay tsy tokony ahagaga rahateo akory satria moa ny olombelona olombelona ihany!…) ary dia mba anjarantsika indray no mahay mitaky hatrany ny hanajana ny tena mba zon-tsika eo anivon-dry zareo ary raha ilaina, miseho mihitsy ho saro-piaro sy “mpanome lesona”, mitsik... (Sarasara tsy Ambaka)
proverbes (nitranga in-3) : 2 Ohabolana ou proverbes malgaches (Sarasara tsy Ambaka)
hampivoatra (nitranga in-2) : Farafaharatsiny mantsy dia ilaina angamba aloha ny mametraka ny fanontaniana sahala amin’ny hoe, fandrosoana toy ny inona, hitondra aiza, ary indrindra indrindra, ho an’iza marina ary hovidiana amin’ny inona? Fandrosoana natao hampivoatra ny toe-piainan’ireo olona mpikambana ao anatin’ireo tena firenena isany avy eto Madagasikara ve izany sa natao ho an’ny kiringa vaovao antsoina hoe “malagasy”? Ary sao kosa ary, noho ny fahapotehan’ireo firenena voajanahary afaka miantoka firaisankina sy fifan... (Sarasara tsy Ambaka)
rehetra: (nitranga in-9) : Firariana hafa tiako atolotra indray ny zana-drazana rehetra:

Mangiran-dratsy izao ny andro Ka tsy ho ela dia hiposaka indray ny masoandro Ho an’ny Merina-Ambaniandro! Ka mitsikia Ary atodiho miantsinanana ny loha… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 22 [Imerina, faha-27 Jona 1997] Sarasara tsy ambaka isika mianakavy! Miala tsiny fa toa nangiana kely satria lavitra ny fonenana mahazatra nandritra ny herinandro teo (Sarasara tsy Ambaka)

Maurice (nitranga in-2) : (Ary

tsetsatsetsa tsy aritra, ivelan’ireo mainty afrikana dia eo koa ireo karana mainty nasolon’ireo Vazaha azy rehefa nofoanana ny fanandevozana ka lasa maro an’isa ankehitriny any Maurice, Fiji, Suriname, Guyana, sy nosy kely karaiba sasany !) (Sarasara tsy Ambaka)

nentin-drazantsika (nitranga in-10) : Fantatra ary fa ny antony tonga dia misongadina dia ny vokatry ny fanasana atidoha nataon’ny

Vazaha izay nanabosesika tao andohantsika fa ny fanandratana ny “identity” nentin-drazantsika dia maneho “tribalisme” sy “rasisma” ka tsy mendrika mihitsy ho aposaky ny olona te hiseho ho “civilisé” (Sarasara tsy Ambaka)

apparence (nitranga in-2) : Ka raha ny “apparence” sy ny “rentabilite” fotsiny ihany no karohina, tsy tokony Anatirova no hodiana “averina” fa, sanatrian’izany, zavatra vaovao afaka mampidi-bola kokoa, toy ny orinasa na ny “parc d’attraction moderne” tsotra izao ohatra! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 27 Ka ny hany fanontaniana tena mipetraka amiko ankehitriny dia ny hoe inona no azon’Anatirova atao mba hanampy amin’ny fanarenana ny firenena merina? Izany hoe, ho antsika io dia “fitaovana” indri... (Sarasara tsy Ambaka)
video (nitranga in-3) : Ka ny tena ahitana indrindra an’izany dia ny

fijerevana ohatra ny miseho any amin’ireo tany efa faran’izay “mandroso” ara-teknika ary tsy ory sarimihetsika sy video na kompio mihitsy sahala amin’i Japana na ireo firenena skandinavy izay voalohany indrindra koa amin’ny famakiana boky sy gazety (Sarasara tsy Ambaka)

karohintsika (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 23

Mandra-piandry ary mba ahafahana manakaiky indrindra an’izany tanjona izany indrindra koa ary ankehitriny dia tsy maintsy karohintsika amin’ny fomba faran’izay maika ny tokony ho atao mba hiarovana ny lovan-drazantsika sisa tavela, na ireo mbola mijoro izany na ny efa lasa lavenona (Sarasara tsy Ambaka)

toeran-dry (nitranga in-4) : Mbola ho lava ny resaka momba an’io ka ho faranako kely aloha amin’ny filazana fa amiko, ny

toeran-dry zareo manoloana antsika dia tsy mifanalavitra loatra ny toeran’ireo mainty hoditra amerikana manoloana ireo fotsy (Sarasara tsy Ambaka)

Mouton (nitranga in-3) : 2, Berlin/New York : Mouton de Gruyter, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
leo (nitranga in-3) : Hany ka

alohan’ny mifanampy ireo “tafita” ireo dia aleony matetika mifampialona sy mifanenjika ary izay leo dia moramora kokoa aminy ny miataka amin’ny fireneny tsotra izao amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

les (nitranga in-94) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

lasan-ko (nitranga in-3) : Izy koa izany no tompon’andraikitra

manoloana ny tany aman-danitra sy ny firenena manontolo (izany hoe ohatra eto, ny fitambaran’ny mpitondra anarana hoe “merina”, na ireo efa lasan-ko razana na ny mpiara-belona ankehitriny na ny taranaka ho avy !) (Sarasara tsy Ambaka)

naha-isika (nitranga in-2) : Inona no adidin’ireo tanora Merina ankehitriny miatrik’izany? Tsy kolo ve ireny ka

mendrika haverina? Tsy naha-isika antsika ve ireny ka ilaina haseho? Tsy kilalao sy fialam-boly Merina ve ireny ka ilaina asondrotra? Tsy vitsy ireo tanoran-tsika no efa nisaina ny amin’izany ankehitriny; ary irina ny mba hiroboroboany sy hiverenany aingana: anisan’ny mampiavaka antsika ireny ary mampiseho ny fihaviantsika ihany koa (Sarasara tsy Ambaka)

origines (nitranga in-5) : voalohany, Ny Mpanolo-

Tsaina, 1913-1914) 3 La langue malgache et les origines malgaches (Sarasara tsy Ambaka)

beaucoup (nitranga in-3) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

heverintsika (nitranga in-7) : Ary toy izany koa, tsy

azon’iza na iza sakanana isika tsy hampiditra olona nusantara hafa eto Imerina, na mpamangy izany na mpifindra monina, raha izany no heverintsika fa mety ahasoa antsika (Sarasara tsy Ambaka)

1930 (nitranga in-4) : Antananarivo, 1930 (Sarasara tsy Ambaka)
masuk (nitranga in-3) : Ho an-dry zareo melayu anefa dia misy ny lazaina indrindra hoe masuk melayu na “miditra ho

melayu” (ny “misoko” amin’ny tenintsika dia toa iray fiaviana amin’io masuk io!) (Sarasara tsy Ambaka)

objectif (nitranga in-4) : Ny hany mbola hilana azy dia

resaka teknika izay zavatra “objectif” anefa ary tsy fananan-dry zareo manokana mihitsy na dia tena izy tokoa aza no namelatra azy nandritra izay taon-jato faramparany izay (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRadama (nitranga in-6) : Izy

roalahy ireo no tena “mpitaiza andriana” marina tokoa satria anisan’ny mpampianatra sy mpitaiza an-dRadama sy Mavo tamin’ny andro fahazazan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

ara-panahy (nitranga in-19) : * * * Ny “ombiasy” na “mpimasy”, teny toa samy avy amin’ny hoe “olo-masina” angaha,2 no tena manam-pahaizana fahiny teo amin’ny Ntaolo: Ireo ombiasy dia mpitsabo mahafantatra lalina ny toetry ny olombelona (na ara-batana na ara-panahy) sy ny zava-boahary, mpahay “fanafody” (hatramin’ny “ody mahery” izay raha ny tena marina anefa dia “specialité”-ny mpamosavy, izay karazana “ombiasy mpanao ratsy” ka tsy sahy miseho masoandro ary toherin’ny ombiasy indrindra!), mpahalala fomba sy tantara, mpanao ... (Sarasara tsy Ambaka)
1938 (nitranga in-3) : (Induktiver Aufbau einer indonesischen Ursprache, 1934 ; Deduktive Anwendung des Urindonesischen auf

austronesische Einzelsprachen, 1937 ; Austronesisches Wörterverzeichnis, 1938) (Sarasara tsy Ambaka)

commun (nitranga in-4) : Dez, « L’apport lexical de l’indonésien commun à la langue malgache »,

Bulletin de Madagascar, n° 200, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

amam-jatony (nitranga in-3) : Ary tsara

ampahatsiahivina koa fa efa amam-jatony maro angamba ny sary mihetsika Indonesia (sy Malaysia) mampiseho silat ka mahatonga ny tanora rehetra mihevitra avy hatrany fa ny mpiady mahery fo Melayu dia olona tsy maintsy faran’izay kinga foana amin’ny fanaovana silat (Sarasara tsy Ambaka)

hiverenana (nitranga in-9) : 1 Ka noho

izany dia ataoko fa tsara ny hiverenana kely amin’ireo hevitra ireo, hanazavana be be kokoa ny tena dikany sy ny tanjona tiana tratrarina aminy (Sarasara tsy Ambaka)

nifanambady (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 29

resy kanefa tsy afaka nifanambady amin’ireo lasa tena “andriana merina” ireo1 dia nanjary tsy fantatra mazava loatra intsony ka niteraka disadisa (Sarasara tsy Ambaka)

fikororosana (nitranga in-2) : Ivelan’izany anefa, rehefa lasa tokoa ny eritreritro dia hoy aho hoe, fa mba manahoana koa moa raha toa ka andramana averina hatonta indray ny sasany amin’ireo asa-soratry ny manam-pahaizana merina maro taloha ireo? Rehefa mandinika kely ny tantaran’ny fivelaran’ny kolontsain-tsika mantsy dia mahatsikaritra avy hatrany fa talohan’ny taona 1947 ohatra (izay miseho indray eto ny maha vanim-potoana lehibe azy eo amin’ny tantarantsika, mifanojo indrindra indrindra amin’ny fiantombohan’ny tena fikor... (Sarasara tsy Ambaka)
portugesy (nitranga in-4) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
evolution (nitranga in-2) : Moa va ohatra tsy efa hatramin’ny taompolo faha-50 no nanomboka nanaiky ny teorian’ny “big

bang” ny eglizy katolika ary, “implicitement”, ny teorian’ny “evolution” momba ny zavamanan’aina sy ny olombelona koa?3 Ny ankamaroan-dry zareo protestanta moa, izay fantatra fa samy hafa fiheverana rahateo araka ny fiangonana isany avy dia efa hatramin’ny ela no tsy mandray ara-bakiteny intsony ny fampianaran’ny Baiboly, ankoatra ireo sekta sasany (Sarasara tsy Ambaka)

Borneo (nitranga in-2) : Hudson, Padju Epat: the Ethnography and Social

Structure of the Ma'anjan Dajak Group in Southeastern Borneo (Sarasara tsy Ambaka)

mampanontany (nitranga in-15) : Somary vaovao amiko io fomba fiteny hoe “mila ravin’ahitra” na “mitady ravin’avaratra” io ho

an’ny olona mifindra monina mba hitady fivelomana any amin’ny toeran-kafa ka mampanontany tena aho hoe avy aiza marina no fiaviany ary hatramin’ny oviana no nampiasana azy (Sarasara tsy Ambaka)

Droits (nitranga in-2) : Lalàna nivoaka indrindra ary noho ny

faneren’ireo fikambanana jiosy (LICRA, MRAP, Ligue des Droits de l’Homme, sns (Sarasara tsy Ambaka)

an-daniny (nitranga in-7) : ) kanefa noho ny tsy fahafantarantsika eo an-daniny ary koa ny tsy fananan’i Indonesia politika

mazava mifanentana amin’ny olana manokana mipetraka amintsika eo an-kilany dia tsy nisy na inona na inona vita hatramin’izao (Sarasara tsy Ambaka)

tandrun (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

Moyen (nitranga in-3) : Ka eto tokoa no mampahatsiaro indray fa amin’ny lafiny ideolojika dia tena mbola “andron’ny

aizina” tanteraka foana izao fotoana hiainan-tsika ankehitriny izao (ary indrindra moa hatramin’ny 1990-91, taorian’ny nianjeran’ny komonisma ka nanoloana azy tamin’ny antirasisma!), mila tsy hifankaiza mihitsy indraindray amin’ny “Moyen Age” vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

hisarahana (nitranga in-2) : Ka ny eritreritra tonga ary dia

miserana ao an-dohako dia ity: raha izany tokoa, melohinao avokoa izany ny tolona momba ny lazaina fa “fahaleovantena” rehetra, izay mazava fa natao hisarahana foana amin’ny “firenena reniny” araka ny filazanao azy (Sarasara tsy Ambaka)

heverin-dry (nitranga in-3) : Ary izay heverin-dry zareo

fa tsara dia tokony ho asandratsika avy hatrany ary ny melohiny na ambaniany dia tsy maintsy mba vingavingaintsika koa (Sarasara tsy Ambaka)

nindramina (nitranga in-4) : Ary toa hoe vao tamin’ny andron’Andrianampoinimerina no tena nanomboka ny

fampiasana tanteraka ny anarana nindramina tamin’ny zodiaka arabo (Alahamady, adaoro, adizaoza, asorotany, alahasaty, asombola, adimizana, alakarabo, adijady, adalo ary alohotsy) (Sarasara tsy Ambaka)

"be (nitranga in-2) : Ny "hasina"

izany dia "tiana" aloha ary avy eo dia lasa "mendri-kaja" (hevitra mbola tafatoetra ao amin'ny hoe "tsy asianareo hasina ity boky ity" araka ny ohatra omen'i Dahl), "be voninahitra", "masina" (Sarasara tsy Ambaka)

fivavahan-drazany (nitranga in-2) : Noho izany indrindra ohatra no nahatonga

an’Andriantsitohaina nitarika ilay ambasady merina tany Inglandy tamin’ny taona 1837 nanambara ankitsirano ny fandavany manoloana ny lehiben’ny LMS mitaky ny ahafahana mampiditra malalaka ny fivavahana kristiana teto Madagasikara: “Ny fivavahana samy manao ny fomban-drazany izao ambanimasoandro izao, na firenen’iza na firenen’iza”, ary koa, mamaly ny ministra anglisy: “Ny fivavahana samy manana ny fivavahan-drazany” (Sarasara tsy Ambaka)

andron-dRalambo (nitranga in-8) : Fanambàrana sy fampiraisana satria mizarazara ny Merina, ary tsy vao izao izany fa efa

hatrany ampiandohana mihitsy, izany hoe ny fotoana nananganana ny “fanjakana merina tokana” hatramin’ny andron-dRalambo tamin’ny taonjato faha-16 (Sarasara tsy Ambaka)

tanivo (nitranga in-2) : “tanivo”

amin'ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

jerman (nitranga in-11) : Ny Swiss anefa eto dia azo soloina koa amin’ny

Schweiz, araka ary ny fanaon’ireo mpampiasa teny jerman maro an’isa ao amin’io faritany antsoin’ireo mpampiasa teny frantsay hoe “Suisse” io (Sarasara tsy Ambaka)

Daya (nitranga in-6) : Ka eto, sahala amin’ny any amin’ny

morontsiraky Kalimantan ohatra, ny tena manosika hiseho ho toy ny “silamo mafana-fo” dia ny faniriana hiavaka amin’ireo Daya tompon-tany ary loharano nipoiran’ny maro rahateo koa (Sarasara tsy Ambaka)

Haven (nitranga in-3) : Benedict, Austro-Thai Language and Culture, with a glossary of roots, New Haven : HRAF Press, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Aleony (nitranga in-2) : Sady izay moa ry zareo koa tsy “assimilateur” sahala amin’ny Frantsay mihitsy, hany

ka na ny fampielezana ny fivavahana kristiana aza nisy fotoana nosakanan-dry zareo! Aleony mahita ireo tompontany donton’ny fivavahana silamo any! (Sarasara tsy Ambaka)

Social (nitranga in-2) : Hudson, Padju Epat: the Ethnography and Social

Structure of the Ma'anjan Dajak Group in Southeastern Borneo (Sarasara tsy Ambaka)

mpandoro-rova (nitranga in-3) : Ary ny tena tadiavintsika dia tsy ny zavatra ambarantsika

velively akory fa kosa ny “fanjakana andriana”, izany hoe aminy, ny famerenana tsotra izao ny fanandevozana, ny hitondra an-dry zareo toy ny biby, sahala amin’ireny hoe isika irery no nanandevo fahiny teto madagasikara ! Ka izy tsy manan-kolazaina sy voampanga ho tsy mahomby mibodo fahefana, mpanao tsindry hazo lena, mpangalatra sy mpampihorohoro vahoaka, mpandoro-rova, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Tanganyika (nitranga in-2) : Prins, “Uncertainties in Coastal Cultural History”, Tanganyika Notes and Records, 53, 1959, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
demokrasia (nitranga in-11) : Tsy ny fitiavana velively ny hoe “fahafahana” na koa ny

voalaza fa “demokrasia” ohatra izany no nanosika azy fa kosa ny fandavana ny fahalavoan’ny “Etat”-ny manokana manoloana ny an’ny hafa tiany potehina indrindra raha azony atao (Sarasara tsy Ambaka)

hireharehavana (nitranga in-3) : Ho an'ny taranaka merina ankehitriny sy ny ho avy manaraka rehetra dia tsy maintsy

miverina indray ho anaram-boninahitra hireharehavana ny hoe “merina”! -- f) Amin'ny fandinihany rehetra, na ny momba ny olana manokana mipetraka amin'ny fireneny izany na ny raharaha any ivelany dia tokony ho sahy hatrany mijery amin'ny masony manokana, amin'ny maha-merina azy, amin'ny fomba mahaleotena tanteraka ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

zazamarolahy (nitranga in-6) : Rehefa mitohy mandinika mantsy aho dia tonga hatrany

amin’ny fiheverana fa ilay rafitra ofisialy mizara ohatra ny andriana ho karazana enina (fa tsy fito araka ny filaza mahazatra, noho ny fampisarahana ny zanakandriana izay ny marina dia sangan’ny zazamarolahy afaka manjaka fotsiny!) dia tsy tena mitaratra ny zava-misy iainana any amin’ny toko isany avy (Sarasara tsy Ambaka)

VII (nitranga in-2) : VII, 1907 : 213-263 ; VIII, 1908 :1-35 (Sarasara tsy Ambaka)
Sumatera (nitranga in-18) : Ary farany, satria hita any amin’ny fiteny batak (atitanin’i Sumatera avaratra) koa io teny io

(amin’ny endrika ranto, ny “o” eto tononina toy ny amin’ny teny vazaha) dia ao no mihevitra (toan’i O (Sarasara tsy Ambaka)

indonesienne (nitranga in-2) : Ary amin’io

fampiasana io dia lazaina koa ohatra fa “de race indonesienne” miaraka amin’ny Melayu ireo olona Kamboja (sy môn-khmer amin’ny ankapobeny) sy ny ankamaroan’ny Thai ary ny Birma, na dia tsy mampiasa fiteny Nusantara aza (Sarasara tsy Ambaka)

fombandrazana (nitranga in-2) : Tsy hoe noho ny fifaninana politika sy ny fisaraham-bazana aterany ihany (izay efa ampy

manorisory tanteraka sahady anefa!) fa eo anivon’ny fahafantarana ny tantara sy ny fombandrazana koa (Sarasara tsy Ambaka)

capables (nitranga in-2) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

Ranavalona (nitranga in-10) : Ny “fitomiandalana” amin’ny

endriny ankehitriny dia ny hery setran’ny Vazaha te hanazimbazimba tsotra izao no namorona azy ary toy izany koa ny fametrahana ny masin’Andrianampoinimerina (sy Rakotondradama, izay toa tsy dia nekena ho “masina” loatra intsony ka niniavina “nafenina” irery tany Ilafy!) tao amin’ny fasan-dRadama sy ny an’ireo Ranavalona telovavy (izay ny roa voalohany dia efa nilevina tany Ambohimanga!) ao amin’ny fasan-dRasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

loha-laharana (nitranga in-5) : Ny loha-laharana amin’ireo fepetra ireo dia mikasika indrindra indrindra ny “identite”-ny

Merina (Sarasara tsy Ambaka)

fitazomana (nitranga in-4) : Ny

tena asan’ny tanana dia ny fitazomana fiadiana (satria moa amin’ny tena ady dia tsy tanam-polo akory no entina!) na koa, raha sangisangy tsy tena izy, mba hitarihana ny mason’ny “fahavalo” fotsiny ahafahana mikapoka azy amin’ny tsy nampoiziny (Sarasara tsy Ambaka)

Payot (nitranga in-4) : L’indo-européen et les ‘Indo-Européens’, Paris : Payot, 1986; Th (Sarasara tsy Ambaka)
Rainiharo (nitranga in-4) : (Co-Praiministra niaraka tamin’i Rainiharo ary avy eo Raharo)

- Rainiharo, Tsimiamboholahy (1833-1852) (Sarasara tsy Ambaka)

nationalisma (nitranga in-3) : Ary hatramin’ny tantarantsika manontolo aza, raha tazanina amin’ny endrika “malgache” nampianarin-dry zareo dia lasa tsy misy dikany na inona na inona intsony! Eo anilan’izany moa dia mino koa ohatra aho fa ireo ideolojia “à la mode” vazaha maro ankehitriny, toy ny “antirasisma”, ny “permissivisme” isan-karazany (momba ny “sex”, “drogue”, fanambadiana, sns), ny “ultra-liberalism” (raha tsy ny “plutocracy” tsotra izao, ny fanjakazakan’ny be vola, amin’ny fampihankinana ny zava-drehetra amin’ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
ampahalalahana (nitranga in-2) : Momba ny fampitahorana ady an-trano indray dia aoka mba hazava fa tsy andraikitry ny Merina irery akory izany, ka tsy misy afatsy ry zareo no tokony hampandeferina hatrany, terena hamono-tena tsotra izao sao hono manelingelina ny hafa te haka ny toerany sy handroba ny lovany ny fisiany! Mba hevero tokoa anie, sady sotasotaina amin’ny tsy antony ary gejaina tsy avela hihetsika no darofana tsotra izao ny firenentsika mba ho potika kanefa raha vao manandrana miaro-tena kely fotsiny isika dia ampan... (Sarasara tsy Ambaka)
hikarakarana (nitranga in-4) : Kanefa moa toa tsy antony

tokony tsy hikarakarana azy velively izany satria na amin’ny fomba ahoana na ahoana dia mila solontena, ary indrindra “occasion” hanehoana ny fisiantsika sy hanaparitahana ny hevintsika isika (Sarasara tsy Ambaka)

vahoakany (nitranga in-12) : Ny loharanon’ny voninahitr’ireo mpanjaka ireo mantsy dia tsy misy afatsy ny

toky sy ny fanoavana avy amin’ny vahoakany (Sarasara tsy Ambaka)

zava-kanto (nitranga in-4) : Inona no tiana harenina ary ho tombon-tsoan’iza

marina? Karazana “museum” natao ho an’ny fahafinaretan’ny tia zava-kanto sy fomba isarihana ireo “touriste” mitady ny “Palais de la Reine”-ny tokoa ve ohatra no tokony hikelezantsika aina? (Sarasara tsy Ambaka)

reference (nitranga in-2) : Faharoan’izany, ny filazana hoe “nosy tatsimo” dia noho ny toerana eo atsimon’i

Benua/kontinentan’i Asia atao “reference” avy hatrany eto (Sarasara tsy Ambaka)

Vergleichende (nitranga in-2) : 1 Vergleichende Lautlehre des austronesischen Wortschatzes (Sarasara tsy Ambaka)
frantsay: (nitranga in-2) : Graf, Der Holocaust Schwindel, 1992 (fanafohezana frantsay: L’holocauste au scanner);

ary indrindra indrindra ireo soratry R (Sarasara tsy Ambaka)

monotheism (nitranga in-2) : Ny tena tsangan-kevitra narovan’i

Schmidt hatrany ary dia ny “diffusionism”, kanefa araka ny fantatro dia tsy miankina loatra amin’ilay “resaka baiboly” nambarako tery ambony ny azy (ankoatra ny finoama momba ny “monotheism primitif” amin’ny maha-pretra azy angaha!) satria tena “manam-pahaizana” neken’ny rehetra fa tsy mpisangisangy loatra akory i W (Sarasara tsy Ambaka)

Banjarmasin (nitranga in-3) : , Struktur Bahasa Maanyan, Banjarmasin : Proyek Penilitian Bahasa dan Sastra Indonesia, 1979 sy

R (Sarasara tsy Ambaka)

mampifanohitra (nitranga in-2) : 1 Araka ny fahafantarako mantsy dia toa tsy mbola nisy mihitsy angamba tany Frantsa (ary hinoako fa ny toedraharaha

any amin’ny tany Tandrefana hafa rehetra dia tsy mifankaiza amin’izany koa!) ady hevitra ampahibemaso tao amin’ny TV mampifanohitra ireo antirasista sy ny olona mijoro tokoa ohatra fa “rasista” (Sarasara tsy Ambaka)

Ramahavaly (nitranga in-3) : I Kelimalaza sy Rafantaka ohatra dia avy any “atsimo” ary i Ramahavaly dia avy any

amin’ny Antaimoro (Sarasara tsy Ambaka)

hanjakazaka (nitranga in-5) : Ankoatra ny fifaninanana tamin’ny taonjato lasa “hanjakazaka” tany

anindrana mantsy1 dia tsy mbola nahavita ratsy na inona na inona taminy isika (Sarasara tsy Ambaka)

mandava-taona (nitranga in-2) : Mbola ho very inona indray tokoa moa ny Merina ankehitriny? Manana harena, rehareha sa fahasambarana manokana atahorana ho potika va isika? Inona marina no antenain’ireo olona maro be “mafy ady” sy mivelombelona mandava-taona ao anatin’ny fitaintainana mitady hanina fotsiny rehetra ireo ka manakana azy tsy hitroatra mba hamely ireo mpitondra fanjakana izay fantany mazava fa tompon’andraikitra voalohany amin’ny fahoriany? Sa dia ampy tokoa amin’ny fiainan’ny olombelona ny mitady hanina (“fivelom... (Sarasara tsy Ambaka)
Kalimantan (nitranga in-26) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

henin-kaja (nitranga in-5) : Rehefa matanjaka sy henin-kaja ny Merina dia ho masina avy hatrany koa ny lovandrazany

asandrany izy tenany ho masina (Sarasara tsy Ambaka)

documents (nitranga in-3) : Izany hoe “sinibe” hanovozana fahalalana sy “arguments” hampaharesy lahatra antsika hanary ny fomba fanao sasany sy ny finoan-drazantsika manokana no tena tanjony! Ivelan’izany moa dia tsy maintsy eo koa ny faniriana hanangona “documents” ho an’ireo “malgachisants”, ary indrindra Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 114 izany ireo Frantsay! Ka izany ohatra no anisan’ny antony nahatonga an’i Callet hampiasa an’io fanorany somary hafahafa io izay azo atao hoe fomba fanaon’ir... (Sarasara tsy Ambaka)
hiderana (nitranga in-3) : Raha ny mikasika ny fisainana politika indray no heverina dia toa ilay artiklan’ny Dr Rajaonah1

angamba no fampisehoana ampahibemaso voalohany nataona Merina mba hiderana ny fandrosoana firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

latina (nitranga in-20) : Eo anilany moa dia fantatra rahateo koa fa

talohan’ny nahatongavan’ireo Indo-eropeana dia efa nonenan’ny olona fotsy hoditra tsy dia miendrika nordika loatra ny faritany eropeana maro, ary indrindra moa ireo « tany latina » na “mediteraneana” samy hafa ankehitriny, toy ny razan’ireo Basque (Frantsa sy Espana), ireo Etruscan (Italia), ary tsy ferana ireo Ibere tany Espana-Portugal sy ireo Minoan tany Hellas-Crete (Sarasara tsy Ambaka)

napetraka (nitranga in-5) : Araka ny tsikaritro dia maro (?) ireo havana merina mbola manda tsy miaraka amintsika noho

ny tsy “fankasitrahany”, hono, ireo fepetra napetraka ho dinihin’izay te handray anjara (Sarasara tsy Ambaka)

noblesse (nitranga in-2) : Tamin’ny voalohany dia ny

fianakavian’ny mpanjaka irery ihany no navahana toy izany (fomba efa fanao hatramin’ny fahagolan-tany io!) kanefa, noho ny fandrarana ny fifanambadiana amin’ireo Merina hafa rehetra avy any ivelany, tsy ela taty aoriana dia lasa karazana “kasta” manokana (fa tsy hoe “noblesse” fotsiny ihany akory!) mihidy ireo andriana ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hamorona (nitranga in-2) : 2 Ka ankehitriny ary izany dia

manonofy indrindra hamorona “nation” tokana “multiethnique” sy “multiculurelle” i Frantsa, ary manenjika fatratra koa ny lazainy ambony ihany fa “racisme” mba hiarovany ny fisian’ny “Etat frantsay” sy ny fahefany manjakazaka (io ilay hoe “rayonnement de la France” sy ny “influence” ary ny “grandeur”-ny asandratry ny gaullisme izay mbola antony manosika an’i Chirac indrindra!) izay voamban’ny fampiraisana an’i Eropa (Sarasara tsy Ambaka)

noire (nitranga in-7) : Domenichini, "Regards croisés sur les Grands Sycomores ou l'armée noire

des anciens princes d'Imerina", in Cheminements, écrits offerts à G (Sarasara tsy Ambaka)

an-tanindrazana (nitranga in-7) : Ary ireo izay tsy afaka nanao izany tany an-tanindrazana dia afaka nialokaloka aty ivelany, izay toerana ahitana mora foana rahateo koa fa “tokana” tokoa i Madagasikara noho ny findramana avy hatrany ny “fijery vazaha”! Hatramin’ny fahadisoam-panantenana nateraky ny tsy fahombiazan’ny “Hery velona” nahazo fitondrana anefa, ary indrindra moa izany ny nandorana an’Anatirova (ary tsy ferana ny fampaherezana nateraky ny fiovan-javatra aty ivelany, namaha ao an-tsain’ny maro ny fanagejan’ny “état-na... (Sarasara tsy Ambaka)
soratry (nitranga in-4) : Amam-polotaonany maro talohan’izany anefa (1557) dia efa ahitana

fanamarihina toy izao sahady ao amin’ny soratry Diogo de Couto : « On présume que cette île a été jadis conquise par les Javanais et que la population de l’Est est composée de métis de ces Javanais et des indigènes (izay aminy dia “Cafres”, avy any Afrika) » (Sarasara tsy Ambaka)

noirs (nitranga in-5) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
ethnocide (nitranga in-3) : Ary ny famonoana firenena (“nation” na “ethnie”) no antsoina indrindra hoe “ethnocide” na

“genocide”, izay iaraha-manaiky angamba fa anisan’ny heloka be vava indrindra azo atao amin’ny olombelona (Sarasara tsy Ambaka)

toe-trandro (nitranga in-11) : Ary farany, ampahatsiahiviko fa tsy “endrika politika” efa nilaozan’ny toe-trandro velively

akory ny monarkia toy izany satria maro amin’ireo firenena faran’izay moderina ankehitriny2 no mbola miloloha mpanjaka (Sarasara tsy Ambaka)

hampandroso (nitranga in-12) : Ka izany no maha sarotra

ny hifanomezan-tsiny, kanefa kosa tokony hanosika hatrany hikaroka izay hevitra sy mety ho tsara hatao mifanentana amin’ny toa-javatra vaovao mba hampandroso ny tolona iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

ahavery (nitranga in-3) : Ary sahala amin’ny tsy hitomaniany ny

fahapotehan’ny kolontsaina nentin-drazan’ireo Daya any Kalimantan ihany raha toa ka manatevina ny laharan’ireo “nisoko ho melayu” izany no tsy hiraharahiany loatra koa ny ahavery ny mahamerina antsika raha toa ka “misoko ho melayu” isika (Sarasara tsy Ambaka)

comme (nitranga in-9) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
bodista (nitranga in-20) : 3 Raha fintinina atao indray mibango ny heviny

dia toy izao: na dia eo aza ny fifandraisana maro hita eo amin’ny tenintsika sy ireo teny melayupolynesia hafa, ny tena loharano nipoiran’ny firenentsika dia izany “firenena bodista” tranainy mampiasa teny sanskreta izany (Sarasara tsy Ambaka)

ampelatanan-tsika (nitranga in-2) : Ny tena marina

mantsy dia noho ny fahalemen-tsika ara-tsaina sy ny tsy firaharahiana indrindra aloha matoa isika ratsy fitaovana ary zara raha afaka mampiasa amin’ny fomba feno ny kely eo ampelatanan-tsika (Sarasara tsy Ambaka)

Fanjakan'i (nitranga in-2) : Ary

anisan'ny porofon'izany koa ny fanajan'ny Fanjakana Sakalava (izay mba nandova ihany koa ny fijery nentin-drazana merina/melayu na dia lasa mainty tsy fidiny aza taty aoriana ny firazanany manokana!) azy, amin'ny filazana hoe "volamena" sy "volafotsy", ka nahatonga ny sainany ho toy ny an'i Austria ankehitriny (ary tsara ho fantatra fa mitovy amin'izany ny an'i Fanjakan'i Tahiti alohan'ny fanjanahantany frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

adalana (nitranga in-4) : Raha fitaovana fotsiny ihany mantsy io dia adalana tsotra izao izany satria

ny hany tanjona eto dia ny fahombiazana, izany hoe ny fampitana ny “hafatra” amin’ny fomba mazava sy tsy manahirana indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRalambo (nitranga in-2) : 1 Momba ny antony nahatonga an-dRalambo, zanaka mpandova an’Andriamanelo hanao an’io fanovana ny rafitra

sosialy io indray moa izany dia mbola olana hafa (Sarasara tsy Ambaka)

PS (nitranga in-2) : PS (Sarasara tsy Ambaka)
hatramin-dry (nitranga in-2) : Noho izany ohatra dia tsy azoko

atao amin’ny maha-Merina ahy ny hiteny fa olona Indonesia aho kanefa tsy manohina velively ny sofin-dry zareo ary ankasitrahany tanteraka mihitsy aza ny hilazako hoe “olona Nusantara” aho, ary toy izany koa ny momba an-dry zareo Filipina, ary hatramin-dry zareo Mikronesia sy Polynesia mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

lovan-tsofiny (nitranga in-2) : Ary maika moa ireo faritany somary lavidavitra toan’i Vakinankaratra sy Vonizongo ary indrindra indrindra Imamo izay eken’ny mpahalala rehetra fa nanana ny lovan-tsofiny miavaka tanteraka satria alohan’ny fampiraisana nataon’Andrianampoina dia tsy nisy nihevitra toy ny tena “merina” akory ry zareo! Hany ka ny hany zava-pantatra kely momba ny tantara tranain’Imamo hampitain’ny Tantaran’ny Andriana dia izay natolotr’ireo Tsimahafotsy ao Ambohimanga, amin’ny maha taranaka mpiavy tranainy avy any I... (Sarasara tsy Ambaka)
Jean-Pierre (nitranga in-2) : Mino tanteraka anefa aho fa rehefa tonga tokoa ny fotoana “hanitsiana” an’io “Fanambarana” io any aoriana any dia tsy maintsy handray toerana faran’izay lehibe io fanekena ny zon’ny “communauté” io!… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 216 [Imerina, faha-28 Aprily 1999] Samy sarasara tsy ambaka hatrany ny mpizaka firenena merina rehetra! Ny voalohan-teny dia famalian-karahaba an’i Jean-Pierre izay elaela tokoa izay no tsy re intsony ary mirary soa ho azy ahatanteraka ny f... (Sarasara tsy Ambaka)
bilan (nitranga in-2) : Voalohany aloha,

dia izao no fanombanana (bilan) ny vokatra, satria famaranana ny fotoam-piasana mafy indrindra eo amin'ny fambolena sy fikajiana ny tany: mampakatra ny voly ririnina, manomana ny taniketsa, mamadika ny tanimbary, manadio ny saha, miaro amin'ny afo, mamboly hazo, sns (Sarasara tsy Ambaka)

"Madagascar (nitranga in-2) : Hébert, "Madagascar et Malagasy, histoire d'un double nom de baptême", Bulletin de Madagascar,

jolay-aogositra 1971 (Sarasara tsy Ambaka)

ende (nitranga in-3) : Ny soratra mandahatra voalohany amina “laha-bolana” ny fiteny iray eto Madagasikara (izany

hoe ny fiteny betsimisaraka tavaratra) sy ny fiteny melayu dia ny Spraeck ende woord-boeck, inde Maleysche ende Madagaskarsche Talen, navoakan’i Frederick de Houtman, mpivarotra Nederland tamin’ny taona 1603 (Sarasara tsy Ambaka)

etc (nitranga in-3) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
ohatra: (nitranga in-6) : Olona sahala amin-dry Rasanjy sy Ramahatra ohatra: mahazo tombontsoa manokana amin’ny

fanjakazakan’ny hafa manapotika ny firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohimiangara (nitranga in-2) : Ary ho an’Imamo dia mbola azo tanisaina hanampy an’ireo efa voatonona etsy

ambony ireo koa ohatra Ambohimiangara sy Ambohimandrohitra (Sarasara tsy Ambaka)

simbolika (nitranga in-10) : Tsy midika anefa akory izany fa, sanatria “ho esorina” eo amin’ireo tena mpandova azy mivantana ireo vakoka ireo fa kosa, noho ny fiheverana fa olom-pirenena merina nitana toerana lehibe tamin’ny tantara iombonana ireo praiministra fahiny ireo dia tsy maintsy mba mampiseho firaisankina (na dia hoe amin’ny fomba simbolika fotsiny ihany aza, raha toa ka – araka ny riheverako! – miavona ry zareo fa hoe vitany samy irery hono ny azy!) ny Merina hafa rehetra, ary tokony ho voalohany amin’izany indri... (Sarasara tsy Ambaka)
cf (nitranga in-15) : ) amin’ny ankapobeny fantatra

hatramin’ny taona 1974, cf (Sarasara tsy Ambaka)

ce (nitranga in-13) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
anivon'ireo (nitranga in-2) : Na 1 Ataoko hoe "britisy" fa tsy "anglisy" ihany satria maro be tamin'ireo misionary na mpitondra nifampiraharaha tamintsika no Welsh/Gallois sy Skoty! 2 Ho an'ny fijery avy any ivelany mantsy dia toa tsapa toy ny misy tokoa ny heveriny fa "malagasy", angamba noho ny maha tokana ny nosy sy ny fitovitovizan'ny fiteny ary ny fomba amam- panaon'ny mponiny! Ka amin'izany dia isika merina no tsy maintsy ho tsapany avy hatrany koa toy ny foko "maningana", izany hoe tsy tena manana ny toerany eo anivo... (Sarasara tsy Ambaka)
firaisankinany (nitranga in-2) : Ary farany, asa ankehitriny izay 1 Izany hoe, tany ampiandohana, ireo Andrianteloray sy ny Zanadralambo, nampian'ireo Andriamasinavalona sy ny Zazamarolahy taty aoriana Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 30 niafaran’ny fanatanterahana (raha mbola tsy tena vita!) ny asa fanarenana an’Andafiavaratra fa, na dia hoe “pour le principe” ihany aza dia tokony ho eken’ny Merina rehetra tsy ankanavaka ho anisan’ny vakoka merina iombonana tanteraka io ka ampisehoany ny firaisankina... (Sarasara tsy Ambaka)
trinity (nitranga in-3) : Ary mbola miseho koa izany amin’ny finoana fototra, toy ny

momba ny “trinity” na “telo izay iray”, izay toa nolovaina avy amin’ny finoana iombonana indo-eropeana (ka asehon’ny “trimurti” hindu ohatra, na koa eo anivon’ny fandrindrana ny fiaraha-monina sy ny fitsinjarana ny fahefana amin’ny ankapobeny, ny “idéologie tripartie”, araka filazan’i G (Sarasara tsy Ambaka)

[[>]] (nitranga in-2) : Ny fahatsiarovana ny fangirifiriana tamin’izany ho

antsika dia ny fitenenana toy ny hoe “lasa any amin’ny varo-tsy-mifody” sy ny anaran-tany toy ny Ampamoizankova (misy roa na telo manodidina an’Imerina!), Amapamoizamaso, Ampitaniankova (“tany” > “t-om-any”), sns (Sarasara tsy Ambaka)

itoerany (nitranga in-2) : Efa azo ny ny zokimbohitra rehetra; efa niala tamy ny

Andriamanelo ny Vazimba, dia ny itoerany Vazimba no sosohany Hova maka itoerana, dia mitoetra amy ny avo ny olona fah’izany: hatrany Angavoatsinanana, hatr’any Ambohitsitakatra avaratra, hatrany Andringitra andrefan’Ankaratra, hatr’any Ambohimanoa andrefana, hatrany Ankaratra atsimo: azy daholo, itoerany ny raza’ny sy ny hava’ny : “Atao ko i Merina ambaniandro ity, hoy Ralambo (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRakotondrabe (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 92

[Imerina, faha-20 Desambra 1997] Sasasara tsy ambaka isika mianakavy! Tsetsatsetsa tsy aritra mikasika ilay adi-hevitra notaterin’i Jonah momba an-dRakotondrabe Samuel ihany ity (Sarasara tsy Ambaka)

ahazoany (nitranga in-4) : Ilay “mecanisme” dia mazava tsara: mila andevo ny Vazaha ary ny

fomba ahazoany an’izany indrindra dia ny fivarotana basy izay ry zareo rahateo no mpanamboatra voalohany (Sarasara tsy Ambaka)

ampotony (nitranga in-2) : Mety efa hatrany ampotony mihitsy mantsy izany no hitondrany ny mariky ny

“kolontsain’i Asia” ary tsy ferana avy eo ny “findramana” mivantana nataon’i Mestre Bimba tamin’ny kung-fu, na eo anivon’ny teknika sy ny “style” izany na ny “ritual” (Sarasara tsy Ambaka)

ahampiko (nitranga in-2) : 1 Ka ny hany ahampiko fotsiny momba ilay “saina iombonana” miaraka amin’ireo

“terak’Imerina” hafa dia hoe : tsy tsaratsara kokoa ve raha iarahana mifandinika amin-dry zareo ny fanapahan-kevitra momba an’io (Sarasara tsy Ambaka)

PSD (nitranga in-3) : Ary moa va tsy efa “slogan”-ny PSD fahiny indrindra no hoe “asa fa tsy kabary”! Ny

“asa” ary izany eto dia efa ny fitantanana ny raharahan’ny repoblika malagasy indrindra izay nobodoan-dry zareo rehefa nahankin’ny mpanjanaka frantsay taminy (Sarasara tsy Ambaka)

asandratry (nitranga in-4) : Ankehitriny dia toa mirentirenty fatratra ny maro amin-dry zareo satria

asandratry ny Vazaha noho ny antony manokana mifandray amin’ny fisafotofotoan-kevitra sy ny fikorontanan’ny feon’ny fieritreretan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

dan (nitranga in-4) : A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Southeast Asia Program, Data Paper n° 68,

Ihaca – New York, Cornell University, 1967] ; Durdje Durasid, Rekonstruksi Bahasa Proto Barito : Fonologi dan daftar kata (Sarasara tsy Ambaka)

identity (nitranga in-33) : Mbola ny Merina ihany koa ireo navahan’ny Padesm/FTMK (Firaisan’ny Tanindrana sy ny Mainty enin-dreny ary ny karazany rehetra eto Madagasikara)3 ho tsy mahazo mandray anjara tao amin’io antoko-fikambanana io raha tsy hoe 1 Ary noho izany indrindra koa ary no mahatonga ahy minia indraindray mampiasa etoana voambolana avy amin’ny teny anglisy izay “iraisam-pirenena” kokoa alohan’ny frantsay mahaza-dratsy ny maro amintsika (“identity” ary ohatra alohan’ny hoe “identité”), raha toa ka tsy manembana... (Sarasara tsy Ambaka)
indonesia (nitranga in-18) : Ny tena mavesa-danja indrindra momba an’io amiko dia ny fahatongavan’i Muhamad Yamin

tamin’ny taona 1960 nitarika delegasiona indonesia mba iarahaba ny “fahaleovantenantsika" (Sarasara tsy Ambaka)

lokon'i (nitranga in-2) : Tamin'ny andron-dRadama, ny fomba anazavana an'izany dia hoe ny mena lokon'i Manjakatsiroa ary ny fotsy lokon'i

Kelimalaza ary ny fitandremana ny hasin'ireo sampy roa ireo no antoka miaro ny fijoroan'ny fanjakana merina (Sarasara tsy Ambaka)

politique (nitranga in-5) : Hita

1 Nanomboka tamin’ny La langue malgache et les origines malgaches, 1928-29, ka hatramin’ny Histoire politique et religieuse des Malgaches, 1955, rehefa nandalo tamin’ny Le Bouddhisme malgache ou la civilisation malgache, 1939 sy ny Dictionnaire étymologique de la langue malgache, 1951-1953 (Sarasara tsy Ambaka)

Babyloniana (nitranga in-2) : Ramadan

Ivelan’izany moa dia mazava fa lova avy amin’ireo Babyloniana ireo anarana zodiaka ireo ary efa nandalo tamin’ny kolontsaina grika vao tena naniry faka tamin’ny fisainana arabo (Sarasara tsy Ambaka)

marolahinandriamary (nitranga in-2) : Ny antony dia satria tsy misy afatsy ny andriana tampony teo amin’ireo faritany nanoa no

natao andriamasinavalona (ary ny tany Imamo moa izany dia natao iray karazana amin’ny zazamarolahy, izany hoe ny marolahinandriamary!) kanefa kosa ireo andriana manaraka rehetra, izay indraindray anefa mbola nitohy nitana menakely dia tsy nomena toerana mazava (Sarasara tsy Ambaka)

MERINA (nitranga in-6) : Inona marina no atao hoe “merina” ary nahoana? Ny valiny amiko dia tsy miankina loatra

amin’ny safidin’ny tsirairay fa kosa ny fampianarana azo raisina avy amin’ny tantara sy ny 1 Ireto avy ireo fepetra ireo : -- a) Ny fanekena avy hatrany fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ny FIRENENA MERINA ary adidy masin'ny Merina rehetra no miaro an'izany (Sarasara tsy Ambaka)

iaraha-manaiky (nitranga in-8) : Mazava ho azy anefa fa anganom-pivavahana tsotra izao ireo rehetra ireo ary na ireo rabina sy pasitera ary pretra moderina aza dia tsy misy intsony angamba sahy milaza ny tokony handraisana azy ara-bakiteny, raha tsy hoe angaha ho an’ireo miafinafina any amin’ny “secte” tsy fantatra loatra any ho any ka mbola mino koa fa tsy boribory ny tany fa fisaka; ny masoandro no manodidina ny tany ary atsy ho atsy dia tsy maintsy ho tonga ny Armagedona hanapotika an’izao tontolo izao ka aoka isika hibebak... (Sarasara tsy Ambaka)
Orang (nitranga in-9) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
homanista (nitranga in-2) : Diop (sy Senghor, mpanandratra tanteraka koa ny kolontsaina grika

tranainy sy latina – izay tsy nitsahatra nampianarina ny teniny isany avy tany Senegal! –, noho ny fisolelafana vazaha sy ny faniriana hiseho toy ny tena “homanista klasika” angaha!) io (Sarasara tsy Ambaka)

mampitady (nitranga in-2) : Noho ny kisendrasendra, ary koa ny fandrosoan’ny toekarenany

ankehitriny (ka mampitady azy “débouché” sy “champ d’expansion” vaovao!) dia ireo Melayu Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 102 avy any Malaysia no nanomboka nifandray tanana amintsika indray (Sarasara tsy Ambaka)

alliance (nitranga in-3) : Ny antony anefa amiko dia tsy hoe noho ny faniriana loatra hanao “alliance” aminy

mba ahazoana azy hiaraka amintsika manoloana ny tanindrana fa kosa ny tsy maintsy hiheverana hatrany ny fisian-dry zareo amin’ny asa fanarenana an’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

Grandidier (nitranga in-8) : Grandidier, Collection

des ouvrages anciens concernant Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

puissance (nitranga in-2) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

tonon-taona (nitranga in-3) : Ny mba tiako asongadina dia angamba tsy tokony hafantoka amin'ny maha androm-piravoravoana azy fotsiny ny

Fandroana, fa fanombatombanana koa ny toetoetran'ny tontolo iainana, noho ny tonon-taona misy azy (Sarasara tsy Ambaka)

Rakarabo (nitranga in-2) : - Andriambelomasina - Rabodonandrianamboimena - Andrianjafy - Ramanantenasoa - Andrianampoinimerina 8/ Ambohidrapeto 3/ Ambohidratrimo - Rapeto - Ratrimobemihisatra - Renilambo - Ramorabe sy Andriamananimerina - Ratavy - Rabehety 9/ Antsahadinta - Rambolamasoandro renin-dRadama1 - Andriamangarira 4/ Ambohitrabiby - Ramananimerina - Rabiby - Andrianamboatsimarofy - Randapavola - Rakarabo - Ralambo - Rakarabo - Rabehavina - Razafimanjaka - Andriantompokoindrindra 10/ Ilafy - Andrianavalonimerina ... (Sarasara tsy Ambaka)
Gallieni (nitranga in-3) : Ary fantatra ary fa izany indrindra no

hataon’ny Vazaha, nanomboka tamin’ny fitondran’i Gallieni (Sarasara tsy Ambaka)

bantou (nitranga in-5) : Tsy taranak’ireo razambentsika

manokana nasinintsika toy ny andriamanitra izany isika fa vokatry ny fifangaroan’ny “bantou”, ny “maley”, ny “zavaney”, ny “indo-melaneziana”, ny “arabo”, ary angamba koa hoy ny sasany, ny jiosy, ny karana, ny “indo-bodista”, ny “fenisiana”, ny “edomita”, sy ny maro hafa rehetra tsy ho voatanisa (Sarasara tsy Ambaka)

vidiana (nitranga in-2) : Tsy

azony atambatra mivantana amin’i Jermania intsony kanefa kosa azony “vidiana” tsikelikely indray hiverina eo ampelantanany! Resaka hafa farany, mahatsiaro ilay vaovao navoakan’ny FNM tamin’ny 5/12 teo aho momba ny “Fanjakan’ny Sakalavan’i Menabe” (Sarasara tsy Ambaka)

monument (nitranga in-3) : I Srivijaya koa ohatra no nanangana ny “candi” na tempoly-fasan'andrian’i Borobudur any Jawa, izay

ekena fa “monument bouddhiste” lehibe indrindra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

nantsoina (nitranga in-18) : Taty aoriana ry

zareo dia tafavory tao amin’izay nantsoina indrindra hoe “firenena merina” na ambaniandro, ka nofehezin’ny Fanjakana tokana nanomboka tamin’ny andron’Andrianampoinimerina (Sarasara tsy Ambaka)

faha-16 (nitranga in-11) : d) Ho an’ny mpandinika ny tantara, ny Melayu dia ireo olon’i Srivijaya sy ny mpandova azy

mivantana, alohan’ny taonjato faha-16 eo ho eo (Sarasara tsy Ambaka)

faha-15 (nitranga in-7) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 13

[Imerina, faha-15 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra indray! Miala tsiny fa somary tara kely ny valiny kanefa aleho hono tara toy izay tsy tonga mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

faha-13 (nitranga in-8) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 7

[Imerina, faha-13 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra! Mba ahafahana mahafantatra ny tena tantaran’ny “fitodian”’ny Merina miantsinanana1 dia tsara angamba aloha ny ampahatsiahivina kely hoe toy ny ahoana ny tantaran’ny “fampiraisana” na “fampitovizana” ny fitenintsika amin’ireo fiteny nusantara hafa (Sarasara tsy Ambaka)

faha-11 (nitranga in-3) : 1 Ampaira an-dranomasina niseho tany Sumatera indrindra tamin'ny taonjato faha-7 ary tsy rava raha tsy tamin'ny

taonjato faha-13 rehefa nanomboka nikororosa tsikelikely hatramin'ny taonjato faha-11 (Sarasara tsy Ambaka)

faha-10 (nitranga in-2) : Moa va tsy efa hatramin’ny taonjato faha-17 (ary tsy ferana ny talohan’izany!)

no nisy Merina maro lasa tany amin’ny “varo-tsy-mifody” tany anindrana! Ka ny hany fanamelohana azon’ireo atao angaha dia ny hoe ny razanareo “melayu” no nanomboka nanondrana andevo afrikana hatrany Tsina talohan’ny taonjato faha-10 (Sarasara tsy Ambaka)

faha-19 (nitranga in-33) : 2 Teo

amin’ireo tanora tia-tanindrazana filipina nandritra ny taompolo (“décennie”) 30 sy 40 mantsy dia nanana toerana lehibe tokoa ny fiheverana ny tantaran’ny Merina noho ny hakingan’ny razantsika miantsambo fahiny sy ny asa vitan’ny Fanjakana Merina tamin’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

faha-18 (nitranga in-13) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 17

[Imerina, faha-18 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra indray ! Namaky ilay taratasin’i Jonah farany aho momba ny dikany omena ny teny hoe “merina”, “imerina”, “nusantara”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

sondrena (nitranga in-2) : Ka heveriko ary fa tsy hoe sanatria akory

tsy miraharaha intsony ny resaka mikasika ny fanarenana tanindrazana isika fa kosa samy sondrena kely fotsiny mandra-piandry ny “occasion” hisian’ny ventin-dresaka mendrika ny hiaraha-mandinika indray (Sarasara tsy Ambaka)

tsalo (nitranga in-5) : Samy “tsalo” tsy misy hitokisany na hananany haja amin’ny maha merina azy ary iriany ho

ringana tsotra izao satria na ny mijery ny endriny fotsiny ihany aza dia efa mampivonto fialonana ny fony (Sarasara tsy Ambaka)

South (nitranga in-2) : Ho an’ireo Vazaha (sy ry zareo Tsina rahateo koa

amin’ny hoe Nanyang!) mantsy ny “South Sea” dia tanin’ny fiainana mora, honenan’ny vehivavy manara-potsiny ny vahiny te hanararaotra, araka ny fampisehoana indrindra ireo vahine6 Polynesia (Sarasara tsy Ambaka)

iafarany (nitranga in-3) : Raha toa ary ka tsy hoe mitetika tokoa ny

hampiray hatrany ny Merina amin'ireo mpiara-monina milofo hanapotika azy ireo (satria moa tsy maintsy ho izany tokoa no iafarany raha tsy miaro-tena ny Merina!) dia tsy misy antony na kely aza tokony hitazomana an'io loko maitso io eo amin'ny saina merina » (Sarasara tsy Ambaka)

enin-toko (nitranga in-3) : 2 1 Teto Imerina ary, tamin’ny taonjato faha-19 dia noheverin’ny sasany fa izany tendrombohitra izany dia i Ambondrombe, kanefa talohan’io dia toa Ankaratra na koa Andringitra avaratra (voalaza fa saro-javatra!) no voatondro mahazatra indrindra! 2 Toy apostoly 12, ny isan’ny ora ao amin’ny andro, ary hatramin’ny kintana 12 eo amin’ny sainan’i Eropa! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 208 Ka ho antsika ary, ny fanontaniana mipetraka dia hoe, nahoana no manan-danja lehibe t... (Sarasara tsy Ambaka)
Komoro (nitranga in-6) : Moa va tsy efa

lasan-dry zareo tanteraka ankehitriny ny vondronosy Komoro izay azo hinoana anefa fa ny olona nusantara no nanorim-ponenana tao voalohany? Ary toy izany koa, ny mainty no efa nandova ankehitriny ny Vazaha any Seychelles, ary angamba koa rahampitso, any La Réunion (Sarasara tsy Ambaka)

austronesischen (nitranga in-2) : 1 Vergleichende Lautlehre des austronesischen Wortschatzes (Sarasara tsy Ambaka)
fahamendrehany (nitranga in-2) : Ka teo imasontsika dia lasa toy ny tsinontsinona izay azo lazaina rehetra izao fa “gasy”! Fahiny,

ny hany fomba natao modely na filamatra dia ny fomban-drazana izay eken’ny rehetra ny fahamendrehany sy ny “fahamasinany” (Sarasara tsy Ambaka)

kolontsain-tsika (nitranga in-8) : Ary mbola

tsaratsara kokoa indray moa izany raha toa ka misy olona afaka manazava fa tsy “kisendrasendra” akory no mahatonga an’izany fa tena karazan’ny kolontsain-tsika tanteraka koa io (Sarasara tsy Ambaka)

fahatsiarovantenantsika (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 40

Ka raha toy izany ary dia tsy misy tokoa afatsy ny fiverenan’ny fahatsiarovantenantsika momba ny maha-tena isika nentin-drazana no hahafahana manova izany (Sarasara tsy Ambaka)

tentrombohitra (nitranga in-4) : Rehefa

halalinina tokoa anefa ny raharaha dia miseho ihany fa feno lavadavaka izany ilay tentrombohitra ary toa boboka mihitsy aza angaha ny atiny (Sarasara tsy Ambaka)

hanararaotana (nitranga in-2) : Mandra-pahazoana porofo mivaingana ary fa ny soan’ny firenena

Merina tokoa no tena tanjon-dry zareo dia manana adidy ho mahana hatrany aminy isika! Izany hoe ny tokony ho tetikadintsika dia ny hanararaotana ny fisian-dry zareo fotsiny mba hivondronana sy hanaparitahana ny hevintsika (Sarasara tsy Ambaka)

hanarenana (nitranga in-5) : Raha tsy

izany dia tena maimay foana tamin’ny tsy antony tokoa io ka ny vola hanarenana azy aza dia mbola harena atsipy any amabaravarankely indray (Sarasara tsy Ambaka)

dieux (nitranga in-3) : Lyall tamin’ny taona 1829, araka

ny fitateran’ity masoivoho anglisy : « Les Malgaches [fomba fitenin’i Lyall io, angamba noho ny fandikan-teny avy amin-dRavarika] ont autant de foi dans les dieux de leur pays et leur ‘skid’ que les Blancs dans leur Dieu et leur religion (Sarasara tsy Ambaka)

izao: (nitranga in-8) : 3 Raha fintinina atao indray mibango ny heviny

dia toy izao: na dia eo aza ny fifandraisana maro hita eo amin’ny tenintsika sy ireo teny melayupolynesia hafa, ny tena loharano nipoiran’ny firenentsika dia izany “firenena bodista” tranainy mampiasa teny sanskreta izany (Sarasara tsy Ambaka)

isika: (nitranga in-2) : Ho azy anefa dia

noheveriny toy ny tsinontsinona avy hatrany isika: natao “sinibe” fangalana andevo aloha Imerina raha mbola tsy nisy akory ny fifandraisana mivantana dia avy eo nentina toy ny fahavalo ho potehina tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

Muhamad (nitranga in-2) : Ny tena mavesa-danja indrindra momba an’io amiko dia ny fahatongavan’i Muhamad Yamin

tamin’ny taona 1960 nitarika delegasiona indonesia mba iarahaba ny “fahaleovantenantsika" (Sarasara tsy Ambaka)

nentin-drazan-dry (nitranga in-2) : 1 Izay fantatra rahateo koa moa izany fa tototry ny fanao nentin-drazan-dry zareo manokana (Sarasara tsy Ambaka)
ambonin'ny (nitranga in-2) : Na inona ary izany na inona fironan'ny sainy na finoany izy tenany manokana eo amin'ny lafiny ideolojika,

filozofika, na koa ara-pivavahana dia tsy ataony eo ambonin'ny maha merina azy mihitsy izany (Sarasara tsy Ambaka)

praiministra (nitranga in-5) : Tsy midika anefa akory izany fa, sanatria “ho esorina” eo amin’ireo tena mpandova azy mivantana ireo vakoka ireo fa kosa, noho ny fiheverana fa olom-pirenena merina nitana toerana lehibe tamin’ny tantara iombonana ireo praiministra fahiny ireo dia tsy maintsy mba mampiseho firaisankina (na dia hoe amin’ny fomba simbolika fotsiny ihany aza, raha toa ka – araka ny riheverako! – miavona ry zareo fa hoe vitany samy irery hono ny azy!) ny Merina hafa rehetra, ary tokony ho voalohany amin’izany indri... (Sarasara tsy Ambaka)
potiky (nitranga in-2) : Mba jereo fotsiny anie no niafaran’ny zava-boahary e! Marina fa eo koa izany ny “fandrosoana” ara-teknika kanefa tsy tena novidiana faran’izay lafo va izany? Ary ahoana amin’ireo firenena aman-jatony (raha tsy aman’arivony!) potiky ry zareo tanteraka! Sady izay moa izany araka ny efa nolazaiko kely teny ihany, manaraka an-dry zareo Amerindia angamba dia ny olona Nusantara no nahita faisana be indrindra noho ny fanjakazakan’ny Vazaha! Hany ka, raha manaiky lembenana eo anoloan’ny fijery vazaha o... (Sarasara tsy Ambaka)
tant (nitranga in-3) : Ka eto dia mba avelao kely aho hitsongo ny efa voasoratro

ao amin’ny Valin-Kitsaka ! (ary miala tsiny hatrany koa noho izy ity amin’ny teny faratay!): Les Merina eux-mêmes sont alors loin d’en être conscients mais, tout bien considéré, leur banale tête de “tsalo” représente tout simplement un chef-d’oeuvre historique! C’est comme si celle-ci résultait en effet d’une véritable construction, tant elle a été volontairement préservée contre d’innombrables difficultés sur une très longue période (Sarasara tsy Ambaka)

study (nitranga in-2) : Ray, A comparative study of the

Melanesian island language, Cambridge UP, 1926; S (Sarasara tsy Ambaka)

ireto: (nitranga in-5) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

l'Afrique (nitranga in-2) : 2 Cheikh Anta Diop, Nations nègres et culture – De l'antiquité nègre égyptienne aux problèmes culturels de

l'Afrique noire d'aujourd'hui (Sarasara tsy Ambaka)

que (nitranga in-31) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

Mediteranea (nitranga in-2) : Avy eo anefa

izany dia ny Egypsiana indray no nampianatra ireo firenena manodidina ny ranomasina Mediteranea manontolo, izany hoe indrindra indrindra ireo Vazaha izay taty aoriana dia lasa nianaran’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

Ferrand (nitranga in-5) : Ferrand, “L'origine africaine des Malgaches [Ny Mainty io!]”, Journal Asiatique, 1908, p (Sarasara tsy Ambaka)
hisolotena (nitranga in-3) : Ny fihamboana ho “merina” dia fomba hanambarana fotsiny fa tsy afaka hisolotena

ny merina rehetra isika (io ilay tetika mahazatra i-“délégitimer”-na!) satria misy koa ny merina mpankasitraka ny (Sarasara tsy Ambaka)

hampiarana (nitranga in-2) : Raha mandaitra ary ny resaka, ny tsy maintsy ho vokany avy hatrany ohatra momba antsika dia ho voarara angamba ny 99 % ny soratra frantsay momba ny tantaran’ny fifandraisantsika taminy ! Ny olana dia ho faran’izay sarotra ny hampiarana ilay lalana satria raha ny karazana “kolonialisma” rehetra tokoa no henjehina dia angamba ny tantaran’ny firenen-drehetra mihity no ho voarara, ary mba ho ao anatin'izany kely koa ny antsika !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 158 fanipa... (Sarasara tsy Ambaka)
Ambohimanoa (nitranga in-2) : Efa azo ny ny zokimbohitra rehetra; efa niala tamy ny

Andriamanelo ny Vazimba, dia ny itoerany Vazimba no sosohany Hova maka itoerana, dia mitoetra amy ny avo ny olona fah’izany: hatrany Angavoatsinanana, hatr’any Ambohitsitakatra avaratra, hatrany Andringitra andrefan’Ankaratra, hatr’any Ambohimanoa andrefana, hatrany Ankaratra atsimo: azy daholo, itoerany ny raza’ny sy ny hava’ny : “Atao ko i Merina ambaniandro ity, hoy Ralambo (Sarasara tsy Ambaka)

ihitatra (nitranga in-2) : Ny tena loza anefa, vetivety foana dia tsy nijanona amin’ny fomba fiteny mavesatra lasa

feno fiatsaram-belatsihy fotsiny ny “political correctness” mba ihitatra koa amin’ny fomba fisainana sy ny fiainana rehetra eo anivon’ny fiaraha-monina (Sarasara tsy Ambaka)

hihevi-tena (nitranga in-2) : Tsy afaka ny hihevi-tena ho andriana aho satria tsy mahalala tantara momba an’izany (efa hatramin’Andrianampoinimerina no tsy nanana andriana manokana intsony Imamo ary ireo andriany dia “voatelina” ho lasa andriana merina!) kanefa koa tsy mahatsiaro-tena ho “hova” velively! Ny hany fantatro dia terak’Imamo aho ary Merina iringiriny, taranaky ny mpiantsambo nusantara saropiaro amin’ny firazanany sy ny maha-izy zy nentin-drazany manokana hatramin’ny fahagolan-tany! Io no hany reharehako fa tsy n... (Sarasara tsy Ambaka)
quo (nitranga in-3) : Ka mba ahafahana miaro ny statu quo sy ny fahefana efa azony ary

dia tsy maintsy mahita “prétexte” mba hanipahana antsika mora fotsiny izy, izany hoe i- “délégitimer”-na antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Maanyan (nitranga in-2) : , Struktur Bahasa Maanyan, Banjarmasin : Proyek Penilitian Bahasa dan Sastra Indonesia, 1979 sy

R (Sarasara tsy Ambaka)

mifampitaratra (nitranga in-2) : Izany hoe tsy mifanohitra velively akory fa tena mifampitohy sy

mifampitaratra tanteraka ny kolonialisma sy ny antirasisma (Sarasara tsy Ambaka)

hampiarina (nitranga in-5) : Tsy tsangan-kevitra mbola mila ho dinihina izany ny

faniriana hampiarina ny firenena merina fa fitakiana zo tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

fampiasa (nitranga in-9) : 2 Anaran-tany raisina avy amin’ny fampiasa eo anivon’ireo fikambanana iraisam-pirenena, izay fantatra fa

miankina indrindra indrindra amin’ny fanao amin’ny teny anglisy (Sarasara tsy Ambaka)

apport (nitranga in-4) : Ka ny ala-olana ary izany sisa ho an-dry

zareo dia ny “hampilentehana” ny Merina ao anatin’ny fitambaram-be “malagasy” tsy ankanavaka eo an-daniny, ary ny fampitomboana hatrany koa ny lanjan’ny “apport bantu” tamin’ny fiforonan’ny teny sy ny kolontsaina “malagasy” eo ankilany (Sarasara tsy Ambaka)

Padesm (nitranga in-8) : Nandamokany anefa moa izany ary ny saina noraisin'ireo Padesm nomen'ny Vazaha fitondrana

tamin'ny 1958 dia ny maitso-fotsy-mena (Sarasara tsy Ambaka)

hampihenana (nitranga in-2) : Ka raha izany, ny mamaritra ny tena “firenena merina” amiko dia maika kokoa noho ny

“faritanin’Imerina” izay tsy maintsy efa hifampizarana amin’ireo Mainty rahateo, ary tsy ferana ireo tena vahiny efa niorim-paka ka mety ho tsy azo ongotana tanteraka intsony na dia tsy maintsy atao ihany aza ny fomba hampihenana lanja azy amin’ny fanesorana eo am-pelantanany ny toerana “stratégique” rehetra, indrindra moa ara-tantara sy ara-kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

1993 (nitranga in-5) : Hany ka lasa mihitsy ny eritreritro,

na izao aza dia tokony efa hivonona sahady amin’izany isika, amin’ny alalan’ny fitakiana “fanenken-keloka” sy “fialantsiny” avy amin-dry zareo ohatra, sahala amin’ny efa azon’ireo havana Maoli (Hawai’i) indrindra manoloana ny fitondrana amerikana tamin’ny taona 1993 noho ny famotehana tsy an-drariry ny fanjakan’i Hawai’i zato taona teo aloha (Sarasara tsy Ambaka)

1992 (nitranga in-4) : Graf, Der Holocaust Schwindel, 1992 (fanafohezana frantsay: L’holocauste au scanner);

ary indrindra indrindra ireo soratry R (Sarasara tsy Ambaka)

1994 (nitranga in-4) : Ny lisitra vaovao

kokoa azo ampiasaina, miaraka amin’ny bibliografian’ny fikarohana hatramin’ny taona 1994 dia azo jerena ao amin’ny D (Sarasara tsy Ambaka)

1997 (nitranga in-33) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

1996 (nitranga in-2) : Dallas: SIL, 1996 (Sarasara tsy Ambaka)
an-tsaiko (nitranga in-5) : Mandra-pihandry anefa dia tsy maintsy karohina koa izay fomba mety iarovana an’Anatirova

amin’ireo mpanazimbazimba rehetra, na ireo mpisompatra manohy ny asany izany, na ireo mpanapotika noho ny antony “maizina” (ireo mpanao “fanafody” no ao an-tsaiko amin’izany!), na ireo mpanao politika mitady hanararaotra (hanao “recupération”!) noho ny tombontsoany manokana (Sarasara tsy Ambaka)

1998 (nitranga in-14) : Ary enga anie mba ny taona 1998 no ahitana indray ny fiverenan’ny

fahaleovantenan’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

ilain-dry (nitranga in-2) : Sady izay rahateo moa ilain-dry zareo koa ny ho afaka

mitaky an’i Elsass sy Lothringen avaratra izay raha manaraka ny tsangan-kevitra jerman sy ny lovan’ny tantara dia tokony hiray amin’i Jermania tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

Wasp (nitranga in-2) : Ary toy izany tanteraka koa ireo fanehoana karazana

mozika na hairaha manokana rehetra: ny country dia mozikan’ny Wasp amerikana nolovaina tamin’ireo mpiavy airisy sy firenena eropeana hafa, toy ny maha mozikan’ny mainty hoditra ny jazz sy ny rap (izay tsoriko kosa anefa eto fa tena ambaniako tanteraka!), ny maha dihy sy mozikan’ny rom espaniola ny flamenco, na ny maha merina ny dihy soroka (Sarasara tsy Ambaka)

asiatika (nitranga in-14) : Ka noho izany dia natambany amin’ny filazana hoe “austrien” na “austric”

(“austrisch”) ny fianakavian-pitenin-dry zareo Mon-khmer2 sy ny “melayu-polynesia”, fiantso izay tiany nosoloina indrindra koa amin’ny hoe “austronesia” (nosy tatsimo) vao noforoniny (miaraka amin’ny “austro-asiatic” na “asiatika tatsimo” hilazana ny “mon-khmer”!) (Sarasara tsy Ambaka)

maha-andriamanitra (nitranga in-2) : Ka raha izany, ny hany maha-“andriamanitra” azy ireo dia ny toerany sy ny andraikitra

omena azy : raiamandreny natao hisolo-tena ny fireneny manontolo ry zareo, na ny vahoaka mpiara-belona izany na ny razana efa nodimandry na ireo taranaka ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

alain-tahaka (nitranga in-3) : Raha andramana fintinina ary ny fiheverana, ary alain-tahaka hatramin’ny tokony ho fomba fitenin-dry zareo momba an’izany dia mety ho toy izao angaha ny endriny: Ny hoe Merina (hoy ry zareo) dia tsy inona akory fa “tribu” iray anisan’ireo taranaky ny “proto-malagasy” fotsiny ihany (raisina avy hatrany toy ny efa mitaratra sahady ny “firenena malagasy” ankehitriny!), izay efa hatrany ampiandohana no vokatry ny fifangaroan’ny mpiavy “aostroneziana” sy ny bantou tany amin’ny morontsiraky Afrika, a... (Sarasara tsy Ambaka)
religieux" (nitranga in-2) : Dahl "Quelques étymologies du domaine

religieux", Bulletin de l'Académie Malgache, XXII, 1939, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Journal (nitranga in-11) : 213-263 sy 1-35], ary vao

hatramin’ny taona 1965 no tena nampiasain'ireo mpanoratra Tandrefana, taorian’ny nivoahan’ny tatitry Isodore Dyen (“A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages”, Supplement to International Journal of American Linguistics, vol (Sarasara tsy Ambaka)

nombre (nitranga in-3) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

hatramin'ny (nitranga in-14) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
lah (nitranga in-2) : “Ny filazana hoe ‘malagasy’, Feon'ny Merina, lah (Sarasara tsy Ambaka)
customs (nitranga in-2) : Sibree, "Ressemblances between malagasy words and customs and those of Western

Polynesia", Antananarivo Annual, II, 1882, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

hanaja (nitranga in-2) : Hany ka ho ahy ohatra, ny zanaky ny tena merina teraka sy mipetraka any Amerika ary miaina andavanandro sahala amin’ny Amerikana kanefa notaizana mba hanaja hatrany koa ny maha-merina azy dia mbola merina lavitra kokoa indray noho ilay tantsaha “gasy sadasada” be kabary miaina any Ambohitrondrana! Hany ka ny antenaiko dia hoe, any aoriana any, ara-panahy sy ara-pirazanana, ilay “teknisiana kosmonoty” merina miasa eny amin’ny planety mars dia mbola hitaratra tanteraka ireo razany namakivaky ny r... (Sarasara tsy Ambaka)
hitavanana (nitranga in-2) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

hanoharana (nitranga in-2) : Ivelan’izany dia fantatra koa fa ny hoe “masoandro” ho an’ny Ntaolo dia teny hanoharana hatrany

ny Andriamanjaka izay antsoina hoe “masoandro tsy roa fa tokana ihany” (Sarasara tsy Ambaka)

toe-javatra (nitranga in-12) : Ny

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 63 fandavana an’io toe-javatra io mantsy dia miafara tsotra izao amin’ny faniriana hanapotika ny tena merina mba ahatonga ny mponin’Imerina rehetra ho samy kiringa! (Toetra izay raha izany dia maneho tanteraka koa ny antsoina mahazatra hoe “lohan’andevo” tokoa!) (Sarasara tsy Ambaka)

naposaka (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 35

[Imerina, faha –16 Septambra 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray ny rehetra! Mba te-hiverina kely amin’ireo resaka sasany naposaka teto izay nisariko tokoa ny saiko aho kanefa tsy mbola afaka nivelatra momba an’izany (Sarasara tsy Ambaka)

fanoavana (nitranga in-6) : Ny loharanon’ny voninahitr’ireo mpanjaka ireo mantsy dia tsy misy afatsy ny

toky sy ny fanoavana avy amin’ny vahoakany (Sarasara tsy Ambaka)

naposaky (nitranga in-3) : Ary toa hoe tsy hevi-baovao akory io satria efa

naposaky Napoléon Bonaparte tamin’ny androny ary noraisin’ireo Jiosy sionista sasany koa tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-19 hananganana an’i “Israely vaovao” (Sarasara tsy Ambaka)

japan (nitranga in-2) : ANGLISY-AMERIKANA

(Iraisam-pirenena - Eran-tany) MELAYU-INDONESIA (Iraisam-pirenena - Nusantara) Araka ny filana manokana (tsina, japan, jerman, spaniol, hindi, thai, arabo, quechua, swahili, rusia, portugesy, kmaer, italia, tamil, korea, frantsay, sns (Sarasara tsy Ambaka)

fitovizan-tsaranga (nitranga in-3) : Ekena ny fitovizan-tsaranga manoloana ny lalana

iombonana kanefa tokony ho tsy azo lavina mihitsy ny zo maha-tompon-tany voalohany ny Merina, na dia hoe eo amin’ny fanehoana ny kolontsaina ihany aza (Sarasara tsy Ambaka)

karazam-poko (nitranga in-11) : Ny antony anefa dia tsy misy

afatsy ny fidadasiky ny tany ary iaraha-mahalala fa ireo “fitondrana” (“état”) roa ireo ankehitriny dia manao hatrany izay hanajana ny zo maha-izy azy avy ny karazam-poko sy firenena manokana mpikambana ao anatiny, ary indrindra moa ny an’ireo taranaky ny tena tompon-tany alohan’ny nahatongavan’ny mpiavy vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

teorana (nitranga in-2) : Hany ka na ny tokony iavahany na isarahany amin’ireo faritany “samy malagasy” hafa aza dia toa tsy misy antony loatra intsony! Ary ho antsika, inona tokoa moa no tokony mbola hiavonana indray amin’ny Sakalava sy ny Betsileo raha toa ka efa miaro amin’ny Manendy sy ny Tsiarondahy, izay fantatra fa efa avy amin’ny Sakalava sy ny Betsileo na tanindrana hafa rahateo koa, ny fianakaviantsika! Ka raha izany dia azo lazaina fa tena antoky ny fisian’ny firenena merina tsotra izao ankehitriny ny famikir... (Sarasara tsy Ambaka)
fanontoloana (nitranga in-3) : Hany ka azo lazaina mihitsy fa ny tena “kristiana” vaovao ankehitriny, mahazo ny sitraka sy telin’ireo manam-pahefana vazaha (na eo amin’ny sehatra politika izany na eo imason’ireo “avara-pi” isan-karazany mitantana ny “hevi-bahoaka” !) ary ekeny avy hatrany fa Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 223 Amin’ny filazana hafa, noho ny fahatongavan’ny “fanontoloana” (“globalizasiona”) indrindra dia manjary toa tsy “universal” loatra intsony ireo finoam-pivavahana afaka niseho ... (Sarasara tsy Ambaka)
toeran-kafa (nitranga in-12) : Ary fantatra fa toy izany rahateo koa moa ohatra

ny fanoherana ny svastika na « croix gammée » izay anisan’ny marika fandravahana nentin-drazana aryana indrindra, na dia fahita ihany koa aza any amin’ny toeran-kafa maro, ary indrindra moa izany Asia Atsinanana (sahala amin’i Indonesia ohatra izay miantso azy ankehitriny amin’ny anarana nolovaina tamin’ny teny tsina hoe banji) (Sarasara tsy Ambaka)

"hasina" (nitranga in-3) : 55-63) aho, manambara fa ny loharanon'ny "hasina" aminy

dia toa ny PNA *'at'ih na *kat'ih, midika hoe "fitiavana", "fihantrana", araka ny mbola asehon'ny teny maro toy ny melayu kasih, “fitiavana, fihantrana”, ny jawa, asih, tagalog kasi, "sakaiza tiana", makassar asi, "voninahitra", sns (Sarasara tsy Ambaka)

mpanompo-sampy (nitranga in-3) : 2 Satria tena ideolojia “révolutionnaire” mahaleotena tanteraka tokoa mantsy ny antirasisma, manana ny tantarany sy ny tanjony manokana, ny nofinofiny sy ny fampanantenany, ary hatramin’ny “devoliny” vao noforonon’ny filany izy tenany – toy ireo “mpanompo-sampy” nenjenhin’ireo monotheista ihany, satria hono araka ny fiheveran-dry zareo samy irery, mivavaka amin’ny devoly sy ny vato aman-kazo! Mazava avy hatrany mantsy izany fa tsy misy tokoa olona na fivavahana mihevitra fa ilay “sary” natao ha... (Sarasara tsy Ambaka)
naha-mpiantsambo (nitranga in-2) : Amin’ny filazana

hafa, tsy marina velively ny fiheverana naroson’ny “malgachisant” sasany fa hoe tsy niraharaha loatra ny tantarany hono ny Ntaolo ka izany no nahatonga antsika tsy hanana fahatsiarovana manokana momba ny fotoana mbola naha-mpiantsambo ny razantsika, na koa ny fiainan-dry zareo tamin’izy nitoetra tany anindran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

Madagascar: (nitranga in-2) : Hany ka ny mamaky ny lohan-dry zareo indray aza izany dia ny fikarohana “porofo” fa tsy mpiavy velively

akory fa kosa tena teratany any AAA ary mpandova mivantana ny Pithecanthropus niaina indrindra tany Jawa ireo razambe nusantara!… 1 In “Le peuplement de Madagascar: thèses en présence”, Relations historiques à travers l'Océan Indien, Unesco, 1980, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

imperialista (nitranga in-3) : 1 Miharihary eto ny fisian’ny azo lazaina fa karazana tetika “imperialista” arahin’ny fitondrana any Malaysia (ary

tsy ferana izay mbola ho asehon’i Indonesia sy ny firenena nusantara hafa afaka manao toy izany amin’ny hoavy!) izay tarika ny hanararaotra ny hetahetan-tsika hamelombolo indray ny fihavanana nentin-drazana mba ahazoana mora fotsiny “client” sy “mpanotrona” vaovao, na inona firazanany marina sy fiaviany, na toy ny ahoana mety ho endriny (Sarasara tsy Ambaka)

Jakarta (nitranga in-4) : “Jaman Kuno”, Sejarah Nasional Indonesia II, Jakarta : Balai Pustaka, 1977 ; Nia

Kurnia Sholifat Irfan, Kerajaan Sriwijaya, Jakarta : Girimukti Pasaka, 1983 (Sarasara tsy Ambaka)

Malzac (nitranga in-3) : Malzac, "Philologie comparée du malgache", Bulletin de l’Académie Malgache, VIII, 1910, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
universelle (nitranga in-5) : “fiangonana”!

Eglizy manokana, mitaratra sy manohy amin’ny fomba hafa ny “reniny universelle” izay nolovainy avy hatrany amin’ny efa naha “vavimatoany” azy indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

hampitsanga-menatra (nitranga in-3) : Na izany aza anefa dia aseho toy ny “devoly” lavitra noho ireo sosialista sy komonista foana ireo fasista ! Satria nahoana ? Normal tokoa ve izany ? Fa ny tena mahagaga ary dia na ny valin’io fanontaniana io aza dia tsy fantatra mazava akory !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 154 hoe olon-tsy vanona “rasista” hono! Hany ka hatramin’izao ary dia tsy mbola hevitra nifampidinihana mazava mihitsy ny antirasisma ary amin’ny alalan’ny fampitahorana fotsiny ihany (raha tsy “... (Sarasara tsy Ambaka)
Cambridge (nitranga in-5) : Ray, A comparative study of the

Melanesian island language, Cambridge UP, 1926; S (Sarasara tsy Ambaka)

Indo-eropeana (nitranga in-2) : Ny soson-kevitra toa mitombina indrindra angamba anefa dia ny

fiheverana fa, na dia tsy voatery ho “homogène” ara-pirazanana tokoa aza ireo “Indo-eropeana” voalohany ireo dia tsy maintsy tena fotsy hoditra ary ny ankamaroan-dry zareo (na ny filohany hoy ny sasany !) dia karazan’olona mavo na mena volo ary mazava voamaso (Sarasara tsy Ambaka)

National (nitranga in-6) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

Abrahama (nitranga in-3) : Iaraha-mahalala ary fa ny firenena nahitana voalohany ny monotheisma tany amin-dry zareo

Tandrefana dia ny Jiosy, 4000 na 3500 taona lasa izay, nanomboka tamin’i Abrahama (Sarasara tsy Ambaka)

iombonan'ireo (nitranga in-2) : Ny

anarana hoe MERINA AMBANIANDRO, ary io irery ihany, no anarana iombonan'ireo mpiray rà rehetra ireo ka tsy azon'iza na iza atakalo na vingavingaina (Sarasara tsy Ambaka)

Praiministra (nitranga in-2) : Ary tsy vitan’izany

fa sady mpampanjaka andriana ry zareo no saika nandritra ny taonjato faha-19 manontolo dia avy aminy no nipoiran’ireo “mpitaiza andriana” (lasa Praiministra avy eo) nitondra ny fanjakana, ary farany, nanambady tsotra izao tamin’ny fomba ofisialy ny Andriamanjaka (Sarasara tsy Ambaka)

tompon-tany (nitranga in-11) : Ny antony anefa dia tsy misy

afatsy ny fidadasiky ny tany ary iaraha-mahalala fa ireo “fitondrana” (“état”) roa ireo ankehitriny dia manao hatrany izay hanajana ny zo maha-izy azy avy ny karazam-poko sy firenena manokana mpikambana ao anatiny, ary indrindra moa ny an’ireo taranaky ny tena tompon-tany alohan’ny nahatongavan’ny mpiavy vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

kung-fu (nitranga in-5) : Ny silat anefa moa dia mazava koa fa tsy mifankaiza amin’ny fomba fiady tsina toy

ny “kung-fu”, na ny marimarina kokoa, ny wushu (Sarasara tsy Ambaka)

Allah (nitranga in-3) : Ho an’ireo vahiny, ny Melayu dia olona donto tery saina sy mahery setra ary ho an’ireo Melayu

indray, ireo mpiavy Tsina sy India dia olon-tsy vanona mpanararao-paty no barbariana sy “kafiry” tsy mino an’i Allah rahateo fa ny vola ihany sisa no lasa nataony andriamanitra ivavahana (io ilay hoe “moneytheism”!) (Sarasara tsy Ambaka)

isankarazany (nitranga in-3) : Tsikaritra ihany mantsy fa manomboka amin’ny

Andriamanjaka ka hatramin’ny “hova” mitoetra amin’ny toerana ambany indrindra dia saiky misy lalana afaka mampihavana an-dry zareo foana, rehefa mandalo amin’ny fanelanelanana isankarazany (Sarasara tsy Ambaka)

nihena (nitranga in-2) : Vao

nanomboka anefa ny fanavaozana ny tafika ahatonga azy ho moderina dia mba nanomboka nihena avy hatrany koa ny lanjan-dry zareo teo amin’ny raharaham-panjakana (Sarasara tsy Ambaka)

Sea (nitranga in-3) : Ho an’ireo Vazaha (sy ry zareo Tsina rahateo koa

amin’ny hoe Nanyang!) mantsy ny “South Sea” dia tanin’ny fiainana mora, honenan’ny vehivavy manara-potsiny ny vahiny te hanararaotra, araka ny fampisehoana indrindra ireo vahine6 Polynesia (Sarasara tsy Ambaka)

Sem (nitranga in-4) : 2 Izany hoe ny Vazaha fotsy

hoditra dia taranak’i Jafeta (anarana midika hoe “mazava” na “mamirapiratra” angaha!), ny Jiosy sy ny Arabo dia taranak’i Sem ary ny Mainty (izay voaozona ary mitondra anarana midika indrindra hono hoe “kila” na “maizina”!) dia taranak’i Kham avy amin’i Kanaana (Sarasara tsy Ambaka)

ankamaroantsika (nitranga in-3) : Ary ny tena

loza dia toa efa fantatry ny ankamaroantsika ihany ny momba an’io (io ilay hoe “Ny mahavoa antsika gasy hany! (Sarasara tsy Ambaka)

anaram-poko (nitranga in-5) : Ary mbola izany

ihany koa moa no antony tsy anarahahako mihitsy ny fomba fiantso frantsay ny anaram-poko sy firenena vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

fahatsapan-tsika (nitranga in-2) : Kanefa na mety manitatra kely tokoa aza isika (noho ny tahotra, tsy hoe

manoloana loatra ny tena herin-dry zareo fa kosa ny tsy fahatokisan-tsika tena loatra intsony, ny fahatsapan-tsika fa tena miha-osa andro aman’alina izao isika!) dia toa sarotra no manda fa ry zareo betsileo ankehitriny no foko tsara toerana indrindra haka ny “lohany” eo amin’ny “samy malagasy”, ary indrindra moa rehefa lavo tanteraka tokoa ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

reine (nitranga in-3) : Manaraka izany moa, ho antsika dia tsy “palais de la reine” io ary tsy “patrimoine national” na

“patrimoine de l’humanité” natao hitavan’ny torista mandrakizay fa kosa lovan-drazana navelan’ny ntaolo merina anisan’ny masina sy sarobidy indrindra hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

hampitahana (nitranga in-2) : 2 Mariho fa manondro koa io fa mbola tena tsaroan’ny olona tsara tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 fa midika hoe “sambo” tokoa ny “fiara”! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 46 Izany hoe na ara-pirazanana, na ara-pomba na ara-piteny dia tsy misy ifandraisana amin’ireo mihitsy isika! Marina tokoa anefa fa na amin’ny teny inona na teny inona angamba dia mety ahitana voanteny mitovitovy endrika sy dika avokoa amin’izay hita ao amin’ny teny hafa tiana hampitahana azy re... (Sarasara tsy Ambaka)
nampidirana (nitranga in-5) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

niha (nitranga in-2) : )

Araka ny filana manokana (jawa, tagalog, sunda, ma’anyan, bisaya, bali, bugis, ilokano, ngaju, ulithi, kiribati, batak, ami, niha, ebon, samoa, tahiti, sns (Sarasara tsy Ambaka)

ahiako (nitranga in-6) : Sady izay ahiako fa, raha toa ka izay mety ho “saina iombonana”

no tonga dia asandratsika avy hatrany, mety ho lasa “faneva kely” manokana ao ambadika sisa ny saina tena merina (Sarasara tsy Ambaka)

tompon-tanindrazana (nitranga in-6) : Ary raha mbola ao Imerina ihany dia tokony tsy maintsy takiantsika

hatrany fa isika no tompon-tanindrazana voalohany ary tompon’ny anarana hoe “merina ambaniandro” ihany koa (Sarasara tsy Ambaka)

Marseillaise (nitranga in-2) : 3 Toy ny "accords du participe passé" amin'ny verba "avoir" sy ny "conjugaison" sasany ohatra! 4 Satria mantsy izany ny "Etat" frantsay dia tsy nitsahatra ny nanitatra ny fahefany hatramin'ny fotoana nipoirany arivo taona lasa eo ho eo izay, mitelina tsikelikely ireo foko sy firenena hafa manodidina ny faritanin'i Paris lasa foibe, tamin'ny alalan'ny fampielezana indrindra ny fiteniny! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 139 mametraka bokina fitsipi-pitenena1 iray miaraka... (Sarasara tsy Ambaka)
Pilipino (nitranga in-2) : Ny “Pilipino”

indray dia ireo “teratany” amin’ny ankapobeny, indrindra ireo mponin’ny tanan-dehibe somary safiotra na tsy fantampiaviana mazava loatra intsony ara-poko (Sarasara tsy Ambaka)

adidin'ny (nitranga in-2) : Ka

noho izany dia adidin'ny Merina rehetra no mitandrina hatrany ny firaisankinan'ny samy Merina (Sarasara tsy Ambaka)

ouvrages (nitranga in-4) : Grandidier, Collection

des ouvrages anciens concernant Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

du (nitranga in-54) : - Peuvent aussi en faire partie, après décision du comité de section, les sympathisants issus de toute autre origine (Sarasara tsy Ambaka)
fananganam-panjakana (nitranga in-2) : Izany hoe, ny

“famingavingana” (na “fanazimbazimbana”!) eto dia fomba hilazana fotsiny fa, alohan’ny nahatongavan’ny fahazavana (ny “sivilizasiona”!) nentin’ny fananganam-panjakana “historika” dia mbola “barbariana” tanteraka ny olona (Sarasara tsy Ambaka)

Indonesian (nitranga in-2) : Wolters, Early Indonesian Commerce : A Study of

the Origins of Srivijaya (Sarasara tsy Ambaka)

bien (nitranga in-11) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

Hainteny (nitranga in-2) : Tsy zohina amin-tsika intsony ny

hakanton’ny Hainteny sy ny ohabolana ary ny tsilalaon-teny sy ankamantatra teo amin’ny Ntaolo (Sarasara tsy Ambaka)

fampisarahana (nitranga in-3) : 55-95

4 Anisan’ny antony hilana indrindra koa ny fampisarahana ny fampianarana tantara eo amin’ny roa tonta (Sarasara tsy Ambaka)

awal (nitranga in-2) : Rabi el awal

al-mizan (adimizana) la balance 4 (Sarasara tsy Ambaka)

indo-aryana (nitranga in-2) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

coq (nitranga in-2) : Ka ny hamaranako ny resaka ary dia ity tenin’i Jean Cocteau ity : Qu’est-ce que la France, je

vous le demande? Un coq sur un fumier (Sarasara tsy Ambaka)

asehon'ny (nitranga in-3) : Ny maha-merina ny Merina dia asehon'ny tantaran-drazany sy ny fomba

amam-panao ary fiteny nolovaina tamin'ireo Razambe Merina (Sarasara tsy Ambaka)

ils (nitranga in-6) : Ils sont d’ordinaire bien faits, de belle taille et de forte corpulence, bons pour le

travail, bien que sous le rapport de la force, ils soient inférieurs aux Cafres; mais ils leur sont très supérieurs du point de vue de l’intelligence, de la capacité et du bon caractère » (Sarasara tsy Ambaka)

manuscrits (nitranga in-9) : Ary tsara ho marihina fa na

izy tenany aza dia tsy sahy nihambo ho tompon’ny soratra satria natolony toy ny boky “anonyme” ny Tantaran’ny Andriana (na ny marimarina kokoa : Documents historiques d’après les manuscrits malgaches, araka ny fanampin-dohateny napetrany indrindra!) (Sarasara tsy Ambaka)

Ireland (nitranga in-3) : Ka noho ny

fahitana ary fa io anaran-dry zareo hoe “Arya” io, izay mbola entin’ireo olona Iraniana (anarana avy amin’ny “Airyana” indrindra, toy ny hoe Alain/Alan ihany !) taranany hafa rahateo dia toa voatazona koa ao amin’ny hoe Ireland (“tanin’ny Ire na Aire” ; ao koa anefa ankehitriny no mihevitra fa teny proto-seltika hafa fiaviana no rakofan’io) no nahatonga avy eo ny fiheverana fa angamba ny tena anarana nentin’ireo razambe iombonan’ny “Indoeropeana” rehetra dia “Arya/Aryana” tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

nampirehareha (nitranga in-3) : Ny antony dia satria tamin’ny andron’ny

fanjanahantany dia mba fotaka sahala amintsika ihany ireo “melayu” ireo ka tsy afaka nampirehareha mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

AAA (nitranga in-63) : Tsy misy ho kinianina ny voalaza rehetra fa mba handramako hatevezina kely fotsiny

amin’ny fandraisana ohatra vitsivitsy amin’ny zava-misy ary “ambadiky” ny zorofirarazana (izany hoe Asia Atsimo-Atsinanana, izay hafohiziko hatrany amin’ny AAA fotsiny amin’ny manaraka) (Sarasara tsy Ambaka)

hatokisana (nitranga in-2) : Ary amin’izany ary dia tokony

handray andraikitra lehibe ireo nahavita fianarana ambony, izany hoe mahafantatra tsara koa ny fanao moderina sy momba ny vahiny aty ivelany ka afaka mijoro ho vavolombelona azo hatokisana fa mba mendrika koa ny antsika manokana (Sarasara tsy Ambaka)

nataon-dry (nitranga in-6) : Amin’ny fandinihanteny

(ary koa rakibolana!) rehetra nataon-dry zareo anefa (toy ny ao amin’ny rakibolan’i J (Sarasara tsy Ambaka)

peuplement (nitranga in-2) : Hany ka ny mamaky ny lohan-dry zareo indray aza izany dia ny fikarohana “porofo” fa tsy mpiavy velively

akory fa kosa tena teratany any AAA ary mpandova mivantana ny Pithecanthropus niaina indrindra tany Jawa ireo razambe nusantara!… 1 In “Le peuplement de Madagascar: thèses en présence”, Relations historiques à travers l'Océan Indien, Unesco, 1980, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

andriamanjakany (nitranga in-2) : Ary ho an’ny

fanjakana merina moa dia tena fetim-pirenena tanteraka koa io, fampahatsiahivana sy fanamafisana ny toky mampiray ny vahoaka amin’ny andriamanjakany izay “havaozina” amin’io fotoana io indrindra ny hasiny! Anjarantsika ary izany no mamaritra indray ny fomba tokony hankalazana tokoa ny Fandroana amin’ny hoavy manaraka (Sarasara tsy Ambaka)

Enindreny (nitranga in-4) : Ka rehefa tanteraka

(na farafaharatsiny, efa “an-dalana” sy tena mandroso!) izany dia mora fotsiny avy eo no manolotanana ireo “terak’Imerina” hafa, toy ireo Enindreny izay, dieny izao dia tokony ho amporisihana sy hampiana mba hanangana ny fikambanan-dry zareo samy irery (Sarasara tsy Ambaka)

mpiaramonina (nitranga in-2) : Maika rahateo fa nifindra monina lavitra aty

amina nosy manirery (no Imerina koa moa mbola toerana afovoan-tany mangatsiaka kokoa indray!) isika no lasa mpiaramonina amin’ny hafa fiaviana (Sarasara tsy Ambaka)

hebreo (nitranga in-8) : 11

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 8 nampandrosoany ny hevitra, izay nankasitrahan-dRadama koa, fa ny “ts” amin’ny tenintsika dia tokony ho soratana amin’ny “c” sahala amin’ny an’ny teny melayu (sy ny teny hebreo rahateo izay fantany koa) (Sarasara tsy Ambaka)

nationaliste (nitranga in-2) : Ary tsy mahagaga mihitsy koa raha toa ka ankehitriny, ny hany “ala-olana” tonga dia arosony manoloana ireo “immigrés” nanenika ny taniny dia ny “assimilation-intégration”! Ny ahatonga ireo Arabo sy Mainty na Asiana aman-tapitrisany maro ireo ho “frantsay” tanteraka, ary hatramin’ny firazanany rehefa mifanambady amin’ny zanaky ny “mpiavy tranainy” ry zareo! Hany ka indraindray any Frantsa dia ireo zanaky ny “immigrés” ireo indray no tena manao “surenchère nationaliste”, miseho ho “saro-piaro” fa... (Sarasara tsy Ambaka)
mivelombelona (nitranga in-2) : Ny hany niafaran-tsika ary dia

ny mivelombelona samy maka ho azy eny rehetra eny ihany, miara-manatrika amin’ny tanana miravoravo ny fahapotehan’ny firenentsika sy ireo lovan-drazantsika manontolo! Ka noho izany dia ataoko fa mety hanaitra ny mason’ny be sy ny maro ny mahatsikaritra indray ny tena asa vitan’ireo raiamandrenintsika taloha ireo, na dia hoe mba ahitana fotsiny aza ny halalin’ny “décadence”-ntsika ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

motivation-ny (nitranga in-2) : Izay tsy voatery milaza anefa akory fa nety daholo ny asa

vokatr’izany, na koa nahatanteraka ny adidiny avokoa ny rehetra fa kosa hoe, hafa tanteraka ny “motivation”-ny olona satria fantany mazava hatrany ny antony nanompoany: ny asa hanasoavana ny firenena-fianakaviam-ben’ny tena sy ny Andriamanjaka izay teo imasony dia iray ihany (Sarasara tsy Ambaka)

mahasarotra (nitranga in-2) : Ny tena

fomba fanoratany an’io lohateny hoe “Tantaran’ny Andriana” io ary izany ohatra dia “Tantara ny Andriana”! Hany ka indraindray dia mampanontany tena mihitsy hoe angamba tsy noho ny mahatranainy ny fomba fiteny ao ihany no mahasarotra manokana ny famakiana azy fa koa ny fahadisoana avy any amin’i Callet tsotra izao izay azo heverina fa tsy afaka nanary tanteraka ny “fomba fitenina mopera” (Sarasara tsy Ambaka)

antonintonina (nitranga in-2) : Azo heverina koa noho ilay “fifaninanany” tamin’ny

mpanjakan’Andrantsay fa, miohatra amin’ny ankamaroan’ny Merina tamin’izany fotoana dia antonintonina somary lava izy, izany hoe tsy latsaka ny 1,65 m kanefa mety tsy nihoatra ny 1,70 m (Sarasara tsy Ambaka)

Y (nitranga in-4) : L O H A T E N Y

« Ry Merina, diniho sy vakio matetika ihany ny tantara sy ny fomba nentin-drazana (Sarasara tsy Ambaka)

ampovoan-tany (nitranga in-7) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

fampitovizana (nitranga in-7) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 7

[Imerina, faha-13 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra! Mba ahafahana mahafantatra ny tena tantaran’ny “fitodian”’ny Merina miantsinanana1 dia tsara angamba aloha ny ampahatsiahivina kely hoe toy ny ahoana ny tantaran’ny “fampiraisana” na “fampitovizana” ny fitenintsika amin’ireo fiteny nusantara hafa (Sarasara tsy Ambaka)

hiainany (nitranga in-2) : Hevero tokoa ange fa tonga izany dia ho indroa avo heny (X2)

ny voambolana ho fantany ary, amin’ny fomba “spontané” dia hiainany avy hatrany ny maha “relatif” ny rafi-pitenenana ampiasaina, sy ny fanononana feo sy voanteny isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

1978 (nitranga in-2) : 2 Ny tena

1 Paris VII, mars 1978, 198 p (Sarasara tsy Ambaka)

1977 (nitranga in-5) : Taty aoriana

nampian’ny “La subdivision de la famille barito et la place du malgache”, Acta Orientalia, 38, 1977, pp (Sarasara tsy Ambaka)

1976 (nitranga in-4) : Dahle, "The 'infix' in Malagasy: a Malayan feature", Antananarivo Annual, I, 1976, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
1972 (nitranga in-5) : Voalohany indrindra aloha dia mba te hanao haitraitra kely hamaly ny tenin’i Rivo aho hoe : « Sao

hadinontsika, fa ny “zwam/zoam” ange no tena nifampitana tamin’ny FRS tamin’ny 1972 » (Sarasara tsy Ambaka)

1971 (nitranga in-3) : Hébert, "Madagascar et Malagasy, histoire d'un double nom de baptême", Bulletin de Madagascar,

jolay-aogositra 1971 (Sarasara tsy Ambaka)

hanairana (nitranga in-2) : Ka ny fanontaniana ary dia hoe: ahoana eo andaniny no fomba hanairana tokoa ireo “avara-pi”

hijoro ho merina ary, eo ankilany, inona no azo atao mba hampirehareha ny sarababen’ny olona amin’ny lovan-drazany manokana? Amiko, ny valiny indrindra indrindra dia ny famelarana hatrany tsangan-kevitra lalina afaka aharesy lahatra ireo mpanohitra izay fantatra fa tsy manana loatra hevitra manokana akory ka miankin-doha amin’ny vazaha fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

client (nitranga in-2) : 1 Miharihary eto ny fisian’ny azo lazaina fa karazana tetika “imperialista” arahin’ny fitondrana any Malaysia (ary

tsy ferana izay mbola ho asehon’i Indonesia sy ny firenena nusantara hafa afaka manao toy izany amin’ny hoavy!) izay tarika ny hanararaotra ny hetahetan-tsika hamelombolo indray ny fihavanana nentin-drazana mba ahazoana mora fotsiny “client” sy “mpanotrona” vaovao, na inona firazanany marina sy fiaviany, na toy ny ahoana mety ho endriny (Sarasara tsy Ambaka)

the (nitranga in-52) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

Eropa (nitranga in-19) : Ary marina rahateo fa moramora kokoa ny mihevitra fa ireo olona “nordika/jermanika” avy any amin’ny tany mangatsiaka no nifindra monina nankany atsimo (sahala amin’ny asehon’ny fifindra-monin-dry zareo indrindra taty aoriana ka niteraka ny fiforonan’i Eropa ankehitriny !) toy izay hoe ny razamben’ny Arya/Airya manokana avy any Persia ohatra no nifindra monina nankany Skandinavia ! Toa lojika tanteraka ary mifanentana rahateo amin’ny ankamaroan’ny zava-pantatra io fiheverana io ka neken’ny ankam... (Sarasara tsy Ambaka)
repoblikana (nitranga in-8) : Hany ka, araka ny fahafantarako dia tsy mbola nisy mihitsy ohatra teto amintsika

tamin’ny taonjato lasa karazan’olona naneho ampahibemaso fa mpankasitraka ny tsangankevitra repoblikana izy (Sarasara tsy Ambaka)

hampijoroana (nitranga in-2) : Ahiako mafy dia mafy ary fa mbola io toe-draharaha io ihany ankehitriny no tadiavin’ny

fahavalontsika ianteherana mba hampisara-bazana antsika ka tsy ahafahantsika manararaotra ny fanarenana an’Anatirovo mba hampijoroana amin’izay ny firenena merina (Sarasara tsy Ambaka)

swahili (nitranga in-7) : ), matetika nandalo tamin’ny swahili (Sarasara tsy Ambaka)
mampitsiry (nitranga in-2) : Ny fahafantarana ny

lasa no ahafahana mahatsapa sy mitsara ny fiainana ankehitriny ary mampitsiry ny fanantenana sy ny fikasana rehetra amin’ny andro ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

karazampiteny (nitranga in-3) : Toa sarotra hinoana mantsy fa tena iray razana tokoa ohatra ny

olona Skandinavia eo andaniny ary ireo Singala any Sri Lanka eo ankilany izay samy mpandova avokoa karazampiteny indo-eropeana hatramin’ny fahagolan-tany (Sarasara tsy Ambaka)

Filipino (nitranga in-2) : Sady izay moa amin’ny lafiny fivavahana dia tsy voatery velively hipirimpirina hatrany manoloana ireo silamo isika noho ny fisian’ireo foko kristiana, ary tsy ferana ireo mpanaraka fivavahana “hindu” sahala amin-dry zareo Bali,2 na koa mbola manaja ny 1 Ny hoe “pilipino” (na “pilipina” ho an’ny vehivavy – Io fanavahana ny “masculin” amin’ny “féminin” io dia findramana tanteraka ny fanao vazaha ary tsy voatery arahin’ny rehetra tokoa rehefa mampiasa fitenim-paritany !) indraindray dia avahana am... (Sarasara tsy Ambaka)
kolontsainantsika (nitranga in-4) : Ny antenaina dia ny mba asahiantsika mandinika samy irery ny olana

mipetraka amin’ny firenentsika, amin’ny maha-merina antsika, araka ny tantara sy ny kolontsainantsika manokana (Sarasara tsy Ambaka)

fiaraha-miaina (nitranga in-5) : Ary mbola noho izany ihany koa no

mampirehareha kokoa ny olona amin’ny sarin-dRadama manao fanamiana manamboninahitra anglisy toy izay ilay te hampiseho an’Andrianampoinimerina misalaka sy milanja lefona!1 Ka raha izany, ankoatra ny fahalalam-pomba sy ny fitandremana ny fiaraha-miaina samy olombelona (izay tsy misy maharatsy azy!), ny fanajantsika vahiny diso tafahoatra, ary indrindra moa ny Vazaha, dia maneho tsotra izao ny fanekentsika ny fahamboniany (Sarasara tsy Ambaka)

constitution (nitranga in-2) : Deschamps ihany moa no nanazava toy

izao ny antony nanoratany an’io boky io: “Les nations nouvelles ont besoin d’une histoire comme d’une constitution, d’un hymne ou d’un drapeau”, in “Pour une histoire de l’Afrique”, Bulletin de Madagascar, n° 206, jolay 1963, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

fenisiana (nitranga in-2) : Tsy taranak’ireo razambentsika

manokana nasinintsika toy ny andriamanitra izany isika fa vokatry ny fifangaroan’ny “bantou”, ny “maley”, ny “zavaney”, ny “indo-melaneziana”, ny “arabo”, ary angamba koa hoy ny sasany, ny jiosy, ny karana, ny “indo-bodista”, ny “fenisiana”, ny “edomita”, sy ny maro hafa rehetra tsy ho voatanisa (Sarasara tsy Ambaka)

raketiny (nitranga in-2) : Misy fangatahana manokana raha mba azo atao ny

mandinika azy dia ny hoe: Sarotra ny mitady ny very, ka dia mba mangataka fanampiana aminareo momba ny fitondrana Merina fahizay Ny Andriamanjaka nifandimby, ny momba ny tendrombohitra 12 : ny anarany sy ny toerana misy azy ary ny tantara raketiny sns (Sarasara tsy Ambaka)

1909 (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 43

lovan-tsofina nananan-dry zareo Ambohimalaza sahala amin’ny nasehon’i Dr Rasamimanana sy Razafindrazaka, Ny Andriantompokoindrindra, Antananarivo 1909 (Sarasara tsy Ambaka)

muslimin (nitranga in-2) : Rehefa mahafantatra an’izany dia tsy gaga loatra intsony ohatra mahita olona Melayu mitondra anarana toy ny hoe Muhammad bin Hasan, manao fitafiana arabo, mamaky gazety amin’ny soratra arabo, mitandrina ny fadin-kanin’ny Arabo, mankalaza ny fetin’ny Arabo, mitodika mankany Arabia rehefa mivavaka ary manao izany amin’ny fomban’ny Arabo (izany hoe miankohoka amin’ny tany ka ny vody no atondro ny lanitra!), amin’ny teny arabo, izay zara anefa raha misy fantany ny dikany!… Fa ny tena loza ary izany... (Sarasara tsy Ambaka)
Parisy (nitranga in-3) : Ka dia nosoloana tokoa tamin’ny fankalazana ny “fakana an’i La Bastille” nataon’ireo fatritram-bahoakan’i Parisy tamin’ny 1789 noho ny antony tsy misy mahalala na miraharaha akory ary ilay fety malaza nampidobodoboka hatrany ny fon’ny razantsika hatramin’ny fahagolan-tany! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 72 Ny fandinihana ny hevitra fonosin’ireo fanao samihafa tanterahina rehefa mandro sy ny fampitahana azy amin’ny fanaon’ny foko hafa mantsy dia mampiseho avokoa ny fi... (Sarasara tsy Ambaka)
Italia (nitranga in-2) : Eo anilany moa dia fantatra rahateo koa fa

talohan’ny nahatongavan’ireo Indo-eropeana dia efa nonenan’ny olona fotsy hoditra tsy dia miendrika nordika loatra ny faritany eropeana maro, ary indrindra moa ireo « tany latina » na “mediteraneana” samy hafa ankehitriny, toy ny razan’ireo Basque (Frantsa sy Espana), ireo Etruscan (Italia), ary tsy ferana ireo Ibere tany Espana-Portugal sy ireo Minoan tany Hellas-Crete (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRanavalona (nitranga in-2) : Rehefa vonona tokoa amin’izay ary ny firenentsika dia tokony haverina amamboninahitra

any Ambohimanga ny tokony ho any Ambohimanga ary angamba apetraka ao amin’ny “mausolee” manokana ny masin’ireo mpanjaka tao amin’ny “fitomiandalana” (ary toy izany koa ny an-dRanavalona faha-3) raha toa ka manahirana ny mamerina azy ireo ao amin’ny toerana nisy azy taloha, izany hoe “nitsivalana” tao atsinanan’i Manjakamiadana (Sarasara tsy Ambaka)

Relationship (nitranga in-2) : Luzern: Haag, 1893 (fandikana anglisy : "The Relationship between the Malagasy and Malayan languages",

Antananarivo Annual, V, 1894, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

ambanimbany (nitranga in-2) : Ny satan-dry zareo Tsiarondahy anefa dia natao ho ambanimbany kokoa noho ny an’ny

Manisotra sy ny Manendy satria tsy mba nanasina andriana ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

Les (nitranga in-27) : Dahl, Les débuts de l'orthographe malgache (Sarasara tsy Ambaka)
ekonomika (nitranga in-3) : Marina fa eo koa ny filana ekonomika sy

teknika izay tsy azo atao ambanin-javatra satria antoky ny fandrosoana sy ny hoavy ihany koa kanefa raha izany ihany no tadiavina dia tsy voatery mitodika miantsinanana akory isika (Sarasara tsy Ambaka)

amin'io (nitranga in-6) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
arivo (nitranga in-16) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

fampivondronana (nitranga in-2) : Ka avy eo dia mety ho io “komity”

io mihitsy aza no havadika ho lasa vonto-atin’ilay “fikambanam-be merina” iombonana! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 31 Toy izany amin’ny ambangovangony no mba fijeriko an’io “firaisana masina” io: fampivondronana ny samy merina amin’ny fampahatsiahivina ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

nodiavina (nitranga in-2) : Tsy tany vahiny no notafihina fa ny tanindrazana taloha no nodiavina indray!

Ary ny momba an’ireo tena Mainty enindreny indray dia tsy mino velively aho fa tokony afaka hiampanga antsika mihitsy ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

Yamin (nitranga in-8) : Ny tena mavesa-danja indrindra momba an’io amiko dia ny fahatongavan’i Muhamad Yamin

tamin’ny taona 1960 nitarika delegasiona indonesia mba iarahaba ny “fahaleovantenantsika" (Sarasara tsy Ambaka)

fivelaran-tsaina (nitranga in-2) : Eo

anilan’izany moa dia tokony hanaraka avy hatrany koa ny fivelaran-tsaina sy ny fitomboan’ny fahalalantsika, izany hoe ny fandrosoana ara-kolontsaina, ary koa ny firoboroboana ara-toekarena (Sarasara tsy Ambaka)

spaniol (nitranga in-2) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
pesisir (nitranga in-4) : Amin’ny lafiny iray anefa dia azo heverina koa ho karazana Melayu ihany ireo olon’ny pesisir

(“sisiny”) any amin’ny morontsiraka avaratry Jawa, na dia mampiasa fiteny jawa aza, ary koa ireo mponin’ny tanan-dehibe “very tanindrazana” maro, ary indrindra izany Jakarta (ireo no voalaza fahiny amin’ny fiteny maneso hoe orang Betawi asli!) (Sarasara tsy Ambaka)

fianakaviam-be (nitranga in-3) : -- b) Eo imason'ny tantara sy eo anivon'izao tontolo izao dia mpikambana tanteraka amin'ny fianakaviam-be

nusantara (na koa “melayu-polynesia”) ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

vadin-koditra (nitranga in-3) : Raha fintinina ary izany, ny ZAIKABE dia toerana voatokana eto amin'ny tambatsera (internet) ahafahan'ny

Merina rehetra mizara vaovao sy fahalalana, manaposaka ny heviny sy ny ao am-pony amim-pahatsorana sy fitokisana ary miteny malalaka amin'izay hoe “isika merina” sy ny “antsika merina” fa tsy hoe “izahay merina”, na koa “isika malagasy” intsony noho ny tahotra sy ny fanekena lembenana lasa tandra vadin-koditra tsy maintsy zakaina lava izao (Sarasara tsy Ambaka)

loin (nitranga in-2) : Ka eto dia mba avelao kely aho hitsongo ny efa voasoratro

ao amin’ny Valin-Kitsaka ! (ary miala tsiny hatrany koa noho izy ity amin’ny teny faratay!): Les Merina eux-mêmes sont alors loin d’en être conscients mais, tout bien considéré, leur banale tête de “tsalo” représente tout simplement un chef-d’oeuvre historique! C’est comme si celle-ci résultait en effet d’une véritable construction, tant elle a été volontairement préservée contre d’innombrables difficultés sur une très longue période (Sarasara tsy Ambaka)

lavan (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

austronesia (nitranga in-4) : Izany hoe ny fisian’ireo tany

“austronesia” izany dia miankina indrindra amin’ny toerany eo atsimon’i Asia izay toa mavesadanja kokoa ary hiankinany (Sarasara tsy Ambaka)

Dietrich (nitranga in-2) : Berlin: Dietrich Reimer (Sarasara tsy Ambaka)
Africaine (nitranga in-5) : 387-398

sy “Le Malgache du XXe siècle”, Présence Africaine, 8-10, 1956, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Oslo: (nitranga in-3) : Oslo: Universitetsforlaget, 1966, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
arabo-swahili (nitranga in-2) : Ivelan’ny tantaran’ny Fandroana moa dia azo hinoana koa fa angamba hatramin’ny androndRalambo

(na Andriamanelo) no nanomboka niditra teto Imerina ny anaram-bolana avy amin’ny zodiaka arabo-swahili (Sarasara tsy Ambaka)

aziatika (nitranga in-6) : Sady

tsy manana toerana manokana eo amin’ny “fijery aziatika” mantsy izany ny mainty hoditra1 no tsy manindrontsindrona ny feon’ny fieritreretan’ny olona Asia koa na kely aza ny olana manokana momba azy (Sarasara tsy Ambaka)

peuples (nitranga in-7) : 245-259) sy “Les peuples Mön-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale

et de l’Austronésie”, Bulletin de l’Ecole Française d’Extrême-Orient, VII-VIII, 1907-1908, pp (Sarasara tsy Ambaka)

notaizana (nitranga in-2) : Hany ka ho ahy ohatra, ny zanaky ny tena merina teraka sy mipetraka any Amerika ary miaina andavanandro sahala amin’ny Amerikana kanefa notaizana mba hanaja hatrany koa ny maha-merina azy dia mbola merina lavitra kokoa indray noho ilay tantsaha “gasy sadasada” be kabary miaina any Ambohitrondrana! Hany ka ny antenaiko dia hoe, any aoriana any, ara-panahy sy ara-pirazanana, ilay “teknisiana kosmonoty” merina miasa eny amin’ny planety mars dia mbola hitaratra tanteraka ireo razany namakivaky ny r... (Sarasara tsy Ambaka)
nandramana (nitranga in-2) : Ary toy izany mihitsy koa ilay fikambanana tokony hampiray antsika, araka ny

efa nandramana nambara tetsy ambony (Sarasara tsy Ambaka)

tsangankevitra (nitranga in-4) : Hany ka, araka ny fahafantarako dia tsy mbola nisy mihitsy ohatra teto amintsika

tamin’ny taonjato lasa karazan’olona naneho ampahibemaso fa mpankasitraka ny tsangankevitra repoblikana izy (Sarasara tsy Ambaka)

Koran (nitranga in-7) : Any

ambanivohitra, ny mpampianatra matetika dia ny “ombiasy” (dukun), ary any amin’ireo faritany lasa silamo dia any amin’ny sekoly fampianarana mamaky ny Al Koran (pesantren) no tena ampianarana koa manao silat (Sarasara tsy Ambaka)

= (nitranga in-28) : Ohatra indrindra : kôsa = kosa, ôlona = olona, sns (Sarasara tsy Ambaka)
hampahatsiahivina (nitranga in-2) : Marihiko fa finoana nentina hatrany Indonesia io satria maro indrindra any ny foko-firenena milaza koa toy izany, ka ny fantatra indrindra aminy ary ohatra dia ireo Bugis sy Makasar any Sulawesi-atsimo izay miantso tsotra izao ny razan'ny andriana hoe to manurung, ny "olona/ntaolo nandrorona/nidina" avy any an-danitra! 2 Mba hampazava tsara ny resaka dia ilaina angamba ny hampahatsiahivina kely indray fa ny fahalalana azo lazaina hoe “siantifika” dia izay mitombina amin’ny zavatra “objektifa”, ... (Sarasara tsy Ambaka)
Minahasa (nitranga in-2) : Ny hoe Orang Padang na Orang Sumatera Barat izany dia fantatra fa

olona Minang(kabau) ; ny Orang Surabaya dia olona Jawa Timur, ny Orang Manado dia olona Minahasa, ny Orang Banjar moa dia ireo Melayu an’i Banjarmasin sy ny morontsiraka atsimo-atsinanan’i Kalimantan, sns (Sarasara tsy Ambaka)

personality-ny (nitranga in-3) : Na inona tokoa mantsy na inona tombontsoa manokana mety ho azo aty amin’ny tany

fandrantoana aty ivelany, ny tena fiainana marina, hany ahafahana mampivelatra malalaka tokoa ny tena “personality”-ny tena dia ny eo anivon’ny mitovy amin’ny tena, sady mpiray lova, mpizara rehareha sy henatra no azo iombonana fikasana sy fanantenana koa (Sarasara tsy Ambaka)

hampazava (nitranga in-9) : Ohatra tsotra iray hampazava ny

resaka no ho raisiko: ny fananganana eto Imerina tsangambato ampahibemaso hiderana ny asan’i Gallieni izay fahavalo nitetika ny handringana ny firenena merina dia filana ady tsotra izao ho antsika ka tsy azontsika ekena mihitsy na avy amin’iza na avy amin’iza, na dia hoe olona afaka milaza fa tompon-tany koa eto Imerina aza (Sarasara tsy Ambaka)

hilefitra (nitranga in-2) : Ka noho izany rehetra izany ary dia tsy tokony hilefitra noho ny fahaverezan-toky mihitsy isika

satria sady manana ny rariny no afaka manantena tanteraka koa fa tsy maintsy hitondra amin’ny fandresena, izany hoe ny fahavelomana sy ny firoborobohana amin’ny maha-merina indray, ny lalana arahintsika (Sarasara tsy Ambaka)

aristocratie (nitranga in-3) : 1 Ary toa hatramin’ireo vahiny tsy mahalala loatra aty

ivelany aza indraindray no tongatonga ho azy amin’izany fiheverana izany rehefa milaza ohatra ry zareo fa ny “Hova/Merina” no “bourgeoisie” na “aristocratie naturelle” eto Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

vondronosy (nitranga in-5) : Manaraka izany anefa dia tokony ho tsaroantsika hatrany foana koa fa amin’ny maha-foko sy

firenena antsika dia tsy “nosy” manirery loatra isika satria mpikambana amina vondrom-poko (na “vondronosy”!) sy firenena hafa izay ny fiheverana ny fisiany koa dia tsy maintsy manome dika vaovao ny “identity”-ntsika manoloana an’izao tontolo izao amin’ny hoavy (Sarasara tsy Ambaka)

sujets (nitranga in-5) : Ny 19 novambra 1896 anefa dia nangataka tamin’ny fomba ofisialy tamin’i Galliéni ireo

printsy betsileo “fidèles sujets de la France”, hotronin’ny manamboninahitra maro amin’ny faritanin’i Fianarantsoa (izay ahitana koa “officiers hova”!) mba hanoloana ny Fandroana amin’ny 14 jolay (Sarasara tsy Ambaka)

tafahoatra (nitranga in-11) : Ary mbola noho izany ihany koa no

mampirehareha kokoa ny olona amin’ny sarin-dRadama manao fanamiana manamboninahitra anglisy toy izay ilay te hampiseho an’Andrianampoinimerina misalaka sy milanja lefona!1 Ka raha izany, ankoatra ny fahalalam-pomba sy ny fitandremana ny fiaraha-miaina samy olombelona (izay tsy misy maharatsy azy!), ny fanajantsika vahiny diso tafahoatra, ary indrindra moa ny Vazaha, dia maneho tsotra izao ny fanekentsika ny fahamboniany (Sarasara tsy Ambaka)

Gita (nitranga in-3) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
revolution (nitranga in-2) : Izany hoe raha fintinina dia tena “revolution”

tokoa no nitranga teo amin’ny tantarantsika nandritra ny taonjato faha-16 ary ny vokany dia ny fijoroan’ilay nantsoin’i A (Sarasara tsy Ambaka)

adim-poko (nitranga in-3) : Momba ny fampitahorana ady an-trano indray dia aoka mba hazava fa tsy andraikitry ny Merina irery akory izany, ka tsy misy afatsy ry zareo no tokony hampandeferina hatrany, terena hamono-tena tsotra izao sao hono manelingelina ny hafa te haka ny toerany sy handroba ny lovany ny fisiany! Mba hevero tokoa anie, sady sotasotaina amin’ny tsy antony ary gejaina tsy avela hihetsika no darofana tsotra izao ny firenentsika mba ho potika kanefa raha vao manandrana miaro-tena kely fotsiny isika dia ampan... (Sarasara tsy Ambaka)
d'une (nitranga in-2) : Interprétation d'une tradition orale, Paris: Klincksieck, 1974 (Sarasara tsy Ambaka)
faha-50 (nitranga in-3) : 3 Fikambanana niseho ampahibemaso tamin’ny 6 aogositra 1946 (mba hankalazana indrindra ny faha-50 taonan’ny

fanjanahantany frantsay!) mba hanoherana ny tolon’ny MDRM ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

sitrapon-dry (nitranga in-2) : Ka raha tanteraka ny sitrapon-dry zareo, amin’ny hoavy dia tsy hoe hanjary toy ny

biby loatra akory ny olombelona (satria mantsy ny biby dia mbola manaraka indrindra ny natiorany isany avy !) fa kosa “zavatra” manirery fotsiny ihany : nomerao mpandatsa-bato, “sombiny statistika”, mpamokatra sy “consumer” tsy mihevitra afatsy ny fahazoana fahafinaretana eo no eo, amin’ny alalan’ny vola ary ny fahefana omeny ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

hodiana (nitranga in-3) : Ka raha ny “apparence” sy ny “rentabilite” fotsiny ihany no karohina, tsy tokony Anatirova no hodiana “averina” fa, sanatrian’izany, zavatra vaovao afaka mampidi-bola kokoa, toy ny orinasa na ny “parc d’attraction moderne” tsotra izao ohatra! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 27 Ka ny hany fanontaniana tena mipetraka amiko ankehitriny dia ny hoe inona no azon’Anatirova atao mba hanampy amin’ny fanarenana ny firenena merina? Izany hoe, ho antsika io dia “fitaovana” indri... (Sarasara tsy Ambaka)
tribonaly (nitranga in-3) : Hany ka lasa mihitsy ny eritreritro, izao andro iainantsika izao angamba

no andro mampatanjaka indrindra ny fampihorohoroana ara-tsaina teo amin’ireo Vazaha hatramin’ny fiafaran’ny “moyen âge”! Noho ny “antirasisma” dia miverina ohatra ankehitriny eo amin’ny firenena vazaha maro ny “délit d’opinion” miteraka avy hatrany fiampangana sy fanamelohana manoloana ny tribonaly (Sarasara tsy Ambaka)

nanapaka (nitranga in-2) : (Napetraky ny Vazaha ka tsy afaka nanapaka na inona na inona) (Sarasara tsy Ambaka)
ambonimbony (nitranga in-2) : Ny

filazana tena nampiasain’ny Ntaolo mantsy dia ny “faneva” izay maneho hevitra mifandray amin’ny “mihevaheva” na miantona ambony (ambonimbony tsy ambony loatra!) (Sarasara tsy Ambaka)

nentin-drazany (nitranga in-28) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

languages" (nitranga in-2) : Luzern: Haag, 1893 (fandikana anglisy : "The Relationship between the Malagasy and Malayan languages",

Antananarivo Annual, V, 1894, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

muslim (nitranga in-3) : Fa ny tena manorisory dia ny

fisolelafan-dry zareo diso tafahoatra ny fomba amam-panao arabo noho ny fiondrehana manoloana ny fivavahana silamo (muslim = “mpanoa”) izay ny loza dia heveriny fa tena lasa “azy” tanteraka koa hono (Sarasara tsy Ambaka)

English (nitranga in-6) : 15 mitatitra ny fanazavan’i Jones : « To which I have added since my arrival in Imerin the

English final ‘y’ as in beauty (Sarasara tsy Ambaka)

nentin-drazana (nitranga in-69) : Io fanjakana

io moa dia nanana ny lalam-panorenany (ny “fenitra”) ary nametraka fepetra mazava, izay miankina indrindra amin’ny fanajana ny fomba amam-panao nentin-drazana sy ny sata ary “tantara” (teny izay nidika ihany koa hoe “sata manokana” na “privilège”) manokan’ny karazan’olona tsirairay (Sarasara tsy Ambaka)

Rainitovo (nitranga in-3) : Ary mbola toy izany tanteraka koa ny maro hafa toan-dry Rainitovo, ary angamba

koa Dama-Ntsoha (Sarasara tsy Ambaka)

hananantsika (nitranga in-2) : Ka raha izany ary no tadiaviny dia avelao ry zareo hitohy hanararaopaty

sy hanazimbazimba amin’ny fampijoroana izay “sarin-drova” tian-dry zareo hajoro kanefa tokony tonga dia aseho azy hatrany fa eo imason-tsika dia fitohizan’ny fisolokiana sy fanitsakitsahana antsika fotsiny izany ka tsy hananantsika haja mihitsy na kely aza (Sarasara tsy Ambaka)

domaine (nitranga in-2) : Dahl "Quelques étymologies du domaine

religieux", Bulletin de l'Académie Malgache, XXII, 1939, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

anisan'ny (nitranga in-4) : -- d) Ny fizarazarana sy ny fifandramahan’ny samy Merina noho ny fikarohana tombontsoa manokana ho an'ny

karazana na antokon'olona tsirairay (toy ny momba ny fizarana ho anisan'ny Hova na ny Andriana ohatra, na koa ny fivavahana!) no anisan'ny antony lehibe indrindra nitondra ny Firenena Merina amin'ny kizo misy azy ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

italiana (nitranga in-2) : Mba ahafahana maka sary an-tsaina tsara ny maha tena lehibe an’io

tarehi-marika io dia ampahatsiahiviko fa ny fitovizana misy eo amin’ny teny frantsay sy italiana (izay iaraha-manaiky fa samy mpandova mivantana ny teny latina) dia toa tsy mihoatra ny 60 % angaha ary ny fitovizana misy eo amin’ny teny sakalava sasany sy ny antambahoaka hono dia zara raha mahatratra 52 % (Sarasara tsy Ambaka)

Manisotra (nitranga in-18) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

ankanavaka (nitranga in-10) : Amin’ireo fankalazana iombonana ireo ary dia tokony ho soritana mazava sy hampahafantarana

haingana ny rehetra izay mikasika ny fihainam-pirenena merina tsy ankanavaka (Sarasara tsy Ambaka)

misimisy (nitranga in-2) : Ireo matetika

no mahatonga ny filazana hoe islam statistik na koa islam abangan,1 miantso ny fanao “tsy mivaky loha” mampiavaka ireo tantsaha jawa izay misimisy aminy mihitsy hatramin’izao no aleony mivadika ho lasa kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

fanompoan-tsampy (nitranga in-6) : toa tsy misy, raha tsy tao an-dohan-dry zareo samy irery!2 Ka ny vokatr’izany ary dia fahafatesana sy fahoriana tsy hita noanoa, nianjady tamin’ny olona aman-jatony tapitrisa maro3 nandritra ny fitompolo taona! Izany ve no olona mendrika ny hitokisana, hanankinana tsotra izao ny ain’ny firenen’ny tena manontolo? Ary raha ilaina dia mbola maro be koa ny ohatra hafa azo tanisaina eto (ny tsangan-kevitra nasionalista niteraka ireo ady lehibe eran-tany, ny fanapotehana ny zava-boahary sy ny zava-ma... (Sarasara tsy Ambaka)
olo-meloka (nitranga in-2) : Hany ka, ho an’ny voazanaka maro, ary indrindra ireo 1 Ary indrindra angamba ohatra ny Le bon usage-ny Maurice Grevisse izay fantatra fa tena baibolin'ny mpanoratra farafakony malaza maro ankehitriny! 2 Lafin-javatra somary mahagaga izany io farany io ka mendrika ny hanaovana fandinihina be be kokoa: nahoana ireo farafakony no matetika sahirana dia sahirana mianatra teny vahiny hafa? Noho ny antony "lingoistika" fotsiny ihany ve sa misy zavatra hafa mihitsy? 3 Italiana lasa mpanompon'i Frantsa ... (Sarasara tsy Ambaka)
cam (nitranga in-4) : Nisy fotoana anefa dia ireo mpiavy tsina indrindra indrindra no tena

mpanaraka fivavahana silamo ary azo hinoana fa maro tamin-dry zareo no nandray anjara betsaka (miaraka amin’ny mpitsao-ponenana cam sasany!) tamin’ny fanaparitahana voalohany an’io fivavahana io teo anivon’ireo Melayu (Sarasara tsy Ambaka)

Ratsimandresy (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

Sunda (nitranga in-6) : Ho antsika ohatra, ary toy izany koa ireo olona Jawa, Sunda, Bugis, Bali, sns (Sarasara tsy Ambaka)
mamaran-teny (nitranga in-2) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

Cafres (nitranga in-5) : Amam-polotaonany maro talohan’izany anefa (1557) dia efa ahitana

fanamarihina toy izao sahady ao amin’ny soratry Diogo de Couto : « On présume que cette île a été jadis conquise par les Javanais et que la population de l’Est est composée de métis de ces Javanais et des indigènes (izay aminy dia “Cafres”, avy any Afrika) » (Sarasara tsy Ambaka)

1613-1614 (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
implicite (nitranga in-3) : Moa va tsy efa “implicite” ao amin’ny Baiboly fa ny teny hebreo, tenin’ny Sem nanaranaka an’i Davida sy Jesosy no loharanon’ny fiteny rehetra eran-tany? Ary ankoatra ny hebreo dia fantatro fa efa nisy nanolotra toy ny “loharano’ny fiteny eran-tany” avokoa ohatra ny teny tsina, ny Viet/anamita, ny egypsiana, sy ny maro hafa tsy ho voatanisa ary iray amin’ireo indrindra izany raha azoko tsara ny “malagassi”! Ka ny antony hamikirana amin’ireo rediredy rehetra ireo ary izany dia tsy inona akory fa ... (Sarasara tsy Ambaka)
Viet (nitranga in-6) : Tany AAA aloha dia lasan’ireo

Tsina i Pekan/Taiwan ary koa Singapura sy ny ampahany betsaka any Malaysia; toy izany, lasan’ireo Viet i Campa manontolo, izay ny faritaniny taloha dia nandrakotra ny afovoan’i Vietnam ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

hamikirana (nitranga in-10) : Ka momba an’ilay hoe “malagassi” ary dia tsy fantatro mivantana raha toa ka namosaka teoria

toy izany tokoa i Schmidt kanefa mino aho fa raha marina (izay tena faran’izay sarotra hinoana satria rediredy tsy mendrika an’i Schmidt mihitsy!) io filazana io dia tsy maintsy “ohatra” vokatry ny vinavina teny ampandalovana teny ihany ka tsy tokony hamikirana mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

topaza-maso (nitranga in-4) : Azo topaza-maso ihany koa satria mety ho mora hita na dia tokony hampitandrina hatrany aza ny

lisitra navoakan’i V (Sarasara tsy Ambaka)

Toy (nitranga in-57) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

taompolo (nitranga in-13) : 2 Teo

amin’ireo tanora tia-tanindrazana filipina nandritra ny taompolo (“décennie”) 30 sy 40 mantsy dia nanana toerana lehibe tokoa ny fiheverana ny tantaran’ny Merina noho ny hakingan’ny razantsika miantsambo fahiny sy ny asa vitan’ny Fanjakana Merina tamin’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

-tra (nitranga in-2) : Fantatra ary ohatra fa raha mampitaha ny

voanteny merina amin’ny melayu, ny “v” dia tokony hifanojo amin’ny “b” (volana = “bulan”, vadika = “balik”), ny “h” andohan-teny mifanojo amin’ny “k” (harona = “karung”, hoditra = “kulit”), ny “ng” melayu indray moa dia lasa “n” na “na” fotsiny ho antsika, ny “-t” mamaran-teny dia manjary “-tra”, ary ny “-l-” ampovoan-teny dia matetika lasa “-d-”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

RR (nitranga in-2) : Miaraka

amin'io anefa dia nampiasaina koa indraindray ny saina fotsy voadidina mena na mitondra kintana na sarina voromahery mena ary ny soratra RR, midika hoe "Radama Rex" (Sarasara tsy Ambaka)

1835 (nitranga in-3) : Antananarivo : LMS, 1835 (Sarasara tsy Ambaka)
velabelarina (nitranga in-2) : Ka ny ho andramako velabelarina kely voalohany ary dia ny momba ny

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 80 fanandevozana ary avy eo dia ny toeran’ireo mainty hoditra amin’ny tantarantsika sy ny an’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

zanakay (nitranga in-2) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

nom (nitranga in-2) : Hébert, "Madagascar et Malagasy, histoire d'un double nom de baptême", Bulletin de Madagascar,

jolay-aogositra 1971 (Sarasara tsy Ambaka)

1954 (nitranga in-5) : Tamin’ny taona 1954 no nanomboan’ireo avara-pianarana Indonesia nampiasa indray an’io

anarana io mba hanoloana indrindra ny “malayo-polynesian”2 sy ny “austronesian”3 ampiasain’ireo tandrefana (Sarasara tsy Ambaka)

1956 (nitranga in-3) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

1951 (nitranga in-6) : Eo anivon’ireo mpandinika Vazaha anefa dia nandroso

hatrany ny fahalalana momba ny fiteny sy ny kolontsaina nusantara ary hatramin’ny taona 1951 dia tena niha-mivaha mihitsy ny olana momba ny fiavian’ny razantsika tamin’ny fivoahan’ny bokin’i O (Sarasara tsy Ambaka)

1950 (nitranga in-2) : Le Monde Non-Chrétien, 16, 1950, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
1952 (nitranga in-5) : 2 “Lexico-statistic dating of prehistoric ethnic contacts”, Proceedings of the American Philological Society, 96, 1952,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

klasika (nitranga in-4) : 4 Rediredy “klasika” hafa fantatro : Hita taratra kely ao amin’ny Firaketana (izay fantatra indrindra fa tena

anjakan’ny “biblisma”, noho ireo pasitera maro tao ambadiny angaha !) ny fanambarana fandre matetika fa ny hoe Ambatolevy na Vatolaivy, tananan’Imamo atsinanana fiasana vy malaza fahiny, hono dia avy amin’ny hoe “vaton’i Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 48 toy ny adala mihitsy angaha (Sarasara tsy Ambaka)

1959 (nitranga in-4) : Bernard-Thierry, “A propos des emprunts sanskrits en malgache”, Journal Asiatique, 247, 1959, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
antokon'olona (nitranga in-2) : -- d) Ny fizarazarana sy ny fifandramahan’ny samy Merina noho ny fikarohana tombontsoa manokana ho an'ny

karazana na antokon'olona tsirairay (toy ny momba ny fizarana ho anisan'ny Hova na ny Andriana ohatra, na koa ny fivavahana!) no anisan'ny antony lehibe indrindra nitondra ny Firenena Merina amin'ny kizo misy azy ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

nos (nitranga in-9) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 124

De ces scènes de la vie quotidienne de nos ancêtres, notre mémoire collective n’en garde pratiquement plus des traces mais, souvent à notre insu, bien des expressions de notre langue ou certaines de nos coutumes continuent à les évoquer discrètement (Sarasara tsy Ambaka)

grandeur-ny (nitranga in-2) : Ary ataoko fa marina tanteraka tokoa eto ny an’ireo manam-pahefana satria raha avela hisy malalaka ohatra io ady hevitra sy fanontaniana ny safidimbahoaka io dia tsy maintsy ady an-trano no iafarany ary angamba mihoatra ny 80 % ny Frantsay no handa ny ho very firazanana mandrakizay toy izany! Ka dia aleo ary terena tsotra izao ry zareo hanaiky amin’ny alalan’ny fanapepoana ara-tsaina sy ny fandrahonan’ny lalàna manenjika toy izay tsy izy ireo “mpamosavy-rasista”! Ary tsy mampaninona raha toa ka... (Sarasara tsy Ambaka)
anatrehany (nitranga in-2) : Ho an’ny tsy mandinika loatra dia mety hiseho avy hatrany angamba fa toa lasa “paranoia”

izany ny tsy fitiavantsika frantsay (ary izany rahateo koa moa no tsy maintsy havalin’i Frantsa ohatra raha toa ka afaka miampanga azy eo anatrehany isika!), mitombona indrindra indrindra amin’ny fahatsiarovana ny fanjanahantany izay efa ho 40 taona anefa izao no voalaza fa “nofoanana” (Sarasara tsy Ambaka)

Obenga (nitranga in-4) : Sahala amin’ireny hoe tokony

hanome voninahitra manokana ny Afrikana ankehitriny ary hampiseho azy toy ny “razamben’izao tontolo izao” ny fiheverana fa 6 na 7 tapitrisa taona lasa izay dia nisy karazana gidro lasa sampona ka mety nanaranaka ny olombelona 5 na 4 tapitrisa taona taty aoriana!1 Fa ny “récupération” goavana indrindra ataon-dry zareo anefa angamba dia ny momba ny fiavian’ireo Mesir/Egypsiana, araka ny teoria nampalaza an-dry Cheikh Anta Diop sy Théophile Obenga (Sarasara tsy Ambaka)

el (nitranga in-4) : Rabi el awal

al-mizan (adimizana) la balance 4 (Sarasara tsy Ambaka)

en (nitranga in-29) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

ei (nitranga in-2) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

atsimo-atsinanana (nitranga in-2) : Dahl (1951 sy 1977), ny soratra ahafahana mahita kely ny voambolana fototra avy amin’ireo

teny isan-karazany any Kalimantan atsimo-atsinanana dia ireto : A (Sarasara tsy Ambaka)

ed (nitranga in-20) : 1-47 (ed (Sarasara tsy Ambaka)
eu (nitranga in-2) : Tsy mahagaga ary raha toa ka tsy nanahirana azy loatra tokoa ny

“nampifandrindra” ny heveriny fa tombontsoan’ny “firenena malagasy préfabriqué” angaha izany sy ny an’i “reny malala” niteraka sy namolavola azy: “Contrairement à ce que je craignais, je n’ai pas eu de peine, dans les derniers chapitres [de l’Histoire de Madagascar, 1960] à rendre justice à la fois à la France et à Madagascar qui me sont chères”, ibid, 1963, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

et (nitranga in-104) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

symbole-ny (nitranga in-3) : Ary farany, ho an’ireo

tompon-tany voahamban’ny mpiavy any amin’ny taniny (toy ny any Malaysia ohatra!) dia mazava fa tsy misy afatsy ny monarkia koa no hany fomba ahafahany mitana hatrany eo ampelantanany ny “symbole”-ny fitondrana! Ka dia an-kibo homana, am-po mieritreritra hoy ny Ntaolo! Tefy (Sarasara tsy Ambaka)

sunda (nitranga in-2) : )

Araka ny filana manokana (jawa, tagalog, sunda, ma’anyan, bisaya, bali, bugis, ilokano, ngaju, ulithi, kiribati, batak, ami, niha, ebon, samoa, tahiti, sns (Sarasara tsy Ambaka)

hitsinjarana (nitranga in-3) : Maro noho isika angamba ry zareo ankehitriny ary noho izany dia ilaina

ny hitsinjarana aminy ny fitondram-panjakana rahampitso kanefa tsy maintsy eken-dry zareo hatrany fa manana zo manokana amin’io tany io sy ny tantarany isika (Sarasara tsy Ambaka)

Norwegian (nitranga in-3) : Oslo : Norwegian University Press, 1991 (Sarasara tsy Ambaka)
ampela-tanany (nitranga in-2) : Izany hoe lasa fananany manokana tsotra izao

Madagasikara ka ny hany olana mbola mipetraka aminy dia hoe: ahoana no fomba ahafahany mitazona azy eo ampela-tanany mandrakizay? Ny resaka hafa rehetra toy ny hoe “tanindrazana”, “firaisam-pirenena”, “fandrosoana”, na taloha, “révolution”, “sosialisma”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

federalisma (nitranga in-12) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

Sailendra (nitranga in-2) : 2 Izay ny fianakavian'ny mpanjakany, araka ny anarana ahafantarana azy aty aoriana kely dia ny Sailendra na

“Mpanjakan'ny Tendrombohitra”! – Hita eto ny fanajana ny hasin'ny tendrombohitra na dia ho an'ny firenena mpiantsambo iringiriny aza! (Sarasara tsy Ambaka)

Macapagal (nitranga in-5) : Macapagal, Filohan’i

Filipina mba hanatanteraka indrindra ny nofinofiny hatramin’ny andron’ny fahatanorany (Sarasara tsy Ambaka)

ara-pirazanana (nitranga in-11) : Ny soson-kevitra toa mitombina indrindra angamba anefa dia ny

fiheverana fa, na dia tsy voatery ho “homogène” ara-pirazanana tokoa aza ireo “Indo-eropeana” voalohany ireo dia tsy maintsy tena fotsy hoditra ary ny ankamaroan-dry zareo (na ny filohany hoy ny sasany !) dia karazan’olona mavo na mena volo ary mazava voamaso (Sarasara tsy Ambaka)

d'aujourd'hui (nitranga in-2) : La lutte des esclaves dans le Brésil d'hier et

d'aujourd'hui, Lausanne : Favre Documentum, 1989 ; Nestor Capoeira, The Little Capoeira book, Berkeley : North Atlantic Books, 1995 (fandikana frantsay : Le petit manuel du joueur, Paris : ed (Sarasara tsy Ambaka)

ahatonga (nitranga in-14) : Vao

nanomboka anefa ny fanavaozana ny tafika ahatonga azy ho moderina dia mba nanomboka nihena avy hatrany koa ny lanjan-dry zareo teo amin’ny raharaham-panjakana (Sarasara tsy Ambaka)

nouvelles (nitranga in-2) : Molet, “Le vocabulaire concernant l’esclavage dans l’ancien Madagascar”, in Perspectives nouvelles sur le

passé de l’Afrique noire et Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

Asie (nitranga in-2) : Marina fa, sahala amin’ny ankamaroan’ireo foko any

Asia (ary indrindra moa ny any atsimo satria ry zareo Tsina sy Japana ary Korea ohatra tsy dia azon’io loatra!) ihany dia somary malefa-panahy ivelany izany foana isika ary mora tsiky manoloana ny vahiny, ka nahatonga ny sasany ohatra milaza an’i AAA hoe “Asian’ny tsiky” (“Asie du sourire”, ny any avarabaratra moa dia lazain’ny mpanebaka hoe “Asie du rictus”!) (Sarasara tsy Ambaka)

Asia (nitranga in-73) : Ka noho izany dia tokony mba tsy hohadinoiny mihitsy koa fa

havany mpiray rà sy mpizara lova aminy eo anivon'izao tontolo izao ireo teratany nusantara rehetra any Asia Atsimo- Atsinanana sy Oseania (Sarasara tsy Ambaka)

zava-drehetra (nitranga in-16) : Ankoatra ny maha fetin’ny lohataona (sy ny rano! Izany

hoe koa, ny fanavaozana sy fandiovana ny zava-drehetra!) azy dia fetin’ny fianakaviana, ny fihavanana, ny fiombonana sy ny fifamelana, ny ankizy sy ny tanora ny Fandroana (Sarasara tsy Ambaka)

fitenin-drazantsika (nitranga in-2) : Amin’ny filazana hafa, miankina tsotra izao amin’ny hoavin’ny firenena merina manokana ny

hoavin’ny fitenin-drazantsika (Sarasara tsy Ambaka)

globalizasiona (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 143

Ny indro kely ary dia tonga koa ity ny tsy nampoizina, ny fiovan’ny toe-draharaha eran-tany sy ny fandrosoan’ny globalizasiona izay manampy indrindra indrindra ny fielezan’ny teny anglisyamerikana (Sarasara tsy Ambaka)

manuscrit (nitranga in-10) : * * *

Ny anaran’io ombiasy namela io hafatra io dia tsy nampitain’i Callet1, sahala amin’ny tsy hanomezany mihitsy koa ny anaran’ireo “informateur”-ny hafa na ireo mpanoratra maro nanolotra azy “manuscrit” manokana avy amin’ny lovan-tsofina na “tadidi-vava” momba ny tantaran-drazana merina (Sarasara tsy Ambaka)

kaharingan (nitranga in-3) : Na ny marimarina kokoa, samy “fivavahana ofisialy” any ny fivavahana

silamo, kristiana, hindu-bali, bodista ary kaharingan (Sarasara tsy Ambaka)

that (nitranga in-2) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

fifamelana (nitranga in-2) : Ankoatra ny maha fetin’ny lohataona (sy ny rano! Izany

hoe koa, ny fanavaozana sy fandiovana ny zava-drehetra!) azy dia fetin’ny fianakaviana, ny fihavanana, ny fiombonana sy ny fifamelana, ny ankizy sy ny tanora ny Fandroana (Sarasara tsy Ambaka)

thai (nitranga in-2) : Benedict momba ireo fiteny nomeny ny anarana hoe

Kadai)3 fa tsy amin’ireo teny “austro-asiatika” no tena misy ifandraisana ny teny nusantara ka kosa amin’ireo fiteny thai izay avy any Tsina atsimo rahateo koa no fiaviany (Sarasara tsy Ambaka)

14-15 (nitranga in-2) : 14-15 (Sarasara tsy Ambaka)
miatsara (nitranga in-4) : Tsy hoe anefa

akory tia Mainty manokana ry zareo fa miatsara velatsiny, menatra ny mason’ny vazaha fotsiny ihany izay mitazana azy hatrany ao an-dohany ao! Noho izany dia tsy sahiny koa ny tena mijoro manameloka antsika ary aleony aloha mangina, mitampify mitazana (Sarasara tsy Ambaka)

slav (nitranga in-5) : Tsara marihina koa fa ny teny hoe “esclave” indrindra dia toa avy

amin’ny “slavus” na “slav”, anarana iombonana iantsoana ny ankamaroan’ireo Eropeana tatsinanana, izay nandritry ny taonjato maro dia fanandevo sy fivarotr’ireo firenena tandrefana mandra-pivadiky ry zareo ho kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

universalista (nitranga in-5) : Jawa sy ny morontsiraky Sumatra ary Malaysia sasany, miaraka amin’ny fironana ho “bodista” izay tokony ho hentitra

na “universalista” kokoa (Sarasara tsy Ambaka)

universaliste (nitranga in-3) : Moa

va tsy nino tokoa ry zareo rehetra, na ny mpanohana izany na ny mpanohitra fa nisy tokoa ny atao hoe “komonisma”, izany hoe tsangan-kevitra “universaliste” mikendry ny hanao “revolution” erantany mba hanovana ny “société” sy ny olombelona! Hany ka ry Bekintana ohatra dia tsy nisalasala akory nitsambiky mikipy tao amin’ny honahonan’ny adin’i Vietnam mba hanenjika hono fahavalo tsy nety voasambotra mihitsy anefa satria (Sarasara tsy Ambaka)

mifampialona (nitranga in-2) : Hany ka

alohan’ny mifanampy ireo “tafita” ireo dia aleony matetika mifampialona sy mifanenjika ary izay leo dia moramora kokoa aminy ny miataka amin’ny fireneny tsotra izao amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

an-tendrombohitra (nitranga in-3) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

deux (nitranga in-2) : Ny “roa”

antsika, izay lasa “dua” amin’ny melayu dia mitovitovy amin’ny “deux”; ny “telo”, “toru” amin’ny fiteny tahiti dia toa mifanakaiky amin’ny “trois” (Sarasara tsy Ambaka)

lovan-tsofina (nitranga in-24) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

ambanin-javatra (nitranga in-3) : Marina fa eo koa ny filana ekonomika sy

teknika izay tsy azo atao ambanin-javatra satria antoky ny fandrosoana sy ny hoavy ihany koa kanefa raha izany ihany no tadiavina dia tsy voatery mitodika miantsinanana akory isika (Sarasara tsy Ambaka)

Rainingory (nitranga in-2) : Taty aoriana dia i Rainingory, tsiarondahy avy any Imamo, nateraka vehivavy zazahova no

ambony laharana indrindra taminy (Sarasara tsy Ambaka)

hanohitra (nitranga in-8) : Izany hoe raha tsorina dia ry zareo mihitsy no

sahala amin’ny hoe “polisy” angaha! (Hita mazava eto ny iray amin’ny “contradiction”-ny fanjakana merina satria alehon’ny andriana matetika miantehitra amin’ny Mainty izay fantany fa tsy afaka hanohitra azy mihitsy noho ny maha-vahiny tsy manana zo hanjaka azy toy izay ny hova hifani- 1 Cf (Sarasara tsy Ambaka)

substrat (nitranga in-2) : Noho izany dia ahitana “substrat bantou” sahala amin’ny

any amin’ny teny hafa rehetra ny “dialecte”-ndry zareo manokana (Sarasara tsy Ambaka)

koa: (nitranga in-6) : Misy manam-pahaizana

angamba eo amintsika ankehitriny fa, na tsy manan-kolazaina izy satria tsy mifanentana amin’ny ilain’ny firenena ny ventin’ny nampianarina azy, na efa “maty fanahy” tsotra izao ka tsy mahatoky ary tsy miraharaha na inona na inona intsony! Ny hany vavan’ny maro ary ohatra dia hoe, “izahay tsy tia politika”, na koa: “ny anay ny bizinisy ihany aloha! (Sarasara tsy Ambaka)

isan-taona (nitranga in-3) : Izany hoe raha ampitahana amin’ny antsika ankehitriny izay miankina amin’ny fandehan’ny

masoandro dia tara 11 na 12 andro isan-taona izy io satria ny herintaonany dia tsy ahitana afatsy andro 354 (Sarasara tsy Ambaka)

ara-jeografia (nitranga in-2) : Raha arapiaviana

sy firazanana dia mazava fa tsy noheverina ho anisan’ny Merina velively ry zareo kanefa raha raisina ara-jeografia (sy amin’ny lafiny administratif koa angaha!) ny resaka dia mety ho voabango ao anatiny ao ihany angamba izy (Sarasara tsy Ambaka)

hevitra: (nitranga in-2) : Santionany kely amin’izany fotsiny no ho tanisaiko mba ahazoana hevitra: I (Sarasara tsy Ambaka)
Luther (nitranga in-3) : Ary

tamin’ny taona 1985 dia noraisin’ny ben’ny tananan’i Atlanta (izay mainty hoditra hatramin’ny taona 1973) sy ny fikambanana Martin Luther King toy ny “maherifo” izy ary nanokanan-dry zareo ny 4 Aprily 1985 ho “Dr (Sarasara tsy Ambaka)

hifanarahana (nitranga in-9) : Ankehitriny anefa izany dia teren’ny zava-misy hifanaraka tokoa isika ary noho izany dia mba

ankasitrahako tanteraka koa ny hifampiresahana ny hifanarahana amin’izay olona afaka hitarika an-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

leur (nitranga in-21) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
abang (nitranga in-2) : 1 Ny abang amin’ny teny jawa dia “mena” ary hilazana eto ireo olona tantsaha na mponin’ny afovoan-tany, miohatra

amin’ireo any amin’ny pesisir (“sisiny”) na morontsiraka avaratra malaza ho putih (fotsy) na santri (Sarasara tsy Ambaka)

Zanadralambo (nitranga in-4) : Ahoana marina ny momba an’io Jaky Mena io

ary inona no tanjony sy ny tena fahefany? Iza no miandraikitra azy ary toy ny ahoana ireo mpikambana? Raha azoko tsara mantsy ny resaka avy amin’ilay “fanambarana” dia toa fikambanan’ny andriana (ireo taranaka Zazamarolahy sy Andriamasinavalona fotsiny, sa ampian’ireo hafa karazana toan’ireo Andrianteloray sy Zanadralambo? Ahoana ary ny momba an’ireo andrian’- Imerina hafa?) indrindra indrindra izy io (Sarasara tsy Ambaka)

Ramahatra (nitranga in-3) : I Rainianjanoro moa izany dia mpanampy trotraky ny Vazaha

(miaraka amin-dRasanjy sy Ramahatra!), nandray anjara betsaka tamin’ny fanapotehana ny Menalamba, ary avy eo ny tolon’ny VVS (Sarasara tsy Ambaka)

fahaverezan-toky (nitranga in-2) : Ka noho izany rehetra izany ary dia tsy tokony hilefitra noho ny fahaverezan-toky mihitsy isika

satria sady manana ny rariny no afaka manantena tanteraka koa fa tsy maintsy hitondra amin’ny fandresena, izany hoe ny fahavelomana sy ny firoborobohana amin’ny maha-merina indray, ny lalana arahintsika (Sarasara tsy Ambaka)

imasony (nitranga in-23) : Ka mba

hamonjena indrindra ary ny “hevitra melayu” dia tsy nisalasala namangy an’i Madagasikara, izay porofo velon’ny hakingana sy ny herim-po “melayu” tranainy iombonana teo imasony sy ny an’ireo mpiara-mihira taminy (ary tao anatin’izany indrindra moa i Sukarno !) i Macapagal (Sarasara tsy Ambaka)

voninahitra" (nitranga in-2) : Ny "hasina"

izany dia "tiana" aloha ary avy eo dia lasa "mendri-kaja" (hevitra mbola tafatoetra ao amin'ny hoe "tsy asianareo hasina ity boky ity" araka ny ohatra omen'i Dahl), "be voninahitra", "masina" (Sarasara tsy Ambaka)

saropiaro (nitranga in-2) : Tsy afaka ny hihevi-tena ho andriana aho satria tsy mahalala tantara momba an’izany (efa hatramin’Andrianampoinimerina no tsy nanana andriana manokana intsony Imamo ary ireo andriany dia “voatelina” ho lasa andriana merina!) kanefa koa tsy mahatsiaro-tena ho “hova” velively! Ny hany fantatro dia terak’Imamo aho ary Merina iringiriny, taranaky ny mpiantsambo nusantara saropiaro amin’ny firazanany sy ny maha-izy zy nentin-drazany manokana hatramin’ny fahagolan-tany! Io no hany reharehako fa tsy n... (Sarasara tsy Ambaka)
3 (nitranga in-65) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 3

fiheverana ny kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

between (nitranga in-3) : Sibree, "Ressemblances between malagasy words and customs and those of Western

Polynesia", Antananarivo Annual, II, 1882, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

olomainty (nitranga in-6) : Ny fahatelo farany dia ry zareo Tsiarondahy (anarana niseho tamin’ny andron’Andrianampoina

ka toa avy amin’ny hoe “Tserondahy” tokoa, na noho ny asa mafy mahatsemboka sy mahabe tseroka ampanaovina azy, na ny filaza azy ho “tserok’Andrianampoina”!3) izay toa karazana vaovao najoron’Andrianampoina hanangonana ireo olomainty samy hafa fiaviana mpanompon’andriana (Sarasara tsy Ambaka)

mampino (nitranga in-3) : Na mety ho azo atao aza mantsy izany (izay efa

tsy mampino ahy mihitsy!) dia tsy ilaina “hampandehanina” akory ireo “institutions” ireo, ka ny hany tokony karohina dia ny fomba hanoloana azy tsotra izao amin’ny rafitra hafa mikendry tanjona mendrika kokoa (Sarasara tsy Ambaka)

hoe: (nitranga in-49) : 499-

552 [ny momba ny fiteny fotsiny dia nivoaka printy misaraka koa amin’ny lohateny hoe: The Barito Isolects of Borneo (Sarasara tsy Ambaka)

namolavola (nitranga in-7) : Ary ny tena mampieritreritra dia vao tsy ela akory izany no nasandratra ny

“fanagasiana” izay namolavola “taranaka” mpianatra iray manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

Malaysia (nitranga in-46) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

hanamelohana (nitranga in-2) : 2 Izay azo lazaina mihitsy aza izany fa, ho an’ny politikan’ireo Tandrefana ankehitriny dia misolo tsotra izao ny

“Filazan-tsara” kristiana taloha nampiasain’ireo razany mba “hitsarana” sy hanamelohana mora fotsiny ny firenenkafa hifaninanany (Sarasara tsy Ambaka)

faha-70 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 42

ny balan’ny Vazaha! Marihina fa ny finoana toy izany dia hita koa any AAA ary mbola niely teo amin’ireo Khmer hatramin’ny ady tamin’ny fiandohan’ny taompolo faha-70 ireny (Sarasara tsy Ambaka)

213-263 (nitranga in-2) : 213-263 sy 1-35], ary vao

hatramin’ny taona 1965 no tena nampiasain'ireo mpanoratra Tandrefana, taorian’ny nivoahan’ny tatitry Isodore Dyen (“A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages”, Supplement to International Journal of American Linguistics, vol (Sarasara tsy Ambaka)

hitovizany (nitranga in-2) : Rehefa mandinika be be kokoa anefa dia hita misongadina avy

hatrany fa manana endrika tsy hitovizany amin’ny foko nusantara hafa rehetra ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

Polynesia (nitranga in-17) : Vernier mantsy dia zanaka misionary protestanta lehibe tany Tahiti ka

tonga dia nanaitra azy avy hatrany ny fifandraisantsika sy ireo olona Polynesia raha vao tonga niasa taty Madagasikara izy (Sarasara tsy Ambaka)

Bahasa (nitranga in-6) : A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Southeast Asia Program, Data Paper n° 68,

Ihaca – New York, Cornell University, 1967] ; Durdje Durasid, Rekonstruksi Bahasa Proto Barito : Fonologi dan daftar kata (Sarasara tsy Ambaka)

prehistoria (nitranga in-5) : 2 Ka noho izany dia ao koa no mihevitra

fa anarana iombonana efa nentin’ny razan’ny Melayu hatramin’ny andron’ny “prehistoria” io ary “olona” tsotra izao no tena dikany (Sarasara tsy Ambaka)

Avaradrano (nitranga in-6) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

Fiji (nitranga in-2) : (Ary

tsetsatsetsa tsy aritra, ivelan’ireo mainty afrikana dia eo koa ireo karana mainty nasolon’ireo Vazaha azy rehefa nofoanana ny fanandevozana ka lasa maro an’isa ankehitriny any Maurice, Fiji, Suriname, Guyana, sy nosy kely karaiba sasany !) (Sarasara tsy Ambaka)

be-vava (nitranga in-2) : Ny mampitovy an-dry zareo rehetra ireo anefa izany dia ny tsy fahafahany mihitsy

mifanambady amin’ny tena merina, eny ka na hatramin’ny ireo Merina navarina natao “zazahova” (izany hoe nahidina ho andevo satria verin-trosa na noho ny heloka be-vava nataony kanefa tsy nahafoizana ny ainy!) aza (Sarasara tsy Ambaka)

habitants (nitranga in-3) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

media (nitranga in-6) : Ireo “media” rehetra (izay maro aminy rahateo, indrindra moa ireo tena “lehibe”, no eo

ampelatanan’ny Jiosy!) moa dia tsy mitsahatra mively andro aman’alina fa ny heloka maharikoriko sy mahamenatra indrindra satria mampiseho toetran-devoly sy hagaigena tsy fampiseho masoandro dia ny “rasisma”, izany hoe ohatra ny fireharehana amin’ny fiaviana na ny firazanan’ny tena manokana, raha tsy hoe mainty hoditra sy arabo na jiosy angaha ny tena (Sarasara tsy Ambaka)

gasy1 (nitranga in-2) : Voaozona ho teny fampiasa

andavanandro, hilazana ny zavatra tsotra indrindra hatrany sisa ny “teny gasy”1 mandra-pahafatiny tsikelikely (Sarasara tsy Ambaka)

document (nitranga in-4) : Ny loza dia araka ny

safidiny izy samy irery ihany (izay tsy mba nazavainy akory!) no nanambarany ireo “document” naseho azy ireo ary tsy fantatra mazava hoe inona no mety ho fanovana tsy maintsy mba nahampiny eny ampandalovana eny indraindray amin’ny soratra nampitainy ho antsika (ankoatra ny “fanazavana” manokana omeny indraindray ary ampiasainy – izy samy irery ihany mantsy ao no mampiasa an’io! – ny filazana hoe “malagasy” na “gasy”) (Sarasara tsy Ambaka)

aman-jatony (nitranga in-6) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

omen-kaja (nitranga in-3) : Ka azo lazaina mihitsy fa amin’ireo biby fahita mandia tany dia ny

“trimo” no omen-kaja indrindra, miaraka amin’ny banteng na “buffalo” dia, izay loharanon’ny fanajantsika ny “ombalahy” (Sarasara tsy Ambaka)

ahampy (nitranga in-7) : Tiako ahampy avy hatrany anefa fa ho ahy, ny “federalisma” dia dingana voalohany

fotsiny ihany satria ny tena faniriako dia ny “fahaleovantena”, izany hoe ny fahafahan’ny fokofirenena tsirairay avy miandraikitra malalaka araka izay azony atao ny raharaha rehetra mikasika ny fiainany sy ny hoaviny (Sarasara tsy Ambaka)

tradition (nitranga in-3) : Interprétation d'une tradition orale, Paris: Klincksieck, 1974 (Sarasara tsy Ambaka)
mampiampita (nitranga in-3) : Eo

imasony dia tokony hiseho hatrany toy ny sekoly, sady mampiampita ny fomban-drazana ireo no mamoha tanteraka koa amin’izao tontolo izao sy ny filany manokana, na ara-teknika sy siantifika izany, na ara-toekarena (Sarasara tsy Ambaka)

kiringa (nitranga in-28) : Izany hoe vokatry ny “fanagasiana”, ny nahatonga antsika ho “kiringa” (ny taranaka – tsy satry

toa zazasary! – vahiny any ivelany tsy maintsy hitakarinany mandrakariva izao!), na dia hoe arapanahy sy fisainana fotsiny ihany aza io fanetre-tena manoloana ny vahiny io (Sarasara tsy Ambaka)

Nazi (nitranga in-2) : Taty aoriana anefa moa,

noho ny fandraisan’ireo Nazi sy ny fanandratany azy koa dia lasa “compromis” tanteraka ilay tsangan-kevitra izay ankehitriny dia saiky tsy misy sahy miaro ampahibemaso loatra intsony (Sarasara tsy Ambaka)

fasisma (nitranga in-3) : Ny Ady lehibe faharoa

anefa dia toa tsy namoizana “afatsy” ain’olona eo amin’ny 50 tapitrisa eo ho eo raha farany betsaka, ary tsy azo lazaina akory fa ny fasisma irery no tompon’andraikitra taminy (Sarasara tsy Ambaka)

raharahiako (nitranga in-2) : Kanefa ho an’ny zavatra

mikasika an-dry zareo manokana tsy hidiran’ny Merina dia toa tsy raharahiako loatra izany (Sarasara tsy Ambaka)

indo-eropa (nitranga in-2) : 1 Tsara marihina indrindra ary fa ny hoe foederare niavian’io teny io dia ny faka-teny indo-eropa *bheidh- ilazana ny

fampatokisana, izay mbola loharanon’ny teny maro hafa koa toy ny “foi”, “fidele”, “con-fiance”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

racisme (nitranga in-4) : Ary ny tantarantsika koa dia tsy “curiosité exotique” na “énigme” sahala amin’ny mampirediredy ny vazaha fa kosa tena “epopée” miavaka tanteraka, azo hampitahaina amin’ny an’ireo olona Polynesia sy ireo foko any AAA rehetra! Hevero tokoa ange hoe isika hany izany angamba no taraky ny mpiantsambo anisan’ny kalazalahy indrindra amin’ny tantaran’ny olombelona e, mihoatra lavitra sahady ohatra noho ireo Viking mampirehareha fatratra ny Vazaha! Hany ka hatramin’izay koa vao tena takatro ny maha mari... (Sarasara tsy Ambaka)
nifandraisana (nitranga in-3) : (Hany ka amin’ny “calendrier”-ntsika dia mety tsy

nisy nifandraisana mihitsy koa ny fotoana nahaterahan’ireo mpanjaka telolahy voalaza etsy ambony ireo!) (Sarasara tsy Ambaka)

Gallimard (nitranga in-6) : 4 Hany ka

raha mitanisa tokoa ireo tena “symbole”-ny ohatra dia tokony ho azo atao tsotra izao ny 1 Paul Claudel, L'Oiseau noir dans le soleil levant, Gallimard, 1927/1974 (Sarasara tsy Ambaka)

isnin (nitranga in-2) : Ka raha izany tokoa ary dia tsy nahatratra 70 na 80 taona akory izany angamba ny fotoana tena nampiasana ny heverina ankehitriny fa tena “volana malagasy”, alohan’ny nandraisana tsikelikely ny fomba fanaon’ny Vazaha hatramin’ny naha-kristiana tamin’ny taona 1868! Ka amiko, na dia nampahatsiahy ihany ireo Ntaolo tamin’ny taonjato lasa aza ny fampiasana ireo “tonom-bintana” ireo dia tsy afeniko fa tena manelingelina ahy ankehitriny satria miharihary loatra ny fifandraisany amin’ny teny arabo, iza... (Sarasara tsy Ambaka)
hulun (nitranga in-3) : 1) *huRaN; 2) */t/awu/h; 3) *DiRih; 4) *hulun (Sarasara tsy Ambaka)
clairs (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Marx (nitranga in-2) : Rehefa lasa koa anefa ny eritreritro, moa va na ny fototry ny marxisma aza tsy mbola

ny voalaza indrindra fa praxis, miankina amin’ilay fanambaran’i Marx malaza hoe: « Les philosophes n’ont fait qu’interpréter diversement le monde, il s’agit maintenant de le transformer » (Sarasara tsy Ambaka)

hitaomana (nitranga in-2) : Izany hoe tokony amin’ny fahasahiana mijoro ho merina sy ny fatokisan-tena tanteraka izany

no hanatonantsika an-dry zareo Mainty mba hitaomana azy hijoro amin’ny maha-mainty azy raha toa ka ny fiaraha-monina sy ny fiaraha-miasa tokoa no tadiaviny fa tsy ny fomba hanapotehana antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Southeast (nitranga in-3) : A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Southeast Asia Program, Data Paper n° 68,

Ihaca – New York, Cornell University, 1967] ; Durdje Durasid, Rekonstruksi Bahasa Proto Barito : Fonologi dan daftar kata (Sarasara tsy Ambaka)

1937 (nitranga in-3) : (Induktiver Aufbau einer indonesischen Ursprache, 1934 ; Deduktive Anwendung des Urindonesischen auf

austronesische Einzelsprachen, 1937 ; Austronesisches Wörterverzeichnis, 1938) (Sarasara tsy Ambaka)

1934 (nitranga in-2) : (Induktiver Aufbau einer indonesischen Ursprache, 1934 ; Deduktive Anwendung des Urindonesischen auf

austronesische Einzelsprachen, 1937 ; Austronesisches Wörterverzeichnis, 1938) (Sarasara tsy Ambaka)

1939 (nitranga in-4) : Antananarivo, 1939 (Sarasara tsy Ambaka)
toepirazanana (nitranga in-2) : Raha izany dia mety ny toepirazanana

mampiavaka ireo mainty hoditra ankehitriny no tena vokatry ny fiovana niseho taty aoriana, izany hoe, valimpingika, toetra sampona tanteraka eo amin’ny samy olombelona!… Ho antsika anefa moa dia resaka tsy misy hidiran’ny fahatsapan-tsika ny identity-ntsika manokana velively izany rehetra izany ka tokony tsy ampy hivakian-doha mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

fifangaroam-pirazanana (nitranga in-2) : Ny fanontaniana mipetraka dia ny

hoe, ahoana no fomba iarahana miaina amin’ny fitovizan-tsaranga sy ny fifanajana kanefa tsy mifamotika amin’ny fifangaroam-pirazanana? Ary ahoana no fomba hanomezana zo feno ny “citoyen” rehetra kanefa tsy manao sorona koa ny zon’ny taranaky ny tompontany hitana sy hiaro hatrany ny maha-izy azy? Antsika no mikaroka ny valiny (Sarasara tsy Ambaka)

hampandrosoana (nitranga in-7) : Ka matoa izy mandray anjara dia tsy hoe noho ny faniriana hisehoseho, hanao “propagandy”

na “taim-bava” fa kosa faniriana fotsiny hamosaka tokoa ny fiheverany sy ny fahatsapany manokana manoloana ireo havany mpiray rà sy fanantenana aminy, hampandrosoana ny tolona ho an'ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

Ady (nitranga in-13) : Ary na dia eo aza ny fisafotofotoan-kevitra dia azo lazaina ihany fa, ho an’ny ankamaroan-dry zareo (raha tsy izy rehetra!), ny ao ambadiky ny hoe “malagasy” dia indrindra indrindra ny Merina! Sahala amin’ireo Rosiana nitolona tamin’ny Ady Lehibe faharoa amin’ny anaran’ny “Firaisana sovietika” ihany io! Noho izany ary amiko, ireo Merina nitolona amin’ny maha-“malagasy” azy taloha rehetra dia mahery-fon’ny firenena merina tanteraka ary ireo hafa fiaviana dia mahery-fon’ny foko niaviany tsirairay... (Sarasara tsy Ambaka)
hananana (nitranga in-9) : Marina tokoa mantsy fa voasarika tamin’ny lafiny kolontsaina vahiny sasany ihany

Andrianampoinimerina noho ny fahatsapany fa ilaina ny hanavaozana amin’ny endrika moderina kokoa ny fiainan’ny Merina, ary anisan’izany indrindra ohatra ny tokony hananana fomba fanoratana mba ahamora kokoa ny fitondrana ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

J (nitranga in-41) : 4 Hoy indrindra ary ohatra izy, nifampiresaka tamin’i J (Sarasara tsy Ambaka)
ampiandohana (nitranga in-14) : Sady izay moa, tsara marihina fa ireo feng tsina ireo dia maneho indrindra

ny fomba fanaon’ireo foko Thai, tompon-tany fahiny nanaranaka ny ankamaroan’ny mponin’i Tsina Tatsimo ankehitriny, izay ny tena fiaviany tany ampiandohana anefa dia iray ihany amin’ny an’ny razambe Nusantara, tamin’ny ry zareo mbola nitoetra tany Tsina atsinanana (Sarasara tsy Ambaka)

nielina (nitranga in-2) : Momba an’io voatonona farany io, moa va tsy efa voavinavina matetika sahady fa ao anatin’ny 50 taona any ho any ohatra dia mety ho lasa vitsy an’isa ireo “wasp” na fotsy hoditra taranaka anglo-saksona manjakazaka mandraka ankehitriny! Ary iza no mahalala, ao anatin’ny zato taona ohatra dia mety ireo mainty (miaraka amin’ny fanampian’ny mpiavy vaovao avy any Afrika!) tsotra izao no hanjary maro an’isa! Ka raha izany dia tena azo heverina toy ny farasisan’ny fanjakazakan’ny Vazaha izay nielina fo... (Sarasara tsy Ambaka)
offerts (nitranga in-2) : Domenichini, "Regards croisés sur les Grands Sycomores ou l'armée noire

des anciens princes d'Imerina", in Cheminements, écrits offerts à G (Sarasara tsy Ambaka)

Century (nitranga in-2) : Pigeaud, Java in the 14th Century (Sarasara tsy Ambaka)
zava-dehibe (nitranga in-33) : Ary amin’io

lafiny io dia tena zava-dehibe tokoa ny hampandrosoana ny resaka tena merina eto amin’ny Zaikabe sy ny fikambanana “Malay-Madagasikara”! (Sarasara tsy Ambaka)

nanesorana (nitranga in-2) : 2 Voadika amin’ny teny frantsay (rehefa nanesorana ny teny melayu !) ao amin’i A (Sarasara tsy Ambaka)
Mayeur (nitranga in-5) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

Dhimmi (nitranga in-2) : Silamo 􀃆 Jiosy 􀃆 “Dhimmi” (“vahiny azo leferina”) tsy lavitra

ny finoana marina raha toa manaiky ny maha “nabi” an’i Isa/Jesosy sy ny fahambonian’ny Mohammad sy ny silamo (Sarasara tsy Ambaka)

hampiharana (nitranga in-3) : Noho izany dia “mandeha ho azy” koa ho an’i

Frantsa ny mitelina izay karazana olona azony atelina rehetra, na ireo mpifindra monina manatona azy izany na ireo any ivelany resiny ka azony hampiharana ny lalàny (Sarasara tsy Ambaka)

tantaram-pirenena (nitranga in-7) : 2 Marina tokoa mantsy fa na ny heverina mahazatra fa anganom-paritany fitantara fotsiny amin’ny ankizy, ary maika

rahateo moa ireo tati-dresaka madinika momba ny tantaram-pianakaviana manokana aza dia afaka mamosaka fanambarana sarobidy ho an’ny fahafantarana ny tantaram-pirenena manontolo rahefa voadinika sy “voatsikera” amin’ny fomba siantifika (Sarasara tsy Ambaka)

Ratsimandrava (nitranga in-4) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

jawa (nitranga in-20) : Ka izany indrindra no antony nahatonga ireo taranaka

“Melayu” (izay jawa no fiavian’ny ankamaroany!) nandevozina tany Afrika atsimo ho lasa hoe “Malay” ny fiantso azy mandraka androhany! Ary noho io antony io koa dia matetika tsy tian’ireo olona Indonesia loatra ankehitriny no antsoina hoe “melayu” ka soloiny hatrany amin’ny hoe “orang Indonesia” ny filazana tranainy momba azy hoe “melayu” (Sarasara tsy Ambaka)

nikaroka (nitranga in-5) : Noho ireo fanapepoana ireo ary dia tsy maintsy mba nikaroka izay fomba mety hamoha kely ny

hambom-pony ny Merina maro (Sarasara tsy Ambaka)

mampahery (nitranga in-3) : Marina fa manoloana an’i Frantsa (izay amiko izany dia tena voalohany mihitsy amin’ireo

fahavalontsika satria sady antony maha-torankovitra ara-tsaina ny ankamaroan’ny Merina no mampahery hatrany koa ireo fahavalontsika eto an-teorana mialokaloka aminy, na ara-panahy sy ara-kevitra izany, na ara-politika tsotra izao!) dia toa atody miady amam-bato isika, na ny marimarina kokoa angaha, toy ny vatokely manonofy hanohitra ilay tendrombohitra (Sarasara tsy Ambaka)

you (nitranga in-2) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
toedraharaha (nitranga in-4) : Raha azoko tsara anefa ny toedraharaha

ankehitriny dia toa ny fikambanana miaraka amin-dry zareo indray ity no ho tafajoro aloha (Sarasara tsy Ambaka)

minomino (nitranga in-6) : Raha

alahatra amin’ny finoam-pivavahana izany dia toy ny voalaza fa “polytheista” angaha ry zareo: manana ny andriamanitra manokana hinoany izy kanefa tsy midika akory izany fa ny hafa rehetra aminy dia “minomino foana” ka tokony hanaraka ny finoany izy tenany izay hany finoana tena “marina” (Sarasara tsy Ambaka)

iza (nitranga in-63) : Ny

anarana hoe MERINA AMBANIANDRO, ary io irery ihany, no anarana iombonan'ireo mpiray rà rehetra ireo ka tsy azon'iza na iza atakalo na vingavingaina (Sarasara tsy Ambaka)

Archaeology (nitranga in-2) : Archéologie et langage, Paris:

Flammarion, 1990 (fandikana ny Archaeology and Language (Sarasara tsy Ambaka)

fitenina (nitranga in-2) : Ny tena

fomba fanoratany an’io lohateny hoe “Tantaran’ny Andriana” io ary izany ohatra dia “Tantara ny Andriana”! Hany ka indraindray dia mampanontany tena mihitsy hoe angamba tsy noho ny mahatranainy ny fomba fiteny ao ihany no mahasarotra manokana ny famakiana azy fa koa ny fahadisoana avy any amin’i Callet tsotra izao izay azo heverina fa tsy afaka nanary tanteraka ny “fomba fitenina mopera” (Sarasara tsy Ambaka)

nanohitra (nitranga in-9) : Nanomboka tamin’ny andron’Andrianampoinimerina dia

natao mitovy sata tamin’ny Manisotra ireo Manendy (izay toa maro taminy no nanampy an’Andrianampoinimerina nandresy an’i Marovatana izay fantatra fa nanohitra azy mafy dia mafy tokoa!) izay nakana koa mpiambina nitokisana sy mpiady mahery (Sarasara tsy Ambaka)

Indien (nitranga in-3) : Raha tsy

izany mantsy dia ho lasa karazana “kiringa malgache” na koa “variété particulière d’africain” sy “afro-asiatiques francophoniens de l’Océan Indien” fotsiny isika! Ka raha miverina amin’ny lafiny pratika ary dia toy izao amiko ny olana (Sarasara tsy Ambaka)

Essai (nitranga in-2) : Ferrand, Essai de phonétique comparée du malais et des dialectes malgaches, Paris :

P (Sarasara tsy Ambaka)

vinunu (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

Schmidt (nitranga in-10) : 3 Noforonin'i Wilhelm Schmidt tamin’ny 1898/1906 [cf (Sarasara tsy Ambaka)
vers (nitranga in-4) : Mais leur naturel doux et pacifique les

porte vers les arts utiles, et leur fait rechercher l’amitié de leurs voisins, qu’ils achètent même à prix d’argent ou par des présents » (Sarasara tsy Ambaka)

amerindia (nitranga in-2) : Ny Vazaha ohatra no nahita an’i Haiti sy nanapotika ireo

teratany amerindia kanefa ankehitriny sy amin’ny hoavy rehetra dia ny taranaka Afrikana irery ihany no nanjary lasa tompon’io faritany io (Sarasara tsy Ambaka)

-- (nitranga in-7) : Inona marina no atao hoe “merina” ary nahoana? Ny valiny amiko dia tsy miankina loatra

amin’ny safidin’ny tsirairay fa kosa ny fampianarana azo raisina avy amin’ny tantara sy ny 1 Ireto avy ireo fepetra ireo : -- a) Ny fanekena avy hatrany fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ny FIRENENA MERINA ary adidy masin'ny Merina rehetra no miaro an'izany (Sarasara tsy Ambaka)

souche (nitranga in-2) : Noho izany dia mora kokoa amin-dry zareo no mihevitra fa tsy

tena “firenen’ny mpiavy” tanteraka i Frantsa ary ireo “francisés”, izay ara-pirazanana moa dia efa vazaha rahateo tamin’ny voalohany dia lasa “Français de souche” avokoa, indrindra moa rehefa mifangaro rà amin’ny “tompontany” (Sarasara tsy Ambaka)

mundial (nitranga in-2) : Ary tsy mahagaga mihitsy koa raha toa ka ankehitriny, ny hany “ala-olana” tonga dia arosony manoloana ireo “immigrés” nanenika ny taniny dia ny “assimilation-intégration”! Ny ahatonga ireo Arabo sy Mainty na Asiana aman-tapitrisany maro ireo ho “frantsay” tanteraka, ary hatramin’ny firazanany rehefa mifanambady amin’ny zanaky ny “mpiavy tranainy” ry zareo! Hany ka indraindray any Frantsa dia ireo zanaky ny “immigrés” ireo indray no tena manao “surenchère nationaliste”, miseho ho “saro-piaro” fa... (Sarasara tsy Ambaka)
Andriamasinavalona (nitranga in-12) : Ahoana marina ny momba an’io Jaky Mena io

ary inona no tanjony sy ny tena fahefany? Iza no miandraikitra azy ary toy ny ahoana ireo mpikambana? Raha azoko tsara mantsy ny resaka avy amin’ilay “fanambarana” dia toa fikambanan’ny andriana (ireo taranaka Zazamarolahy sy Andriamasinavalona fotsiny, sa ampian’ireo hafa karazana toan’ireo Andrianteloray sy Zanadralambo? Ahoana ary ny momba an’ireo andrian’- Imerina hafa?) indrindra indrindra izy io (Sarasara tsy Ambaka)

ampian-dry (nitranga in-2) : 1 Ary,

ivelan’ireo Jawa dia voalohany amin’izany ohatra ireo Bugis sy Makasar any Sulawesi atsimo (ampian-dry zareo Gorontalo sy Tomini any avaratra izay silamo koa ; ireo foko Sulawesi hafa : Bolaang, Balantak, Mian, Loinang, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Dahle (nitranga in-2) : Dahle, "The 'infix' in Malagasy: a Malayan feature", Antananarivo Annual, I, 1976, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
base (nitranga in-2) : Ny

olana anefa izany dia mbola lavin-dry tsotra izao na dia hoe io “base” io fotsiny aza (Sarasara tsy Ambaka)

ahitan-tsoa (nitranga in-2) : Ary azo hinoana mihitsy aza fa ny mety ho sorena voalohany amin’izany dia ny

sasany amin’ireo havantsika aty an-tanàna izay, noho ny halalin’ny fahoriana mianjady amin’ny firenena ankehitriny dia lasa mihevitra mora fotsiny fa tsy misy afatsy ny fialokalofana hatrany amin’ny Vazaha ho antsika no mety ahitan-tsoa “handrosoana” (Sarasara tsy Ambaka)

dire (nitranga in-3) : Au point que l’on peut dire que c’est en fait leur plus prestigieux monument, le

principal document attestant de leur prodigieux passé, du génie et du courage extraordinaire de leurs ancêtres (Sarasara tsy Ambaka)

eran'i (nitranga in-2) : Fa ny tena porofon'izany miharihary indrindra dia ny fahitana fa saiky eran'i Nusantara manontolo (ary raha

hitarina dia toy izany koa ny ankamaroan'ireo firenena any Asia Atsinanana rehetra, hatramin'i Japan!) no manaja an'ireo loko roa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

Majapahit (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

Mestre (nitranga in-2) : Toy izany ary ny toe-draharaha hatramin’ny taompolo faha-20, nanomboan’i “Mestre

Bimba” (Manoel Dos Reis Machado), mpampianatra mainty hoditra nampirindra sy nampivelatra ireo teknikany, indrindra izany tamin’ny fangalana tahaka ny fanao maro ao amin’ny “kung fu” tsina (Sarasara tsy Ambaka)

hamaharana (nitranga in-3) : Ny antony izany, ankoatra ny fanarahana anjambany ny “lamody silamo” avy any Iran dia ny disadisa hanaraka tsotra izao ny fomba fitafy vazaha! Ary satria ny sarong nentin-drazana toa tambanivohitra loatra (na koa any Indonesia, “cérémonial” loatra!) ka tsy mifanentana intsony amin’ny fiainana andavanandron’ny “tontolo moderina” dia tsy misy afatsy ny “fitafy silamo” sisa no azo hamaharana! Noho izany dia hinoako fa fisehoan-javatra mandalo fotsiny ihany io, mampiseho indrindra indrindra ny “cri... (Sarasara tsy Ambaka)
excuse (nitranga in-2) : Ny tiako ambara amin’izany dia tsotra : tsy manana “excuse” intsony isika ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)
Si (nitranga in-3) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

Paris: (nitranga in-35) : Interprétation d'une tradition orale, Paris: Klincksieck, 1974 (Sarasara tsy Ambaka)
hanazava (nitranga in-3) : Amin’ny teny hafa, ny mpanangana ny lazainy fa

“firenena malagasy” amin’ny alalan’ny fanapotehana ireo firenena voajanahary eto Madagasikara no tokony ho terena hanazava ny antony tiany anaovana an’izany fa tsy ireo miaro-tena hamonjy ny fireneny manokana akory (Sarasara tsy Ambaka)

hampieritreritra (nitranga in-2) : 4 Noho ny fampitovizana amin’ireo nazi izay lasa toy ny devoly tanteraka! Hany ka tsy misy manontany tena intsony ankehitriny hoe inona marina no antony nanosika an-dry zareo hanao izay nataony (araka ny fitantaran’ireo fahavalony nandresy azy…) ; inona ohatra no nahatonga an-dry zareo hankahala toy izany ireo fahavalony, izany hoe indrindra indrindra, ankoatra an’ireo Jiosy, ny Frantsay sy ny komonista/slav/bolsevika ? Dia tena tsy manan-tsiny tokoa ary ve na kely aza ireo voatonona farany reh... (Sarasara tsy Ambaka)
antsibe (nitranga in-2) : Ka hita mazava ary izany hoe inona avy no “fitaovana” nampiasain’ireo razantsika tamin’ny

ady sy ny fomba fiadiana izay nanaraka hatrany ny fahalalan’ny vatan-dahy rehetra hatramin’ny fahagolan-tany:1 - Ny fiadiana: lefona sy ampinga, antsibe sy kalaza (ary ao anatin’ izany ny antsy lava zara toy ny “katana” araka ny asehon’ireo fiadian’Andriananmpoinimerina!), japy, antsamotady ary, ho an’ireo akaiky ala, tsirika na “sarbacane” (Sarasara tsy Ambaka)

visage (nitranga in-4) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

voasoratro (nitranga in-2) : (Efa voasoratro

alohan’ny namakiako ny taratrasin’i José farany io kanefa hita mazava eto ny fifanojoan’ny eritreritra!) (Sarasara tsy Ambaka)

hamaranako (nitranga in-6) : Ny hamaranako ny resaka dia teny indraim-bava momba ny toeran’ny mainty hoditra eo

anivon’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

tsangan-keviny (nitranga in-3) : Ka io indrindra no nampitroatra mafy ireo

Menalamba izay ny hany azo lazaina fa tena “tsangan-keviny” (ideolojia) angaha dia ny hoe, resy isika ary lasan’ny vazaha mora fotsy ny tanindrazantsika satria nanota-fady amin’ny fanariana ny finoana sy ny fomban-drazana ireo mpitondra (Sarasara tsy Ambaka)

toe-pirazanana (nitranga in-3) : Ary tsy vitan’ny

teny ihany fa eo koa ny toe-pirazanana, ny ankamaroan’ny fomba amam-panao, ny finoana, ary indraindray, ny tadidy amin’ny tantara tsotra izao! Hita amin’izany fa tsy vitan’ny hoe rediredy4 tokony ahamenatra na ny hamoaka azy amin’ny vava fotsiny ihany aza no ataon’ireto voaresaka fa tena fanarabiana, fiheverana ny olona sasany 1 Ivelan’ireo soratr’i O (Sarasara tsy Ambaka)

fa (nitranga in-2443) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

fe (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 47

lela, rora, ra, fo, aty, afero, taolana, tsinay, hoditra, tanana, fe, nana, tay, hetotra (Sarasara tsy Ambaka)

nanjakazaka (nitranga in-4) : Ka azo hinoana ary fa

amin’ny hoavy dia tsy maintsy mbola hiova tanteraka ny fomba fahatsapana an’io raharaha io, rehefa samy voasongona amin’izay, na ny fiheverana “nasionalista-imperialista” taloha, na ny filan’ny propagandy sy ny fampihorohoroana ara-tsaina antirasista tsy nitsahatra nanjakazaka nandritr’izay 50 taona mahery lasa izay, ahitana izay tena marina tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

handevenana (nitranga in-2) : Ka noho izany no tsy

handevenana (“hanafenana”) azy raha tsy maty tokoa ny masoandro; ny ala-fady koa moa avy eo dia mbola antsoina hoe “tampi-masoandro” na “tako-masoandro” (Sarasara tsy Ambaka)

ampanajana (nitranga in-2) : Ary amiko io tanjona io dia tsy inona akory fa ny mba ahafahan’Imerina

hitohy miaina ampahamendrehana hatrany ho an’ny tombontsoan’ireo taranany mifandimby “mandrakizay”! Ka noho izany ary dia tsy manelingelina ahy ohatra ny “mitsara”, ampanajana kanefa koa tsy misorona mihitsy ny asan’ireo taloha rehetra araka izay heveriko amin’ny fo tsy miangatra fa mety ahasoa ny firenena iombonana ary antenaiko fa mba ho toy izany koa no ataon’ireo mpandimby antsika momba ny asantsika any aoriana any (Sarasara tsy Ambaka)

zava-pantatra (nitranga in-4) : Ary marina rahateo fa moramora kokoa ny mihevitra fa ireo olona “nordika/jermanika” avy any amin’ny tany mangatsiaka no nifindra monina nankany atsimo (sahala amin’ny asehon’ny fifindra-monin-dry zareo indrindra taty aoriana ka niteraka ny fiforonan’i Eropa ankehitriny !) toy izay hoe ny razamben’ny Arya/Airya manokana avy any Persia ohatra no nifindra monina nankany Skandinavia ! Toa lojika tanteraka ary mifanentana rahateo amin’ny ankamaroan’ny zava-pantatra io fiheverana io ka neken’ny ankam... (Sarasara tsy Ambaka)
amim-pahatsorana (nitranga in-2) : Raha fintinina ary izany, ny ZAIKABE dia toerana voatokana eto amin'ny tambatsera (internet) ahafahan'ny

Merina rehetra mizara vaovao sy fahalalana, manaposaka ny heviny sy ny ao am-pony amim-pahatsorana sy fitokisana ary miteny malalaka amin'izay hoe “isika merina” sy ny “antsika merina” fa tsy hoe “izahay merina”, na koa “isika malagasy” intsony noho ny tahotra sy ny fanekena lembenana lasa tandra vadin-koditra tsy maintsy zakaina lava izao (Sarasara tsy Ambaka)

Madakasikara (nitranga in-2) : Inona anefa moa no antony tena nanery antsika nanao izany tokoa raha tsy

ny tahotra ny ho tafian’ny Frantsay ihany! Raha tsy niseho ho tompon’i Madakasikara manontolo isika dia tsy maintsy nanararaotra nanjanaka avy hatrany ny faritra sasany tany anindrana ny Frantsay, izay nampiasainy avy eo toy ny toeram-pamaharana hamelezana antsika satria ny fanjanahana an’i Madagasikara manontolo hatrany no tena tanjony (Sarasara tsy Ambaka)

Oseania (nitranga in-15) : Ka noho izany dia tokony mba tsy hohadinoiny mihitsy koa fa

havany mpiray rà sy mpizara lova aminy eo anivon'izao tontolo izao ireo teratany nusantara rehetra any Asia Atsimo- Atsinanana sy Oseania (Sarasara tsy Ambaka)

Tamil (nitranga in-2) : Ka izay mpitondra ao amin’ny “tsangam-pitondrana” mety hanelingelina azy na tiany hanampy azy be be kokoa (amin’ny famelana azy manokana hanao izay tiany!) dia aleony tambatambazana “vidina” tsotra izao! Ary fantatsika koa ary izany fa tsy ry zareo Tsina ihany akory no manao toy izany fa ireo karazam-poko matanjaka miaina any amin’ny tanin’ny hafa rehetra, toy ireo Jiosy, ireo Armeniana, ireo Karana (hatrany Frantsa ohatra ankehitriny ho an’ireo Tamil izay vao tsy ampy roampolo taona akory izao... (Sarasara tsy Ambaka)
fool (nitranga in-2) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
fiaraha-monina (nitranga in-28) : Ka ny hany tokony ho

fanontaniana mipetraka dia tsy hoe, tsara ve sa ratsy ny “fanavakavahana” fa kosa, ahitan’ny rehetra tombontsoa ve sa tsia ny firaisana ho an’ny filan’ny fiaraha-monina sy ny fiaraha-miasa, ary hatraiza no tokony ho fetran’izany? 2 Tsetsatsetsa kely : Io “heva” io dia toa iray fiaviana amin'ny teny ma'anyan (Kalimantan) iwo na ivo izay midika hoe “antsasany” na “tenatenany” (maivo hoy ry zareo!) ka nahatonga koa raha izany ny “marivo” sy ny (Sarasara tsy Ambaka)

administratifa (nitranga in-2) : )1

mantsy na sata administratifa ny hoe “merina” fa fandraisana anjara amina fianakaviambe manokana (Sarasara tsy Ambaka)

ces (nitranga in-8) : On retrouve dans la langue et les usages

des indigènes la trace de ces diverses nations » (Sarasara tsy Ambaka)

1997-1999 (nitranga in-256) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

ahafaty (nitranga in-8) : Noho izany ohatra dia tsy misy sahy maneho hevitra manokana mety hanelingelina ireo mpitondra tenin’ireo sokajin’olona vitsy an’isa intsony izay indraindray toa lasa mpanjakazaka tsotra izao, manery ny mpiara-monina hafa hanaiky fa ny toetra na fanao mampiavaka an-dry zareo dia zavatra “normal” ary mendri-kaja tanteraka na dia mety ahafaty antoka ny firenena aza izany satria mamoa-fady (izany hoe manao toy ny tsinontsinona ny finoana sy ny fototra iorenan’ny fiaraha-monina!) na tsapa fa mety ha... (Sarasara tsy Ambaka)
faire (nitranga in-3) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

lafim-piainana (nitranga in-2) : 1 Raha tsy izany ve ohatra

hisy an’io jadona ara-tsaina ateraky ny political correctness io izay tsikelikely dia tena manenika mihitsy ny lafim-piainana moderina rehetra aty amin’ny tany Tandrefana (Sarasara tsy Ambaka)

ampaira (nitranga in-7) : Azo lazaina tsotra izao ary raha izany fa ny anton’ny “ampaira merina” voalohany, izay

niteraka koa ny fampidirana andevo mainty maro avy any anindrana dia tsy inona akory fa ny tsy maintsy niarovan-tena manoloana ny Frantsay (nampian’ireo tanindrana maro mpiandany azy, ary voalohany tamin’izany ny Sakalava!) (Sarasara tsy Ambaka)

UNESCO (nitranga in-6) : Nanomboka tamin’ny Fihaonan’i Kahira (“Colloque du Caire”) nokarakarain’ny

UNESCO tamin’ny taona 1974 mba hamonomana ny fanoratana ny tantaran’i Afrika ary nanasana koa an’i Ch (Sarasara tsy Ambaka)

ahazo (nitranga in-11) : Ka dia misaotra namaky ary manantena aho fa ahazo valin-dresaka ahafahako mamelabelatra

kokoa (na manitsy koa!) ny lafin-javatra sasany voasafo fotsiny ihany eto (Sarasara tsy Ambaka)

nampijaliana (nitranga in-2) : Ary hatramin’ny fiheverana ny zava-niseho tamin’ny tantara aza dia tsy

malalaka intsony satria ohatra ny tsy fanekena avy hatrany fa devoly ireo Nazi ary maritiora madio nampijaliana tsy an-drariny ny Jiosy dia helohin’ny lalana!1 Hany ka ny vokany dia ny fihorohorona ara-tsaina tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

nanorisory (nitranga in-2) : Sady izay moa mazava koa izany fa ny vokatr’ilay raharaha tany an-tanana dia tena nanorisory ny

maro ka aleo aloha naka saina kely indray (Sarasara tsy Ambaka)

narodana (nitranga in-3) : Ka ny tanjona ary amiko dia ny FANARENANA sy FAMPIJOROANA fotsiny ihany ny

firenena merina izay efa nisy hatramin’ny ela kanefa narodana an-keriny ary tetehin’ny sasany ho potehina sy ho lany tamingana tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

henjehina (nitranga in-5) : Raha sendra mifanena amintsika,

andao hanaovana tamba be vakiana ny vavany fa “mpanavakavaka” hoy ny vavan’ilay kanosa tsy sahy miseho ankarihary akory! Tsy “délit d’opinion” intsony eto no henjehina fa “mpamosavy” no hazaina, devoly efa hatrany am-potony mihitsy no ratsy tanteraka ka ny famotehana azy sisa no hany tokony tadiavina (Sarasara tsy Ambaka)

7 (nitranga in-8) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

maha-mainty (nitranga in-3) : Izany hoe tokony amin’ny fahasahiana mijoro ho merina sy ny fatokisan-tena tanteraka izany

no hanatonantsika an-dry zareo Mainty mba hitaomana azy hijoro amin’ny maha-mainty azy raha toa ka ny fiaraha-monina sy ny fiaraha-miasa tokoa no tadiaviny fa tsy ny fomba hanapotehana antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Sastra (nitranga in-2) : , Struktur Bahasa Maanyan, Banjarmasin : Proyek Penilitian Bahasa dan Sastra Indonesia, 1979 sy

R (Sarasara tsy Ambaka)

maha-firenena (nitranga in-2) : Sady izay moa, ahoana tokoa re no fomba

hamikirantsika amin’ny maha-firenena nusantara iringiriny antsika raha toa ka tokony hatao fitaovana hamoha ny varavaran’i Afrika isika e? Tsy asa mifanentana kokoa amin’ny toetran’ireo mainty hoditra eto Madagasikara va izany? (Sarasara tsy Ambaka)

Bangka (nitranga in-4) : Tsy inona ary ireo faritany ireo fa ny

morontsiraka atsinanan’i Sumatera, miaraka amin’ireo nosy mifanila (vondronosy Riau, Linga, Bangka) eo andaniny ary ny morontsiraky Kalimantan eo ankilany (Sarasara tsy Ambaka)

neo-paganism (nitranga in-2) : Mandraka ankehitriny anefa moa dia tsy mbola niafara mihitsy

tamin’ny fanehoam-pinoana ara-pivavahana izany fa kosa fihetsiketsehana eo anivon’ny hairaha (indrindra ohatra tamin’ny alalan’ny romantisma!) sy tsangan-kevitra filosofika fotsiny, izay antsoina indrindra matetika amin’ny filazana hoe “neo-paganism” (Sarasara tsy Ambaka)

fantatry (nitranga in-17) : Toa tsy nitondra vokatra na inona na inona ho antsika mihitsy anefa izany ka ny fanontaniana azo

apetraka dia ny hoe nahoana? Ary koa, mba iza avy ohatra ireo avara-pianarana merina afaka niresaka (amin’ny teny anglisy!) tamin’i Yamin sy Macapagal ary inona no mba fampianarana azony? Mba tena fantatry ry zareo fotsiny ve (ankoatra ny maha “manam-boninahitra” vahiny azy!) ny lanjan’ireto mpitsidika sy ny antony marina nanosika azy ireo ho tonga? Ny valiny dia mampatahotra sy mahamenatra ahy (Sarasara tsy Ambaka)

Imp (nitranga in-6) : Antananarivo: Imp (Sarasara tsy Ambaka)
miara-manaiky (nitranga in-2) : Ny soratra vavolombelona

rehetra mantsy dia miara-manaiky avokoa fa, na dia eo aza ny fahoriana ateraky ny fahaverezan-jo tarihiny, raha oharina amin’ny fahita mahazatra any amin’ny toeran-kafa dia faran’izay “nalefaka” ny fampiharana ny fanandevozana fahiny teto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

1873 (nitranga in-4) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

1871 (nitranga in-4) : Hany ka na dia

nifanohitra tsy nisy toy izany aza ny roa tonta tany Frantsa,4 tany amin’ireo zanatany, manoloana ireo “indigènes” dia tsy nitsahatra mihitsy ny fifanohanany! Ary ny mampiseho indrindra an’izany angamba dia ny fanompoana (culte) an’i Jeanne d’Arc izay, nandritra ny taonjato efatra dia tsy nisy niraharaha loatra intsony ny fahatsiarovana azy kanefa tampotampoka teo, taorian’ny taona 1871 dia lasa “héroine nationale” frantsay malaza indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

Hatramin'ny (nitranga in-2) : 1 Hatramin'ny "conquête" tamin'ny faonjato faha-7 izay ho azy dia tena "fahagagana" tanteraka, manaporofo fa

marina tokoa ny fivavahany ary mitantana azy tokoa ny hany andriamanitra tokana! 2 Cf (Sarasara tsy Ambaka)

1878 (nitranga in-4) : 36-41 ;

"The malagasy language, a member of the Malayo-polynesian", Antananarivo Annual, I, 1878, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

mon-khmer (nitranga in-2) : Ka noho izany dia natambany amin’ny filazana hoe “austrien” na “austric”

(“austrisch”) ny fianakavian-pitenin-dry zareo Mon-khmer2 sy ny “melayu-polynesia”, fiantso izay tiany nosoloina indrindra koa amin’ny hoe “austronesia” (nosy tatsimo) vao noforoniny (miaraka amin’ny “austro-asiatic” na “asiatika tatsimo” hilazana ny “mon-khmer”!) (Sarasara tsy Ambaka)

an'i (nitranga in-10) : Saiky ny morontsiraky Asia Atsimo-Atsinanana manontolo, ary indrindra moa ny an'i Indonesia andrefana sy Malaysia

dia teo ampelantanan'i Srivijaya izay angamba koa nitana tobim-pivarotana (“comptoir”) tany Afika atsinanana sy Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

iorenany (nitranga in-3) : Masina ary tokana tsy azo zarazaraina ary izany ny “Repoblika”, izay ny iray amin’ny fototra

iorenany dia fantatra fa ny “laïcité”, izany hoe, amin’ny “affaire publique” hanompoana azy, ny tsy fampisehoana izay mety ho finoana manokana amin’ny fivavahana hafa intsony (Sarasara tsy Ambaka)

vitantsika (nitranga in-5) : Hany ka tokony ahafantatra avy hatrany

isika fa mbola santatra ihany no ataontsika izao ary amin’ny manaraka dia tsy maintsy mbola hotohizan’ireo manam-pahaizana merina ny fandalinana sy fanitsiana ny mety ho vitantsika (Sarasara tsy Ambaka)

hiarovany (nitranga in-6) : Hany ka na dia nanao izay fomba hiarovany ny lovan-drazany ihany aza

ireo azo atao hoe “tia tanindrazana” dia tsy maintsy nihemotra hatrany foana mandra-paharesiny 1 Antananarivo fahizay, Antananarivo, 1928 ; Tantaran'ny Malagasy manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

hibanjinina (nitranga in-2) : Na ny marimarina kokoa angaha, tokony ho heverina miaraka hatrany ireo

fisehoan-javatra roa ireo ka noho ny maha isika antsika ihany no hibanjinina ny hafa any ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

faha-efatra (nitranga in-2) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
novelarina (nitranga in-3) : Ivelan’izany anefa, amin’ny fomba tsy tsaroana mazava (“inconsciente”) dia tsy maintsy mahana hatrany

amin’ny Merina (ary ny Melayu rehetra amin’ny ankapobeny!) ny Frantsay, noho ny antony efa nandramako novelarina kely tao amin’ny Valin-kitsaka! (Sarasara tsy Ambaka)

1918 (nitranga in-2) : Hany ka, ho an’ny voazanaka maro, ary indrindra ireo 1 Ary indrindra angamba ohatra ny Le bon usage-ny Maurice Grevisse izay fantatra fa tena baibolin'ny mpanoratra farafakony malaza maro ankehitriny! 2 Lafin-javatra somary mahagaga izany io farany io ka mendrika ny hanaovana fandinihina be be kokoa: nahoana ireo farafakony no matetika sahirana dia sahirana mianatra teny vahiny hafa? Noho ny antony "lingoistika" fotsiny ihany ve sa misy zavatra hafa mihitsy? 3 Italiana lasa mpanompon'i Frantsa ... (Sarasara tsy Ambaka)
1912 (nitranga in-2) : Catholique, 1912 (Sarasara tsy Ambaka)
1915 (nitranga in-2) : 000 (10 % ny mponina ary angamba 80 % ny Tutsi hono!) angaha ny famonoana nandritra ny volana vitsivitsy dia azo lazaina ankitsirano fa mpiray tsikombakomba mivantana tamin’ny “génocide” mahatsiravina indrindra niseho tamin’ity taonjato ity i Frantsa! Na dia hoe oharina amin’ny fandringanana hafa toan’ny voalaza fa nanjo an’ireo Jiosy nandritra ny Ady Lehibe faharoa1 sy ny olona Armenia tany Turkia tamin’ny 1915 (Maty : hatramin'ny olona 1 Maty : 6 tapitrisa amin'ny jiosy eropeana 10 tapitrisa e... (Sarasara tsy Ambaka)
efitranon-gazy (nitranga in-2) : 000 ny isan’ny Jiosy tsy nitam-piadiana namoy ny ainy nandritry ny ady, matetika noho ny aretina sy ny hanohanana!) fa koa hatramin’ny fisian’ny “efitranon-gazy fandripahana olombelona” (“chambre à gaz homicide”) nahafaty olombelona aman’arivony (raha tsy aman’aliny!) maro isan’andro amin’ny alalan’ny gazy zyklon B tsotra izao koa izay lazain-dry zareo fa, na ara-teknika aza dia tsy azo tanterahina mihitsy (“impossibilité technique”, ary marina tokoa fa na mandraka ankehitriny aza dia tsy mbola ... (Sarasara tsy Ambaka)
pasitera (nitranga in-6) : Rehefa nanjary kristiana ny fanjakana dia “nivadika” lasa pasitera hono ny ombiasy sasany ary io

angamba no antony naha avo ny “prestige”-ny pasitera nandritra ny ela teto amintsika (Sarasara tsy Ambaka)

aussi (nitranga in-3) : - Peuvent aussi en faire partie, après décision du comité de section, les sympathisants issus de toute autre origine (Sarasara tsy Ambaka)
affirmative (nitranga in-3) : Angano

vaovao mifanentana amin’ny filan’ny “affirmative action” sy ny fanefahefana mainty hoditra ataon’ireo vazaha mpisolelaka ankehitriny ! Fa ny tena mampalahelo ho antsika dia ity : ny zafikelin’ny diamanga na ny moraingy angamba izany dia lasa niely tsy satry eran-tany noho ny fanandevozana kanefa ny “raibeny” indray ity no zara raha mbola velona mitsilopilopy any ambadimbadika tsy misy miraharaha loatra intsony any ! (Sarasara tsy Ambaka)

hampahery (nitranga in-4) : Ary

ny fihaonana indray amin-dry zareo dia tokony hamoha ny fahatsiarovantenantsika, ny fahafantarana ny tena tantarantsika marina mba hampatoky tena sy hampahery antsika be be kokoa hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

taonarivo (nitranga in-9) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

raharaham-pirenentsika (nitranga in-4) : Ny eritreritra anefa dia tsy nijanona nifantoka hatrany amin’ny raharaham-pirenentsika, ary

indrindra moa noho ny famakiana ilay lahatsoratra navoakan’ny FNM momba ny fanambaran’ny Jaky Mena (Sarasara tsy Ambaka)

faritanin-dry (nitranga in-2) : Ary tsy tokony ahagaga antsika

mihitsy koa moa izany satria raha mahaleotena tokoa ny faritanin-dry zareo, na dia hoe mbola ao anatin’ny faritra provinsialy ankehitriny aza dia tsy maintsy mitodika any amin’ny lovan’ny lasa aloha ry zareo ahitana “reference” momba ny tena fanjakana azy manokana fahiny (Sarasara tsy Ambaka)

nusantara (nitranga in-159) : -- b) Eo imason'ny tantara sy eo anivon'izao tontolo izao dia mpikambana tanteraka amin'ny fianakaviam-be

nusantara (na koa “melayu-polynesia”) ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

Callet (nitranga in-23) : (Ary toy izao ny fanamarihana etsy ambany nataon’ny mopera Callet manolotra an’io filazana

io) : « Hoy ny taratasy nosoratan’ny Malagasy(!) tamin’ny taloha, ka Ombiasy no nanoratra azy » (Sarasara tsy Ambaka)

Guyana (nitranga in-3) : Ary

tsy ferana ireo mainty sy ny safiotrany any Amerika atsimo, toan’i Brazil (45% ny mponina), Guyana, Colombia, sns (Sarasara tsy Ambaka)

The (nitranga in-36) : The English i is only the dipththong [sic] ei or ai, and therefore is

superfluous and needless » (Sarasara tsy Ambaka)

nilazana (nitranga in-3) : Ary mety ho izany indrindra angamba no antony nilazana an-dry zareo ho

“enin-dreny” na dia fantatra aza fa “telo reny” ihany izy raha ny tena marina (Sarasara tsy Ambaka)

Malayan (nitranga in-3) : Dahle, "The 'infix' in Malagasy: a Malayan feature", Antananarivo Annual, I, 1976, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Andrianampoinimerina (nitranga in-16) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

nizarazara (nitranga in-2) : Moa va tsy efa eken’ny rehetra sahady fa meloka tanteraka Andriamasinavalona nizarazara ny fanjakany? Ary ho ahy dia ampiako koa ohatra fa tena zava-doza no nataony tamin’ny “famoronana” ny Manisotra!1 Toy izany koa, melohiko tanteraka ny nanambadian- 1 Ny tokony nataony ohatra eto dia ny namerina an’ireo andevo mainty nafahana rehetra any anindrana niaviandrazany, na farafaharatsiny, nametraka azy toy ny voanjo any amin’ny faritany mitoetra any ivelan’Imerina (Antampoketsa ohatra, izay efa toa... (Sarasara tsy Ambaka)
hivalozana (nitranga in-5) : Ny hany olana, noho ny fanerena avy amin’ireo fikambanana jiosy indrindra izay tsy mitsahatra mitaky “onitra” tsy toko tsy forohina hatramin’izao (toa hoe efa mihoatra ny $US 60 milliards angaha izany ankehitriny no azony, indrindra avy amin’i Jermania na firenen-kafa ampangaina ho niray tsikombakomba taminy!), na dia hoe io fitakiana “fanamarinana teknika” io fotsiny aza dia efa lasa voarara tanteraka toy ny heloka be-vava tsy azo hivalozana ary faizin’ny lalan’ny firenena tandrefana maro mafy... (Sarasara tsy Ambaka)
fotoanany (nitranga in-3) : Ary raha tena te hamaly tokoa dia tsy any amin’ireo boloky sy

“microphone” manako ny rediredin’ny vazaha ireo fotsiny no afantoka ny kapoka fa kosa any ampotony mihitsy! Tsy afeniko ary fa efa nivonona amin’izany hatramin’ny ela koa aho kanefa misy fotoanany daholo hono ny zava-drehetra! (Sarasara tsy Ambaka)

fahasairanana (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 54

[Imerina, faha-17 Oktobra 1997] Sarasara tsy ambaka ny mpiara-midinika raharaham-pirenena rehetra! Miala tsiny fa somary nangingina noho ny fahasairanana nikarakara kely koa izay mba azon’ny tena natao amin’ny fanomanana ilay fihaonana amin’ireo havana nusantara any an-tanana (Sarasara tsy Ambaka)

ambasady (nitranga in-2) : 2 Ary avy eo dia mbola naverin-dRanavalona tamin’ny kabary

nataony ho an’ireo Vazaha ny 26 febroary 1835 izany, (« Ny fomban-drazako tsy mba mahamenatra ahy na mahatahotra ahy »!), ary koa hatrany Inglandy mihitsy, tamin’ny ny taona 1836-37, tamin’ny filazan’Andriantsitohaina, nitarika ny ambasady : « Ny fivavahana samy manao ny fomban-drazany izao ambanimasoandro izao, na firenen’iza na firenen’iza » (Sarasara tsy Ambaka)

ahafahany (nitranga in-23) : Ary ity zaikabe ity dia toerana mba ahafahan-dry zareo mifampidinika

samy izy momba ny olana manokana mipetraka amin’ny fireneny sy ny karazany ary ahafahany miteny tsotra izao hoe “isika merina” amin’ny fomba sady tsy miaro fiantsiana no tsy mitaky fialan-tsiny (Sarasara tsy Ambaka)

Notes (nitranga in-2) : Ny tanjona voalohany eto dia ny ahamora kokoa ny fitantanana ny faritany voazanaka

amin’ny fahafantarana ny mikasika azy rehetra sy ireo mponiny ilaina folahina ho tonga “indigènes” mahay manoa sy miasa tsara, sahala amin’ny asehon’ireo fikarohana tonga dia nataon’ireo mpandresy frantsay momba antsika navoaka tao amin’ireo gazety-boky sahala amin’ny Notes, Reconnaissances et Explorations, ary avy eo ny Bulletin de l’Académie Malgache (Sarasara tsy Ambaka)

fialokalofana (nitranga in-2) : Ary azo hinoana mihitsy aza fa ny mety ho sorena voalohany amin’izany dia ny

sasany amin’ireo havantsika aty an-tanàna izay, noho ny halalin’ny fahoriana mianjady amin’ny firenena ankehitriny dia lasa mihevitra mora fotsiny fa tsy misy afatsy ny fialokalofana hatrany amin’ny Vazaha ho antsika no mety ahitan-tsoa “handrosoana” (Sarasara tsy Ambaka)

Abdallah (nitranga in-2) : Hany ka mampanontany tena mihitsy

hoe iza tokoa re no tena maharikoriko e, i Haji Mohamed bin Haji Abdallah mitondra satro-bory any Shah Alam (Malaysia) sa i Pablo Evangelista del Pilar II midoroka labiera San Miguel any Trece Martires (Atsimon’i Maynila) ary miandry hatrany ny fahatongavan’ny fotoana ahafahana mifindra monina mankany Amerika (Sarasara tsy Ambaka)

Deschamps (nitranga in-7) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

handramako (nitranga in-3) : Tsy misy ho kinianina ny voalaza rehetra fa mba handramako hatevezina kely fotsiny

amin’ny fandraisana ohatra vitsivitsy amin’ny zava-misy ary “ambadiky” ny zorofirarazana (izany hoe Asia Atsimo-Atsinanana, izay hafohiziko hatrany amin’ny AAA fotsiny amin’ny manaraka) (Sarasara tsy Ambaka)

vingt (nitranga in-2) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

CD-Rom (nitranga in-2) : Ka ny faniriako ary dia ny ahafahana mi-“numériser” azy sy mampiditra

azy ao anatina CD-Rom, raha azo atao, miaraka amin’izao “manuscrit” tranainy hafa rehetra mety ho voahangona (Sarasara tsy Ambaka)

Lothringen (nitranga in-2) : Sady izay rahateo moa ilain-dry zareo koa ny ho afaka

mitaky an’i Elsass sy Lothringen avaratra izay raha manaraka ny tsangan-kevitra jerman sy ny lovan’ny tantara dia tokony hiray amin’i Jermania tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

Part (nitranga in-2) : Part 1, fasc (Sarasara tsy Ambaka)
fombam-bazaha (nitranga in-2) : Hany ka na dia

natoky sy nanoha azy aza ireo loholon’ny firenena (ary indrindra ireo Tsimahafotsy, noho ny fahatsiarovana indrindra an’Andrianampoinimerina, izay ry zareo no nijoro hatrany ho “vato namelan-kafatra” nitahiry ny teniny sy ny anton’asany!) dia nisy ihany fotoana nahasahian-dry zareo naneho mazava ny tsy fankasitrahany ny fanarahan-dRadama loatra ny fombam-bazaha (Sarasara tsy Ambaka)

Sang (nitranga in-6) : Ho an'i Indonesia moa, izay nandova mivantana amin'io lafiny io ny Fanjakan'i Majapahit

(taonjato faha-13 ka hatramin'ny faha-15) dia Sang Merah-Putih na ny "Ny Masina Mena-Fotsy" no hilazana azy (Sarasara tsy Ambaka)

genre (nitranga in-3) : Voilà à quoi ressemble vraisemblablement le genre de scène dont ces mêmes visages merina avaient été les

acteurs au cours des deux ou trois derniers millénaires (Sarasara tsy Ambaka)

Moharram (nitranga in-2) : Etsy anilany

dia omeko koa ny tena anaram-bolana arabo izay manomboka izany amin’ny Moharram (Sarasara tsy Ambaka)

omem-boninahitra (nitranga in-2) : Ka noho izany, eo amin’ny fanomezana HASINA ny tany sy ny fanjakana, izay miseho amin’ny

fampianarana tantara, ny fankalazana isan-karazany (ary ao anatin’izany indrindra ohatra ny fisafidianana hoe iza no olo-manga nahavita soa tiana omem-boninahitra mba ho rehareha sy ohatra ho an’ny mpiara-belona ary ny taranaka, na koa ny daty malaza tokony ho tsaroana!), ny famaritana ny hevitra fototra hijoroan’ny firenena, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Durafour (nitranga in-2) : Filazana hoe “Durafour crématoire”, momba an’i Durafour izay ministra jiosy-frantsay ; 3 (Sarasara tsy Ambaka)
ahasoa (nitranga in-6) : Ary amiko io tanjona io dia tsy inona akory fa ny mba ahafahan’Imerina

hitohy miaina ampahamendrehana hatrany ho an’ny tombontsoan’ireo taranany mifandimby “mandrakizay”! Ka noho izany ary dia tsy manelingelina ahy ohatra ny “mitsara”, ampanajana kanefa koa tsy misorona mihitsy ny asan’ireo taloha rehetra araka izay heveriko amin’ny fo tsy miangatra fa mety ahasoa ny firenena iombonana ary antenaiko fa mba ho toy izany koa no ataon’ireo mpandimby antsika momba ny asantsika any aoriana any (Sarasara tsy Ambaka)

hiang (nitranga in-3) : Hany ka any Bali ary dia marobe tokoa ireo andriamanitra (dewa na hiang)

tompoina, na dia ankehitriny aza, noho ny fanarahana ny filan’ny fitondrana indonesia momba ny “monotheism” dia tadiavin’ny sasany asandratra toy ny andriamanitra tokana ny hoe Sang Hiang Widhi (Sarasara tsy Ambaka)

eropeana (nitranga in-27) : Eo anilany moa dia fantatra rahateo koa fa

talohan’ny nahatongavan’ireo Indo-eropeana dia efa nonenan’ny olona fotsy hoditra tsy dia miendrika nordika loatra ny faritany eropeana maro, ary indrindra moa ireo « tany latina » na “mediteraneana” samy hafa ankehitriny, toy ny razan’ireo Basque (Frantsa sy Espana), ireo Etruscan (Italia), ary tsy ferana ireo Ibere tany Espana-Portugal sy ireo Minoan tany Hellas-Crete (Sarasara tsy Ambaka)

nandorana (nitranga in-3) : Ary ireo izay tsy afaka nanao izany tany an-tanindrazana dia afaka nialokaloka aty ivelany, izay toerana ahitana mora foana rahateo koa fa “tokana” tokoa i Madagasikara noho ny findramana avy hatrany ny “fijery vazaha”! Hatramin’ny fahadisoam-panantenana nateraky ny tsy fahombiazan’ny “Hery velona” nahazo fitondrana anefa, ary indrindra moa izany ny nandorana an’Anatirova (ary tsy ferana ny fampaherezana nateraky ny fiovan-javatra aty ivelany, namaha ao an-tsain’ny maro ny fanagejan’ny “état-na... (Sarasara tsy Ambaka)
amboamboarina (nitranga in-3) : Ka asa na misy ihany lovan-tsofina “authentique” voampita any ho any

satria ireo navoakan’ny mpanoratra sahy nanambara momba an’io dia maha sadaikitra be ihany satria toa maneho indrindra indrindra ny fampianarana avy amin’ny Vazaha izay mody amboamboarina kely fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

folklore (nitranga in-5) : Ka amin’izay

fotoana izay dia hanomboka hifangaro ny hoe “samy merina” sy ny hoe “samy ‘melayu’ na ‘olona nusantara’ avy aty Madagasikara”! Izany hoe ho tsapa mora fotsiny fa toa tsy zava-dehibe loatra intsony ny maha “hova” sy maha “andriana”, ny maha avy any Vakiniadiana sy avy any Imamo, raha tsy hoe fomba hanehoana “folklore” ihomehezana kely fotsiny ihany angaha! Ka ataoko fa tsara raha dieny izao dia manomboka mizatra mijery toy izany ny maro efa mba mahafantatra amintsika (Sarasara tsy Ambaka)

izany: (nitranga in-2) : Fantatsika tsara anefa izao ankehitriny ny tena vokatr’izany asa dodona mihambo ho manipaka

teoria izany: ny fandrombahana ny fahefana sy ny fitavanana aminy fahatany fotsiny ! Ny tena marina mantsy izany dia fandalinana ny fomba fijery sy ny fikasana indrindra indrindra no tokony voizin’ny kabary na ny teoria (Sarasara tsy Ambaka)

hifarimbonana (nitranga in-2) : Ary ny fitantanana ny

raharahan’ny “tsangam-pitondrana” hajoro eto Imerina no tsy maintsy hifarimbonana fa tsy ny mikasika kosa ny firenentsika manokana (na ny azy, ho azy!) izay tsy azon’iza na iza avy any ivelany tsabatsabahina intsony (Sarasara tsy Ambaka)

zandrikely (nitranga in-3) : Ary hita rahateo koa izany amin’ny fomba fiteny satria any Indonesia ohatra, ny voambolana hoe melayu dia saiky nosoloina tanteraka amin’ny hoe indonesia, manomboka amin’ny fiteny (bahasa indonesia alohan’ny bahasa melayu), ny firazanana, ary hatramin’ny momba ny tantara tranainy satria toa mampahatsiaro loatra ny andron’ny fanjanahantany no efa norombahin’i Malaysia rahateo ka aleo hoy ny sasany avela ho azy irery any! (Ireo orang Malaysia moa matetika dia tsy hananan’ireo olona Indonesia haja... (Sarasara tsy Ambaka)
ankasitrahantsika (nitranga in-2) : Ka izay

hevitra ankasitrahany rehetra dia toa tsy maintsy ankasitrahantsika avokoa ary toy izany koa ny melohany, na inona antony marina mitampify ao ambadik’izany na inona (Sarasara tsy Ambaka)

hampita (nitranga in-3) : Noho izany dia natao hampita ny fampianarana voarainy sy hanatanteraka baiko indrindra

indrindra ry zareo fa tsy nivonona ho mpitarika mahaleotena velively akory (Sarasara tsy Ambaka)

historika (nitranga in-3) : Noho izany ary, raha te ho velona isika dia lasa faran’izay maika ankehitriny ny mba

hananan-tsika amin’izay koa tena fahatsapan-tena historika moderina sahala amin’ny any amin’ny firenen-kafa any ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

000 (nitranga in-15) : 000 mahery hono!) ireo Manisotra, nampian’izay andevo hafa

rehetra afaka nanatona an-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

miorim-paka (nitranga in-4) : Izany hoe amiko, ny fomba “ahazoana” indray ireo mety ho tanintsika dia ny fanamafisana

indrindra indrindra ny firenena merina izay avy eo afaka miorim-paka any “ivelany” noho ny fahombiazany ara-toekarena sy fahaizana ary kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

tanjon-dry (nitranga in-2) : Mandra-pahazoana porofo mivaingana ary fa ny soan’ny firenena

Merina tokoa no tena tanjon-dry zareo dia manana adidy ho mahana hatrany aminy isika! Izany hoe ny tokony ho tetikadintsika dia ny hanararaotana ny fisian-dry zareo fotsiny mba hivondronana sy hanaparitahana ny hevintsika (Sarasara tsy Ambaka)

cour (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
nanova (nitranga in-2) : Sahala amin’ireny hoe mila azy isika hampianatra ny fanao efa fahitatsika mahazatra (ary mahatsiravina indrindra koa!) eo amin’ireo Komoriana sy Karana! Ary noho ny efa fahafantarako an-dry zareo dia mino mihitsy aza aho fa tsy maintsy mba nahadiso fanantenana kely ny sasany amin’ireo tonga nitsidika antsika ny nahita antsika tsy silamo ka ny nofinofiny dia ny mba “hampisoko” antsika ho “melayu” any aoriana any! Sady izay moa izany ilay nanova anarana hoe Mohamed Taibe nandika teny dia efa nano... (Sarasara tsy Ambaka)
Reconstruction (nitranga in-2) : A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and Proto-Culture,

2 vol (Sarasara tsy Ambaka)

fiadiana: (nitranga in-2) : Ka hita mazava ary izany hoe inona avy no “fitaovana” nampiasain’ireo razantsika tamin’ny

ady sy ny fomba fiadiana izay nanaraka hatrany ny fahalalan’ny vatan-dahy rehetra hatramin’ny fahagolan-tany:1 - Ny fiadiana: lefona sy ampinga, antsibe sy kalaza (ary ao anatin’ izany ny antsy lava zara toy ny “katana” araka ny asehon’ireo fiadian’Andriananmpoinimerina!), japy, antsamotady ary, ho an’ireo akaiky ala, tsirika na “sarbacane” (Sarasara tsy Ambaka)

amin'ny (nitranga in-91) : -- b) Eo imason'ny tantara sy eo anivon'izao tontolo izao dia mpikambana tanteraka amin'ny fianakaviam-be

nusantara (na koa “melayu-polynesia”) ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

Berkeley (nitranga in-2) : Almeida, Capoeira, A Brazilian Art Form; History, Philosophy, And Practice,

Berkeley : North Atlantic Books, 1986 ; B (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRainilaiarivony (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra ihany koa fa i

Rajaonah (izay zanak’i Rainandriamampandry nahavita ny fianarany rehetra tany Inglandy!) no tena lehiben’ilay tetika mba hanonganana an-dRainilaiarivony tamin’ny taona 1893 kanefa moa nandamokany izany (Sarasara tsy Ambaka)

royaume (nitranga in-8) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
universel (nitranga in-9) : Ka mba toy ny inona amin’izany ary no azo aroso ho an’ny “malagasy”? Ny famerimberenana fotsiny ve fa io no “fitenim-pirenena” mampiavaka ny “état malgache” (miaraka amin’ny teny frantsay, izay tsy sahin’ny mpanandratra “teny malagasy” tsipahina akory ankehitriny!) ka tokony kolokoloina sy hasandratra? Ary inona raha izany no tena olana amin’ny fanoloana azy tsotra izao amin’ny teny frantsay irery izay sady ekena fa “universel” no efa mba fampiasan’ny “malagasy” maro koa? Sao kosa ary ny “fétic... (Sarasara tsy Ambaka)
an-tampon-doha (nitranga in-2) : Rakotonirainy izay heveriko ho anisan’ireo mpampianatra ahy mihitsy ka lolohaviko hatrany eo

an-tampon-doha (Sarasara tsy Ambaka)

autres (nitranga in-4) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

some (nitranga in-2) : Ka ho antsika ary, mba hampazava tsara ny resaka, ny fanontaniana ilaina apetraka ankehitriny dia tsotra : hafa tokoa noho izany ve ry zareo ao amin’ny AVI sy Ratsirahonana ? Raha eny ary ny valiny, inona marina no tanjona tian-dry zareo tratrarina? Tsy fantatro ary raha toa ka efa tena napetraka tokoa tamin-dry zareo io fanontaniana io (izay mahagaga anefa fa toa heverina toy ny 1 You can fool some of the people all the time and all the people some of the time, but you cannot fool all the peop... (Sarasara tsy Ambaka)
egypsiana (nitranga in-4) : Moa va tsy efa “implicite” ao amin’ny Baiboly fa ny teny hebreo, tenin’ny Sem nanaranaka an’i Davida sy Jesosy no loharanon’ny fiteny rehetra eran-tany? Ary ankoatra ny hebreo dia fantatro fa efa nisy nanolotra toy ny “loharano’ny fiteny eran-tany” avokoa ohatra ny teny tsina, ny Viet/anamita, ny egypsiana, sy ny maro hafa tsy ho voatanisa ary iray amin’ireo indrindra izany raha azoko tsara ny “malagassi”! Ka ny antony hamikirana amin’ireo rediredy rehetra ireo ary izany dia tsy inona akory fa ... (Sarasara tsy Ambaka)
hanaovany (nitranga in-3) : Sahala amin-dry zareo

Britisy manao hoe “God save the King/Queen” na ireo mpanao kamikaze japana mirary farany hoe “ho ela velona annie ny Tenno/Kaisara” alohan’ny hanaovany sorona ny ainy ihany io (Sarasara tsy Ambaka)

hiantsoana (nitranga in-2) : Ivelan’izany moa, ny tena misarika

ny saina momba ny fivavahana any Bali dia izy mampahatsiahy ny mety ho endriky ny fivavahana tranainy nisy tany Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 105 fivavahana nentin-drazany manokana sahala amin’ireo Daya sasany mitohy mamikitra amin’ny Kaharingan (anarana ofisialy hiantsoana ny finoana nentin-drazana) (Sarasara tsy Ambaka)

Rakotondradama (nitranga in-4) : Ny “fitomiandalana” amin’ny

endriny ankehitriny dia ny hery setran’ny Vazaha te hanazimbazimba tsotra izao no namorona azy ary toy izany koa ny fametrahana ny masin’Andrianampoinimerina (sy Rakotondradama, izay toa tsy dia nekena ho “masina” loatra intsony ka niniavina “nafenina” irery tany Ilafy!) tao amin’ny fasan-dRadama sy ny an’ireo Ranavalona telovavy (izay ny roa voalohany dia efa nilevina tany Ambohimanga!) ao amin’ny fasan-dRasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

Co-Praiministra (nitranga in-2) : (Co-Praiministra niaraka tamin’i Rainiharo ary avy eo Raharo)

- Rainiharo, Tsimiamboholahy (1833-1852) (Sarasara tsy Ambaka)

nordika (nitranga in-2) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
mari-pototra (nitranga in-2) : Ka ilay toe-javatra voalohany ary toa mba manome azy toky kely fa mifanojo ihany amin’ny zava-misy “mari-pototra” indrindra ankehitriny (satria sady manana fisiana ofisialy no toa eken’ireo “manam-pahaizana” rehetra, izany hoe ireo “malgachistes” koa!) ny toerany ary ny faharoa kosa mamela azy hino mora fotsiny fa izy eto no olona “tsara” tanteraka ary isika kosa no faran’izay tsy vanona avy hatrany ka tsy mendrika hifampiresahana akory fa tokony ho sakanana tsy avela hiteny sy darofana ankitsi... (Sarasara tsy Ambaka)
Oceania (nitranga in-2) : The Prehistory of Southeast Asia and Oceania, Auckland: Collins, 1978; M (Sarasara tsy Ambaka)
institut (nitranga in-2) : Toy izany koa eo amin’ireo

mpampianatra any amin’ny oniversite sy ny “institut” manao fikarohana siantifika maro (Sarasara tsy Ambaka)

finoam-pivavahana (nitranga in-8) : Raha

alahatra amin’ny finoam-pivavahana izany dia toy ny voalaza fa “polytheista” angaha ry zareo: manana ny andriamanitra manokana hinoany izy kanefa tsy midika akory izany fa ny hafa rehetra aminy dia “minomino foana” ka tokony hanaraka ny finoany izy tenany izay hany finoana tena “marina” (Sarasara tsy Ambaka)

hamporisika (nitranga in-5) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

hankalazana (nitranga in-9) : 3 Fikambanana niseho ampahibemaso tamin’ny 6 aogositra 1946 (mba hankalazana indrindra ny faha-50 taonan’ny

fanjanahantany frantsay!) mba hanoherana ny tolon’ny MDRM ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

anaran-dry (nitranga in-2) : Ka noho ny

fahitana ary fa io anaran-dry zareo hoe “Arya” io, izay mbola entin’ireo olona Iraniana (anarana avy amin’ny “Airyana” indrindra, toy ny hoe Alain/Alan ihany !) taranany hafa rahateo dia toa voatazona koa ao amin’ny hoe Ireland (“tanin’ny Ire na Aire” ; ao koa anefa ankehitriny no mihevitra fa teny proto-seltika hafa fiaviana no rakofan’io) no nahatonga avy eo ny fiheverana fa angamba ny tena anarana nentin’ireo razambe iombonan’ny “Indoeropeana” rehetra dia “Arya/Aryana” tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

selat (nitranga in-2) : Vao miseho masoandro amin’ireo soratra navelany tamin’ny vato voasokitra

mantsy i Srivijaya (taona 682-686) dia manambara ny fandreseny tamin’ireo fanjakana hafa manodidina ireo selat (“détroit” an’i Melaka sy Sunda – mety misy ifandraisana amin’io “selat” io ny salaka-ntsika !) izay sahy nanohitra ny fahefany (Sarasara tsy Ambaka)

hanamafisina (nitranga in-2) : Ary mba hanamafisina ny

maha “lova afrikana” azy moa dia niniavina nantsoina mihitsy hoe Capoeira Angola ny “style tranainy” aminy (Sarasara tsy Ambaka)

makamatai (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

maliu (nitranga in-2) : Tsara marihina anefa fa ny soratra tsina

hatramin’ny taonjato fahatelo dia efa mampiasa ny anarana hoe “maliu” hilazana ireo “olona nusantara” (cf (Sarasara tsy Ambaka)

namelan-kafatra (nitranga in-3) : Hany ka na dia

natoky sy nanoha azy aza ireo loholon’ny firenena (ary indrindra ireo Tsimahafotsy, noho ny fahatsiarovana indrindra an’Andrianampoinimerina, izay ry zareo no nijoro hatrany ho “vato namelan-kafatra” nitahiry ny teniny sy ny anton’asany!) dia nisy ihany fotoana nahasahian-dry zareo naneho mazava ny tsy fankasitrahany ny fanarahan-dRadama loatra ny fombam-bazaha (Sarasara tsy Ambaka)

mifankaiza (nitranga in-24) : Ny zava-misy any Swiss

sy Belgium2 moa dia efa miharihary kanefa rehefa akaikezina dia tsy mifankaiza loatra amin’izany ny fototra iorenan’i Kanada sy India ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

mpiara-monina (nitranga in-6) : Raha toa ary ka tsy hoe mitetika tokoa ny

hampiray hatrany ny Merina amin'ireo mpiara-monina milofo hanapotika azy ireo (satria moa tsy maintsy ho izany tokoa no iafarany raha tsy miaro-tena ny Merina!) dia tsy misy antony na kely aza tokony hitazomana an'io loko maitso io eo amin'ny saina merina » (Sarasara tsy Ambaka)

semita (nitranga in-4) : Momba ny Jiosy ary aloha izany dia efa fantatry ny rehetra angamba fa “semita” (famoronanteny

siantifika noho ny anaran’i Sem niseho tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-18) ry zareo, iray fiaviam-piteny amin’ireo Arabo indrindra indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

hifankaiza (nitranga in-2) : Ka eto tokoa no mampahatsiaro indray fa amin’ny lafiny ideolojika dia tena mbola “andron’ny

aizina” tanteraka foana izao fotoana hiainan-tsika ankehitriny izao (ary indrindra moa hatramin’ny 1990-91, taorian’ny nianjeran’ny komonisma ka nanoloana azy tamin’ny antirasisma!), mila tsy hifankaiza mihitsy indraindray amin’ny “Moyen Age” vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

1899 (nitranga in-2) : "Die sprachlichen Verhältnissen Ozeaniens (Melanesiens,

Polynesiens, Mikronesiens und Indonesiens) in ihrer Bedeutung für die Ethnologie", Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft Wien, 29, 1899, pp (Sarasara tsy Ambaka)

Th (nitranga in-4) : L’indo-européen et les ‘Indo-Européens’, Paris : Payot, 1986; Th (Sarasara tsy Ambaka)
1894 (nitranga in-2) : Luzern: Haag, 1893 (fandikana anglisy : "The Relationship between the Malagasy and Malayan languages",

Antananarivo Annual, V, 1894, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Te (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 52

[Imerina, faha-8 Oktobra 1997] Mbola ho samy sarasara hatrany isika mianakavy! Te hiverina kely amin’ny efa voalaza sasany omaly aho satria somary tra-“nenina” noho ny “famelezako” kely ny finoan’ireo raimandreny tao amin’ny MDRM ary indrindra moa izany Tpkl (Sarasara tsy Ambaka)

1891 (nitranga in-2) : Tamin’ny taona 1891 anefa dia ny 20

novambra no nanaovana azy satria latsaka alahady ny 22 ka tsy tian’ny mpanjaka ny hisian’ny fifangaroana aminy sy ny fotoam-pivavahana kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

1893 (nitranga in-4) : Luzern: Haag, 1893 (fandikana anglisy : "The Relationship between the Malagasy and Malayan languages",

Antananarivo Annual, V, 1894, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Rainandriamampandry (nitranga in-3) : Tsara ho fantatra ihany koa fa i

Rajaonah (izay zanak’i Rainandriamampandry nahavita ny fianarany rehetra tany Inglandy!) no tena lehiben’ilay tetika mba hanonganana an-dRainilaiarivony tamin’ny taona 1893 kanefa moa nandamokany izany (Sarasara tsy Ambaka)

TV (nitranga in-4) : Hany ka amin’ny sehatry ny teknika na kolontsaina

moderina maro (sahala amin’ny fanaovana sinema na koa ireo hira moderina manenika ny radio sy ny TV ohatra!) dia toa ry zareo indray no tena manjakazaka (Sarasara tsy Ambaka)

Nusantara (nitranga in-39) : Mba fantatrareo ve fa ny Hainteny, izany hoe ny tononkalo fohy feno kilalaon-teny izay

atomboka amin’ny filazana zavatra iray ary faranana amin’ny zavatra hafa izay tena tiana ho ambara, momba ny fihentanam-pon’ny tena manokana dia hita eran’ny Nusantara manontolo? Ny fantatra indrindra momba an’io ary dia ny antsoina amin’ny teny melayu hoe pantun (Sarasara tsy Ambaka)

hihena (nitranga in-2) : Sady izay moa, eo koa ny fiheverana fa raha

hihena hatrany tokoa ny tena fahefan’ny “état” manokana manoloana ireo rafitra iraisampirenena dia mety amin’ny alalan’ny monarkia, miandraikitra indrindra indrindra momba ny kolontsaina sisa no afaka hitazona kely ny fiandrianany ny firenena iray (Sarasara tsy Ambaka)

TK (nitranga in-5) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

TA (nitranga in-9) : Hugon izay

nahita azy tamin’ny taona 1808, izany hoe fotoana tsy ela talohan’ny nahafatesany, ary manambara fa lehilahy fotsy izy (izay efa ambaran’ny TA koa, rehefa mampahatsiahy ny “faminaniana” nataon’Andriamasinavalona momba azy) “ratsy tarehy” hono (efa mihoatra ny 65 taona angamba Andrianampoina tamin’izany!) ary miendrika melayu (Sarasara tsy Ambaka)

nieli-patrana (nitranga in-2) : Ka avy eo no nieli-patrana nianatsimo

tsikelikely ny fianakaviana na karazana (clan) sasany avy amintsika miaraka amin’ny andevony mainty hoditra maro ka nanaranaka taty aoriana ireo karazam-poko tanindrana isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

ifampiresahana (nitranga in-3) : Tsy fitaovana ifampiresahana azo soloina mora fotsiny ho antsika ny teny merina fa

kosa anisan’ny andry miantoka ny fijoroan’ny firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

AT (nitranga in-2) : 3 Raha andramana tanisaina vetivety, ny sasany amin’ireo antony lehibe tokony hampihevitra fa manodidina ny fiandohan’ny Androntsika (AT) no nanorim-ponenana voalohany taty Madagasikara ny razantsika dia ireto avy : a) Ny fitovizan’ny endriky ny fitaovana maro ampiasaintsika, toy ny lelan’angady sy lefona ohatra, amin’ny fitaovana fahita tany AAA manodidina ny fiandohan’ny Androntsika ; b) ny fiheverana ny fahalaviran’ny fitenintsika amin’ireo fiteny any Kalimantan izay, raha marina ny tsangan-... (Sarasara tsy Ambaka)
structure (nitranga in-2) : Ka

eto, tsy afaka handrara ny mpitakarina isika kanefa ilaina ny hampisehoana sy hampahatsiahivina hatrany fa sady isika no tompon-kevitra voalohany no aty amintsika ihany no tena mirafitra tanteraka ao anatina “drafitra” (structure) feno ny tsangan-kevitra alain’ny sasany tahaka fahatany (Sarasara tsy Ambaka)

e (nitranga in-30) : -- e) Ny firenena merina ankehitriny (ary fantatra fa efa zato taona mahery izao no toy izany!) dia firenana

VOAMBANA AMIN'NY AINY mihitsy ka adidin'ny Merina rehetra no MITOLONA mba tsy ahalany tamingana azy, na ara-batana izany na ara-kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

An (nitranga in-5) : An Introduction to Austronesian Studies (Sarasara tsy Ambaka)
Au (nitranga in-2) : Au point que l’on peut dire que c’est en fait leur plus prestigieux monument, le

principal document attestant de leur prodigieux passé, du génie et du courage extraordinaire de leurs ancêtres (Sarasara tsy Ambaka)

ahatanteraka (nitranga in-2) : Ka ny ahatanteraka an’izany no tokony hikelezan-tsika aina voalohany (Sarasara tsy Ambaka)
Lars (nitranga in-2) : Ohatra azo raisina

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 15 amin’izany ny fitantaran’i Lars Vig, ilay misionary Norsk (Norwegian) niasa tany amin’ny faritanin’Antsirabe tamin’ny taonjato lasa (Sarasara tsy Ambaka)

mopera (nitranga in-8) : Na dia mopera aza mantsy i Dama-Ntsoha dia tena fantra-pidera

ny kolontsaina “bodista” any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

Sertima (nitranga in-6) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

fomban-drazako (nitranga in-3) : 2 Ary avy eo dia mbola naverin-dRanavalona tamin’ny kabary

nataony ho an’ireo Vazaha ny 26 febroary 1835 izany, (« Ny fomban-drazako tsy mba mahamenatra ahy na mahatahotra ahy »!), ary koa hatrany Inglandy mihitsy, tamin’ny ny taona 1836-37, tamin’ny filazan’Andriantsitohaina, nitarika ny ambasady : « Ny fivavahana samy manao ny fomban-drazany izao ambanimasoandro izao, na firenen’iza na firenen’iza » (Sarasara tsy Ambaka)

fanaovan-trano (nitranga in-2) : Raha atao indray mijery dia azo atao koa angamba ny mampitaha azy amin’ny

fanaovan-trano (Sarasara tsy Ambaka)

ihany: (nitranga in-11) : Kanefa moa ny vokany dia izao

iaraha-mahita izao ihany: ny fahefana lasan’ny hafa ary voatery tsy maintsy zakaina hatrany ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 117 onjany, ny “bizinisy” kasaina atao toa tsy nitondra nankaiza akory (Sarasara tsy Ambaka)

monotheisma (nitranga in-6) : Noho izany ary dia tsara angamba ny hiverenana kely amin’ny fifandraisan’ny hoe “fanopoantsampy”

sy ny “monotheisma” izay rehefa tena akaikezina dia tsy mazava araka ny fiheveran’ny sasany loatra, noho ny farasisan’ny fampianarana monotheista indrindra momba an’izany nandritra izay elabe izay (Sarasara tsy Ambaka)

soloiny (nitranga in-3) : Ka izany indrindra no antony nahatonga ireo taranaka

“Melayu” (izay jawa no fiavian’ny ankamaroany!) nandevozina tany Afrika atsimo ho lasa hoe “Malay” ny fiantso azy mandraka androhany! Ary noho io antony io koa dia matetika tsy tian’ireo olona Indonesia loatra ankehitriny no antsoina hoe “melayu” ka soloiny hatrany amin’ny hoe “orang Indonesia” ny filazana tranainy momba azy hoe “melayu” (Sarasara tsy Ambaka)

Wilhelm (nitranga in-3) : Tsy azo atahana avy hatrany koa anefa ny

fiheverana fa angamba tany amboalohany dia somary “fandikana” ny Dvipantara (dvipa = nosy) nampiasain’ireo mpampiasa teny sanskreta izy io, ary ao anatin’izany indrindra ireo mpitazana avy any India 2 Anarana noforonin'i Wilhelm von Humboldt talohan'ny 1836, fotoana nivoahan'ny bokiny (Über die Kawi- Sprache auf der Insel Java…), 3 vol (Sarasara tsy Ambaka)

America (nitranga in-2) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

cela (nitranga in-2) : Et c’est bien pour cela que, tout comme notre race, elles nous sont

infiniment précieuses (Sarasara tsy Ambaka)

fahatsapany (nitranga in-4) : Ka matoa izy mandray anjara dia tsy hoe noho ny faniriana hisehoseho, hanao “propagandy”

na “taim-bava” fa kosa faniriana fotsiny hamosaka tokoa ny fiheverany sy ny fahatsapany manokana manoloana ireo havany mpiray rà sy fanantenana aminy, hampandrosoana ny tolona ho an'ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

Heveriko (nitranga in-5) : Heveriko mantsy fa

raha misy karazam-pirenena tokony tsy ahamenatra antsika mihitsy ny maka tahaka ny fanaony sasany ara-kolontsaina mba hampivelatra kokoa ny antsika manokana dia ireo indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

iaraha-mahita (nitranga in-5) : Marina fa tamin’ny fiakaran’Andriamanjato izay azo heverina toy

ny karazana manendy (sa tsiarondahy ?) koa angaha dia nahazo vahana teo andohan’ny antoko politika tohanan’ny Merina maro ny iray tamin-dry zareo kanefa iaraha-mahita ankehitriny ny vokatr’izany (Sarasara tsy Ambaka)

gens (nitranga in-3) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

gena (nitranga in-3) : I Afrika indray dia fanjakan’ny

“Arabo-berbera” tany amin’ny faritra avarany ary an’ireo gena mainty hoditra tany amin’ny faritra afovoany sy atsimo, hany toerana nahitana an’ireo voatonona farany ireo rahateo koa (Sarasara tsy Ambaka)

nahatoky (nitranga in-2) : Maro

tamin’ireo menalamba no nahatoky fatratra ny fahaizan’ny ombiasy ary anisan’izany indrindra i Rabozaka izay talohan’ny nandraisany fiadiana anefa dia pasitera (sy governera madinika nalefa tany amin’ny faritanin’Antomboka/Diego) toa hoe efa nanoratra hiram-pivavahana maro mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

austric (nitranga in-2) : Ka ny teoria nampalaza azy indrindra dia ilay momba ny “austric”

navoakany voalohany tamin’ny teny jerman tamin’ny taona 1906 ary nadikany (sy nasiany fanampiny!) tamin’ny teny frantsay tamin’ny taona 1907-1908, amin’ny lohateny hoe: Les peuples môn-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale et de l’Austronésie (Sarasara tsy Ambaka)

austria (nitranga in-2) : Schmidt dia mopera austria fantatra noho ireo fikarohana maro nataony momba ny fiteny sy ny

etnolojia ka navoakany indrindra indrindra nanomboka tamin’ny taona 1924, tao amin’ilay gazety-boky siantifika (mbola mitohy mivoaka hatramin’izao) niandraiketany antsoina hoe “Anthropos”, hatramin’ny nahafatesany tamin’ny taona 1954 (Sarasara tsy Ambaka)

telolahy (nitranga in-3) : Ny anton’io mantsy dia noho ny

fiheverana nolovaina tamin’ny Baiboly fotsiny ihany izay nampino ela ireo Vazaha fa avy any Asia atsimo-andrefana tokoa ny fiavian’ny olombelona rehetra izay samy terak’ireo zanak’i Noa telolahy (Sarasara tsy Ambaka)

fiombonam-panahy (nitranga in-2) : Ary ny fiombonam-panahy indray dia ampian’ny fifanakaikezan’ny fahatsapana

sy ny fomba fisainana noho ny fihavanan’ny teny ampiasaina, ny fanovozana ny fahalalana fototra sy ny finoana avy ao amin’ny kolontsaina mampiavaka indrindra ny firenen’ny tena (Sarasara tsy Ambaka)

fanaon-drazana (nitranga in-3) : Ary avy eo moa, ho an’ny vahoakany lasa nanaraka fivavahana kristiana indray dia toy izao no

filazan’ny Andriamanjaka, ny 1 Martsa: “Izaho anie tsy mandrara anareo tsy hivavaka, saingy tsy ny fanaon-drazana no ataonareo, fa manova ianareo; (…) ka tsy mivavaka amin’ny hasin’ny lanitra sy ny tany ianareo, amin’ny hasin’ny Roambinifolo Manjaka, amin’ny hasin’ny sampy (Sarasara tsy Ambaka)

avaratra-atsinanana (nitranga in-2) : Taloha (na dia teo ihany aza tany “ambadimbadika” tany ny fahatsiarovana fa mpiavy avy any

avaratra-atsinanana – ny Anjorofirarazana ! – lavitra ireo Razambe!) dia nihevitra isika fa karazan’olona ambony (avo razana!) sy faran’izay henin-kaja, nateraky ny tanindrazantsika manokana toy ny hazo sy ny tendrombohitra (na koa, toy ireo Andriamanjaka, taranaky ny zanak’Andriamanitra nidina mivantana avy any an-danitra!) (Sarasara tsy Ambaka)

religare (nitranga in-2) : Mahavariana kely koa eto io filazana farany hoe

“miray” na “voafatotry” ny fivavahan-drazana isika, rehefa mahafantatra fa araka ny fanazavan’ny kristiana tranainy sasany indrindra, ny teny hoe “religion” dia avy amin’ny teny latina religare, ny “mamatotra” (Sarasara tsy Ambaka)

mahasaro-piaro (nitranga in-2) : Eo anilany

anefa dia ny hoe “merina” indrindra indrindra no tena mahasaro-piaro ahy ka laviko tsy omeko ireo Mainty mihitsy! Ny “merina” amiko dia ireo taranaka “daya” nifidy hanorim-ponenana aty afovoantany rehefa leon’ny fiainana tany amorontsiraka na koa voatery nanao izany mba tsy hifangaro firazanana indrindra amin’ireo mainty hoditra sy silamo nanenika ny taniny (Sarasara tsy Ambaka)

polynesia (nitranga in-3) : 5 Grika "austro" = tatsimo; "nesos" = nosy -- izay tsy misy ifandraisana amin'ny nusa anefa fa kisendrasendra

fotsiny eto ny fitovitovizana! 6 “Vehivavy” amin’ny fiteny mao’hi (Tahiti) sy polynesia atsinanana maro (Sarasara tsy Ambaka)

VIII (nitranga in-3) : Gorlin, “The glottochronology of Malagasy speech communities”, Oceanic

Linguistics, VIII, 1, 1969, tk (Sarasara tsy Ambaka)

ahavoa (nitranga in-3) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

vetitevy (nitranga in-2) : Sady izay moa tsy vitan’izany fa, rehefa manandrana mandalina tokoa dia mahatsikaritra

vetitevy foana fa tsy mifanaraka velively amin’ny fiheveran’ny olona mahazatra ny fipetrak’io resaka momba ny fiavahan’ny andriana amin’ny hova eo amin’ny tantarantsika (Sarasara tsy Ambaka)

voalazan-dry (nitranga in-2) : Ka noho io ohatra no mahatonga mandraka

ankehitriny an’ireo Arabo hiantso ny olona Nusantara avy any AAA rehetra hoe “Jawa”, filaza izay mandova ny “Zabag” (avy amin’ny “Javaka” ampiasaina any India), voalazan-dry zareo fa nifanerasera betsaka tamin’ireo “Komr” razantsika fahiny (Sarasara tsy Ambaka)

hatrehany (nitranga in-3) : 1 Ny mitambatra ao anatin’ny “fédération” iray dia ny vondron’olona sy faritany samy

manaiky fa tsy mahavita tena irery izy amin’ny fanatontosana ny raharaha hatrehany sasany ka mila miray hina amin’ny hafa ahafahany mifanaraka (Sarasara tsy Ambaka)

hatrehana (nitranga in-2) : Ny valiny mantsy dia tsy maintsy miankina amin’ny

fotoana sy ny fitambaran’ny toe-draharaha ary ny olana voatery hatrehana (Sarasara tsy Ambaka)

enin-dreny (nitranga in-6) : Mbola ny Merina ihany koa ireo navahan’ny Padesm/FTMK (Firaisan’ny Tanindrana sy ny Mainty enin-dreny ary ny karazany rehetra eto Madagasikara)3 ho tsy mahazo mandray anjara tao amin’io antoko-fikambanana io raha tsy hoe 1 Ary noho izany indrindra koa ary no mahatonga ahy minia indraindray mampiasa etoana voambolana avy amin’ny teny anglisy izay “iraisam-pirenena” kokoa alohan’ny frantsay mahaza-dratsy ny maro amintsika (“identity” ary ohatra alohan’ny hoe “identité”), raha toa ka tsy manembana... (Sarasara tsy Ambaka)
sori-dalana (nitranga in-4) : Ny tanjona ho antsika dia ny ahavelona ihany amin’ny fananganana ny firenena merina mahaleotena eo ambanin’ny fahefantsika indrindra indrindra; ny tetikady dia ny sori-dalana arahina mba ahatratrarana an’io tanjona io (ka ao anatin’izany indrindra ary ohatra ny fanipahana ny filazana hoe “malagasy”, ny fiarovana ny anarana hoe “merina”, ny famikirana amin’ny “resaka nusantara”, ny “fandalovana” amin’ny fananganana “confédération”, ny fitakiana ny hamindrana ny renivohitra malagasy tsy ho ao Ant... (Sarasara tsy Ambaka)
Roman (nitranga in-2) : Miller, The Spice Trade of the Roman Empire, 29 B (Sarasara tsy Ambaka)
Britisy (nitranga in-5) : Sahala amin-dry zareo

Britisy manao hoe “God save the King/Queen” na ireo mpanao kamikaze japana mirary farany hoe “ho ela velona annie ny Tenno/Kaisara” alohan’ny hanaovany sorona ny ainy ihany io (Sarasara tsy Ambaka)

12-13 (nitranga in-2) : 12-13 ary

notsongain'i G (Sarasara tsy Ambaka)

Wilson (nitranga in-2) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

Maritimes (nitranga in-2) : Maritimes et d'Outre-Mer, 1966 (Sarasara tsy Ambaka)
Civilization (nitranga in-3) : Araka io hita io

Civilization, April 1985 (Sarasara tsy Ambaka)

rafi-pirenena (nitranga in-2) : no hajoro ny rafi-pirenena iray (Sarasara tsy Ambaka)
zazamainty (nitranga in-4) : Toa nanahirana antsika ihany hono ny

nanosika an-dry zareo (izay halantsika fatratra ary nantsointsika hoe “zazamainty”, anarana mbola niasa tamin’ny 1777 nandalovan’i N (Sarasara tsy Ambaka)

handa (nitranga in-4) : Jereo ange ny fihotahotahany tamin’ny

nanesorana taminy an’i Elsas-Lothringen/Lorraine-avaratra e! Jereo koa ny fahasarotam-piarony handa hatrany fa misy foko hafa vitsy an’isa ary mety afaka hisintaka aminy ao anatin’ny faritanin’i Frantsa (Sarasara tsy Ambaka)

tribus (nitranga in-3) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

filosofika (nitranga in-2) : Ka ny tonga dia ilaina avahana ary angamba dia ny

lafiny teknika sy ny fanatanterahana tena mifamatotra tokoa amin’ny kolontsaina manokana toy ireo hairaha sy “finoana” isan-karazany, na miseho amin’ny alalan’ny fivavahana avy hatrany izany na ny tsangan-kevitra politika, ny fiheverana filosofika, ny safidy sosialy, sns (Sarasara tsy Ambaka)

yeman (nitranga in-2) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
tononandro (nitranga in-2) : Ka raha izany

dia “tara” efa-bolana latsaka herinandro izany ny fandroana voalohany manaraka ny tononandro vazaha natao ny 22 novambra (Sarasara tsy Ambaka)

mampivela-tsaina (nitranga in-2) : Iarahan’ny

mpandinika rehetra manaiky koa fa sady mampivela-tsaina (na eo anivon’ny fomba fieritreretana izany na ny fitadidiana!) ny fahafantarana karazam-piteny maro no mahamoramora foana hatrany koa ny fianarana fiteny vaovao hafa (Sarasara tsy Ambaka)

hitokisana (nitranga in-3) : Ary moa va tsy misy

hifandraisana betsaka amin’ny fanaon’ireo “inquisiteurs” katolika taloha tsotra izao ny fomba fanenjik’ireo antirasista? Noho ny fahafantarana ankapobe, ary indrindra moa ny fahakingana arateknika ananan-dry zareo vazaha dia voasarika hihevitra avy hatrany koa isika fa “olon-kendry” mahalala tanteraka ny ataony ireo ka azo hitokisana ny fandanjalanjany rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

cause (nitranga in-4) : 1 Ary

farany, ny Merina dia ireo karazan’olona noroahina matetika tany anindrana (1896-1897, 1947-1948, 1972-1973, 1991-1992) ary toherin’ny mpiandany ny “cause côtière” (izay mpandova sy mpandimby indrindra ny FTMK!) mandrakariva mba tsy ho tafakatra amin’ny fomba demokratika eo amin’ny fitondrana tampony eto Madagasikara mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

tamin-dRadama (nitranga in-2) : Izany indrindra ary no antony nilazako fa amiko dia niafara teo amin’Andrianampoinimerina ny

fotoan’ny Ntaolo sy ireo tena raiamandrenin’ny firenena merina satria nanomboka tamin-dRadama dia efa fisantarana mivantana ny andro moderina amin’izay no natao (Sarasara tsy Ambaka)

1982 (nitranga in-2) : Michel, 1982

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 14 mety mampiseho antsika kely koa io hoe toy ny ahoana ny fomba fiteny tany amin’iny faritr’Imerina iny tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

1983 (nitranga in-2) : “Jaman Kuno”, Sejarah Nasional Indonesia II, Jakarta : Balai Pustaka, 1977 ; Nia

Kurnia Sholifat Irfan, Kerajaan Sriwijaya, Jakarta : Girimukti Pasaka, 1983 (Sarasara tsy Ambaka)

fisainan-dry (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 149

tsy tena “pertinent” intsony ankehitriny, sahala amin’ireny hoe mazava ho azy tokoa ny valiny!…) kanefa mino aho fa ny hany tsy maintsy havaliny angaha dia ny sahala amin’ny hoe: ny fampandrosoana an’i Madagasikara, ny fiarovana ny demokrasia, ny rariny sosialy, ary angamba koa raha toa ka mbola tena “taraiky” tokoa ny fisainan-dry zareo, ny fanamafisana ny firaisampirenena (Sarasara tsy Ambaka)

an-trano (nitranga in-11) : Tsikaritry ny maro mantsy ankehitriny fa toa ny

monarkia no mety ho karazam-pitondrana afaka hampilamina indrindra ny ady an-trano sasany ateraky ny fifaninanan’ny samy te ho lohany (Sarasara tsy Ambaka)

touriste (nitranga in-3) : Inona no tiana harenina ary ho tombon-tsoan’iza

marina? Karazana “museum” natao ho an’ny fahafinaretan’ny tia zava-kanto sy fomba isarihana ireo “touriste” mitady ny “Palais de la Reine”-ny tokoa ve ohatra no tokony hikelezantsika aina? (Sarasara tsy Ambaka)

hoavy (nitranga in-55) : Ka azo hinoana ary fa

amin’ny hoavy dia tsy maintsy mbola hiova tanteraka ny fomba fahatsapana an’io raharaha io, rehefa samy voasongona amin’izay, na ny fiheverana “nasionalista-imperialista” taloha, na ny filan’ny propagandy sy ny fampihorohoroana ara-tsaina antirasista tsy nitsahatra nanjakazaka nandritr’izay 50 taona mahery lasa izay, ahitana izay tena marina tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

fiantsamboana (nitranga in-6) : Mamikitra amin’ny “identity silamo” izay heveriny koa fa Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 99 tena “identity”-ny manokana ankehitriny ny olona Nusantara maro (ary tsy ferana ireo mamikitra amin’ny “identity kristiana”!) noho ny tsy fahafantarany tsotra izao ny tena mahamendrika ny “identity nusantara” nentin-drazany! Ka mba toy ny ahoana kosa indray ary ny tena toeran’ireo Melayu ireo manoloana antsika merina? Eto, mba hampazava tsara ny resaka dia ilaina angamba ny miv... (Sarasara tsy Ambaka)
comparaison (nitranga in-5) : Une comparaison linguistique (Sarasara tsy Ambaka)
Ahiako (nitranga in-2) : Ahiako mafy dia mafy ary fa mbola io toe-draharaha io ihany ankehitriny no tadiavin’ny

fahavalontsika ianteherana mba hampisara-bazana antsika ka tsy ahafahantsika manararaotra ny fanarenana an’Anatirovo mba hampijoroana amin’izay ny firenena merina (Sarasara tsy Ambaka)

physique (nitranga in-3) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
hampanaraka (nitranga in-2) : Momban’ireo misionary moa dia efa mazava avy hatrany ny resaka satria izany ny tetika ho andry

zareo dia ny hampanaraka antsika ny fivavahany sy ny fomban’ny taniny manokana avy rehefa voasarika hiaiky isika fa ny fiainantsika manontolo hatramin’ny fahagolan-tany dia nanjakan’ny “aizina” sy ny habibiana (toetra “barbariana”!) ary ireo finoan’ny Ntaolo dia finoanoam-poana tanteraka tokony ahamenatra (Sarasara tsy Ambaka)

maintenant (nitranga in-2) : Rehefa lasa koa anefa ny eritreritro, moa va na ny fototry ny marxisma aza tsy mbola

ny voalaza indrindra fa praxis, miankina amin’ilay fanambaran’i Marx malaza hoe: « Les philosophes n’ont fait qu’interpréter diversement le monde, il s’agit maintenant de le transformer » (Sarasara tsy Ambaka)

zareo2 (nitranga in-2) : Kanefa mbola ho vitany tokoa ve izany? Hanaiky ho voatelina mora fotsiny ve ireo vahiny maro be ireo izay tsy misy manakana azy loatra intsony anefa tsy hamikitra amin’ny “identite”-ny nentindrazany avy? Ary indrindra indrindra, hanaiky tokoa an’izany mandrakizay (izany hoe hiova firazanana tsotra izao!) ve ireo fotsy hoditra? Hatramin’izao dia mbola azo atao hoe mangina izany ry zareo2 satria efa hatramin’ny ela no voapepon’ny propagandy antirasista ny lohany no eo rahateo ny fampitahoran’ny l... (Sarasara tsy Ambaka)
ura (nitranga in-2) : Ary

ho an'ireo Maohi na "Tahitiana" fahiny dia maro ura sy maro tea no niantsoina ny saina, ny mena (ura) mampiseho ny Ari'i na Andriana, ny fotsy na mavo (tea) mampiseho ny Mpimasy sy ny mpitondra fivavahana (Sarasara tsy Ambaka)

avara-pi (nitranga in-12) : Ary toy izany

tanteraka koa ny Pisodia mpandova rahateo ny Padesm, sy ny MFM, izay fitaovan’ny Betsileo mpisoloky mainty fotsiny (ampian’ny “avara-pi” merina sasany diso tolona angaha!), ary ny hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

construction (nitranga in-2) : Ka eto dia mba avelao kely aho hitsongo ny efa voasoratro

ao amin’ny Valin-Kitsaka ! (ary miala tsiny hatrany koa noho izy ity amin’ny teny faratay!): Les Merina eux-mêmes sont alors loin d’en être conscients mais, tout bien considéré, leur banale tête de “tsalo” représente tout simplement un chef-d’oeuvre historique! C’est comme si celle-ci résultait en effet d’une véritable construction, tant elle a été volontairement préservée contre d’innombrables difficultés sur une très longue période (Sarasara tsy Ambaka)

lafin-kevitra (nitranga in-4) : Tsy ny

teknika moderina velively mantsy no notsipahin’ireo mpitondra merina tamin’izany fa ny fomba sy ny fisainam-bazaha izay tonga dia tsikaritry ry zareo mazava koa fa ny tena “lafin-kevitra” hijoroany dia ny fivavahana kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

brassage (nitranga in-4) : Isika kosa ary dia mba hamaly hoe: « nofinofin’ny olon-tsy vanona menatra ny tenany sy ny mpialona te hanararaotra ny fahalemen’ny sasany mba ahafahana “miova” firazanana mora fotsiny io resaka momba ny “brassage planétaire” io; ny herim-pon’ny “communauté” tsirairay avy, mikely aina sy mifanampy ho an’ny tombontsoany manokana aloha no antoky ny fandrosoana sy ny hery rehetra ka tsy hisy mandrakizay firenena lehibe matanjaka hanaiky ho rava ho azy izy tenany amin’ny fifangaroana tokoa amin’ny h... (Sarasara tsy Ambaka)
razam-bazaha (nitranga in-3) : Mazava ho azy

ary no nahatonga ilay fiampangana ireo kristiana ho mpivavaka (izany hoe voafatotra!) amin’ny razam-bazaha! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 38 Kanefa moa tsikelikely dia voatery nihemotra hatrany ihany isika (Sarasara tsy Ambaka)

membres (nitranga in-2) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

nipoirantsika (nitranga in-3) : Any amin’ireo foko nusantara hafa (ary Asia atsinanana

amin’ny ankapobeny!) mantsy matetika, ary tsy maintsy mba toy izany koa ireo tena razambe voalohany nipoirantsika, ny isa omen-danja indrindra dia ny telo sy ny dimy (na fito) ary ny sivy (Sarasara tsy Ambaka)

mankafia (nitranga in-2) : Ka ho ahy manokana ary, azoko atao ny

mankafia poesia amin’ny teny frantsay na amin’ny teny indonesia kanefa ny fihetse-po fohaziny dia tsy hitovy mihitsy amin’izay avoakan’ny lahateny amin’ny teny merina, na dia hoe izay somary ratsy rindra kokoa aza (Sarasara tsy Ambaka)

nonina (nitranga in-2) : Misy milaza hoe: - Ampandrana: vohi-bazimba (Andriampandrana – Rafandrandava - Rafandramanenitra) - Amboatany (nisy ny sampy Ramahavaly ary tao no nonina ny lehiben’ny tafika Andriamaheritsialaintany) - Ambohimanambola (nisy ny sampy Kelimalaza) - Ikaloy (toerana nahaterahan’Andrianampoinimerina sy niavihan’ny rainy) Misy toerana malaza nanolorana omby volavita rehefa Fandroana toy ireo vohitra masina any Imamo: - Amboniazy (Andriambahoakarainy sy Andriambahoakampivoantany) - Ambohitrambo (Andr... (Sarasara tsy Ambaka)
faritry (nitranga in-6) : Iny faritry Marovatana iny no tena mpilalao azy; ary norarana

satria mampianatra miady ka sao ahitan’ny mpanjanaka loza eo (Sarasara tsy Ambaka)

fanimbazimbana (nitranga in-2) : Fa hay ve na hatramin’izao aza dia mbola afaka mitohy malalaka

hatrany ny fanimbazimbana mivantana ireo Masin’ny Merina? Tsy ampy an-dry zareo tokoa angaha ny ranomaso sy ny haromotantsika (Sarasara tsy Ambaka)

afera (nitranga in-6) : Ho antsika, ankoatra ny maha havana azy dia olona manankarena

kokoa aloha ireo Melayu ireo! Na farafaharatsiny, manomboka manan-karena i Malaysia ary any indray, miaraka amin-dry zareo no tena toerana mety ahazoana manao “afera” mamokatra (Sarasara tsy Ambaka)

120 (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 120

[Imerina, faha-5 Jona 1998] Sarasara tsy ambaka ny mpizaika rehetra! Somary nangingina izany daholo isika rehetra faraparan’izay, ataoko fa angamba noho ny fahasairanana satria moa madiva ho tapitra koa ity ny taom-pianarana ka mibanjina amin’ny fikarakarana ny “mémoire” sy ny “thèse” angaha ny sasany amintsika mbola mamarana fianarana (Sarasara tsy Ambaka)

127 (nitranga in-2) : 89-

127 sy "Vocabulaire de philologie comparée du malgache", Bulletin de l’Académie Malgache, IX, 1911, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

129 (nitranga in-2) : 129 (Sarasara tsy Ambaka)
nataon-dRadama (nitranga in-5) : Ambonin’izany dia fantatra fa, noho

ny maha misionary katolika azy dia tsy manaraka loatra ny fomba fanoratra ny teny merina mahazatra antsika (izay nolovaina tamin’ny fepetra nataon-dRadama sy ny fanamboaran’ireo misionary protestanta!) ny fanoratr’i Callet ka lasa faran’izay manahirana ny mamaky azy (Sarasara tsy Ambaka)

niova (nitranga in-16) : HatramindRadama

anefa dia nanomboka niova ny fipetraky ny raharaha satria io mpanjaka io dia saiky tena babon’ny kolontsaina vazaha tanteraka mihitsy (“tampoina” angaha hoy isika!) (Sarasara tsy Ambaka)

immigrant (nitranga in-2) : Mangidy amin-dry zareo ny hiaiky ho afrikana tanteraka kanefa raha mbola eo foana isika amin’ny endrika manokana maha-melayu iringiriny antsika dia tsy afaka ny tsy ho sarotra aminy ny hitodi- Ny fampianarana tonga dia azo raisina amin’io raharaha io ary amiko dia ity ihany: ny fitavanan’ireo kiringa isankarazany sy “immigrant” mpitakarim-pirenena hafa ankehitriny amin’ny kolontsaina tandrefana izay, noho izany dia dradradradrainy indrindra fa hoe lasa “universal” na “patrimoine de l’humanité” ... (Sarasara tsy Ambaka)
statu (nitranga in-3) : Ka mba ahafahana miaro ny statu quo sy ny fahefana efa azony ary

dia tsy maintsy mahita “prétexte” mba hanipahana antsika mora fotsiny izy, izany hoe i- “délégitimer”-na antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Komoriana (nitranga in-3) : Sahala amin’ireny hoe mila azy isika hampianatra ny fanao efa fahitatsika mahazatra (ary mahatsiravina indrindra koa!) eo amin’ireo Komoriana sy Karana! Ary noho ny efa fahafantarako an-dry zareo dia mino mihitsy aza aho fa tsy maintsy mba nahadiso fanantenana kely ny sasany amin’ireo tonga nitsidika antsika ny nahita antsika tsy silamo ka ny nofinofiny dia ny mba “hampisoko” antsika ho “melayu” any aoriana any! Sady izay moa izany ilay nanova anarana hoe Mohamed Taibe nandika teny dia efa nano... (Sarasara tsy Ambaka)
written (nitranga in-2) : The Suma Oriental of Tomé Pires [An account of the East, from the Red Sea to Japan, written in Malacca

and India in 1512-1515] and The Book of Francisco Rodriguez [Rutter of a voyage in the Red Sea, nautical rules, almanack and maps, written and drawn in the East before 1515] (Sarasara tsy Ambaka)

Andrianamboatsimarofy (nitranga in-4) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

Campa (nitranga in-8) : Tsara ho fanfatra anefa fa ao anatin’io fizaran-dehibe io dia mbola ahitana

koa karazam-piteny manokana antsoin’ireo “linguist” indrindra hoe “malayic” manambatra irery ireo fiteny any Indonesia andrefana (Jawa, Sumatera) sy Malaysia ary Campa (Sarasara tsy Ambaka)

fasan-dRadama (nitranga in-2) : Sady izay

moa tsara ampahatsiahivina ihany fa, ankoatra ny fasan-dRadama sy Rasoherina dia tsy misy tena teo amin’ny toerany tokony hisy azy ireo Masina rehetra ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hiresahana (nitranga in-4) : Kanefa moa mbola ho

avy eny ihany angaha ny fotoana hiresahana be be kokoa momba an’io lafin-javatra farany io (Sarasara tsy Ambaka)

Laborde (nitranga in-3) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
fitovizana (nitranga in-8) : 2

Ka asa ary izay mba eritreritry Radama nandre tamin’ity Vazaha fa ahitana fitovizana betsaka amin’izany teny “malay” any ampitan-dranomasina lavitra izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

solontenambahoaka (nitranga in-2) : Na izany

aza anefa dia tsara marihina fa efa adidy foana ny fandraisana anjara tamin’ny raharahampokonolona ary, na manoloana ny mpanjaka aza, ara-teoria dia asaina manome foana ny heviny ireo solontenambahoaka, izany hoe ireo loholon’ny firenena sy karazana ary faritany isany avy (Sarasara tsy Ambaka)

ampelatanany (nitranga in-2) : Ary moa va tsy namikitra araka izay vitany tamin’ny Indotsina sy El-jazair izy

ary tsy nanaiky niala raha tsy voatery? Tany Afrika sy teto amintsika moa izany dia mody taty ivelany kely fotsiny no niatahany satria amin’ny lafiny rehetra mihitsy dia mbola nijanona tanteraka teo ampelatanany isika, na dia hoe noho ny fitohizana mampiasa teny frantsay ihany aza (Sarasara tsy Ambaka)

nodimandry (nitranga in-2) : Ka noho izany, ny

fanapahan-kevitry ny mpandray anjara dia tsy maintsy mba mitsinjo hatrany koa ny tombontsoan'ireo mpiray lova aminy rehetra, na ireo mpiara-belona ankehitriny izany, na ireo efa nodimandry na ny mpandimby mbola ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

faha-17 (nitranga in-13) : Ary angamba na isika koa aza toa mahatsapa kely an-dry zareo ireo toy izany ihany raha mihevitra ny filaza sahala amin’ny hoe “mimenomenona toy ny Sinoa very entana” aho! Ary ny momba antsika manokana ary dia mitatitra ny halemem-panahintsika avokoa ireo sorabazaha (satria moa ry zareo ihany no namela soratra!) rehetra hatramin’ny fotoana nifaneraserana voalohany taminy, izany hoe ny fiandohan’ny taonjato faha-17, tamin’ny alalan’ireo Merina voajirika (“lasa any amin’ny varo-tsy mifody”!) ka na... (Sarasara tsy Ambaka)
tian-dry (nitranga in-6) : Maika rahateo moa fa tsy mba ampanerena na noho ny fanarahana ny fampianarana “misionary”

avy any ivelany no nahatongavan’ireo firenena (ny tena marina, ireo mpitondra fanjakana sy ny manodidina azy!) any AAA ho lasa “hindoista” na “bodista” fa kosa an-tsitrapo tanteraka, noho ny filana manokana sy ny tanjona ara-politika na ara-kolontsaina tian-dry zareo tratrarina (Sarasara tsy Ambaka)

mandra-piandry (nitranga in-3) : Ka

mandra-piandry ary dia afaka mibanjina malalaka resaka “maharitra” kokoa amin’izay isika, izay tsy inona ary indrindra indrindra fa ny famolavolana tsangan-kevitra (ary ao anatin’izany koa anefa ny politika, antoky ny fahazoana fahefana manatanteraka tokoa ny asa kasaina rehetra!) sy ny momba ny kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

lambo (nitranga in-2) : ) ny biby

mahazatra sy ny mifandray aminy (lambo, vorona, lalitra, valala, voalavo, olitra, olatra, atody, tandroka (Sarasara tsy Ambaka)

lamba (nitranga in-7) : Rabary, Ny daty malaza) Ary dia

tena nataon-dry zareo niharihary tokoa ny fanajan-dry zareo ny endrika maha-merina azy amin’ny fitafiany lamba ohatra, araka ny asehon’ilay sarin-dry zareo manoloana ny andriambavin’ny Kent (Sarasara tsy Ambaka)

malgachisants (nitranga in-16) : Izany hoe “sinibe” hanovozana fahalalana sy “arguments” hampaharesy lahatra antsika hanary ny fomba fanao sasany sy ny finoan-drazantsika manokana no tena tanjony! Ivelan’izany moa dia tsy maintsy eo koa ny faniriana hanangona “documents” ho an’ireo “malgachisants”, ary indrindra Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 114 izany ireo Frantsay! Ka izany ohatra no anisan’ny antony nahatonga an’i Callet hampiasa an’io fanorany somary hafahafa io izay azo atao hoe fomba fanaon’ir... (Sarasara tsy Ambaka)
olon-dehibe (nitranga in-2) : Angamba

amin’ny voalohany dia mety ho afangaron’ilay zaza mianatra miteny ihany ny voambolana ampiasainy kanefa noho ny fakana tahaka ny fitenin’ny olon-dehibe manodidina indrindra, vetivety foana dia hilamina ny raharaha ao an-dohany (Sarasara tsy Ambaka)

Viking (nitranga in-3) : Ary ny tantarantsika koa dia tsy “curiosité exotique” na “énigme” sahala amin’ny mampirediredy ny vazaha fa kosa tena “epopée” miavaka tanteraka, azo hampitahaina amin’ny an’ireo olona Polynesia sy ireo foko any AAA rehetra! Hevero tokoa ange hoe isika hany izany angamba no taraky ny mpiantsambo anisan’ny kalazalahy indrindra amin’ny tantaran’ny olombelona e, mihoatra lavitra sahady ohatra noho ireo Viking mampirehareha fatratra ny Vazaha! Hany ka hatramin’izay koa vao tena takatro ny maha mari... (Sarasara tsy Ambaka)
Sukarno (nitranga in-2) : I Yamin mantsy dia anisan’ny avara-pianarana indonesia nikoizana indrindra ary tena manampahaizana momba ny tantara sy ny fomban-drazana nusantara ka efa hatramin’ny ela izy no nahafantatra sy nirehareha amin’ny tantaran’ny Merina; ary amin’ny maha-minisitry ny kolontsaina azy dia noresahiny betsaka tany Indonesia ny momba antsika (noho izany ohatra dia hita matetika ao amin’ny kabarin’ny Filoha Sukarno ny fakana ohatra an’i Madagasikara amin’ny maha-porofo mivaingana mampiseho mazava azy ny fa... (Sarasara tsy Ambaka)
nampiely (nitranga in-4) : Ka ny nampiely azy hono dia ny lazan’ny Fanjakan’i Melayu izay toa niseho tamin’ny

taonjato faha-7 ary natelin’i Srivijaya1 tsy ela taty aoriana (Sarasara tsy Ambaka)

Coran (nitranga in-2) : Le Coran (Sarasara tsy Ambaka)
1-2 (nitranga in-2) : Kaltenmark, “Le dompteur des flots”, Han-Hiue, Bulletin du Centre d’Etudes Sinologiques de Pekin, III,

1-2, 1948, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

mpitari-tolona (nitranga in-3) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

i (nitranga in-185) : Tsy ny faritanin’Antananarivo ohatra no “mifanohitra” amin’ny

faritanin’i Toamasina na i Fianarantsoa fa ny Merina no “mifaninana” amin’ny Betsimisaraka na ny Betsileo (Sarasara tsy Ambaka)

mpiara-belona (nitranga in-10) : Ka noho izany, ny

fanapahan-kevitry ny mpandray anjara dia tsy maintsy mba mitsinjo hatrany koa ny tombontsoan'ireo mpiray lova aminy rehetra, na ireo mpiara-belona ankehitriny izany, na ireo efa nodimandry na ny mpandimby mbola ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

hampisara-bazana (nitranga in-2) : Ahiako mafy dia mafy ary fa mbola io toe-draharaha io ihany ankehitriny no tadiavin’ny

fahavalontsika ianteherana mba hampisara-bazana antsika ka tsy ahafahantsika manararaotra ny fanarenana an’Anatirovo mba hampijoroana amin’izay ny firenena merina (Sarasara tsy Ambaka)

ivavahana (nitranga in-2) : Ho an’ireo vahiny, ny Melayu dia olona donto tery saina sy mahery setra ary ho an’ireo Melayu

indray, ireo mpiavy Tsina sy India dia olon-tsy vanona mpanararao-paty no barbariana sy “kafiry” tsy mino an’i Allah rahateo fa ny vola ihany sisa no lasa nataony andriamanitra ivavahana (io ilay hoe “moneytheism”!) (Sarasara tsy Ambaka)

hanekentsika (nitranga in-5) : Tsy misy antony tokony

hanekentsika an’izany anefa satria famonoan-tena ankitsirano izany ary ny faharavan’ny “firaisana malagasy” sy ny fanandratana ny “identité ethnique” nentin-paharazana fohazin’ny toe-trandro ankehitriny dia lasa manampy antsika hiaro hatrany ny maha-merina antsika (Sarasara tsy Ambaka)

anjambany (nitranga in-19) : Ny fijerin'ny Merina mantsy dia tokony mba ho “fijery merina” foana hatrany koa (fa

tsy “fijerim-bazaha”, arahin'ny Merina tahaka anjambany sahala amin'ny mahazatra ankehitriny ohatra!), mitaratra ny mampiavaka ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

nivaralila (nitranga in-2) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
1890 (nitranga in-2) : Kanefa izany ho an’ireo manam-pahefana dia mbola noheverina toy ny fanaon-jiolahimboto mpangalatra

sy mpiady anelakelatrano fotsiny ihany aloha ny capoeira izay, tamin’ny taona 1890 dia nanjary voarara tsotra izao, miaraka indrindra amin’ny fanenjehana ireo andian-jiolahy malaza ho mpanao azy (Sarasara tsy Ambaka)

nampianarina (nitranga in-5) : Misy manam-pahaizana

angamba eo amintsika ankehitriny fa, na tsy manan-kolazaina izy satria tsy mifanentana amin’ny ilain’ny firenena ny ventin’ny nampianarina azy, na efa “maty fanahy” tsotra izao ka tsy mahatoky ary tsy miraharaha na inona na inona intsony! Ny hany vavan’ny maro ary ohatra dia hoe, “izahay tsy tia politika”, na koa: “ny anay ny bizinisy ihany aloha! (Sarasara tsy Ambaka)

mafana-fo (nitranga in-2) : Ka eto, sahala amin’ny any amin’ny

morontsiraky Kalimantan ohatra, ny tena manosika hiseho ho toy ny “silamo mafana-fo” dia ny faniriana hiavaka amin’ireo Daya tompon-tany ary loharano nipoiran’ny maro rahateo koa (Sarasara tsy Ambaka)

zava-baovao (nitranga in-4) : Ary koa fampianarana betsaka satria mazava ho azy fa na ho an-dry zareo koa aza

dia tena zava-baovao tanteraka tsy mbola nosahanin’iza na iza ny “sujet” toy izany! Ka eto ary no tena mipetraka ny fanontaniana momba ny fijery sy ny tokony ho fifandraisan-tsika indray amin-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

fahatsapan-tena (nitranga in-3) : Ka ho antsika ary, ny simenitra voalohany tokony hampiray ireo olona ireo dia tsy inona akory fa ny fahatsapan-tena ho samy merina tsotra izao; ny fireharehana amin’izany, ny fiheverana fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ary afaka mibanjina ny ho avy amin-pitokisana ny Merina raha toa ka mahay mifanampy sy miray hina! Raha tanteraka ireo dia ho vetivety foana dia hijoro sy hiamafy orina hatrany ny firenentsika ka tsy ho ela dia hiroborobo indray ny lahatsoratra sy ny fanehoana ny kolon... (Sarasara tsy Ambaka)
manan-kasina (nitranga in-8) : Ary satria mila

matoky ny tsirairay fa “ambony” sy manan-kasina izy dia tsy maintsy karohiny hatrany koa izay 1 Hany ka heveriko fa tokony hanontany tena hatrany mihitsy isika momba ny antony marina manosika vahiny iray hikaroka momba antsika (Sarasara tsy Ambaka)

nusantariennes (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
candi (nitranga in-3) : I Srivijaya koa ohatra no nanangana ny “candi” na tempoly-fasan'andrian’i Borobudur any Jawa, izay

ekena fa “monument bouddhiste” lehibe indrindra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

porofon'izany (nitranga in-2) : Ary

anisan'ny porofon'izany koa ny fanajan'ny Fanjakana Sakalava (izay mba nandova ihany koa ny fijery nentin-drazana merina/melayu na dia lasa mainty tsy fidiny aza taty aoriana ny firazanany manokana!) azy, amin'ny filazana hoe "volamena" sy "volafotsy", ka nahatonga ny sainany ho toy ny an'i Austria ankehitriny (ary tsara ho fantatra fa mitovy amin'izany ny an'i Fanjakan'i Tahiti alohan'ny fanjanahantany frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

etatika (nitranga in-3) : Ary hatramin’ny tantarantsika manontolo aza, raha tazanina amin’ny endrika “malgache” nampianarin-dry zareo dia lasa tsy misy dikany na inona na inona intsony! Eo anilan’izany moa dia mino koa ohatra aho fa ireo ideolojia “à la mode” vazaha maro ankehitriny, toy ny “antirasisma”, ny “permissivisme” isan-karazany (momba ny “sex”, “drogue”, fanambadiana, sns), ny “ultra-liberalism” (raha tsy ny “plutocracy” tsotra izao, ny fanjakazakan’ny be vola, amin’ny fampihankinana ny zava-drehetra amin’ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
hanambara (nitranga in-4) : Toa tena manondro mantsy io amiko fa eo ampiheverana

ny hanambara ny fahaleovantenany koa izany iny faritra iny ary ny endrika ho raisiny dia “Monarkia” tsotra izao! Sady izay tokoa moa tany aminy dia tsy mba nofoanan’ny Vazaha ny fahefan’ireo Mpanjaka ary hatramin’izao dia toa mitohy mankalaza ny “fandroany” ry zareo amin’ny alalan’ny Fitampoha! Ary mety ho toy izany koa angamba na ry zareo Tankarana aza izay fantatro fa mbola manana ny mpanjakany koa (Sarasara tsy Ambaka)

Ranavalomanjaka (nitranga in-3) : Ary mba toy izany koa moa

ny Merina miaraka amin-dry zareo, mianatra any amin’ny sokolo/sekoliny ohatra, araka ity didin’ny mpanjaka ity: “Raha mbola sokolo ianareo ka mianatra amin’ny Vazaha any an-tranony, mifadia Sabata; nefa kosa ny fianaran-tsoratra ihany no hanaovanareo izany, fa tsy zavatra hafa; ary koa raha vantany vao miala ao an-tranon’ny Vazaha ianareo, aza mifady Sabata intsony, fa izaho tomponareo tsy mifady, ka tsy azo atao eto amin’ny taniko izany, hoy Ranavalomanjaka” (Sarasara tsy Ambaka)

nametrahana (nitranga in-5) : Ivelan’io fomba fanoratra “sampona” sy ny fandrindrana ireo fizarana ao amin’ilay boky

somary misafotofoto izany (kanefa moa mba mampiseho “authenticité” ihany koa io satria izany tsy afaka nanao “synthèse” loatra i Callet ka dia ireo “manuscrits” azony ihany no natambatambany miaraka amin’ny filazan’ny olona hafa azony nametrahana fanontaniana!) dia misy zavatra hafa manelingelina tokony ho fantatry ny mpikaroka tantara momba ny Tantaran’ny Andriana (Sarasara tsy Ambaka)

isan'ny (nitranga in-3) : Ka izany rehetra izany ary no nararaotin'ny antirasisma frantsay izay ampian'ireo Jiosy eran-tany tosika rahateo - ary ankehitriny koa, ireo “mmigrés” any Eropa! - noho ny antony hafa tanteraka : ny faniriana ampahatsapa-tena ho “meloka” hatrany ireo firenena tandrefana manoloana ny “shoah”, araka ny filazany, sy hampihorohoro an'ireo mety hanenjika rehetra an-dry zareo amin'ny alalan'ny "lalàna antirasista"! 2 Na dia eo aza ny 15 % mifidy ho an'ny FN sy ny 80 % mahery (sahy) miaiky araka ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
expansion (nitranga in-3) : Ireo Vazaha nanao “expansion active” ary ireo andevony afrikana kosa nanao

“expansion passive” tao andamosin-dry zareo tao (Sarasara tsy Ambaka)

Un (nitranga in-4) : Hébert, “Un traitant de Madagascar : Berthelemy Hugon”, Omaly sy Anio, 12, 1980, p (Sarasara tsy Ambaka)
tompon-draharaha (nitranga in-2) : Izany hoe, ny fanontaniana voalohany

tokony hipetraka amintsika dia ny hoe : inona tokoa no atao hoe “masina” ho antsika merina (ary tsy ny velona ihany no tompon-draharaha eto fa ny maty sy ny taranaka ho avy rehetra koa!) ary ahoana no fomba hanatanterahana azy (Sarasara tsy Ambaka)

orina (nitranga in-13) : Sady izay moa tonga rahateo koa ny andron’ny fanjanahantany izay sady

nanamafy orina ny fampiheveran-tena ho “malagasy” no niteraka koa ny fanjakazakan’ireo “malgachisant” momba ny fikarohana sy ny fiheverana ny mikasika rehetra ny tantara na ny kolontsainantsika (Sarasara tsy Ambaka)

maha-isika (nitranga in-6) : Sady izay moa, raha toa ka somary mainty, ary indrindra moa tena mifangaro rà amin’ny mainty tokoa ilay olona dia tonga dia mampatahotra azy avy hatrany tsotra izao ireo firenena melayu ireo satria heverina toy ny “sinoa-sinoa” ratsy izany foana! Ka amiko, ny ala-olana ary izany ho antsika dia tsy misy afatsy ny fahafantarana be be kokoa hatrany ny tena maha-isika antsika, ary koa, satria io no “fitaratra” mety hanampy antsika hamantatra tsara indrindra ny endrintsika, ny fahafantarana be be ko... (Sarasara tsy Ambaka)
museum (nitranga in-2) : Inona no tiana harenina ary ho tombon-tsoan’iza

marina? Karazana “museum” natao ho an’ny fahafinaretan’ny tia zava-kanto sy fomba isarihana ireo “touriste” mitady ny “Palais de la Reine”-ny tokoa ve ohatra no tokony hikelezantsika aina? (Sarasara tsy Ambaka)

hisarihana (nitranga in-3) : Ka ny fanontaniana mipetraka ary dia hoe ahoana no fomba hisarihana indray ny olona hamaky

boky amin’izao andro maha be fahasairanana ara-bola izao? Ny valiny azo omena avy hatrany dia mora ihany: ny fikarakarana boky sady taka-bola no tena mirakitra zava-baovao mahaliana olona maro, izany hoe afaka mifampitaha ohatra amin’ireo boky amin’ny teny vahiny avy aty ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

auxiliaires (nitranga in-2) : Ary tsy hoe ireo malgachisants vazaha ihany no tokony hampangaina fa koa ireo

“auxiliaires indigènes”-ny tsy manan-kambara zavatra hafa ankoatra ny nampianarin’ny vazaha azy (Sarasara tsy Ambaka)

melayupolynesia (nitranga in-2) : 3 Raha fintinina atao indray mibango ny heviny

dia toy izao: na dia eo aza ny fifandraisana maro hita eo amin’ny tenintsika sy ireo teny melayupolynesia hafa, ny tena loharano nipoiran’ny firenentsika dia izany “firenena bodista” tranainy mampiasa teny sanskreta izany (Sarasara tsy Ambaka)

niha-maro (nitranga in-2) : Noho ireo ady nataontsika tany anindrana anefa dia tsy nitsahatra

niha-maro hatrany ny isan’ny andevo taranaky ny babo teto Imerina, izay hatramin’ny tenantenan’ny taonjato faha-19 angaha dia toa hoe efa nanomboka maro an’isa kokoa tao Antananarivo (ary ampahatelon’ny mponin’Imerina!) (Sarasara tsy Ambaka)

primitif (nitranga in-2) : Ny tena tsangan-kevitra narovan’i

Schmidt hatrany ary dia ny “diffusionism”, kanefa araka ny fantatro dia tsy miankina loatra amin’ilay “resaka baiboly” nambarako tery ambony ny azy (ankoatra ny finoama momba ny “monotheism primitif” amin’ny maha-pretra azy angaha!) satria tena “manam-pahaizana” neken’ny rehetra fa tsy mpisangisangy loatra akory i W (Sarasara tsy Ambaka)

Ampaira (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

celle (nitranga in-2) : Cette couleur est particulièrement celle des femmes qui ne laissent pas que d’être

agréables » (p (Sarasara tsy Ambaka)

universal (nitranga in-21) : Eo ambonin’ny fiheverana toy ireo izay azo atao hoe

“universal” mihitsy angamba anefa, ho an-dry zareo Tsina manokana, ny filazana matetika eo amin’ireo soratra tranainy fa ny mponin’ny faritaniny atsimo sy atsinanana taloha dia karazan’olona “mainty” sy “ngita” na “oly” volo (izay mitovitovy ihany aminy!) dia mampahatsiahy indrindra indrindra ny endrik’ireo… razambe nusantara niaina tany Tsina atsinanana fahiny (Sarasara tsy Ambaka)

dialogue (nitranga in-2) : “L’exclu du

dialogue”, hoy ny filazana indrindra ireo “diabolisés” rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

misiona (nitranga in-4) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

55-63 (nitranga in-2) : 55-63 (Sarasara tsy Ambaka)
fiheveran-dry (nitranga in-3) : 2 Satria tena ideolojia “révolutionnaire” mahaleotena tanteraka tokoa mantsy ny antirasisma, manana ny tantarany sy ny tanjony manokana, ny nofinofiny sy ny fampanantenany, ary hatramin’ny “devoliny” vao noforonon’ny filany izy tenany – toy ireo “mpanompo-sampy” nenjenhin’ireo monotheista ihany, satria hono araka ny fiheveran-dry zareo samy irery, mivavaka amin’ny devoly sy ny vato aman-kazo! Mazava avy hatrany mantsy izany fa tsy misy tokoa olona na fivavahana mihevitra fa ilay “sary” natao ha... (Sarasara tsy Ambaka)
fois (nitranga in-3) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
hanakanana (nitranga in-6) : Sady izay moa io ihany no hany fomba afaka manakana an-dry zareo tsy hisisika sy hisavika antsika

na koa hamikitra hatrany amin’ny “resaka malagasy” mba hanakanana antsika tsy hijoro (Sarasara tsy Ambaka)

Proyek (nitranga in-2) : , Struktur Bahasa Maanyan, Banjarmasin : Proyek Penilitian Bahasa dan Sastra Indonesia, 1979 sy

R (Sarasara tsy Ambaka)

FTMK (nitranga in-2) : 1 Ary

farany, ny Merina dia ireo karazan’olona noroahina matetika tany anindrana (1896-1897, 1947-1948, 1972-1973, 1991-1992) ary toherin’ny mpiandany ny “cause côtière” (izay mpandova sy mpandimby indrindra ny FTMK!) mandrakariva mba tsy ho tafakatra amin’ny fomba demokratika eo amin’ny fitondrana tampony eto Madagasikara mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

afro-asiatika (nitranga in-2) : Sady izay moa io ihany koa izany no hany fomba hanomezana “dika” tanteraka ny fahasamihafantsika sy ny tena “identity”-ntsika marina! Ka na vitsy an’isa aza isika eto Imerina dia tsy maintsy hiseho hatrany foana toy ny mponina hany afaka “manome hasina” ny tanindrazantsika! Izany hoe raha toa ka tsy eo amin’ny maha firenena nusantara iringiriny antsika isika dia ho lasa tany kiringa “afro-asiatika” sahala amin’ny hafa rehetra tsotra izao Imerina, sady menatra ny tantarany izay tsy ho azony zaka... (Sarasara tsy Ambaka)
auf (nitranga in-2) : (Induktiver Aufbau einer indonesischen Ursprache, 1934 ; Deduktive Anwendung des Urindonesischen auf

austronesische Einzelsprachen, 1937 ; Austronesisches Wörterverzeichnis, 1938) (Sarasara tsy Ambaka)

Nandritry (nitranga in-2) : Ny tiako ahampy an’io fanamarihana io dia tsetsatsetsa kely :

Nandritry ny taona maro dia afaka nanara-maso ny fiovan’ny toe-piainan’ny mpitsao-ponenana maro avy any Indotsina (noho ny korontana hatramin’ny taona 1975) tany amin’ny tany Tandrefana, ary indrindra moa Frantsa, aho (Sarasara tsy Ambaka)

aux (nitranga in-9) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

novelabelarina (nitranga in-3) : Raha tsorina ary izany, araka ny efa nandramako novelabelarina rahateo talohan’ity dia mety ho

toy izao no fipetraky ny raharaha (Sarasara tsy Ambaka)

Cheikh (nitranga in-4) : Sahala amin’ireny hoe tokony

hanome voninahitra manokana ny Afrikana ankehitriny ary hampiseho azy toy ny “razamben’izao tontolo izao” ny fiheverana fa 6 na 7 tapitrisa taona lasa izay dia nisy karazana gidro lasa sampona ka mety nanaranaka ny olombelona 5 na 4 tapitrisa taona taty aoriana!1 Fa ny “récupération” goavana indrindra ataon-dry zareo anefa angamba dia ny momba ny fiavian’ireo Mesir/Egypsiana, araka ny teoria nampalaza an-dry Cheikh Anta Diop sy Théophile Obenga (Sarasara tsy Ambaka)

hikomy (nitranga in-2) : Aleony ohatra heverina toy ny “asiatika” somary mainty tsy finidy toy 1 Raha tsy hoe karazana olona hafahafa, sady ratsy tarehy mampitahotra no bado mampihomehy fotsiny angaha, sahala amin'ireo Sonegaly-mahazo-baiko nataon'ny mpanjanaka frantsay "alika mpiambina" sy mpampihorohoro vahoaka ahiana hikomy koa hatrany Indotsina fahiny! Ho an'ireo olona melayu amin'ny ankapobeny indray moa ny mainty hoditra dia, na "olon-dia" aeta/ma-inty any ankodahoda tsy misy miraharaha any, raha Filipina izy, na... (Sarasara tsy Ambaka)
hitakarany (nitranga in-2) : Ka hinoako ary fa rahampitso

ohatra, ireo Merina mifoha afaka mandray indray ny toerany voa-janahary eo anivon’ny tontolo nusantara dia tsy ho lasa karazana “melayu vendrana” mihitsy, zandrikely mpanotrona ireo firenena melayu lehibe kokoa hitakarany fa kosa “super merina”, sady manana ny hanitra mampiavaka azy tanteraka no olona nusantara iringiriny koa! Amin’ny filazana hafa, tsy misy afatsy amin’io fomba io izany no afaka mampivelatra ny tena endrintsika tokoa antsika (Sarasara tsy Ambaka)

hagaigena (nitranga in-4) : Any amin’ny

tany be mpangalatra dia fihantsiana raha tsy hagaigena tsotra izao ny mampideradera firavaka tsy misy mpiambina eny an-tokotany (Sarasara tsy Ambaka)

hagaigeny (nitranga in-3) : Hita eto fa tsy te ho “masina” tokoa ilay io, hany ka

ny 11 mey dia nafahany tamin’ny ainy ny hagaigeny (Sarasara tsy Ambaka)

ara-pivavahana (nitranga in-11) : Na inona ary izany na inona fironan'ny sainy na finoany izy tenany manokana eo amin'ny lafiny ideolojika,

filozofika, na koa ara-pivavahana dia tsy ataony eo ambonin'ny maha merina azy mihitsy izany (Sarasara tsy Ambaka)

Parahyangan (nitranga in-2) : Na any Sumatera mantsy taloha

momba ny tendrombohitra antsoina ankehitriny hoe Barisan (izany hoe “Filaharana”) na hatramin’izao any Jawa andrefana, any amin’ny faritany Sunda na Pasundan dia ahitana tendrombohitra malaza voalaza hoe Parahyangan (anarana izay matetika koa anefa amin’ny boky tranainy dia fahita amin’ny fanoranora-pahatany vazaha hoe “Priangan” na “Preangger”!) (Sarasara tsy Ambaka)

histoire (nitranga in-6) : Hébert, "Madagascar et Malagasy, histoire d'un double nom de baptême", Bulletin de Madagascar,

jolay-aogositra 1971 (Sarasara tsy Ambaka)

sesehena (nitranga in-2) : Raha azo atao

koa dia tsy maintsy hitondra soa sesehena ny fanampiana fanazavana hafa vokatry ny fikarohana siantifika (“notes érudites”) (Sarasara tsy Ambaka)

mahasorena (nitranga in-2) : 4

b) Ny dikan’ny hoe austronesia,5 “nosy tatsimo” dia faran’izay mahasorena satria mampahatsiahy avy hatrany ny “Mers du Sud” (Sarasara tsy Ambaka)

hainady (nitranga in-3) : Hany ka raha marina tokoa ireo voalaza ireo dia miharihary indray eto ny maha

diso tanteraka ny filazana mahazatra ankehitriny fa hoe tsy misy ifandraisana mivantana amin’ny “hainady” (martial art) avy any Asia hono ny capoeira (Sarasara tsy Ambaka)

mer (nitranga in-4) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
100 (nitranga in-6) : Hany ka raha

isaina mitambatra dia mihoatra lavitra ny 100 tapitrisa ireo taranaka mainty hoditra lasa tompontany any Amerika ireo (Sarasara tsy Ambaka)

Uva (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Relations (nitranga in-2) : Hany ka ny mamaky ny lohan-dry zareo indray aza izany dia ny fikarohana “porofo” fa tsy mpiavy velively

akory fa kosa tena teratany any AAA ary mpandova mivantana ny Pithecanthropus niaina indrindra tany Jawa ireo razambe nusantara!… 1 In “Le peuplement de Madagascar: thèses en présence”, Relations historiques à travers l'Océan Indien, Unesco, 1980, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

moral (nitranga in-2) : Ka ny mba ahamora an’izany fitelemana izany indrindra ary aloha no tsy maintsy hiadiavany mafy amin’ny “rasisma”! Ny tena maha “tsy vanona” ireo “rasista” aminy dia tsy hoe noho ny antony “moral” loatra fa noho ry zareo manelingelina ny fitondrana frantsay, na eo amin’ny politika anaty izany (noho ny korontana ohatra!) na eo amin’ny 1 Sady izay moa, tsara ampahatsiahivina koa fa, na talohan'izany aza dia efa nibodo mba ho ekena toy ny "vavimatoan'ny eglizy" katolika, izay midika indrindra hoe "... (Sarasara tsy Ambaka)
mampisalasala (nitranga in-4) : Ny Tsiarondahy anefa dia somary mampisalasala kely ihany satria

na dia ekena fa olona afaka aza dia tsy mba nanasina andriana ary tsy tena miseho koa toy ny tena “karazana” na “firenena” manokana satria vokatry ny fampiraisana izay andevo mainty nafahana rehetra fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

"voninahitra" (nitranga in-2) : 55-63) aho, manambara fa ny loharanon'ny "hasina" aminy

dia toa ny PNA *'at'ih na *kat'ih, midika hoe "fitiavana", "fihantrana", araka ny mbola asehon'ny teny maro toy ny melayu kasih, “fitiavana, fihantrana”, ny jawa, asih, tagalog kasi, "sakaiza tiana", makassar asi, "voninahitra", sns (Sarasara tsy Ambaka)

miantsambo (nitranga in-3) : I Yamin mantsy dia anisan’ny avara-pianarana indonesia nikoizana indrindra ary tena manampahaizana momba ny tantara sy ny fomban-drazana nusantara ka efa hatramin’ny ela izy no nahafantatra sy nirehareha amin’ny tantaran’ny Merina; ary amin’ny maha-minisitry ny kolontsaina azy dia noresahiny betsaka tany Indonesia ny momba antsika (noho izany ohatra dia hita matetika ao amin’ny kabarin’ny Filoha Sukarno ny fakana ohatra an’i Madagasikara amin’ny maha-porofo mivaingana mampiseho mazava azy ny fa... (Sarasara tsy Ambaka)
glottochronology (nitranga in-2) : Gorlin, “The glottochronology of Malagasy speech communities”, Oceanic

Linguistics, VIII, 1, 1969, tk (Sarasara tsy Ambaka)

fanitsakitsahana (nitranga in-8) : Tsy anisan’ny tompon’andraikitra voalohany amin’izay fahoriana tsy hita noanoa niharan’ny firenentsika nandritr’izay taonjato lasa izay (ary tsy ferana ny sotasota sy ny fanalikana tamin’ny taonjato faha-19!) tokoa ve ny Frantsay! Tsy ry zareo ve no namotika ankeriny, ary tsy an-drariny tanteraka (“illégalement”, satria noho ny fanapahan-kevitry Gallieni irery, izay nankasitrahan’ny antenimiera frantsay avy eo !) ny Fanjakana Merina ? Ary mbola eo ambonin’izany koa moa ny fanazimbazimbana ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
erantany (nitranga in-2) : Moa

va tsy nino tokoa ry zareo rehetra, na ny mpanohana izany na ny mpanohitra fa nisy tokoa ny atao hoe “komonisma”, izany hoe tsangan-kevitra “universaliste” mikendry ny hanao “revolution” erantany mba hanovana ny “société” sy ny olombelona! Hany ka ry Bekintana ohatra dia tsy nisalasala akory nitsambiky mikipy tao amin’ny honahonan’ny adin’i Vietnam mba hanenjika hono fahavalo tsy nety voasambotra mihitsy anefa satria (Sarasara tsy Ambaka)

tokan-dry (nitranga in-2) : Ho antsika ankehitriny anefa moa dia lasa manahirana ny fiheverana toy izany noho ny

fandraisan’ireo misionary nampiditra ny fampianarana kristiana ny hoe “Andriamanitra” hilazana ny “zanahary” tokan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

civilisations (nitranga in-2) : Paris: Présence Africaine, 1955/1979; Antériorité des civilisations nègres, mythe ou

vérité historique? Paris: Présence Africaine, 1967; Parenté génétique de l’égyptien pharaonique et des langues négroafricaines, Dakar: IFAN-NEA, 1977; T (Sarasara tsy Ambaka)

tagalog (nitranga in-3) : Codrington,5 izay anisan’ny spesialista lehibe indrindra tamin’izany

fotoana momba an’i Oseania andrefana, na koa i Renward Brandstetter, spesialista malaza momba ny fampitahana ireo fiteny melayu sy filipina ka nahatsikaritra avy hatrany ny fisian’ny fifandraisana betsaka eo amin’ny rafitry ny tenintsika sy ny teny tagalog any Filipina (Sarasara tsy Ambaka)

tigre (nitranga in-3) : Ny tena loharano nipoirany marina anefa dia ny “tigre” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)
demagojia (nitranga in-2) : Iza ho haroso, aiza ary

amin’ny karazan-dresaka aseho toy ny ahoana? Amin’ny fitaovana toy ny inona, miaraka amin’ny fanampian’iza? Ka amin’izany tsy ny “hafetsifetsena” madinika loatra no tokony hianteherana (izay amin’ny politika dia midika fotsiny hoe demagojia na fisolokiana vahoaka!) fa kosa ny fahafantarana ny tena olana mipetraka sy ny fitondrana valiny mifanentana indrindra amin’izany (Sarasara tsy Ambaka)

indoeropeana (nitranga in-3) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
exotisma (nitranga in-2) : Toy izany koa,

noho ny filan’ny tolona ekolojika eo andaniny ary ny rendrarendran’ny fikarohana exotisma sy “authenticity” eo ankilany dia niova tanteraka ankehitriny eo imason’ireo mponina avy amin’ny tontolo moderina ny fijery ireo foko kely (“tribus”) nahatana ny fomba fiainana nentin-drazana sisa tavela, izay iaraha-mahalala fa voambana ho potika tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

lafin-javatra (nitranga in-23) : Ka raha izany ary, ny fiheverana ny maha-izy azy ny Merina dia miankina indrindra amin’ny

fandinihina ireo lafin-javatra samy hafa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

foko-firenena (nitranga in-4) : Ny valiny amiko dia toa mandeha ho azy satria na dia eo aza ny maha samy hafa ny faritany

maro eto Madagasikara dia tsy misy afatsy ny foko-firenena no tena mampiavaka ny fitambaran’ny karazan’olona (Sarasara tsy Ambaka)

1750 (nitranga in-2) : Valette : “Madagascar vers 1750 d’après un manuscrit anonyme”, Bulletin de Madagascar, 214, 1964, pp (Sarasara tsy Ambaka)
sarababem-bahoaka (nitranga in-9) : Ho an’ny sarababem-bahoaka Indonesia anefa dia tsapa koa toy ny “synonyme romantika”-ny

Indonesia raya na “Indonesia lehibe” ny hoe “Nusantara” (Sarasara tsy Ambaka)

Arya (nitranga in-4) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

maha-sanganehana (nitranga in-2) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
bahasa (nitranga in-6) : Ary toy izany koa ny fitenin-dry zareo, izany hoe ny “teny

melayu”, razan’ny “bahasa malaysia” sy ny “bahasa indonesia” (ny bahasa, izay avy amin’ny sanskreta moa dia “fiteny” no dikany) ankehitriny izay ny marina dia teny saika iray ihany satria ny fiavahany dia mitovitovy amin’ny iavahan’ny teny anglisy amin’ny teny amerikana (Sarasara tsy Ambaka)

miombon-kevitra (nitranga in-3) : Fantatra koa anefa fa tsy ho voataona

amin’izany mihitsy ny ankamaroan’ny olona raha toa ka tsy tsapany fa tena ahitany tombony mazava amin’ny fiainany andavanandro ny fandraisana anjara amin’ilay fikambanana, izany hoe fahalalana, fahafantarana olona, fifanampiana sy firaisankina manoloana ny tahotra ny any ivelany, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 118 fihavanan’ny samy miombon-kevitra, sns (Sarasara tsy Ambaka)

mirentirenty (nitranga in-2) : Ankehitriny dia toa mirentirenty fatratra ny maro amin-dry zareo satria

asandratry ny Vazaha noho ny antony manokana mifandray amin’ny fisafotofotoan-kevitra sy ny fikorontanan’ny feon’ny fieritreretan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

NUSANTARA (nitranga in-3) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Serb (nitranga in-3) : Ary toy izany koa angamba eo amin-dry zareo Serb sy Kroaty (Sarasara tsy Ambaka)
famille (nitranga in-2) : Taty aoriana

nampian’ny “La subdivision de la famille barito et la place du malgache”, Acta Orientalia, 38, 1977, pp (Sarasara tsy Ambaka)

before (nitranga in-2) : Fritze, Legende and Lore of the Americas before 1492 (Sarasara tsy Ambaka)
namaha (nitranga in-2) : Ary ireo izay tsy afaka nanao izany tany an-tanindrazana dia afaka nialokaloka aty ivelany, izay toerana ahitana mora foana rahateo koa fa “tokana” tokoa i Madagasikara noho ny findramana avy hatrany ny “fijery vazaha”! Hatramin’ny fahadisoam-panantenana nateraky ny tsy fahombiazan’ny “Hery velona” nahazo fitondrana anefa, ary indrindra moa izany ny nandorana an’Anatirova (ary tsy ferana ny fampaherezana nateraky ny fiovan-javatra aty ivelany, namaha ao an-tsain’ny maro ny fanagejan’ny “état-na... (Sarasara tsy Ambaka)
nampahery (nitranga in-2) : Ary ny antony nampahery an-dry zareo dia tsy inona izany akory fa noho ry

zareo bodista “assimilateur” ka mitombo isa hatrany noho ny fanatevenan’ireo olona avy amin’ny foko hafa “misoko ho melayu” rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

komantera (nitranga in-2) : Mbola sarasara hatrany!

Efa vita ilay resaka alefako miaraka amin’ity no tonga koa izany ny taratasin’i Jonah vaovao ka ataoko misaraka ny komantera kely nofohaziny avy hatrany taty amiko (Sarasara tsy Ambaka)

Indio (nitranga in-2) : Sady izay moa amin’ny lafiny fivavahana dia tsy voatery velively hipirimpirina hatrany manoloana ireo silamo isika noho ny fisian’ireo foko kristiana, ary tsy ferana ireo mpanaraka fivavahana “hindu” sahala amin-dry zareo Bali,2 na koa mbola manaja ny 1 Ny hoe “pilipino” (na “pilipina” ho an’ny vehivavy – Io fanavahana ny “masculin” amin’ny “féminin” io dia findramana tanteraka ny fanao vazaha ary tsy voatery arahin’ny rehetra tokoa rehefa mampiasa fitenim-paritany !) indraindray dia avahana am... (Sarasara tsy Ambaka)
Merina (nitranga in-326) : Ny loha-laharana amin’ireo fepetra ireo dia mikasika indrindra indrindra ny “identite”-ny

Merina (Sarasara tsy Ambaka)

bantu (nitranga in-6) : ), ny teny bantu (“apondra”,

“amboa”, “akanga”, “mamba”, “mofo”, “kidoro”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

doux (nitranga in-2) : Ils sont basanés, ils ont de petits

yeux, le tour du visage rond, les cheveux plats et longs, l’accent doux, les manières aisées et un air de modestie qui plaît, apprenant aisément tous les arts et métiers ( (Sarasara tsy Ambaka)

hanovozana (nitranga in-3) : Izany hoe “sinibe” hanovozana fahalalana sy “arguments” hampaharesy lahatra antsika hanary ny fomba fanao sasany sy ny finoan-drazantsika manokana no tena tanjony! Ivelan’izany moa dia tsy maintsy eo koa ny faniriana hanangona “documents” ho an’ireo “malgachisants”, ary indrindra Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 114 izany ireo Frantsay! Ka izany ohatra no anisan’ny antony nahatonga an’i Callet hampiasa an’io fanorany somary hafahafa io izay azo atao hoe fomba fanaon’ir... (Sarasara tsy Ambaka)
langue (nitranga in-16) : On retrouve dans la langue et les usages

des indigènes la trace de ces diverses nations » (Sarasara tsy Ambaka)

tapa-kevitra (nitranga in-2) : Efa hatramin’ny herintaona lasa aho no nikasa hanokana lahatsoratra momba an’io kanefa

hatramin’izao dia tsy mbola tapa-kevitra satria misy lafin-javatra maro tsy mbola tena mazava tanteraka amiko foana (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohitrondrana (nitranga in-2) : Hany ka ho ahy ohatra, ny zanaky ny tena merina teraka sy mipetraka any Amerika ary miaina andavanandro sahala amin’ny Amerikana kanefa notaizana mba hanaja hatrany koa ny maha-merina azy dia mbola merina lavitra kokoa indray noho ilay tantsaha “gasy sadasada” be kabary miaina any Ambohitrondrana! Hany ka ny antenaiko dia hoe, any aoriana any, ara-panahy sy ara-pirazanana, ilay “teknisiana kosmonoty” merina miasa eny amin’ny planety mars dia mbola hitaratra tanteraka ireo razany namakivaky ny r... (Sarasara tsy Ambaka)
indices (nitranga in-2) : Izany hoe tsy mitaratra ny taonjato faha-19 sy ireo

talohany mivantana fotsiny ihany ireo ho antsika satria mirakitra koa “indices” maro afaka manampy antsika ahafantatra be be kokoa ny tena lovan-drazantsika hatrany ampiandohana (Sarasara tsy Ambaka)

247 (nitranga in-2) : Bernard-Thierry, “A propos des emprunts sanskrits en malgache”, Journal Asiatique, 247, 1959, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
USSR (nitranga in-2) : Ny vonomoka sy ratsy rehetra nataon’i USSR indray moa dia tsy ilana resaka be loatra intsony, ankoatra ny

fampahatsiahivina fa ny ankamaroan’ireo tompon’andraikitra komonista ambony dia Jiosy… ) (Sarasara tsy Ambaka)

Malgaches (nitranga in-6) : Ferrand, “L'origine africaine des Malgaches [Ny Mainty io!]”, Journal Asiatique, 1908, p (Sarasara tsy Ambaka)
an'io (nitranga in-6) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
nananan-dry (nitranga in-4) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 43

lovan-tsofina nananan-dry zareo Ambohimalaza sahala amin’ny nasehon’i Dr Rasamimanana sy Razafindrazaka, Ny Andriantompokoindrindra, Antananarivo 1909 (Sarasara tsy Ambaka)

Ils (nitranga in-5) : Ils sont d’ordinaire bien faits, de belle taille et de forte corpulence, bons pour le

travail, bien que sous le rapport de la force, ils soient inférieurs aux Cafres; mais ils leur sont très supérieurs du point de vue de l’intelligence, de la capacité et du bon caractère » (Sarasara tsy Ambaka)

antaimoro (nitranga in-2) : Kanefa moa na tamin’ny fotoana nahafahako niresaka taminy aza dia tsy nisalasala aho nilaza rehefa nanontaniany ny hevitro momba ny bokiny fa tsy mino loatra io “resaka Gondwana” io; ary toy izany koa, sady tsy mino ny “resaka bodista miteny sanskreta” na dia mahazo fahafinaretana kely ihany aza amin’ny famakiana ny Bhagavad Gita no tsy matoky mihitsy ireo sora-be antaimoro mba hanazavana ny tantaran’ny fiaviana Merina (ary izany indrindra ohatra no antony tsy nanohizako nianatra sora-be tao am... (Sarasara tsy Ambaka)
Kelimalaza (nitranga in-3) : Tamin'ny andron-dRadama, ny fomba anazavana an'izany dia hoe ny mena lokon'i Manjakatsiroa ary ny fotsy lokon'i

Kelimalaza ary ny fitandremana ny hasin'ireo sampy roa ireo no antoka miaro ny fijoroan'ny fanjakana merina (Sarasara tsy Ambaka)

malama-loha (nitranga in-2) : Ka mazava ho azy araka izany rehetra izany hoe iza marina no tena atao hoe merina, na koa,

araka ny filaza mahazatra miaro famingavingan’ny tsy tia hoe : malama-loha, amboalambo, antaimerina (Sarasara tsy Ambaka)

Press (nitranga in-14) : Oslo : Norwegian University Press, 1991 (Sarasara tsy Ambaka)
mpiasan-trano (nitranga in-2) : 1 Izany hoe “tsy mahavita azy” mihitsy ny Merina raha

atao andevo any an-tsaha ka matetika, any amin’ny tanim-panandevozan’ny Vazaha any dia atao mpiasan-trano na mpanao tao-zavatra na koa mpitaiza ny zanaky ny “tompony” (Sarasara tsy Ambaka)

ampahatsiahiviko (nitranga in-14) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

tapa-mpanjaka (nitranga in-4) : Ary ny tena mampalahelo dia

ny voalohany tamin’ireo mpanota-fady sy mpanazimbazimba ny fomban-drazany rehetra avy eo dia tsy iza akory fa i Rakotondradama nanjaka-tapany (sa kosa “tapa-mpanjaka”!) indrindra, izay ampahatsiahiviko ihany koa fa zanaky Ranavalona sy Andriamihaja! Ka tsy mahagaga raha toa ka lasa kristiana ny fanjakana nanomboka tamin’ny taona 1868 (Sarasara tsy Ambaka)

villages (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
zarazaraina (nitranga in-2) : Masina ary tokana tsy azo zarazaraina ary izany ny “Repoblika”, izay ny iray amin’ny fototra

iorenany dia fantatra fa ny “laïcité”, izany hoe, amin’ny “affaire publique” hanompoana azy, ny tsy fampisehoana izay mety ho finoana manokana amin’ny fivavahana hafa intsony (Sarasara tsy Ambaka)

nify (nitranga in-3) : ), ny olombelona sy ny mivoaka aminy (olona, lahy, vavy, ray, reny, zaza, zanaka, volo, maso, orona, nify, molotra, 1 Ohatra hafa azo ihomehezana, mampiseho raha tadiavina tokoa fa iray fiaviana ihany amin’ny frantsay koa angamba ny tenintsika : ny kapa (melayu kapak = “famaky”) dia mitovitovy amin’ny “coupe” ; ny afo (melayu api) dia tsy lavitry ny “feu” ; ny ava (ma’anyan hawa) dia mila hitovy amin’ny “aval” ; ny tari(ka) (melayu tarik) dia tsy mifankaiza amin’ny “tirer”, ny ilo (ma’anyan ila... (Sarasara tsy Ambaka)
vitako (nitranga in-2) : Vao takila vitsivitsy no vitako kanefa tonga tokoa dia niseho avy

hatrany ireo olana efa nampoiziko kely ihany hatramin’ny ela nanombohako namaky an’io boky io (Sarasara tsy Ambaka)

hifampiresaka (nitranga in-2) : Ka amin’izay vao tena afaka hifampiresaka aminy isika, mba hikarakarana ny fomba mety

indrindra ahamora ny fiaraha-monina sy ny faraha-miasa eto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

Brandstetter (nitranga in-4) : Codrington,5 izay anisan’ny spesialista lehibe indrindra tamin’izany

fotoana momba an’i Oseania andrefana, na koa i Renward Brandstetter, spesialista malaza momba ny fampitahana ireo fiteny melayu sy filipina ka nahatsikaritra avy hatrany ny fisian’ny fifandraisana betsaka eo amin’ny rafitry ny tenintsika sy ny teny tagalog any Filipina (Sarasara tsy Ambaka)

wuki (nitranga in-2) : Ankoatr’izany moa dia eo koa ilay fiantso tranain’ireo bantu ny mponin’i Madagasikara hoe “buki”

izay mety avy amin’ny “wuki” (Sarasara tsy Ambaka)

Iza (nitranga in-7) : Ahoana marina ny momba an’io Jaky Mena io

ary inona no tanjony sy ny tena fahefany? Iza no miandraikitra azy ary toy ny ahoana ireo mpikambana? Raha azoko tsara mantsy ny resaka avy amin’ilay “fanambarana” dia toa fikambanan’ny andriana (ireo taranaka Zazamarolahy sy Andriamasinavalona fotsiny, sa ampian’ireo hafa karazana toan’ireo Andrianteloray sy Zanadralambo? Ahoana ary ny momba an’ireo andrian’- Imerina hafa?) indrindra indrindra izy io (Sarasara tsy Ambaka)

tadidi-vava (nitranga in-3) : * * *

Ny anaran’io ombiasy namela io hafatra io dia tsy nampitain’i Callet1, sahala amin’ny tsy hanomezany mihitsy koa ny anaran’ireo “informateur”-ny hafa na ireo mpanoratra maro nanolotra azy “manuscrit” manokana avy amin’ny lovan-tsofina na “tadidi-vava” momba ny tantaran-drazana merina (Sarasara tsy Ambaka)

avaratraatsinanana (nitranga in-2) : Ka ny voalohany amin’izany ary dia ireo andriana avy any ivelan’ny faritra avaratraatsinanana

(ankoatra ireo andriana ambonin’Imamo angamba izay toa voatelin’ny zazamarolahy sy ny andriamasinavalona merina tanteraka!) izay sady afaka nihavana tamin’ireo andrian’ny “faritra afovoany” no nitohy nifanambady tamin’ny “hova” sasany efa nihavanany indrindra hatramin’ny ela tany amin’ny faritany manokana misy azy avy (Sarasara tsy Ambaka)

nahery (nitranga in-3) : ’?

Tambadik’ireny dia nisy ny sokajin-dalao azo lazaina hoe nahery vaika izay somary navela noho ny antony ho lazaina etsy ambany, dia ny Sabaka sy ny Diamanga ary ny Tolona (Sarasara tsy Ambaka)

Frederick (nitranga in-2) : Ny soratra mandahatra voalohany amina “laha-bolana” ny fiteny iray eto Madagasikara (izany

hoe ny fiteny betsimisaraka tavaratra) sy ny fiteny melayu dia ny Spraeck ende woord-boeck, inde Maleysche ende Madagaskarsche Talen, navoakan’i Frederick de Houtman, mpivarotra Nederland tamin’ny taona 1603 (Sarasara tsy Ambaka)

ampelatanan-dry (nitranga in-2) : Maika rahateo moa fa sady maro

taminy no niasa tao amin’ny ministera amerikana niandrakitra ny ady (noho ny fahafantaran-dry zareo teny jerman!) no efa teo ampelatanan-dry zareo rahateo ny ankamaroan’ireo gazety amerikana manam-pahefana indrindra sahala amin’ny New York Times sy Washington Post ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

Biological (nitranga in-2) : King, African Origin of

Biological Psychiatry, Hampton, 1994 sy Melanin: A Key to Freedom, Hampton, 1995; J (Sarasara tsy Ambaka)

Jacques (nitranga in-2) : Tamin’ireo mpitolon’ny MDRM anefa dia maro be

ny tanindrana, indrindra izany ny Betsimisaraka ary anisan-dry zareo rahateo Rabemananjara Jacques (Sarasara tsy Ambaka)

Trenton (nitranga in-2) : Asante, The Afrocentric Idea, Phila, 1987 sy Kemet, Afrocentricity and

Knowledge, Trenton, 1990; C (Sarasara tsy Ambaka)

tadiavin-dry (nitranga in-6) : Ary fantatra koa fa ny fomba tadiavin-dry zareo hanatanterahana

an’izany dia ny fanandratana hatrany ireo mainty hoditra, izay toa lasa karazana “prolétariat” vaovao angaha eo imason-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

TTS (nitranga in-2) : Ka ho an’ny tantara angaha dia tsara ohatra ny hanamarinana hoe iza marina tokoa no maty sy naratra tamin’ireny fotoana ireny? Firy ny an-dry zareo ary firy ny antsika? Tsaroako avy hatrany ohatra fa ny “maritiora” voalohany namoy ny ainy tamin’ireny dia tovolahy merina mpianatra iray tany Ambalavao! Momba ny raharaha tamin’ny andron-dRatsiraka moa dia tsy mahafantatra mivantana intsony izay tena niseho aho kanefa raha azoko tsara ny resaka, tamin’ireny raharaha “kung-fu” ireny ohatra, ankoatra... (Sarasara tsy Ambaka)
consumer (nitranga in-2) : izay antoky ny kolontsaina rehetra

koa) akory no tena lafiky ny antirasisma fa kosa ny fiheverana ny mety ho tombontsoan’ny singan’olona tsirairay, amin’ny maha “citizen” sy “consumer” (mpihinana sy mpanapotika!) azy fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

1789 (nitranga in-3) : Ka dia nosoloana tokoa tamin’ny fankalazana ny “fakana an’i La Bastille” nataon’ireo fatritram-bahoakan’i Parisy tamin’ny 1789 noho ny antony tsy misy mahalala na miraharaha akory ary ilay fety malaza nampidobodoboka hatrany ny fon’ny razantsika hatramin’ny fahagolan-tany! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 72 Ny fandinihana ny hevitra fonosin’ireo fanao samihafa tanterahina rehefa mandro sy ny fampitahana azy amin’ny fanaon’ny foko hafa mantsy dia mampiseho avokoa ny fi... (Sarasara tsy Ambaka)
hampiasa (nitranga in-5) : Manambara tsara izany rehetra izany

fa efa hatrany Kalimantan niaviany no nanomboka nanafangaro ny feo "o" sy "u" isika ary vao taty aoriana ny sasany tamintsika no nirona hampiasa indrindra indrindra ny "u" (Sarasara tsy Ambaka)

homa-miadana (nitranga in-2) : Io no tranomaizina sy rindrina matevina manakona tanteraka ny masoandron’ny Ambaniandro ka mahatonga hirary lalandava hoe: Ho tonga anie ny fahazavana! Io no homa-miadana, aretina mahafaty tsy nitsahatra mikiky ny vatana amampanahin’ny Merina, ary avy eo, Madagasikara manontolo efa ho dimampolo ambizato taona izao (izany hoa angamba taorian’ny nahafatesan-dRanavalona reniny, ary indrindra moa hatramin’ny naha-kristiana, na dia efa hatramin’ny taona 1816-1817 aza no nonombohany niditra antsokoso... (Sarasara tsy Ambaka)
nasionalista (nitranga in-6) : 3 Ary hita rahateo koa moa rehefa dinihina kely fa na i De gaulle izy tenany aza izany dia karazan’olona faran’izay

nasionalista raha tsy “chauvin” mahazatra fotsiny ihany, tsy nikendry afatsy ny fanompoana ny “Etat frantsay” sy ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 137 ireo “institutions” frantsay isan-karazany ihany sy ny dikany marina (Sarasara tsy Ambaka)

soamantsara (nitranga in-4) : Ary maika moa fa noho

ny ratsy efa nataon-dry zareo tamintsika indrindra, na ho ela na ho faingana, raha velona sy tafarina soamantsara ihany ny firenentsika dia tsy maintsy hiampanga mafy an-dry zareo tokoa indray andro any (Sarasara tsy Ambaka)

iaraha-mahalala (nitranga in-8) : Ny antony anefa dia tsy misy

afatsy ny fidadasiky ny tany ary iaraha-mahalala fa ireo “fitondrana” (“état”) roa ireo ankehitriny dia manao hatrany izay hanajana ny zo maha-izy azy avy ny karazam-poko sy firenena manokana mpikambana ao anatiny, ary indrindra moa ny an’ireo taranaky ny tena tompon-tany alohan’ny nahatongavan’ny mpiavy vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

Oves (nitranga in-2) : ) Ces noirs du milieu de Madagascar se nomment Oves (Hova), dans le pays; ce

1 Taratasy tamin’ny 11 Septambra 1997 2 Nadikan'i A (Sarasara tsy Ambaka)

linguist (nitranga in-2) : Tsara ho fanfatra anefa fa ao anatin’io fizaran-dehibe io dia mbola ahitana

koa karazam-piteny manokana antsoin’ireo “linguist” indrindra hoe “malayic” manambatra irery ireo fiteny any Indonesia andrefana (Jawa, Sumatera) sy Malaysia ary Campa (Sarasara tsy Ambaka)

vahoakantsika (nitranga in-3) : Ary azo vinaniana avy hatrany fa amin’ny hoavy dia tsy

hitsahatra hanatsatso antsika sy hampihena hatrany ny lanjan’ireo razantsika (amin’ny maha-olona Nusantara azy!) teo amin’ny tantaran’Imerina sy Madagasikara ry zareo! Tokony tsy hanohina loatra antsika anefa moa izany (fihetsika “de bonne guerre” rahateo koa hoy ny Vazaha!) raha toa ka tsy manakana antsika velively hampianatra sy hanasandratra eo amin’ny vahoakantsika ny fijerintsika manokana (Sarasara tsy Ambaka)

savant (nitranga in-2) : Ary toy izany koa ireo mpianany sy mpanotrona azy teratany izay miharihary fa

tsy manan-kambara mankaiza ary mifaly mizihitra kely amin’ny fampiderana fahakingana “teknika” fotsiny mba hisehoana ho “savant” ahamora ny “carrière”-ny! Izany hoe tena mihamalalaka tsotra izao ankehitriny ny sehatra ary miandry olona sahy mijoro sy manambara hevibaovao mifanentana kokoa amin’ny fiovan’ny toe-draharaha (Sarasara tsy Ambaka)

handika (nitranga in-2) : Hoy

kely koa mantsy aho hoe matoa tsy manana “prestige” intsony ny ankamaroan’ny boky avoakan’ireo havantsika mbola mikiry manoratra amin’ny tenin-drazana dia angamba koa ny tena antony dia ny hamaivan’ny zavatra voalaza tsotra izao! Sady izay moa izay mba nahavita fiofanana moderina ka mamoaka ny “thèse”-ny ohatra dia aleony lavitra mamela azy amin’ny teny vahiny ahazoany “prestige” kokoa toy izay handika azy ho an’ny sarababem-bahoaka aty an-tanindrazana (Sarasara tsy Ambaka)

C (nitranga in-22) : C (Sarasara tsy Ambaka)
karazam-piteny (nitranga in-36) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

fomban-drazanareo (nitranga in-3) : Ka izany indrindra

ohatra no nambaran-dRanavalona reniny tamin’ilay taratasy nalefany ho an’ireo Vazaha misionary ny 26 Febroary 1835: “Ary lazaiko aminareo Vazaha rehetra koa fa raha mbola mitoetra eto amin’ny taniko ianareo dia mahazo manao ny fomban-drazanareo sy ny fanaonareo rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

uns (nitranga in-3) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

und (nitranga in-3) : 155-175; 345-354) ; Tagalen und Madagassen (Sarasara tsy Ambaka)
une (nitranga in-11) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

Vonizongo (nitranga in-6) : Ary maika moa ireo faritany somary lavidavitra toan’i Vakinankaratra sy Vonizongo ary indrindra indrindra Imamo izay eken’ny mpahalala rehetra fa nanana ny lovan-tsofiny miavaka tanteraka satria alohan’ny fampiraisana nataon’Andrianampoina dia tsy nisy nihevitra toy ny tena “merina” akory ry zareo! Hany ka ny hany zava-pantatra kely momba ny tantara tranain’Imamo hampitain’ny Tantaran’ny Andriana dia izay natolotr’ireo Tsimahafotsy ao Ambohimanga, amin’ny maha taranaka mpiavy tranainy avy any I... (Sarasara tsy Ambaka)
tiany (nitranga in-40) : Amin’ny teny hafa, ny mpanangana ny lazainy fa

“firenena malagasy” amin’ny alalan’ny fanapotehana ireo firenena voajanahary eto Madagasikara no tokony ho terena hanazava ny antony tiany anaovana an’izany fa tsy ireo miaro-tena hamonjy ny fireneny manokana akory (Sarasara tsy Ambaka)

1835: (nitranga in-2) : Ka izany indrindra

ohatra no nambaran-dRanavalona reniny tamin’ilay taratasy nalefany ho an’ireo Vazaha misionary ny 26 Febroary 1835: “Ary lazaiko aminareo Vazaha rehetra koa fa raha mbola mitoetra eto amin’ny taniko ianareo dia mahazo manao ny fomban-drazanareo sy ny fanaonareo rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

anatrehan-dry (nitranga in-2) : Kanefa toa marimarina kokoa fa ny

tena tompon’andraikitra voalohany tamin’ny fampidirana ny razan-dry zareo amiko dia ny Arabo sy ny silamo hafa izay ny ankamaroany dia afrikana ihany toy ireo Antalaotra/komoriana ohatra! Izany hoe tsy misy antony ahatsiarovantsika tena ho “meloka” eo anatrehan-dry zareo mihitsy ka handeferana aminy (Sarasara tsy Ambaka)

voaloha-laharana (nitranga in-4) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

milieu (nitranga in-2) : ) Ces noirs du milieu de Madagascar se nomment Oves (Hova), dans le pays; ce

1 Taratasy tamin’ny 11 Septambra 1997 2 Nadikan'i A (Sarasara tsy Ambaka)

Early (nitranga in-4) : Wolters, Early Indonesian Commerce : A Study of

the Origins of Srivijaya (Sarasara tsy Ambaka)

olon-drehetra (nitranga in-5) : Ka dia hita amin’izany ary ny tokony tsy maintsy hamerenana indray an’io boky io eo

ampelantanan’ny mpandinika tantara merina ankehitriny, izany hoe amiko tokony ny olon-drehetra nahita fianarana mihitsy! Ary ny hany fomba ahafahana mampiely azy ary izany amiko dia ny fanavaozana ny fampisehoana azy, ka voalohany amin’izany ny fomba fanorany (Sarasara tsy Ambaka)

Bimba (nitranga in-2) : Toy izany ary ny toe-draharaha hatramin’ny taompolo faha-20, nanomboan’i “Mestre

Bimba” (Manoel Dos Reis Machado), mpampianatra mainty hoditra nampirindra sy nampivelatra ireo teknikany, indrindra izany tamin’ny fangalana tahaka ny fanao maro ao amin’ny “kung fu” tsina (Sarasara tsy Ambaka)

Yang (nitranga in-2) : Sady izay moa efa hita avy hatrany indrindra koa

izany amin’ny filazana toy ny hoe Yang Mulia (Ny Avo indrindra) na Yang Maha Kuasa (Ny Mahery indrindra) hiantsoana an’Andriamanitra (Sarasara tsy Ambaka)

168 (nitranga in-2) : 168) (Sarasara tsy Ambaka)
165 (nitranga in-2) : Azo heverina koa noho ilay “fifaninanany” tamin’ny

mpanjakan’Andrantsay fa, miohatra amin’ny ankamaroan’ny Merina tamin’izany fotoana dia antonintonina somary lava izy, izany hoe tsy latsaka ny 1,65 m kanefa mety tsy nihoatra ny 1,70 m (Sarasara tsy Ambaka)

160 (nitranga in-2) : Tovolahy fohy (1,60 m eo ho eo) sy manify vahana, lava

volo (20 na 30 cm ohatra) ary zarazara mihodi-bola, eo amin’ny 18 taona eo ho eo koa raha betsaka (Sarasara tsy Ambaka)

akaikezina (nitranga in-5) : Ny zava-misy any Swiss

sy Belgium2 moa dia efa miharihary kanefa rehefa akaikezina dia tsy mifankaiza loatra amin’izany ny fototra iorenan’i Kanada sy India ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

exception (nitranga in-3) : Ary mbola mitovitovy amin’izany koa ny momba ny fanompoana izay

mampiavaka ny satan’ny karazana tsirairay avy kanefa tsy mifanojo tanteraka amin’ny hetra satria misy “exception” maro be (Sarasara tsy Ambaka)

Ch (nitranga in-18) : 3 Hoy indrindra ary ohatra ny faratenin’i Ch (Sarasara tsy Ambaka)
Cf (nitranga in-40) : 2 Cf (Sarasara tsy Ambaka)
Ce (nitranga in-4) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

is (nitranga in-4) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

mpitari-dalana (nitranga in-2) : Fantatra mantsy fa na i Callet aza izany dia tsy nitety afatsy ny faritany manodidina

an’Antananarivo ary angamba koa nampiasa indrindra indrindra ny fitantaran’ny olona avy amin’ireo “clan” hova matanjaka tamin’izany fotoana toy ireo Tsimahafotsy sy Tsimiamboholahy izay miseho koa anefa toy ny “mpitari-dalana” tamin’ny fampiraisana an’Imerina, izany hoe ny fanetrena ireo faritany manokana amin’ny fampihenana ny famikirany amin’ny tantaran’ny faritaniny (Sarasara tsy Ambaka)

Merina-Ambaniandro (nitranga in-3) : Firariana hafa tiako atolotra indray ny zana-drazana rehetra:

Mangiran-dratsy izao ny andro Ka tsy ho ela dia hiposaka indray ny masoandro Ho an’ny Merina-Ambaniandro! Ka mitsikia Ary atodiho miantsinanana ny loha… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 22 [Imerina, faha-27 Jona 1997] Sarasara tsy ambaka isika mianakavy! Miala tsiny fa toa nangiana kely satria lavitra ny fonenana mahazatra nandritra ny herinandro teo (Sarasara tsy Ambaka)

il (nitranga in-12) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

in (nitranga in-36) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

Peuvent (nitranga in-2) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

id (nitranga in-4) : (id, p (Sarasara tsy Ambaka)
fifamoivozana (nitranga in-3) : Ny antony dia ny fitomboan’ny fifamoivozana

sy ny fifindra-monina, indrindra moa any amin’ireo “tanim-boanjo” lehibe sahala amin’i Amerika sy Australia izay rariny ary raha toa ka mba ahitana koa rahampitso “voanjo” merina maro, izay sady tsy vahiny intsony any amin’izay tany vaovao honenany no mitoetra hatrany koa ho tena Merina iringiriny ka afaka mizaka ny zon’ny Merina hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

belle (nitranga in-2) : Ils sont d’ordinaire bien faits, de belle taille et de forte corpulence, bons pour le

travail, bien que sous le rapport de la force, ils soient inférieurs aux Cafres; mais ils leur sont très supérieurs du point de vue de l’intelligence, de la capacité et du bon caractère » (Sarasara tsy Ambaka)

Unesco (nitranga in-3) : Hany ohatra ka nampibitaka ny sasany ery ny filazana fa hoe

saika neken’ny Unesco ho anisan’ny “patrimoine de l’humanité” hono ny Rova! Raha tsy izany mantsy dia toy ny tsinontsinona io eo imason-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

nanoratana (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra koa

angamba fa io bokin’i Delivré io dia tsy mampiseho mivantana ny tantaran’ny andriana merina akory fa kosa mamakafaka sy mamelatra ny fampianarana azo raisina sy ny tokony ho fantatra momba ny nanoratana ny boky “Tantaran’ny Andriana” fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

nanoratany (nitranga in-2) : Ka tamina baoritra nasiana soratra avy amina

harina no nanoratany koa ny hoe “avohay ny zanakay” angaha (izay tena nampiomehy ny olona satria tsy misy mihevitra mihitsy fa mety ho “zanaky” ny zoam ny voagatra any Anosilava!) ary nampiany ny sonia “Zatovo Western Amicale Malagasy” (Sarasara tsy Ambaka)

indindra (nitranga in-3) : Ny hany “firenena” vaovao,

nateraky ny fanjanahantany sy ny farasisany eto Madagasikara dia ny antsoina indindra hoe “firenena malagasy” (Sarasara tsy Ambaka)

"kolonialisma" (nitranga in-3) : Ary marina tokoa moa fa, na ara-teoria aza, ny “français de

1 Sady izay moa fantatra ankehitriny fa ny atao hoe "kolonialisma" dia tsangan-kevitra misafotofoto ka sarotra faritana ny tena endriny marina, ary hatramin'ny antony sy ny vokany (Sarasara tsy Ambaka)

hifanentana (nitranga in-2) : Ny fototra maha “olom-banona” voalohany eto dia

ny fitaizana tao anatin’ny kolontsaina matotra sy miroborobo ka, sady afaka manolotra avy hatrany ho an’ny tsirairay fitaovana (ary indrindra moa ara-piteny sy fomba amam-pisainana fa tsy hoe Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 215 ara-teknika sy “matériel” fotsiny ihany akory!) manampy azy hivelatra araka izay vitany no mamolavola koa ny “personnalité”-ny hifanentana amin’ny an’ireo mpiray firenena aminy rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

hilahatra (nitranga in-2) : Ary eo anilan’ireo foko tsirairay avy ireo izany no tokony hilahatra ny Merina (ary

hanao izay fampitahana ilaina rehetra eo anivon’ny kolontsaina, fitenenana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

azoko (nitranga in-14) : Noho izany ohatra dia tsy azoko

atao amin’ny maha-Merina ahy ny hiteny fa olona Indonesia aho kanefa tsy manohina velively ny sofin-dry zareo ary ankasitrahany tanteraka mihitsy aza ny hilazako hoe “olona Nusantara” aho, ary toy izany koa ny momba an-dry zareo Filipina, ary hatramin-dry zareo Mikronesia sy Polynesia mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

facto (nitranga in-9) : Teo amin’ny fitondrana indray dia azo lazaina angaha fa manaraka

mihitsy ny praiministra (izay fantatra fa, “de facto” dia lehiben’ny Hova hatrany!) ny lehiben’ny Mainty (Sarasara tsy Ambaka)

mifanenjika (nitranga in-2) : Hany ka

alohan’ny mifanampy ireo “tafita” ireo dia aleony matetika mifampialona sy mifanenjika ary izay leo dia moramora kokoa aminy ny miataka amin’ny fireneny tsotra izao amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

1777 (nitranga in-3) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

hiarovan-tena (nitranga in-2) : Noho ny antony iarahamahalala

anefa moa izany dia tsy azo hodivirana ankehitriny ny fironana any amin’io lalana io ka izay fomba azo hanararaotana azy mba hiarovan-tena sisa no tsy maintsy karohina maika (Sarasara tsy Ambaka)

Book (nitranga in-2) : The Suma Oriental of Tomé Pires [An account of the East, from the Red Sea to Japan, written in Malacca

and India in 1512-1515] and The Book of Francisco Rodriguez [Rutter of a voyage in the Red Sea, nautical rules, almanack and maps, written and drawn in the East before 1515] (Sarasara tsy Ambaka)

merina1 (nitranga in-3) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
ekeo (nitranga in-2) : Ry zareo kosa ary, raha sahy miteny tokoa dia tsy maintsy hamaly fotsiny hoe : « mba mahaiza re mionona, ekeo ny faharesenareo sy ny tsy maintsy fahataperan’ny tantaran’ny Merina amin’ny maha firenena manokana mpanavakavaka azy satria izany no efa “anjarany”, mifanaraka amin’ny “lalàn’ny tantara” ary aleo mba matoky ny “communauté internationale”, ary indrindra moa i Lafrantsa renimalala izay efa nahary rahateo mba hanampy antsika hatrany hanohy ny asany amin’ny fiarovana ny repoblika malagasy ... (Sarasara tsy Ambaka)
1907-1908 (nitranga in-2) : 245-259) sy “Les peuples Mön-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale

et de l’Austronésie”, Bulletin de l’Ecole Française d’Extrême-Orient, VII-VIII, 1907-1908, pp (Sarasara tsy Ambaka)

tantaran'ny (nitranga in-2) : Ka io “hoavy” io ary eo imasony dia tokony hiafara amin’ny fahatongavana ho “frantsay” tsotra izao! Fakofako tsy fantam-piaviana (io ilay hoe “origines 1 Izay isaorako koa eto amin'ny fitantarany ny niainany manokana sy ny asa lehibe efa mba nataon'ireo havana hafa toan-dRajoelisolo satria ho antsika dia rakitra miampy amin'ny fahafantarana ny tantaran'ny tolontsika avokoa ny toy izany! Ary mba taomiko mihitsy aza ny rehetra hanambara koa izay efa niainany satria ho an'ny tantara dia misy vidin... (Sarasara tsy Ambaka)
normal (nitranga in-6) : Noho izany, ny toe-draharaha “normal” dia ny fiavahana tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)
fitenin-dry (nitranga in-6) : Ary toy izany koa ny fitenin-dry zareo, izany hoe ny “teny

melayu”, razan’ny “bahasa malaysia” sy ny “bahasa indonesia” (ny bahasa, izay avy amin’ny sanskreta moa dia “fiteny” no dikany) ankehitriny izay ny marina dia teny saika iray ihany satria ny fiavahany dia mitovitovy amin’ny iavahan’ny teny anglisy amin’ny teny amerikana (Sarasara tsy Ambaka)

carte (nitranga in-2) : Albuquerque, nitarika ireo Portugesy, tany amin’ny mpanjakany mantsy dia ahitana fanambarana fa nahazo sarintany nataona mpiantsambo jawa iray hono ry zareo, izay ahitana mazava ny “cap de Bonne-Espérence, le Portugal, le pays du Brésil, la mer Rouge, la mer de Perse, les îles du Girofle [Maluku], les routes maritimes des Chinois [ny voalaza fa “Tsina” tamin’izany dia mbola ny faritry Indotsina-Tsina atsimo ankehitriny fotsiny] et des Gores [Pekan- Ryukyu], avec leurs lignes et chemins directs p... (Sarasara tsy Ambaka)
hanoa (nitranga in-3) : Ka

eto dia tsara indray ny ampahatsiahivina ny fahendrena sy ny herim-po manokana nanan’- Andrianampoina izay, mba hitsimbinana ny firaisan’Imerina sy ny fandriampahalemana dia nahavita nampamono izy tenany tsotra izao an-dRamavolahy, ny zanany lahimatoa toa hoe maminy indrindra kanefa noheveriny fa tsy mendrika noho i Radama handimby azy no, efa nanambara rahateo koa moa fa tsy hanaiky hanoa ary nisafidy mihitsy ny hikomy avy hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

humaniste (nitranga in-2) : Sady izay moa na any amin’ireo faritany efa “frantsay” kokoa aza dia 1 Ampahatsiahiviko kely indray mantsy fa na ara-tantara aza dia tena “ideolojia frantsay” mihitsy aloha io, notefeny mba hanoherana an'i Jermania hatramin'ny fiafaran'ny taonjato faha-19 ary vao taty aoriana no niely patrana tsikelikely tany amin'ireo firenena tandrefana hafa, noho ny antony somary mbola misafotofoto izany, angamba ny fifangaroany amin'ny idealy “humaniste” toa takian'izao fotoana mampifandray ankehitriny an'i... (Sarasara tsy Ambaka)
sosaiety (nitranga in-7) : Azo hinoana mantsy fa na aiza na aiza dia samy maniry hitohy velona amin’ny endrika

nentin-drazany avy avokoa ny olon-drehetra satria izany ihany aloha no tena antoky ny fisian’ny sosaiety manokana (Sarasara tsy Ambaka)

lahatsoratry (nitranga in-2) : Ary noho ny fanjanahan’ny vahiny izay nanimbazimba ny

1 Ahitana fanamarihana kely momba an’izany mendrika topaza-maso ao amin’ny lahatsoratry O (Sarasara tsy Ambaka)

namelatra (nitranga in-2) : Ny hany mbola hilana azy dia

resaka teknika izay zavatra “objectif” anefa ary tsy fananan-dry zareo manokana mihitsy na dia tena izy tokoa aza no namelatra azy nandritra izay taon-jato faramparany izay (Sarasara tsy Ambaka)

Chouraqui (nitranga in-2) : Tsara marihina koa

ho an’ireo rehetra liana amin’ny fahafantarana Baiboly fa misy ankehitriny amin’ny teny frantsay fandikana mivantana an’io boky io araka ny fahatsapana jiosy manokana (fa tsy araka ny finoam-pivavahana kristiana isany avy intsony!), nataon’i André Chouraqui (La Bible, ed (Sarasara tsy Ambaka)

barbariana (nitranga in-19) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
luah (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

isan-dry (nitranga in-2) : Io no tarehy-marika ofisiaky kanefa maro ny

mpandinika mihevitra fa “sous-évalué” tanteraka io satria mety mahatratra hatramin’ny 25 na 30 tapitrisa no tena isan-dry zareo marina (Sarasara tsy Ambaka)

nandevozina (nitranga in-11) : Ka izany indrindra no antony nahatonga ireo taranaka

“Melayu” (izay jawa no fiavian’ny ankamaroany!) nandevozina tany Afrika atsimo ho lasa hoe “Malay” ny fiantso azy mandraka androhany! Ary noho io antony io koa dia matetika tsy tian’ireo olona Indonesia loatra ankehitriny no antsoina hoe “melayu” ka soloiny hatrany amin’ny hoe “orang Indonesia” ny filazana tranainy momba azy hoe “melayu” (Sarasara tsy Ambaka)

Indo-Europeans (nitranga in-2) : Ivanov, Indo-

European and the Indo-Europeans (Sarasara tsy Ambaka)

Lautlehre (nitranga in-2) : 1 Vergleichende Lautlehre des austronesischen Wortschatzes (Sarasara tsy Ambaka)
karazam-biby (nitranga in-2) : Ka ny tena mahazendana dia ny mbola nahatsiarovan’ny razantsika ihany an’io karazam-biby io

sy ny toetrany na dia efa mihoatra lavitra ny arivo taona izao no nandaovantsika an’i Asia (Sarasara tsy Ambaka)

fbra2 (nitranga in-6) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 150

[Imerina, faha-8 Aogositra 1998] Sarasara tsy ambaka indray ny rehetra! Ny resaka momba ny “fihantsiana” tao amin’ny fbra2 ataon’ireo voalaza fa “malagasy” ihany no mbola tiako hiverenana kely indray aloha eto (Sarasara tsy Ambaka)

haneken-tsika (nitranga in-2) : Ny fanamarihana voalohany dia mbola miharihary kokoa indray eto fa ny tetikadin’ireo fahavalo

ankehitriny dia mifantoka amin’ny tanjona tokana: ny famerimberenana mba haneken-tsika fa hoe tena “rasista” tokoa hono isika! Tsy misy hevitra na inona na inona haroso intsony fa io fidradradradrana io ihany sisa no veleziny tsy misy farany, toy ny “litanie” na “vava azon’adala” hoy ny fitenin-drazana (Sarasara tsy Ambaka)

221 (nitranga in-2) : Nandritra ny arivo

taona mahery dia tamin’ny alalan’ny bodisma no fomba nitaomany ny sasany “hisoko ho melayu” 1 “Quatre textes épigraphiques malayo-sanskrits de Sumatra et de Bangka”, Journal Asiatique, 221, 1932, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Padesm/FTMK (nitranga in-3) : Mbola ny Merina ihany koa ireo navahan’ny Padesm/FTMK (Firaisan’ny Tanindrana sy ny Mainty enin-dreny ary ny karazany rehetra eto Madagasikara)3 ho tsy mahazo mandray anjara tao amin’io antoko-fikambanana io raha tsy hoe 1 Ary noho izany indrindra koa ary no mahatonga ahy minia indraindray mampiasa etoana voambolana avy amin’ny teny anglisy izay “iraisam-pirenena” kokoa alohan’ny frantsay mahaza-dratsy ny maro amintsika (“identity” ary ohatra alohan’ny hoe “identité”), raha toa ka tsy manembana... (Sarasara tsy Ambaka)
propagandy (nitranga in-14) : Ka matoa izy mandray anjara dia tsy hoe noho ny faniriana hisehoseho, hanao “propagandy”

na “taim-bava” fa kosa faniriana fotsiny hamosaka tokoa ny fiheverany sy ny fahatsapany manokana manoloana ireo havany mpiray rà sy fanantenana aminy, hampandrosoana ny tolona ho an'ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

mesia (nitranga in-2) : Ny famingavingana moa

izany eto dia avy amin’ny roa tonta: ny Jiosy manambany ny kristiana, ny kristiana manambany ny kristiana hafa manompo jiosy! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 233 Hellas/Greece ary Roma) dia lasa nanantena ny fahatongavana “mesia” (hebreo mashiah, ilay “voahoso-menaka”,1 “voafidy”), mpitari-tolona alefan’Andriamanitra afaka hamonjy azy ireo Jiosy (Sarasara tsy Ambaka)

fisafotofotoan-kevitra (nitranga in-10) : Marina fa ny antony iray mahatonga fisafotofotoan-kevitra eto dia ny

fandikana amin’ny teny tokana hoe “firenena” ny teny frantsay “Etat/état” sy “nation”, izay raha ny tena tokony ho izy anefa dia tsy mitovy dika mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

positif (nitranga in-4) : Ka alohany

hitorovaka amin’ny tsy antony dia aleo afantoka amin’ny zavatra “positif” kokoa ny saina, hikarakarana milamina ny hoavy (Sarasara tsy Ambaka)

Claudel (nitranga in-2) : Noho izany matetika dia amin’ny alalan’ny fiderana

ny “hatsarana” sy ny fahambonian’ny teny frantsay – raha tsy ny faha-“masinany” tsotra izao! – no tena asehon’ireo mpanoratra farafakony ny “chauvinisme”-ndry zareo! Hoy ary ohatra i Paul Claudel izay sady mpanoratra malaza no olom-panjakana: la langue française est le produit ( (Sarasara tsy Ambaka)

ahasaro-piaro (nitranga in-2) : Ary izany indrindra angamba no antony

voalohany tokony ahasaro-piaro antsika hatrany momba an’io toe-javatra io manoloana ireo “manam-pahaizana” vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

antsokosoko (nitranga in-9) : 1 Momba ny fitohizan’ny fanazimbazimban’ny mpisompatra isan-karazany avy (ary ao anatin’izany ireo mpisandoka

mody ho “mpanasina” antsokosoko ho an’ny tombontsoany manokana!) ireo sisan’ny Masin’ny Merina efa kilan’ny afo (Sarasara tsy Ambaka)

vendrana (nitranga in-23) : Ny fomban-drazana, izay tsy misy mahalala loatra intsony ny

tena marina momba azy dia ny fanao tamin’ny “andron’ny aizina” mahamenatra taloha, na koa ny an’ireo tambanivohitra izay azo ambaniana tsotra izao satria “mpitsoka” sady vendrana no badolahy tsy mahalala “sivilizasiona” (Sarasara tsy Ambaka)

jamais (nitranga in-2) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

famelarana (nitranga in-4) : Ka miverina manontany indray aho hoe, mba tena aiza ho aiza tokoa ankehitriny ny fanatanterahana

an’io fikambanana mampiray ny Merina rehetra io? Ary raha toa ka sarotra ny mamorona fikambanana tena vaovao tanteraka, tsy aleo ve manararaotra izay efa misy amin’ny fanavaozana sy ny famelarana azy (Sarasara tsy Ambaka)

hifanazava (nitranga in-2) : Ary ny tonga dia mampiharihary sahady an’izany dia ny fandavan’ireo manambara izy tenany ho “antirasista”, tompon’ny marina tokana, hifanazava amin’ireo ampangainy mbola izy tenany irery ihany koa fa 1 Ary anisan’izany indrindra koa moa (raha tsy ny tena fototry ny fampihorohoroana ankehitriny rehetra mihitsy!) ny fandrarana ny fiheverana, ary hatramin’ny fametrahana fanontaniana fotsiny, fa hoe tsy nisy ny voalaza fa “shoah” na fandripahana Jiosy miisa 6 tapitrisa nandritry ny Ady Lehibe faha-... (Sarasara tsy Ambaka)
Portugais (nitranga in-2) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

Merina: (nitranga in-3) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
potserina (nitranga in-2) : Ka raha tsorina

sy potserina tokoa amin’ny voamasony ary izany, isika dia milaza hoe : « Ry havana Merina, aoka izay ny fandohaliana tsy mitondra afatsy fahoriana sy fahafatesana ary sahia mijoro amin’ny maha-merina anao; andao isika hiara-mandroso mba hanarina ny firenentsika lavo sy voahosihosy » (Sarasara tsy Ambaka)

ara-teknika (nitranga in-13) : endriky ry zareo angaha! Ary koa ny “prestige” kely ananany

amin’ny maha firenena nusantara mba manomboka tena mivoatra ara-teknika sy toekarena azy (Sarasara tsy Ambaka)

technique (nitranga in-2) : 000 ny isan’ny Jiosy tsy nitam-piadiana namoy ny ainy nandritry ny ady, matetika noho ny aretina sy ny hanohanana!) fa koa hatramin’ny fisian’ny “efitranon-gazy fandripahana olombelona” (“chambre à gaz homicide”) nahafaty olombelona aman’arivony (raha tsy aman’aliny!) maro isan’andro amin’ny alalan’ny gazy zyklon B tsotra izao koa izay lazain-dry zareo fa, na ara-teknika aza dia tsy azo tanterahina mihitsy (“impossibilité technique”, ary marina tokoa fa na mandraka ankehitriny aza dia tsy mbola ... (Sarasara tsy Ambaka)
Monde (nitranga in-3) : gazety Le Monde, 4 aprily 1998) (Sarasara tsy Ambaka)
1990 (nitranga in-6) : 1 Sahala amin’ny ohatra omen’ny lalana Fabius-Gayssot, nivoaka tany Frantsa tamin’ny 1990, mba hanakanana

amin’ny fomba rehetra ireo “revisionista” ho tsy afa-miteny malalaka intsony (Sarasara tsy Ambaka)

ideolojia (nitranga in-21) : Sarotra mantsy

ny manda fa hatramin’izao dia efa tena lasa tandra vadin-koditra ho antsika ny famerimberenana hatrany ny vokatry ny “ideolojia” vahiny, na amin’ny lafiny inona izany na inona (Sarasara tsy Ambaka)

hikelezan-tsika (nitranga in-2) : Ka ny ahatanteraka an’izany no tokony hikelezan-tsika aina voalohany (Sarasara tsy Ambaka)
die (nitranga in-2) : Tsy azo atahana avy hatrany koa anefa ny

fiheverana fa angamba tany amboalohany dia somary “fandikana” ny Dvipantara (dvipa = nosy) nampiasain’ireo mpampiasa teny sanskreta izy io, ary ao anatin’izany indrindra ireo mpitazana avy any India 2 Anarana noforonin'i Wilhelm von Humboldt talohan'ny 1836, fotoana nivoahan'ny bokiny (Über die Kawi- Sprache auf der Insel Java…), 3 vol (Sarasara tsy Ambaka)

bukit (nitranga in-2) : Moa va na ny “tanàna” (izany hoe angaha ny

toerana honenana, “mitana”, me/nahan - fototeny tahan - hoy ny melayu) aza ho azy tsy ny “vohitra” (melayu bukit na “tendrombohitra”) ihany! Ary tsy nanapa-kevitra ny hanambara tokoa ny fijoroan’ny fanjakan’ny Merina-Ambaniandro Ralambo raha tsy efa azony tokoa ireo tendrombohitra manerinerina manodidina rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

nosoloiny (nitranga in-2) : Olon-dia hoy ny

mpanjanaka no manao ireny, hany ka nosoloiny ny ‘Boxe’ sy ny ‘lutte’ ireo taranja ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hampatoky (nitranga in-4) : Mba hampatoky be be kokoa antsika hatrany ary manoloana an-dry zareo dia ataoko fa tsara ny

hanamafisana ny fototra iorenan’ny fijerintsika (Sarasara tsy Ambaka)

konfederaly (nitranga in-2) : Ka, araka izay azo atao dia tsy mampaninona ohatra raha toa

ka mandalo na mitondra amin’ny rafitra konfederaly, federalista na koa “autonomie régionale” izany (Sarasara tsy Ambaka)

arivo-arivo (nitranga in-14) : Araka ny asehon’ny filazana hoe “fanjakana” (sy ny ohatra omen’ireo fanjakana

nentin-drazana any AAA ary Oseania!) dia efa hatramin’ny fahagolan-tany ela indrindra, izany hoe ny arivo-arivo taona lasa no nahafantaran’ny razantsika ny atao hoe “monarkia” (Sarasara tsy Ambaka)

mampiharihary (nitranga in-4) : Raha ariantsika na zaraintsika amin’ireo mponin’Imerina hafa rehetra mantsy io dia tsy misy afaka hampiavaka manokana antsika intsony ankoatra ny hoe “merina fotsy” angaha! Kanefa raha izany, ataontsika ahoana no fomba hitakiana zo manokana hiavahana amin’ny hafa? Ary koa, alalana avy aiza no ahafahantsika mitaky ho antsika ny ampahany “masina” indrindra (izany hoe ny “essentiel”!) amin’ny fitondrana ka hamela antsika hanome “dika” sy “hasina” an’Imerina, na dia hoe amin’ny fankalazana sy ny fi... (Sarasara tsy Ambaka)
ampelantanan-dry (nitranga in-2) : Ka izay mpitondra ao amin’ny “tsangam-pitondrana” mety hanelingelina azy na tiany hanampy azy be be kokoa (amin’ny famelana azy manokana hanao izay tiany!) dia aleony tambatambazana “vidina” tsotra izao! Ary fantatsika koa ary izany fa tsy ry zareo Tsina ihany akory no manao toy izany fa ireo karazam-poko matanjaka miaina any amin’ny tanin’ny hafa rehetra, toy ireo Jiosy, ireo Armeniana, ireo Karana (hatrany Frantsa ohatra ankehitriny ho an’ireo Tamil izay vao tsy ampy roampolo taona akory izao... (Sarasara tsy Ambaka)
bon (nitranga in-2) : Ils sont d’ordinaire bien faits, de belle taille et de forte corpulence, bons pour le

travail, bien que sous le rapport de la force, ils soient inférieurs aux Cafres; mais ils leur sont très supérieurs du point de vue de l’intelligence, de la capacité et du bon caractère » (Sarasara tsy Ambaka)

hindoisma (nitranga in-3) : Amin’ny filazana hafa, tsy manondro fifandraisana mivantana tamin’ny kolontsaina indiana akory izany

ireo ho antsika fa kosa mampahatsiahy fotsiny fa nifandray betsaka tamin’ireo mpiantsambo Melayu efa nanaraka ny lafin’ny ny kolontsain’i India sasany (indrindra izany ny bodisma sy ny « hindoisma » !) ireo razantsika (Sarasara tsy Ambaka)

mampirehareha (nitranga in-14) : Ary tsy misy afatsy ny famerenana ny fahasalamany no

hany fomba ahafahana manarina tokoa ny Rova, amin’ny tokony ho izy : tsy hoe vavolombelon’ny tantara afaka mampirehareha ihany fa toerana manokana iangonan’ny hasin’ny firenena merina manontolo mihitsy, foibe mampiray antsika rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

Technology (nitranga in-4) : Finch III, The

Star of Deep Beginnings, The Genesis of African Science and Technology, Georgia, 1998 (Sarasara tsy Ambaka)

aleoko (nitranga in-2) : Ary nisy mihitsy aza fotoana, rehefa voapepon’ny “fanilikilian”’ny tsy nahita ny endriky ny tena (rehefa mitady trano na asa amin’ny alalan’ny telefaonina ohatra faha-mpianatra!) noho ny maha-“malgache” aho dia lasa menatra ka tsy sahy milaza intsony ho “malgache” fa kosa hoe “avy any Madagasikara” fotsiny, na koa raha ilaina, “d’origine asiatique” tsotra izao!2 Sady izay moa izany ny hany fantatry ny ankamaroan’ny olona momba an’i Madagasikara dia ny endriky ry Tsiranana sy Ratsiraka ka lasa m... (Sarasara tsy Ambaka)
contradictions (nitranga in-2) : 1

Ka ny fanontaniana azo apetraka ary dia hoe, ampy tokoa ahavonjy an’i Frantsa ve izany rehetra izany? Ny hany fomba mety ahafahana manome valiny angamba dia ny fitanisana kely ireo “contradictions” manenika azy, ankoatra ireo efa voalaza (Sarasara tsy Ambaka)

santam-pirenena (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 51

miharihary tsara mantsy izany ohatra ao amin’ny bokin’i Dr Rakotonirainy Joseph (izay sekretera jeneralin’ny MDRM taty Madagasikara ary azo heverina toy ny “atidohan” ’io antoko io mihitsy!) mitondra ny lohateny hoe : Ny santam-pirenena malagasy (Sarasara tsy Ambaka)

Frantsa: (nitranga in-4) : 2 Hatramin' ny tenatenan'ny taonjato faha-19, ka noho izany indrindra ohatra matoa zara raha nandefa mpifindra

monina nankany Amerika i Frantsa: efa hatramin'ny ela no tsy ampy ny mponiny ka izy indray aza no voatery nandray hatrany mpiavy avy any ivelany! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 135 souche” izany dia vokatry ny fifangaroan’ny keltika (gaulois) sy ny latina ary ny jermanika (franc) (Sarasara tsy Ambaka)

ahita (nitranga in-7) : Ka raha miantehitra amin’ny

mason’ny hafa dia sady tsy ahita ny hitany no efa manozon-tena ho jamba rahateo (Sarasara tsy Ambaka)

nadikany (nitranga in-3) : Ka ny teoria nampalaza azy indrindra dia ilay momba ny “austric”

navoakany voalohany tamin’ny teny jerman tamin’ny taona 1906 ary nadikany (sy nasiany fanampiny!) tamin’ny teny frantsay tamin’ny taona 1907-1908, amin’ny lohateny hoe: Les peuples môn-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale et de l’Austronésie (Sarasara tsy Ambaka)

Australia (nitranga in-6) : Ny hany toa somary maningana kely dia ireo

“firenen’ny mpiavy” vaovao sasany toan-dry USA sy Australia (Sarasara tsy Ambaka)

vous (nitranga in-2) : Ka ny hamaranako ny resaka ary dia ity tenin’i Jean Cocteau ity : Qu’est-ce que la France, je

vous le demande? Un coq sur un fumier (Sarasara tsy Ambaka)

an-tany (nitranga in-2) : Ka ny hany somary hadisadisa angamba eto dia ireo “firenena kiringa” isan-karazany izay,

noho ny maha safiotra tsy an-tany tsy amparafara, ary mitaratra ny an’ny hafa azy fotsiny dia hanao izay hamikirana avy hatrany amin’ny heveriny sahady fa hoe “universal” hono (Sarasara tsy Ambaka)

Pacific (nitranga in-6) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

ulu (nitranga in-2) : Hany ka ao afovoan’ilay soratra amin’ny teny melayu

tranainy hita tany Kota Kapur (Nosin’i Bangka, taona 686) ary dia ahitana teny toy ny : « ni paihumpaan namuha ulu lavan tandrun luah makamatai tandrun luah vinunu paihumpaan hakaira Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 100 muah kayet ni humpa unai tunai umentem bhakti ni ulun (Sarasara tsy Ambaka)

fonctionnaires (nitranga in-2) : Momba ireo

“fonctionnaires” ambany dia efa manomboka hita kely sahady izany kanefa mazava fa eo anivon’ireo mpiasam-panjakana ambony no tena mampiharihary azy indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

Hamaranana (nitranga in-3) : 2 Ary tsy hoe ireo mpanao politika ihany moa no toy izany fa koa ireo “avara-pi” hafa izay ny ankamaroany, mba

tsy hilazana hoe ny fitambarambe-ny dia teknisiana fotsiny ihany, nahavita fianarana (fa tsy fisainana manokana!) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 171 Hamaranana ny resaka ary dia hoy aho hoe, ny hany afaka manome dikany ny asa atao dia ny antony hanaovana azy, ny tanjona tiana tratrarina amin’izany (Sarasara tsy Ambaka)

merina-ambaniandro (nitranga in-2) : Raha manaraka ilay lovan-tsofina voatsiahy etsy ambony dia noho ny tanin’Imerina feno

avoana ary mitoetra avy hatrany eo ambanin’ny masoandro (na dia mbola be ala aza!) no antony niantsona azy hoe “ambaniandro” (satria moa izany sady anaran-tany sy anaram-panjakana no anaram-poko koa eto ny hoe “merina-ambaniandro”) (Sarasara tsy Ambaka)

hoavin-tsika (nitranga in-2) : Amin’ny maha-

“malgache” izany dia izy tokoa no nahary antsika, “reny” niteraka sy namolavola ary mbola antoky ny hoavin-tsika manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

parce (nitranga in-3) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

aostroneziana (nitranga in-5) : Raha andramana fintinina ary ny fiheverana, ary alain-tahaka hatramin’ny tokony ho fomba fitenin-dry zareo momba an’izany dia mety ho toy izao angaha ny endriny: Ny hoe Merina (hoy ry zareo) dia tsy inona akory fa “tribu” iray anisan’ireo taranaky ny “proto-malagasy” fotsiny ihany (raisina avy hatrany toy ny efa mitaratra sahady ny “firenena malagasy” ankehitriny!), izay efa hatrany ampiandohana no vokatry ny fifangaroan’ny mpiavy “aostroneziana” sy ny bantou tany amin’ny morontsiraky Afrika, a... (Sarasara tsy Ambaka)
bumiputra (nitranga in-5) : 1

b) Eo amin’ny lafiny politika, ny Melayu dia ireo mponina tera-tany (na bumiputra, avy amin’ny sanskreta; raha ny tokony ho filaza amin’ny teny melayu no raisina dia anak tanah na “zanatany”) any Malaysia (Sarasara tsy Ambaka)

147 (nitranga in-2) : 147) (Sarasara tsy Ambaka)
fahavalon-tsika (nitranga in-2) : Ka raha misy ary sahy manda azy, izany hoe

mihevitra ohatra fa tokony ho potika ny firenena merina noho ny antony inona izany na inona1 dia mijoro tsotra izao ho fahavalon-tsika izy ary ny manohitra azy amin’ny fomba rehetra sisa no hany adidintsika (Sarasara tsy Ambaka)

sns (nitranga in-167) : Ka

alohan’ny hoe “zaponey” ary ohatra dia olona Japana fotsiny, Dotsa na olona Nederland alohan’ny hoe “Holandey”, Jerman sy Jermania, alohan’ny hoe “Alemana”, olona Indonesia fa tsy “Indoneziana”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Anatirova (nitranga in-14) : Ka raha ny hevitro ary dia tokony tsy misy asa na inona na inona mihitsy mikasika an’-

Anatirova sy ireo lovam-pirenena merina rehetra ireo no ahankina amin’ny karazan’olona manokana fa tsy maintsy ny solontenan’ny fitambaran’ny Merina manontolo hatrany no miandraikitra azy (Sarasara tsy Ambaka)

culturel (nitranga in-2) : Hany ka ho antsika merina, ny fanarenana azy dia tsy afaka ny

hijanona mihitsy ho “restauration d’un monument historique” na koa “patrimoine culturel” fotsiny! Ny hasin’ny firenena merina no nolevonina tao! (Sarasara tsy Ambaka)

nous (nitranga in-12) : Raha andramana ambara

amin’ny fitenin-dry Faratay dia azo atao hoe: “Il nous faut vaincre pour convaincre!” (Sarasara tsy Ambaka)

Austronesian (nitranga in-12) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

hampangina (nitranga in-3) : Ka mba hiverina kely amin’izay amin’ireo “malagasy” mpanenjika antsika ary dia hoy aho hoe, manantena handeha ho aiza moa ireo? Ny hany mba “foto-kevitra” andraman-dry zareo ihanteherana dia ny hoe tsy misy akory hono izany “firenena merina” izany! Ary koa angaha, tsy misy koa ny hoe “mainty” na “betsileo” na “sakalava” sy tanindrana hafa fa “samy malagasy” ihany ireo rehetra ireo ary matoa isika tsy manaiky an’izany dia satria olon-tsy vanona tokony rarana tsy avela hiteny tsotra izao! Ary sat... (Sarasara tsy Ambaka)
miaro-tena (nitranga in-4) : Amin’ny teny hafa, ny mpanangana ny lazainy fa

“firenena malagasy” amin’ny alalan’ny fanapotehana ireo firenena voajanahary eto Madagasikara no tokony ho terena hanazava ny antony tiany anaovana an’izany fa tsy ireo miaro-tena hamonjy ny fireneny manokana akory (Sarasara tsy Ambaka)

rafitry (nitranga in-6) : Codrington,5 izay anisan’ny spesialista lehibe indrindra tamin’izany

fotoana momba an’i Oseania andrefana, na koa i Renward Brandstetter, spesialista malaza momba ny fampitahana ireo fiteny melayu sy filipina ka nahatsikaritra avy hatrany ny fisian’ny fifandraisana betsaka eo amin’ny rafitry ny tenintsika sy ny teny tagalog any Filipina (Sarasara tsy Ambaka)

raoviana (nitranga in-2) : Tsy hoe ary noho ny tahotra loatra ny mety ho valifatin-tsika (mbola

tsinontsinona diso tafahoatra isika eo imasony ka tsy afaka ny hino mihitsy izy fa na raoviana na raoviana, ary na amin’ny fomba ahoana na ahoana dia ho afaka tokoa “ahavoa” mafy azy mivantana!) na koa ny fahafatesana antoka amin’ny lafiny ekonomika na diplomatika ohatra (eto koa dia mbola maivana dia maivana ny lanjan’i Madagasikara!) fa noho ny antony ideolojika ihany (Sarasara tsy Ambaka)

World (nitranga in-3) : Hita tsara izany amin’ny hoe “Malay World” (Indonesia, Filipina, Malaysia-

Berunai, ampian’ireo fuku “melayu” manodidina) sy “Malayo-polynesian” (Sarasara tsy Ambaka)

PADESM/FTMK (nitranga in-2) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

Vatolaivy (nitranga in-2) : 4 Rediredy “klasika” hafa fantatro : Hita taratra kely ao amin’ny Firaketana (izay fantatra indrindra fa tena

anjakan’ny “biblisma”, noho ireo pasitera maro tao ambadiny angaha !) ny fanambarana fandre matetika fa ny hoe Ambatolevy na Vatolaivy, tananan’Imamo atsinanana fiasana vy malaza fahiny, hono dia avy amin’ny hoe “vaton’i Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 48 toy ny adala mihitsy angaha (Sarasara tsy Ambaka)

niafarany (nitranga in-4) : Ka na ho an’izay tsy

mahalala tantara indrindra ary izany dia sarotra ny tsy ahitana avy hatrany fa lavo tokoa isika raha vao mieritreritra ny fisian’ny Rova sy ny niafarany (Sarasara tsy Ambaka)

arangirangy (nitranga in-2) : Satria anefa izany tsy misy manana tena fikasana voavao dia io faniriana hanangana

“repoblika faha-efatra” no hany azon’ny sasany arangirangy hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

hambom-pon-dry (nitranga in-2) : 3 Eo anilan’izany moa dia miseho avy hatrany koa izany ilay dika faharoa hoe “tsy aro” na “tsy leon-dahy”,

handokafana kely ny hambom-pon-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

voaheloky (nitranga in-2) : Ary ireo mpanohitra kosa manao hatrany hoe : « aza mihetsika mihitsy ry “vahoaka

an’Antananarivo”, avelao hidaboka any izany “resaka merina” tsy maintsy miaro rasisma voaheloky ny Vazaha mafy izany ary aoka isika samy hijanona ho malagasy hatrany fa izany no efa “destin” iombonan-tsika nolovaina tamin’ny tantaran’ny fanjanahantany sy ny faneren’ny jeografia » (Sarasara tsy Ambaka)

Ratefy (nitranga in-7) : Ary

mbola toy izany koa ny saika nipoahan’ny fikomiana mba hanoherana ny didin-dRadama izay nanery ny miaramila merina hanapa-bolo toy ny Vazaha (noho ny “oha-dratsy” avy any amin’ny Printsy Ratefy izay notadiavin’ny olona ho vonoina mihitsy!) (Sarasara tsy Ambaka)

nipoirana (nitranga in-3) : 98-107

2 Izay teo anivon'ny fianakaviana anefa izany dia natao hatrany koa, tamin'ny alalan'ny “tetiarana/tetianarana/tetirazana” na “lovantsofina” sy "tadidivava”, matetika tahirizina amin'ny “von-tady” na ny “vato namelan-kafatra” ary mampahatsiahy ny noheverina fa tsara ho fantatra momba ny fiainan'ireo razana nipoirana sy ny niavian'izao rehetra izao! Ny tantaran'ireo andriana nanjaka moa izany dia mifangaro avy hatrany amin'ny tantaran'ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

Andron-Tsika (nitranga in-2) : 1

Hatramin’ny voalohandohan’ny Andron-Tsika, noho ny antony tsy mbola tena mazava kanefa azo vinaniana ihany dia nivadika ho bodista ireo mpitondra melayu (Sarasara tsy Ambaka)

nazisma (nitranga in-6) : Ny olana dia tsy hita mihitsy hatramin’izao

izay teoria mahafatra-po hafa azo hasolo azy ary ny ankamaroan’ireo manam-pahaizana dia mifaly manameloka fotsiny, tsy hoe noho ny fahafantarana siantifika vaovao loatra fa satria aminy dia mampahatsiahy ny nazisma fotsiny aloha ny resaka “aryan” rehetra (raha tsy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana amin’ny ankapobeany mihitsy !) ka tsy maintsy tsikeraina sy tsipahina avy hatrany foana (Sarasara tsy Ambaka)

historiques (nitranga in-6) : Ary tsara ho marihina fa na

izy tenany aza dia tsy sahy nihambo ho tompon’ny soratra satria natolony toy ny boky “anonyme” ny Tantaran’ny Andriana (na ny marimarina kokoa : Documents historiques d’après les manuscrits malgaches, araka ny fanampin-dohateny napetrany indrindra!) (Sarasara tsy Ambaka)

Key (nitranga in-2) : Barnes, Melanin: A Chemical Key to Black Greatness, Houston, 1988; Y (Sarasara tsy Ambaka)
correct (nitranga in-3) : 1 Tany amboalohany, ny hoe “political correctness”, maneho ny “politically correct”, izay adikan’ny frantsay amin’ny

filaza somary maneso hatrany hoe “politiquement correct” dia indrindra indrindra fomba fiteny mba tsy handratrana ny hambom-pon’ireo mpikambana amin’ny foko vitsy an’isa any Amerika, ary indrindra izany ireo mainty hoditra izay tsy tokony ho antsoina intsony hoe “negro” fa kosa “Black” ary avy eo “African-American” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

romana (nitranga in-3) : Momba ireo Tandrefana ary, ny fanontaniana tokony apetraka indray eto dia hoe, ivelany, na ny marimarina kokoa angaha, ao ambadiky ny karazam-pivavahana kristiana narahandry zareo hatramin’izay, inona no tena foto-pinoan-dry zareo marina? Ny valiny moa dia efa iaraha-mahalala ihany: ny lovan-drazana indo-eropeana iombonany indrindra, araka ny endrika manokana raisin’izany, na noho ny fizaram-poko sy karazam-piteny izany (toy ny hoe romana, slav, jermanika, seltika), na ny vakoka mampiavaka ny f... (Sarasara tsy Ambaka)
fitenimpirenena (nitranga in-2) : Sady izay moa noho ny fitomboan’ny fahantrana eo andaniny ary ny fahafatesan’ny

finoana amin’ny ideolojia eo ankilany (nanomboka tamin’ny sosialisma izany ary niafara tamin’ny nasionalisma!) dia tsy hita loatra intsony izay antony tokony mbola hamikirana amin’ilay “fitenimpirenena malagasy” (Sarasara tsy Ambaka)

fijerevana (nitranga in-2) : Ka ny tena ahitana indrindra an’izany dia ny

fijerevana ohatra ny miseho any amin’ireo tany efa faran’izay “mandroso” ara-teknika ary tsy ory sarimihetsika sy video na kompio mihitsy sahala amin’i Japana na ireo firenena skandinavy izay voalohany indrindra koa amin’ny famakiana boky sy gazety (Sarasara tsy Ambaka)

ora (nitranga in-3) : Tamin’ny 13 mey aho ohatra dia teo amin’ny “avenue” nanomboka

tamin’ny valo na sivy maraina miaraka amin’ireo mpitondra saina ary tsy nody raha tsy tamin’ny 1 ora teo ho eo (Sarasara tsy Ambaka)

language (nitranga in-3) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

afangaro (nitranga in-2) : Na ny marimarina kokoa

angaha, ny hiheverana fa tsy ilaina afangaro amin’izay mety (na tsy maintsy!) hiafaran’ny “teny gasy” ny hoavin’ny tenim-pirenentsika manokana (Sarasara tsy Ambaka)

principe (nitranga in-6) : Ary farany, asa ankehitriny izay 1 Izany hoe, tany ampiandohana, ireo Andrianteloray sy ny Zanadralambo, nampian'ireo Andriamasinavalona sy ny Zazamarolahy taty aoriana Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 30 niafaran’ny fanatanterahana (raha mbola tsy tena vita!) ny asa fanarenana an’Andafiavaratra fa, na dia hoe “pour le principe” ihany aza dia tokony ho eken’ny Merina rehetra tsy ankanavaka ho anisan’ny vakoka merina iombonana tanteraka io ka ampisehoany ny firaisankina... (Sarasara tsy Ambaka)
centrale (nitranga in-2) : 245-259) sy “Les peuples Mön-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale

et de l’Austronésie”, Bulletin de l’Ecole Française d’Extrême-Orient, VII-VIII, 1907-1908, pp (Sarasara tsy Ambaka)

iarahantsika (nitranga in-3) : Tsy

milaza anefa akory izany fa tokony hanao “nombrilisme” na tsy hiraharaha ny any ivelany manodidina tsy maintsy iarahantsika miaina isika fa kosa mba hahatsiaro fa amin’ny masontsika ihany isika no afaka mijery fa tsy amin’ny mason’ny hafa akory (Sarasara tsy Ambaka)

problematika (nitranga in-2) : Ka saro-bidy ary izany ny lovan-tsofina sy ny soratra tranainy kanefa tsy tena miteny tokoa ho

antsika raha tsy voadinika sy “voasivana” tsara, araka ny “problematika” manokana novelarintsika (Sarasara tsy Ambaka)

nozakaina (nitranga in-2) : Tsy inona ary izany fa ny fisiantsika tsotra izao, ny tantarantsika, ny rehareha sy ny

hambompon-tsika niaro sy namikitra hatrany amin’ny maha-firenena nusantara antsika, na inona fahasarotana voatery nosedraina, na inona fahoriana tsy maintsy nozakaina (Sarasara tsy Ambaka)

jolay-aogositra (nitranga in-2) : Hébert, "Madagascar et Malagasy, histoire d'un double nom de baptême", Bulletin de Madagascar,

jolay-aogositra 1971 (Sarasara tsy Ambaka)

an-tranony (nitranga in-2) : Malalaka ny fanaovany an’izany, na hatraty Imerina aza raha mbola ry

zareo zamy izy, any an-tranony manokana any ihany (Sarasara tsy Ambaka)

Congo (nitranga in-2) : Fantatry ry zareo tsara mantsy fa ny ankamaroan’ny olona afaka nandalina kely teny frantsay dia lasa “pro-frantsay” koa, indrindra moa raha toa ka tsy mahay mampiasa loatra fiteny vahiny hafa, toy ny anglisy ohatra, izay ho sarotsarotra aminy izany foana rahateo ny fianarana azy!2 Izany hoe raha “eglizy” tokoa ary i Frantsa dia ny teny frantsay izany no tena baiboliny ary ireo mpampianatra an’io teny io sy ireo “coopérants” miteny frantsay hafa no misionariny! Ary sahala amin’ny misionary rehet... (Sarasara tsy Ambaka)
Post (nitranga in-2) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

malgache (nitranga in-45) : fa tsy ny “nation malgache” velively akory (Sarasara tsy Ambaka)
assimilationiste (nitranga in-2) : Kanefa

iza no afaka hiloka fa tsy hiova izany? Iza no sahy hanome toky fa hitohy hiforo-drambo sy handefitra manoloana ireo vahiny3 sahala amin’ny ankehitriny foana ry zareo? Asa ary izay eritreritry ny hafa fa raha izaho dia ho gaga dia gaga raha io no tsy “hipoaka” indray andro any! Amin’izay fotoana izay anefa dia ny tsangan-kevitra “assimilationiste”, izany hoe ny fototra hijoroan’i Frantsa hatrany amboalohany mihitsy no hirodana (Sarasara tsy Ambaka)

iainantsika (nitranga in-3) : Hany ka lasa mihitsy ny eritreritro, izao andro iainantsika izao angamba

no andro mampatanjaka indrindra ny fampihorohoroana ara-tsaina teo amin’ireo Vazaha hatramin’ny fiafaran’ny “moyen âge”! Noho ny “antirasisma” dia miverina ohatra ankehitriny eo amin’ny firenena vazaha maro ny “délit d’opinion” miteraka avy hatrany fiampangana sy fanamelohana manoloana ny tribonaly (Sarasara tsy Ambaka)

FRS (nitranga in-6) : Voalohany indrindra aloha dia mba te hanao haitraitra kely hamaly ny tenin’i Rivo aho hoe : « Sao

hadinontsika, fa ny “zwam/zoam” ange no tena nifampitana tamin’ny FRS tamin’ny 1972 » (Sarasara tsy Ambaka)

fihetse-po (nitranga in-3) : Tsy mahagaga ary raha toa ka lasa mirona ho azy mankany amin’ny “antirasisma” ny fisainana vazaha ankehitriny, izany

hoe, raha tsorina, ny fandavana izay mety ho fihetse-po iraisana amin’ny foko sy ny kolontsaina manokana nentindrazan’ny tena (Sarasara tsy Ambaka)

mpitakarim-pirenena (nitranga in-3) : Tsy avela hiseho velively anefa moa

izany ady hevitra izany1 ary izay sahy manontany tena fotsiny amin’ny mety tsy maha mendrika loatra an’izao fiafaran-javatra hafahafa izao, ary maika moa fa mitaky ohatra fitsapana hevibahoaka momba ny “immigration” sy ny politika fitelemana ireo “immigrés” mpitakarim-pirenena ireo dia ampangaina avy hatrany ho mpiandany ny “extrême-droite”, fasista sy rasista, izany hoe olon-tsy vanona tokony potehina fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

11 (nitranga in-6) : 11

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 8 nampandrosoany ny hevitra, izay nankasitrahan-dRadama koa, fa ny “ts” amin’ny tenintsika dia tokony ho soratana amin’ny “c” sahala amin’ny an’ny teny melayu (sy ny teny hebreo rahateo izay fantany koa) (Sarasara tsy Ambaka)

10 (nitranga in-12) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

13 (nitranga in-4) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 13

[Imerina, faha-15 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra indray! Miala tsiny fa somary tara kely ny valiny kanefa aleho hono tara toy izay tsy tonga mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

12 (nitranga in-34) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 12

Ny tohin’ny tantara dia efa fantatry ny maro amintsika ka tsy ilaina velarina (Sarasara tsy Ambaka)

15 (nitranga in-6) : 15 mitatitra ny fanazavan’i Jones : « To which I have added since my arrival in Imerin the

English final ‘y’ as in beauty (Sarasara tsy Ambaka)

14 (nitranga in-6) : Michel, 1982

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 14 mety mampiseho antsika kely koa io hoe toy ny ahoana ny fomba fiteny tany amin’iny faritr’Imerina iny tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

17 (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 17

[Imerina, faha-18 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra indray ! Namaky ilay taratasin’i Jonah farany aho momba ny dikany omena ny teny hoe “merina”, “imerina”, “nusantara”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

16 (nitranga in-4) : Ny

tena marina mantsy dia fanaon’ireo foko any Asia Atsinanana, ary indrindra moa izany ireo mponin’i Tsina ankehitriny (izay fantatra fa tanindrazan’ny razambe Nusantara voalohany Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 16 indrindra!) hatramin’ny andron’ny Prehistoria ny fomba fiady toy itony ary samy niara-nandova an’io avokoa na ireo taranaka Nusantara (ary anisan’izany isika) na ireo Thai, na ireo lasa Tsina sy Japana (Sarasara tsy Ambaka)

19 (nitranga in-4) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 19

an’i “Indonesia” sy hanangana azy ho tonga “Firenena moderina”) dia nampiasain’ireo Tandrefana namorona azy iantsoana karazam-pirazanana indrindra indrindra ny hoe “indonesian” (Sarasara tsy Ambaka)

18 (nitranga in-6) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 18

manjary anjaran’ny mpamaky no maminavina hoe “melayu” inona no tiana ho lazaina marina, araka ny “context” (Sarasara tsy Ambaka)

nazi (nitranga in-17) : Ny tian’i Dama-Ntsoha

“porofoina” dia tsy karazana “olona ambany” (sahala amin’ny Afrikana na koa ny “malaypolyneziana” sy ny “melaneziana”) toy ny fiheveran’ny Vazaha akory ny razan’ny “malagasy” fa mba “olona ambony” koa, toy ireo fotsy hoditra Arya (teny niavian’ny “Aryan” nolovain’ny fampianarana nazi indrindra taty aoriana) fahiny tany India izay andrandrain’ny Vazaha fatratra (Sarasara tsy Ambaka)

implicitement (nitranga in-3) : Amin’ny lafiny siantifika izany dia toa “adino” eto i Mikronesia sy Melanesia ary Madagasikara na

dia “implicitement” aza dia samy tafiditra ao anatiny ihany ireo rehetra ireo (Sarasara tsy Ambaka)

rantau (nitranga in-2) : Fa ny tena mahalasa eritreritra ahy dia ny fahitana fa efa hatramin’ny fahagolan-tany mihitsy

angamba no nampiasan’ny razantsika an’io teny io ary mety ho noho izany indrindra no nahatonga antsika hiafara toy izao hatraty Madagasikara! Ny teny hoe rantau mantsy dia ampiasaina koa amin’ny teny melayu mba ilazana ny morontsiraka, ary ny merantau dia saika mitovy tanteraka amin’ny “mandranto”, na dia somary mavesatra kokoa aza eto ny hevitra momba ny fifindramonina (Sarasara tsy Ambaka)

Dr (nitranga in-8) : Raha ny mikasika ny fisainana politika indray no heverina dia toa ilay artiklan’ny Dr Rajaonah1

angamba no fampisehoana ampahibemaso voalohany nataona Merina mba hiderana ny fandrosoana firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

200 (nitranga in-4) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
205 (nitranga in-2) : 441-451 ; n° 205, tk (Sarasara tsy Ambaka)
204 (nitranga in-2) : Dez, “Aperçus pour une

dialectologie de la langue malgache”, Bulletin de Madagascar, 1963, n° 204, tk (Sarasara tsy Ambaka)

206 (nitranga in-3) : 507-520 ; n°

206, tk (Sarasara tsy Ambaka)

assault (nitranga in-4) : Anisan’ireo nanao “assault” sy niditra tao amin’ny lapan’ny tanana mihitsy koa

aho kanefa moa rehefa nahita ireo FRS maro tao dia voatery nandositra nivoaka avy eo (Sarasara tsy Ambaka)

andevolahy (nitranga in-3) : – Aza manao toy ny andevolahy mahay valiha: asai-manao tsy mety; nony tsy irahina, manao (Sarasara tsy Ambaka)
zom-ponenana (nitranga in-2) : Maika rahateo moa fa tsy ho ela amiko, na aiza na aiza eran-tany dia tsy afaka hiankina loatra intsony amin’ny sata

administratifa toy ny “zom-ponenana” na “citoyenneté” ny “identity”-ny tsirairay amin’ny maha mpikambana amina “firenena” azy fa kosa ny foko niaviany sy ny tena firazanany marina (Sarasara tsy Ambaka)

Flores (nitranga in-2) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

lisses (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
ambadimbadika (nitranga in-5) : Taloha (na dia teo ihany aza tany “ambadimbadika” tany ny fahatsiarovana fa mpiavy avy any

avaratra-atsinanana – ny Anjorofirarazana ! – lavitra ireo Razambe!) dia nihevitra isika fa karazan’olona ambony (avo razana!) sy faran’izay henin-kaja, nateraky ny tanindrazantsika manokana toy ny hazo sy ny tendrombohitra (na koa, toy ireo Andriamanjaka, taranaky ny zanak’Andriamanitra nidina mivantana avy any an-danitra!) (Sarasara tsy Ambaka)

nilavo-lefona (nitranga in-3) : Hatreo na dia nisy ihany aza ilay fotoana

“nitrifanana” kely tamin’ny andron’ny menalamba dia nilavo-lefona tanteraka isika ka tonga dia nanetry tena hatrany (Sarasara tsy Ambaka)

nipoirany (nitranga in-9) : Ny tena loharano nipoirany marina anefa dia ny “tigre” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)
safiotrany (nitranga in-3) : Ary

tsy ferana ireo mainty sy ny safiotrany any Amerika atsimo, toan’i Brazil (45% ny mponina), Guyana, Colombia, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Perse (nitranga in-2) : Taty aoriana, nanomboka indrindra indrindra tamin’ny taonjato faha-8 koa angaha izany dia ry

zareo Arabo sy Farsi (Perse), natosiky ny fivavahana silamo no toa nitana toerana voalohany tamin’ny tantaran’ny varotra andevo tany Afrika atsinanana ary angamba koa izany, tsy ela taty aoriana, teto Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

tout (nitranga in-8) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Sorbonne (nitranga in-2) : de la Sorbonne, 1974,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

arts (nitranga in-4) : Ils sont basanés, ils ont de petits

yeux, le tour du visage rond, les cheveux plats et longs, l’accent doux, les manières aisées et un air de modestie qui plaît, apprenant aisément tous les arts et métiers ( (Sarasara tsy Ambaka)

Rasoherina (nitranga in-5) : Sady izay

moa tsara ampahatsiahivina ihany fa, ankoatra ny fasan-dRadama sy Rasoherina dia tsy misy tena teo amin’ny toerany tokony hisy azy ireo Masina rehetra ireo (Sarasara tsy Ambaka)

Srivijaya (nitranga in-17) : 3

Ny tena azo antoka anefa dia marina tokoa fa ireo olon’i Srivijaya dia nantsoina tamin’io anarana io (miaraka amin’ny hoe “olona Jawa” izay anarana faran’izay tranainy ihany koa araka ny nasehoko tamin’ny resaka momba an’i Hawai’i!) (Sarasara tsy Ambaka)

unitaire (nitranga in-3) : Ny hany efa tena mazava dia tokana ihany : ny atao hoe “étatnation

unitaire” sahala amin’ny Repoblika Malagasy hatramin’izao dia tsy mahomby mihitsy ary tsy maintsy karohina ankehitriny ny fomba hanovana azy (Sarasara tsy Ambaka)

Bajau (nitranga in-3) : Ireo no mpialoha lalana ireo foko Bajau (teny toa niavian’ny (Sarasara tsy Ambaka)
lasan-dry (nitranga in-2) : Ho ahy, sahala amin’ireo raiamandreny maro hatramin’ny taona 1954 (ary anisan’ireo

indrindra ohatra i Yamin, ilay tonga “niarahaba” antsika tamin’ny taona 1960!) dia solon’ny melayupolynesia sy “austronesia” tsotra izao ny Nusantara ka tsy avelako ho lasan-dry zareo Indonesia irery mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

teint (nitranga in-2) : Ils tiennent beaucoup des

Malais dans l’ensemble des traits, leur teint est olivâtre, il en est même parmi eux d’une teinte rougeâtre (Sarasara tsy Ambaka)

vatan-dahy (nitranga in-2) : Sady izay moa ilaina koa

izany ny andevo mba hiandraikitra ny asa sasany any an-tanana rehefa voatery miady any ivelany ny vatan-dahy maro (Sarasara tsy Ambaka)

handringana (nitranga in-7) : Ohatra tsotra iray hampazava ny

resaka no ho raisiko: ny fananganana eto Imerina tsangambato ampahibemaso hiderana ny asan’i Gallieni izay fahavalo nitetika ny handringana ny firenena merina dia filana ady tsotra izao ho antsika ka tsy azontsika ekena mihitsy na avy amin’iza na avy amin’iza, na dia hoe olona afaka milaza fa tompon-tany koa eto Imerina aza (Sarasara tsy Ambaka)

rakitry (nitranga in-256) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

Tantaran'ny (nitranga in-2) : Hany ka na dia nanao izay fomba hiarovany ny lovan-drazany ihany aza

ireo azo atao hoe “tia tanindrazana” dia tsy maintsy nihemotra hatrany foana mandra-paharesiny 1 Antananarivo fahizay, Antananarivo, 1928 ; Tantaran'ny Malagasy manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

hanetri-tena (nitranga in-2) : Ka aoka isika tsy hanetri-tena mihitsy momba an’io! Asan’ny tanora merina indrindra indrindra

ny 13 mey ary “fanampiana” ihany raha betsaka no nentin’ireo Zwam (Sarasara tsy Ambaka)

ahafaingana (nitranga in-2) : 3 Hany ka ny tena olana mipetraka amin-dry zareo

ankehitriny dia tsy hoe ahoana no fomba ahafahany manampy an’i Asia fa kosa inona no mbola azon-dry zareo hatao mba tsy ahafaingana loatra ny fiakarany! (Sarasara tsy Ambaka)

1896 (nitranga in-4) : Ary farany, na dia efa lasan’ny Vazaha aza

ny fahefana dia mbola nankalazana ihany ny Fandroana tamin’ny taona 1896 (Sarasara tsy Ambaka)

breton (nitranga in-3) : Momba ny brezhoneg (breton)

ohatra dia mbola ampahatsiahivin’ireo teratany hatrany ny didy fahiny nanjaka tany an-tsekoly: “Défense de cracher par terre et de parler breton!” (Sarasara tsy Ambaka)

lavo (nitranga in-9) : 2 Eo ambonin’izany moa dia teo koa ny faniriana hanatanteraka tokoa ny fampijoroana ny MAPILINDO

(MAlaysia-PILipinas-INDOnesia), ilay fikambanana hampiray ireo “firenena melayu” telo, izay vao teraka dia lavo sahady noho ny fifandiran-dry zareo momba ny fananana an’i Sabah sy ny fampiraisana an’i Malaysia (Sarasara tsy Ambaka)

par (nitranga in-19) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

pas (nitranga in-6) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

artificiel (nitranga in-4) : Mazava ho azy anefa fa ny toe-draharaha “artificiel” toy itony dia tsy

afaka aharitra ela satria na amin’ny fomba ahoana na ahoana dia tsy maintsy hiverina ihany ny faniriana hiaro indrindra indrindra ny maha-izy azy ny tena manokana (Sarasara tsy Ambaka)

arguments (nitranga in-3) : Izany hoe “sinibe” hanovozana fahalalana sy “arguments” hampaharesy lahatra antsika hanary ny fomba fanao sasany sy ny finoan-drazantsika manokana no tena tanjony! Ivelan’izany moa dia tsy maintsy eo koa ny faniriana hanangona “documents” ho an’ireo “malgachisants”, ary indrindra Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 114 izany ireo Frantsay! Ka izany ohatra no anisan’ny antony nahatonga an’i Callet hampiasa an’io fanorany somary hafahafa io izay azo atao hoe fomba fanaon’ir... (Sarasara tsy Ambaka)
virtuellement (nitranga in-2) : Ka sahala amin’Andrianampoina ary dia “miverina” ho

merina fotsiny ihany aloha isika kanefa kosa merin’ny taonjato faha-21, sady manaja tanteraka satria mahafantatra ny lanjan’ny hasin-drazana no tsy mikoso-maso intsony koa manoloana ireo vazaha izay, na dia hoe “virtuellement” fotsiny ihany aza dia efa voafolaka sy nihoarantsika ny fisainany manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

mi-justifier (nitranga in-3) : Ka

noho i Jermania (izany hoe, hatreo, ny Ampaira Jerman!) mitombona amin’ny fampiraisana ireo foko sy firenena mitovy fiaviana ary dia azo atao hoe voatery nanangana ideolojia “universaliste” ny fitondrana frantsay mba ahafahany mi-“justifier” ny fisiany manokana, amin’ny maha “nation” dia ny “mihaza”, “misikotra” tsotra izao izay fihetsika na fanambarana mety maneho “rasisma” avy amin’ireo mifanohitra aminy rehetra tiany verezana (Sarasara tsy Ambaka)

Analysis (nitranga in-2) : A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and Proto-Culture,

2 vol (Sarasara tsy Ambaka)

ara-politika (nitranga in-4) : Hany ka azo lazaina fa sady manambara ny “bonne volonté”-ntsika

manoloana ireo mpiray nosy hafa io no mampiseho koa ny fahajambantsika ara-politika satria rehefa tena dinihana ankehitriny dia toa tsy “normal” loatra izany (Sarasara tsy Ambaka)

Hampton (nitranga in-2) : King, African Origin of

Biological Psychiatry, Hampton, 1994 sy Melanin: A Key to Freedom, Hampton, 1995; J (Sarasara tsy Ambaka)

nanaja (nitranga in-2) : Voalohany indrindra aloha dia tsy “boky masina” akory io ary ny voalaza rehetra ao dia efa

nandalo tamin’ny fandikan’ny vazaha iray izay tsy voatery nahatakatra tanteraka ny dikany zavatra nadikany na koa nanaja araka ny azo antenaina ny tena voalazan’ireo loharanom- pahalalany, na “manuscrit” izany na tantara am-bava mivantana (Sarasara tsy Ambaka)

aspect (nitranga in-3) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
ahavita (nitranga in-2) : Kanefa moa izany tsy navelan’ny Vazaha ahavita na inona

na inona (Sarasara tsy Ambaka)

4 (nitranga in-36) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

moi (nitranga in-2) : I Radama kosa anefa dia olona efa sahala amintsika: mipataloha sy mikiraro, "mizihitra" amin'ny akanjo avy any "an-dafy", manoratra sy mibadabada amin'ny teny vazaha [moi fini coupé cheveux pour moi, hoy izy raha vao nanapa-bolo noho ny fanarahana ny oha-dratsy nampidirin'ny printsy Ratefy!] ary "mitandrina" ny mety ho fiheveran'ny Vazaha aminy, izany hoe ny "opinion internationale" angaha hoy isika! Izany hoe Andrianampoinimerina dia Andrianampoina aloha, Ny Ombalahibemaso, fa i Radama kosa di... (Sarasara tsy Ambaka)
mponiny (nitranga in-14) : Manomboka hatreo anefa dia fantatr’ireo manam-pahaizana vazaha sendra mandinika rehetra

koa fa misy itovizana betsaka – noho ny fiaviana tokan’ny sasany amin’ny mponiny! – ny fiteny ampiasaina eto Madagasikara sy ny teny Melayu any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

London (nitranga in-7) : A Study of Indo-European

Origins, London, 1926 ; P (Sarasara tsy Ambaka)

nafahana (nitranga in-7) : Moa va tsy efa eken’ny rehetra sahady fa meloka tanteraka Andriamasinavalona nizarazara ny fanjakany? Ary ho ahy dia ampiako koa ohatra fa tena zava-doza no nataony tamin’ny “famoronana” ny Manisotra!1 Toy izany koa, melohiko tanteraka ny nanambadian- 1 Ny tokony nataony ohatra eto dia ny namerina an’ireo andevo mainty nafahana rehetra any anindrana niaviandrazany, na farafaharatsiny, nametraka azy toy ny voanjo any amin’ny faritany mitoetra any ivelan’Imerina (Antampoketsa ohatra, izay efa toa... (Sarasara tsy Ambaka)
amin'izany (nitranga in-4) : Ny fihetsehana voalohany amin'izany dia ny fahasahiana mijoro hatrany

amin'ny maha-merina ny tena (Sarasara tsy Ambaka)

ovaina (nitranga in-2) : Amiko anefa ankehitriny dia mazava fa tsy mitombona velively ny fototra iorenan’io

fijerintsika io ka tokony tsy maintsy mba ovaina kely amin’izay satria miankina amin’izany indrindra ny fahombiasan’ny fifaninanana tsy maintsy hatrehantsika manomboka izao manoloana an-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

New (nitranga in-16) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

tra-nenina (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 52

[Imerina, faha-8 Oktobra 1997] Mbola ho samy sarasara hatrany isika mianakavy! Te hiverina kely amin’ny efa voalaza sasany omaly aho satria somary tra-“nenina” noho ny “famelezako” kely ny finoan’ireo raimandreny tao amin’ny MDRM ary indrindra moa izany Tpkl (Sarasara tsy Ambaka)

colonial (nitranga in-2) : 1 Hany ka tsy mahagaga intsony avy eo ny

mahafantatra koa fa ny tena asa fiveloman’io mpanoratra io voalohany dia “gouverneur colonial” ary ny niafarany dia lasa spesialista momba ny tantaran’i Afrika sy ny fanjanahantany, miaraka amin’ny fampianarana sy fitantanana fikarohana mpanao “thèse” maro momba an’izany tao amin’ny oniversite-ny Sorbonne ao Parisy (Sarasara tsy Ambaka)

fampahatsiahivina (nitranga in-3) : Ka avy eo dia mety ho io “komity”

io mihitsy aza no havadika ho lasa vonto-atin’ilay “fikambanam-be merina” iombonana! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 31 Toy izany amin’ny ambangovangony no mba fijeriko an’io “firaisana masina” io: fampivondronana ny samy merina amin’ny fampahatsiahivina ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

tsangam-pitondrana (nitranga in-4) : Izany hoe raha

tsorina dia mikolokolo “rafim-pirenena” manokana ho azy mihitsy ry zareo eo anilan’izay “tsangam-pitondrana” mitantana amin’ny fomba ofisialy ny raharahan’ny tany honenany (Sarasara tsy Ambaka)

hampalemy (nitranga in-2) : Izany

hoe, raha tsorina dia filazana manjavozavo fampiasan'ireo "gaosista" io aloha, ary indrindra moa ireo komonista mba hiampangana sy hampalemy ireo fahavalony "kapitalista" tiany songonana eo amin'ny fandrombahana ny fitondrana (Sarasara tsy Ambaka)

manan-kambara (nitranga in-4) : Ara-kolontsaina mantsy dia tsy manan-kambara mankaiza amintsika mihitsy ry zareo,

raha tsy hoe hampianatra ny teniny amin’ny maha fitaovana fifanakalozan-kevitra sy fampihavanana voalohany any AAA azy angaha (Sarasara tsy Ambaka)

Vietnam (nitranga in-10) : Ka eto dia tafiditra ao anatin’izany avokoa na ireo olona

Filipina na isika Merina, na ireo olona Campa/Tsampa (tompontanin’ny Vietnam afovoany), na ireo teratanin’i Pekan/Taiwan, ary indraindray koa ireo olona Polynesia sy Mikronesia (izay noho ny antony tsy mitombona loatra anefa dia matetika avahan’ireo “anthropologist” tandrefana) (Sarasara tsy Ambaka)

island (nitranga in-2) : Ray, A comparative study of the

Melanesian island language, Cambridge UP, 1926; S (Sarasara tsy Ambaka)

hanamarinana (nitranga in-2) : Ka ho an’ny tantara angaha dia tsara ohatra ny hanamarinana hoe iza marina tokoa no maty sy naratra tamin’ireny fotoana ireny? Firy ny an-dry zareo ary firy ny antsika? Tsaroako avy hatrany ohatra fa ny “maritiora” voalohany namoy ny ainy tamin’ireny dia tovolahy merina mpianatra iray tany Ambalavao! Momba ny raharaha tamin’ny andron-dRatsiraka moa dia tsy mahafantatra mivantana intsony izay tena niseho aho kanefa raha azoko tsara ny resaka, tamin’ireny raharaha “kung-fu” ireny ohatra, ankoatra... (Sarasara tsy Ambaka)
fertile (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra mantsy fa io “teoria” io no tena niavian’ireo fiheverana rehetra

taty aoriana mody hoe “siantifika” izany fa ao amin’ilay faritra antsoina hoe “croissant fertile” manambatra an’i Irak ankehitriny amin’i Mesir/Egypta no niavian’ny kolontsaina tandrefana rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

taranaky (nitranga in-17) : Ny antony anefa dia tsy misy

afatsy ny fidadasiky ny tany ary iaraha-mahalala fa ireo “fitondrana” (“état”) roa ireo ankehitriny dia manao hatrany izay hanajana ny zo maha-izy azy avy ny karazam-poko sy firenena manokana mpikambana ao anatiny, ary indrindra moa ny an’ireo taranaky ny tena tompon-tany alohan’ny nahatongavan’ny mpiavy vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

resiny (nitranga in-5) : Ary avy eo, rehefa resiny (mora fotsiny!) tokoa isika dia nanamparany ny habibiany:

namonoany araka ny sitra-pony izay azony novonoina rehetra, nosihoseny, novetavetainy 1 Kanefa ho antsika dia azo lazaina sahady fa, na mety ho teo aza ny fanirian-dRadama manokana hiseho toy ny "conquérant" dia ny fahafahana sy ny ain'ny firenena merina no tena "loka" satria raha tsy nandray an-tanana ny morontsiraka isika dia ny Frantsay no naka azy avy hatrany ary tsy maintsy namabo antsika koa avy eo (Sarasara tsy Ambaka)

fampiraisana (nitranga in-26) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 7

[Imerina, faha-13 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra! Mba ahafahana mahafantatra ny tena tantaran’ny “fitodian”’ny Merina miantsinanana1 dia tsara angamba aloha ny ampahatsiahivina kely hoe toy ny ahoana ny tantaran’ny “fampiraisana” na “fampitovizana” ny fitenintsika amin’ireo fiteny nusantara hafa (Sarasara tsy Ambaka)

zavaboahary (nitranga in-2) : 1 Noho ny fiheverana matetika fa anisan’ny “mpikambana” indrindra amin’ny zavaboahary ny olombelona fa tsy

“tompony” na “mpanjakany” avy aty ivelany akory ka afaka manao izay sitra-pony rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

mars (nitranga in-2) : 2 Ny tena

1 Paris VII, mars 1978, 198 p (Sarasara tsy Ambaka)

maha-fitaovana (nitranga in-2) : Izany hoe, ara-teoria dia

avahana tsotra izao ny maha-fitaovana azy, izay azo hanoloana azy tanteraka koa amin’ny teny vahiny hafa, sy ny anjara-toerany amin’ny maha “andrim-panahy” manokana azy (Sarasara tsy Ambaka)

Anosilava (nitranga in-2) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

Society (nitranga in-2) : 2 “Lexico-statistic dating of prehistoric ethnic contacts”, Proceedings of the American Philological Society, 96, 1952,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

exotique (nitranga in-2) : Ary ny tantarantsika koa dia tsy “curiosité exotique” na “énigme” sahala amin’ny mampirediredy ny vazaha fa kosa tena “epopée” miavaka tanteraka, azo hampitahaina amin’ny an’ireo olona Polynesia sy ireo foko any AAA rehetra! Hevero tokoa ange hoe isika hany izany angamba no taraky ny mpiantsambo anisan’ny kalazalahy indrindra amin’ny tantaran’ny olombelona e, mihoatra lavitra sahady ohatra noho ireo Viking mampirehareha fatratra ny Vazaha! Hany ka hatramin’izay koa vao tena takatro ny maha mari... (Sarasara tsy Ambaka)
manuel (nitranga in-3) : La lutte des esclaves dans le Brésil d'hier et

d'aujourd'hui, Lausanne : Favre Documentum, 1989 ; Nestor Capoeira, The Little Capoeira book, Berkeley : North Atlantic Books, 1995 (fandikana frantsay : Le petit manuel du joueur, Paris : ed (Sarasara tsy Ambaka)

marimarina (nitranga in-33) : Ny silat anefa moa dia mazava koa fa tsy mifankaiza amin’ny fomba fiady tsina toy

ny “kung-fu”, na ny marimarina kokoa, ny wushu (Sarasara tsy Ambaka)

USA (nitranga in-11) : Ny hany toa somary maningana kely dia ireo

“firenen’ny mpiavy” vaovao sasany toan-dry USA sy Australia (Sarasara tsy Ambaka)

tambanivohitra (nitranga in-5) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

film (nitranga in-3) : Ankoatr’izany dia asa raha mba efa

nandalo taty Madagasikara ny sasany amin’ireny “film silat” indonesia ireny (Sarasara tsy Ambaka)

fanatika (nitranga in-2) : Hany ka, ho an’ny voazanaka maro, ary indrindra ireo 1 Ary indrindra angamba ohatra ny Le bon usage-ny Maurice Grevisse izay fantatra fa tena baibolin'ny mpanoratra farafakony malaza maro ankehitriny! 2 Lafin-javatra somary mahagaga izany io farany io ka mendrika ny hanaovana fandinihina be be kokoa: nahoana ireo farafakony no matetika sahirana dia sahirana mianatra teny vahiny hafa? Noho ny antony "lingoistika" fotsiny ihany ve sa misy zavatra hafa mihitsy? 3 Italiana lasa mpanompon'i Frantsa ... (Sarasara tsy Ambaka)
Indo- (nitranga in-3) : Ivanov, Indo-

European and the Indo-Europeans (Sarasara tsy Ambaka)

lovam-pirenena (nitranga in-3) : Ka raha ny hevitro ary dia tokony tsy misy asa na inona na inona mihitsy mikasika an’-

Anatirova sy ireo lovam-pirenena merina rehetra ireo no ahankina amin’ny karazan’olona manokana fa tsy maintsy ny solontenan’ny fitambaran’ny Merina manontolo hatrany no miandraikitra azy (Sarasara tsy Ambaka)

taim-bava (nitranga in-3) : Ka matoa izy mandray anjara dia tsy hoe noho ny faniriana hisehoseho, hanao “propagandy”

na “taim-bava” fa kosa faniriana fotsiny hamosaka tokoa ny fiheverany sy ny fahatsapany manokana manoloana ireo havany mpiray rà sy fanantenana aminy, hampandrosoana ny tolona ho an'ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

aharingana (nitranga in-2) : Ankehitriny anefa dia miharihary ka tsy azon’iza na iza lavina intsony fa ny

ahamontsana sy aharingana tanteraka ny firenena merina no karohin’ireo fahavalony (Sarasara tsy Ambaka)

Skandinavia (nitranga in-3) : Toa sarotra hinoana mantsy fa tena iray razana tokoa ohatra ny

olona Skandinavia eo andaniny ary ireo Singala any Sri Lanka eo ankilany izay samy mpandova avokoa karazampiteny indo-eropeana hatramin’ny fahagolan-tany (Sarasara tsy Ambaka)

alalan'ny (nitranga in-3) : 3 Toy ny "accords du participe passé" amin'ny verba "avoir" sy ny "conjugaison" sasany ohatra! 4 Satria mantsy izany ny "Etat" frantsay dia tsy nitsahatra ny nanitatra ny fahefany hatramin'ny fotoana nipoirany arivo taona lasa eo ho eo izay, mitelina tsikelikely ireo foko sy firenena hafa manodidina ny faritanin'i Paris lasa foibe, tamin'ny alalan'ny fampielezana indrindra ny fiteniny! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 139 mametraka bokina fitsipi-pitenena1 iray miaraka... (Sarasara tsy Ambaka)
natahorana (nitranga in-2) : * * * Ny “ombiasy” na “mpimasy”, teny toa samy avy amin’ny hoe “olo-masina” angaha,2 no tena manam-pahaizana fahiny teo amin’ny Ntaolo: Ireo ombiasy dia mpitsabo mahafantatra lalina ny toetry ny olombelona (na ara-batana na ara-panahy) sy ny zava-boahary, mpahay “fanafody” (hatramin’ny “ody mahery” izay raha ny tena marina anefa dia “specialité”-ny mpamosavy, izay karazana “ombiasy mpanao ratsy” ka tsy sahy miseho masoandro ary toherin’ny ombiasy indrindra!), mpahalala fomba sy tantara, mpanao ... (Sarasara tsy Ambaka)
langues (nitranga in-5) : Histoire, langues, mythes, Paris : Payot, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
nitana (nitranga in-8) : Ka noho izany dia toa hoe Ibonia angamba no modely voalohan’ny tanora merina fahiny

ary marina tokoa fa nitana toerana faran’ny lehibe ny fahafantarana ny tantarany teo amin’ny fomba fitaizan’ny Ntaolo (Sarasara tsy Ambaka)

Van (nitranga in-7) : Ka momba ny foko sy firenena hafa ary, araka io finoana tranain’ireo Vazaha io dia ny faritanin’i

Turkie atsinanana (na ny marimarina kokoa, Armenia!) manodidina ny farihy Van sy ny tendrombohitra Ararat, voalaza fa toerana nitobian’ilay “sambo-fiaran’i Noa” (Sarasara tsy Ambaka)

expressions (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 124

De ces scènes de la vie quotidienne de nos ancêtres, notre mémoire collective n’en garde pratiquement plus des traces mais, souvent à notre insu, bien des expressions de notre langue ou certaines de nos coutumes continuent à les évoquer discrètement (Sarasara tsy Ambaka)

kasta (nitranga in-2) : Tamin’ny voalohany dia ny

fianakavian’ny mpanjaka irery ihany no navahana toy izany (fomba efa fanao hatramin’ny fahagolan-tany io!) kanefa, noho ny fandrarana ny fifanambadiana amin’ireo Merina hafa rehetra avy any ivelany, tsy ela taty aoriana dia lasa karazana “kasta” manokana (fa tsy hoe “noblesse” fotsiny ihany akory!) mihidy ireo andriana ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hifandraisana (nitranga in-5) : Ary moa va tsy misy

hifandraisana betsaka amin’ny fanaon’ireo “inquisiteurs” katolika taloha tsotra izao ny fomba fanenjik’ireo antirasista? Noho ny fahafantarana ankapobe, ary indrindra moa ny fahakingana arateknika ananan-dry zareo vazaha dia voasarika hihevitra avy hatrany koa isika fa “olon-kendry” mahalala tanteraka ny ataony ireo ka azo hitokisana ny fandanjalanjany rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

hindoista (nitranga in-4) : Tsara marihina

koa eo ampandalovana fa, ara-pivavahana dia tsy boky bodista loatra akory ny Bhagavad Gita, izay sombin’ny Mahabharata, fa kosa “hindoista” (na visnuista) (Sarasara tsy Ambaka)

Jeanne (nitranga in-3) : Hany ka na dia

nifanohitra tsy nisy toy izany aza ny roa tonta tany Frantsa,4 tany amin’ireo zanatany, manoloana ireo “indigènes” dia tsy nitsahatra mihitsy ny fifanohanany! Ary ny mampiseho indrindra an’izany angamba dia ny fanompoana (culte) an’i Jeanne d’Arc izay, nandritra ny taonjato efatra dia tsy nisy niraharaha loatra intsony ny fahatsiarovana azy kanefa tampotampoka teo, taorian’ny taona 1871 dia lasa “héroine nationale” frantsay malaza indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

naturelle (nitranga in-2) : 1 Ary toa hatramin’ireo vahiny tsy mahalala loatra aty

ivelany aza indraindray no tongatonga ho azy amin’izany fiheverana izany rehefa milaza ohatra ry zareo fa ny “Hova/Merina” no “bourgeoisie” na “aristocratie naturelle” eto Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

torista (nitranga in-4) : Amin’ny filazana hafa, ny lova masin’ny Merina hosihosen-tsika tompony mivari-lavo dia

ho tsimponin’ny vahiny “homanista” mora fotsiny, noho ny fiheverana azy toy ny “lovampananan’ny olombelona rehetra” (“patrimoine de l’humanité”) hono, ary ny sisa tavela amin’ireo vakoka naha isika antsika dia ho atolo-tsika hitavanan’ireo “torista” mitady “exotisma” mora vidiana amin’ny filazana sandoka toy ny hoe “folklore malgache” na “afro-asiatique” (Sarasara tsy Ambaka)

handavana (nitranga in-2) : Fomba vaovao

hanehoana ny tsy fahalalana sy ny fahakanosana ara-tsaina, handavana ny hisian’ny tena fifanazavana (Sarasara tsy Ambaka)

nampadisadisa (nitranga in-2) : Ka hita amin’izany fa ny tokony tsy

maintsy hianarana ny teknika vazaha dia neken’ny rehetra fa ny fanarahana an-jambany ny fombany sy ny finoany kosa dia nampadisadisa hatrany ny maro (Sarasara tsy Ambaka)

kokoa: (nitranga in-2) : Azo atao tanteraka koa mantsy no mihevitra fa amin’ny maha nosy azy dia ny ranomasina hitoerany no

tena zava-dehibe, ary tsy ferana ireo “critère” hafa mety ho mitombina kokoa: tantara, kolontsaina, sns (Sarasara tsy Ambaka)

K (nitranga in-4) : K (Sarasara tsy Ambaka)
fifanazavana (nitranga in-2) : Fanakorontanana

ve mbola hihoatra an’izany indray? Moa tsy ny fototra iorenan’ny aim-pirenena frantsay tsotra izao ve no ravainy sy soloina amin’ny zava-baovao tanteraka ka tsy maintsy tokony mba hampitaintaina ihany? Moa tsy ny hoavin-dry zareo manontolo eto no hilokalokana mora fotsiny? Rariny loatra ary raha toa mba farafaharatsiny avela misafidy malalaka ireo mponina, rehefa natao ny fifanazavana sy ny dinidinika tokony ilaina amin’izany (Sarasara tsy Ambaka)

ventin-dresaka (nitranga in-4) : Izany hoe mbola santatra kely fotsiny ihany ity atolotro ity, mba hanamafisana

indrindra indindra ny fiheverana momba ny maha tena zava-dehibe ny ventin-dresaka (Sarasara tsy Ambaka)

Reimer (nitranga in-2) : Berlin: Dietrich Reimer (Sarasara tsy Ambaka)
Tanindrana (nitranga in-4) : Mbola ny Merina ihany koa ireo navahan’ny Padesm/FTMK (Firaisan’ny Tanindrana sy ny Mainty enin-dreny ary ny karazany rehetra eto Madagasikara)3 ho tsy mahazo mandray anjara tao amin’io antoko-fikambanana io raha tsy hoe 1 Ary noho izany indrindra koa ary no mahatonga ahy minia indraindray mampiasa etoana voambolana avy amin’ny teny anglisy izay “iraisam-pirenena” kokoa alohan’ny frantsay mahaza-dratsy ny maro amintsika (“identity” ary ohatra alohan’ny hoe “identité”), raha toa ka tsy manembana... (Sarasara tsy Ambaka)
consommation (nitranga in-2) : Ho an’izy ireo, ny hany zava-dehibe ankehitriny dia ny mba ahafahana mitavana

malalaka amin’ny “société de consommation” ary azony atao sorona avokoa ny fiheverana hafa rehetra: ny fahafahany, ny “identity” maha-izy azy, ny fireneny, ny kolontsainy, ny mety ho voninahiny (Sarasara tsy Ambaka)

mandra-pahafatiny (nitranga in-3) : Voaozona ho teny fampiasa

andavanandro, hilazana ny zavatra tsotra indrindra hatrany sisa ny “teny gasy”1 mandra-pahafatiny tsikelikely (Sarasara tsy Ambaka)

Ramasoandrobe (nitranga in-2) : Voalaza mantsy fa ny tena andrian’Imamo

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 68 atsinanana voalohany dia izany hoe Andriamasoandro na Ramasoandrobe sy Andriamisorobe izany (Sarasara tsy Ambaka)

lovan-drazantsika (nitranga in-17) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 23

Mandra-piandry ary mba ahafahana manakaiky indrindra an’izany tanjona izany indrindra koa ary ankehitriny dia tsy maintsy karohintsika amin’ny fomba faran’izay maika ny tokony ho atao mba hiarovana ny lovan-drazantsika sisa tavela, na ireo mbola mijoro izany na ny efa lasa lavenona (Sarasara tsy Ambaka)

isaorako (nitranga in-2) : Fantatra mantsy fa tsy

“madio fanahy” velively akory izy ireo ary indrindra moa ny Frantsay izay mbola fanaon’ny maro amintsika fitaratra, araka ny vao nasehon’i Mano teto indrindra ka isaorako azy (Sarasara tsy Ambaka)

sivilizasiona (nitranga in-7) : Izany hoe, ao afovoan’izao tontolo izao koa eto, hany toerana

tarafin’ny fahazavana – ny sivilizasiona ! – avy amin’ny kaisara (Huangdi na Tienzi, ny “Zanaky ny Lanitra” tokana !) (Sarasara tsy Ambaka)

American (nitranga in-5) : 213-263 sy 1-35], ary vao

hatramin’ny taona 1965 no tena nampiasain'ireo mpanoratra Tandrefana, taorian’ny nivoahan’ny tatitry Isodore Dyen (“A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages”, Supplement to International Journal of American Linguistics, vol (Sarasara tsy Ambaka)

der (nitranga in-2) : Tsy azo atahana avy hatrany koa anefa ny

fiheverana fa angamba tany amboalohany dia somary “fandikana” ny Dvipantara (dvipa = nosy) nampiasain’ireo mpampiasa teny sanskreta izy io, ary ao anatin’izany indrindra ireo mpitazana avy any India 2 Anarana noforonin'i Wilhelm von Humboldt talohan'ny 1836, fotoana nivoahan'ny bokiny (Über die Kawi- Sprache auf der Insel Java…), 3 vol (Sarasara tsy Ambaka)

des (nitranga in-96) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

ahafahantsika (nitranga in-11) : Ahiako mafy dia mafy ary fa mbola io toe-draharaha io ihany ankehitriny no tadiavin’ny

fahavalontsika ianteherana mba hampisara-bazana antsika ka tsy ahafahantsika manararaotra ny fanarenana an’Anatirovo mba hampijoroana amin’izay ny firenena merina (Sarasara tsy Ambaka)

maro3 (nitranga in-2) : Ny

fitiavana ny teny frantsay toy izany rahateo moa dia miteraka hatrany fandalinana azy, indrindra amin’ny fomba fanoratra izay azo lazaina ankitsirano fa faran’izay sarotra satria ny lalàna mifehy ny fitsipika maro3 dia “artificiel” tanteraka raha tsy “absurde” (Sarasara tsy Ambaka)

kilalaonteny (nitranga in-2) : Avelako ho anareo ny manao fivelarana ny kilalaonteny momba an'io (Sarasara tsy Ambaka)
civilisation (nitranga in-5) : Antananarivo: L'Emyrne, 1928-1929 ; Le bouddhisme

malgache ou la civilisation malgache (Sarasara tsy Ambaka)

minimum (nitranga in-2) : Le vouloir-vivre en commun suppose un minimum de passé commun, de

sentiments et d’intérêts semblables” (Sarasara tsy Ambaka)

petits (nitranga in-2) : Ils sont basanés, ils ont de petits

yeux, le tour du visage rond, les cheveux plats et longs, l’accent doux, les manières aisées et un air de modestie qui plaît, apprenant aisément tous les arts et métiers ( (Sarasara tsy Ambaka)

hitsarana (nitranga in-2) : 2 Izay azo lazaina mihitsy aza izany fa, ho an’ny politikan’ireo Tandrefana ankehitriny dia misolo tsotra izao ny

“Filazan-tsara” kristiana taloha nampiasain’ireo razany mba “hitsarana” sy hanamelohana mora fotsiny ny firenenkafa hifaninanany (Sarasara tsy Ambaka)

trois (nitranga in-3) : Ny “roa”

antsika, izay lasa “dua” amin’ny melayu dia mitovitovy amin’ny “deux”; ny “telo”, “toru” amin’ny fiteny tahiti dia toa mifanakaiky amin’ny “trois” (Sarasara tsy Ambaka)

mifanambady (nitranga in-8) : Ny mampitovy an-dry zareo rehetra ireo anefa izany dia ny tsy fahafahany mihitsy

mifanambady amin’ny tena merina, eny ka na hatramin’ny ireo Merina navarina natao “zazahova” (izany hoe nahidina ho andevo satria verin-trosa na noho ny heloka be-vava nataony kanefa tsy nahafoizana ny ainy!) aza (Sarasara tsy Ambaka)

navarina (nitranga in-4) : Ny talohany dia navarina ho

“vazimba” izay zara raha tsapa toy ny “olombelona” ary nambara fa ry zareo avokoa no “namorona” ny zavatra mahasoa maro: ny fanefena vy, ny fihinanana hen’omby, ny fihinanan-tsira, ny fanamboarana lakana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Razana-Andriamanitra (nitranga in-2) : Izay azo fintinina angamba amin’ny filazana

hoe: manaja hatrany ny hasin’ireo roambinifolo-manjaka; ny maha-masina azy manoloana ireo Razana-Andriamanitra sy ny vahoaka raiamandreniny maha-andriana sy maha-masina azy tanteraka koa (Sarasara tsy Ambaka)

sain-tsika (nitranga in-3) : Sady izay moa any amin’ireo foko silamo

koa matetika no tena voatana ny kolontsaina nusantara tranainy mety hisarika ny sain-tsika (Sarasara tsy Ambaka)

24 (nitranga in-2) : Ary izany koa amiko no tokony tsy ahamaimaika foana antsika amin’ny fanatanterahana ny

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 24 fanarenana an’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

25 (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 25

mihitsy ary ohatra raha toa ka niavona tsy nanaiky ny ho atao andriana (andriamasinavalona!) ireo Tsimahafotsy ao Ambohimanga araka ny fanirian’Andrianampoinimerina (Sarasara tsy Ambaka)

26 (nitranga in-3) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
20 (nitranga in-11) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

22 (nitranga in-11) : Firariana hafa tiako atolotra indray ny zana-drazana rehetra:

Mangiran-dratsy izao ny andro Ka tsy ho ela dia hiposaka indray ny masoandro Ho an’ny Merina-Ambaniandro! Ka mitsikia Ary atodiho miantsinanana ny loha… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 22 [Imerina, faha-27 Jona 1997] Sarasara tsy ambaka isika mianakavy! Miala tsiny fa toa nangiana kely satria lavitra ny fonenana mahazatra nandritra ny herinandro teo (Sarasara tsy Ambaka)

23 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 23

Mandra-piandry ary mba ahafahana manakaiky indrindra an’izany tanjona izany indrindra koa ary ankehitriny dia tsy maintsy karohintsika amin’ny fomba faran’izay maika ny tokony ho atao mba hiarovana ny lovan-drazantsika sisa tavela, na ireo mbola mijoro izany na ny efa lasa lavenona (Sarasara tsy Ambaka)

maritimes (nitranga in-2) : Albuquerque, nitarika ireo Portugesy, tany amin’ny mpanjakany mantsy dia ahitana fanambarana fa nahazo sarintany nataona mpiantsambo jawa iray hono ry zareo, izay ahitana mazava ny “cap de Bonne-Espérence, le Portugal, le pays du Brésil, la mer Rouge, la mer de Perse, les îles du Girofle [Maluku], les routes maritimes des Chinois [ny voalaza fa “Tsina” tamin’izany dia mbola ny faritry Indotsina-Tsina atsimo ankehitriny fotsiny] et des Gores [Pekan- Ryukyu], avec leurs lignes et chemins directs p... (Sarasara tsy Ambaka)
28 (nitranga in-7) : “Ny Vazimba sy ny loharanon’ny firenena merina”, Feon’ny Merina, laharana 144-145-146-147-148-149, ny

21 febroary, 28 febroary, 7 martsa, 14 martsa, 21 martsa sy 28 martsa 1997 (Sarasara tsy Ambaka)

29 (nitranga in-5) : "Die sprachlichen Verhältnissen Ozeaniens (Melanesiens,

Polynesiens, Mikronesiens und Indonesiens) in ihrer Bedeutung für die Ethnologie", Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft Wien, 29, 1899, pp (Sarasara tsy Ambaka)

2: (nitranga in-3) : 2: Histoire

militaire des Merina (Sarasara tsy Ambaka)

voasompatra (nitranga in-2) : Ary farany, ny Merina dia ireo tsy nitsahatra voasompatra sy voahilikilika noho ny maha-izy

azy nentim-paharazany sy ny tantarany hatramin’ny andron’ny fanjanahantany no mankaty (Sarasara tsy Ambaka)

proto-nusantara (nitranga in-11) : Dempwolff, rain’ny fikarohana momba ny fiteny proto-nusantara moderina)1 fa tena

teny proto-nusantara io (Sarasara tsy Ambaka)

Madagassen (nitranga in-2) : 155-175; 345-354) ; Tagalen und Madagassen (Sarasara tsy Ambaka)
idem (nitranga in-3) : Grandidier, idem (Sarasara tsy Ambaka)
ahamafy (nitranga in-3) : Ary manondro sahady koa angamba izany fa, amin’ny mahamisionary

azy indrindra dia tsy ny ahamafy orina loatra ny “identity”-ntsika no nanosika an’i Callet handray antsoratra toy izany ny tantaran-drazantsika fa kosa ny hanome fitaovana ho an’ireo namany mba ahamora kokoa ny asany amin’ny fampivadihana antsika ho lasa katolika (Sarasara tsy Ambaka)

taon-jato (nitranga in-2) : Ary fantatra izany fa ry zareo tany Kalimantan atsimo-atsinanana dia nitohy niharitra

koa hatramin’ny taon-jato faha-15 any ho any (Sarasara tsy Ambaka)

mandrendrina (nitranga in-2) : Fa ny tena

mandrendrina dia ny fiheverana ny anton’ilay fikasana (Sarasara tsy Ambaka)

ampandalovana (nitranga in-13) : Tsara marihina

koa eo ampandalovana fa, ara-pivavahana dia tsy boky bodista loatra akory ny Bhagavad Gita, izay sombin’ny Mahabharata, fa kosa “hindoista” (na visnuista) (Sarasara tsy Ambaka)

iringiriny (nitranga in-23) : Ho an’ny

mpandinika, ny fisian’ny diamanga koa dia manaporofo fa tena vokatry ny lovan-drazana nusantara iringiriny tokoa io teknika fiadiana io satria ny razantsika irery ihany no namela azy ho antsika fa tsy mba ny vahiny nampianatra akory! Ankehitriny, ankoatra izay toerana (tsy fantatro marina!) mbola nahatana tokoa ny fahaizana diamanga nentin-drazana dia eo amin’ny dihin’ny mpilalao indrindra indrindra no ahitana ny fitohizany (Sarasara tsy Ambaka)

sarong (nitranga in-4) : Fahiny, ary hatramin’izao any ambanivohitra dia

sarong (= “sarona”) sy lobaka kebaya, miaraka amin’ny lamba manify atao saron-doha kely (selendang) no fitafy mahazatra (Sarasara tsy Ambaka)

hanipaka (nitranga in-2) : Ary moa va tsy ny vahoaka tokoa no raiamandreny ary loharano nipoiran’ny andriana? Havana inona indray anefa no akaiky kokoa noho ny “raiamandreny”? Ka raha izany dia tena azo heverina tanteraka fa “havan’andriana” avokoa ny Merina rehetra tsy vakivolo, indrindra moa izany ankehitriny, zato taona aty aorian’ny nanafoanan’ny fahavalo ny fanjakan’ny razantsika! Antenaiko ary fa raha toa ka tena merina tokoa ireo mpikambana ao anatin’izany “fikambanana andriana” izany2 dia tsy ho sahiny ny hanipak... (Sarasara tsy Ambaka)
Une (nitranga in-3) : Une comparaison linguistique (Sarasara tsy Ambaka)
Ed (nitranga in-4) : Paris: Ed (Sarasara tsy Ambaka)
Et (nitranga in-2) : Et plus tard, la découverte

de Madagascar, l’exploration de ses forêts encore vierges de toute présence humaine, la poursuite des fantastiques vorombe (l’æpyornis), le repli en masse dans les solitudes de l’intérieur de l’île après le déclin des navigations nusantariennes (X-XIe siècle), l’adaptation à la fraîcheur inhabituelle du climat, etc (Sarasara tsy Ambaka)

Melanin: (nitranga in-2) : Barnes, Melanin: A Chemical Key to Black Greatness, Houston, 1988; Y (Sarasara tsy Ambaka)
shoah (nitranga in-6) : Noho izany dia lasa “fahamarinana ofisialy” momba ny tantara

tsy azon’iza na iza lavina na tsikeraina ampahibemaso akory ankehitriny io filazana mikasika ny hoe “shoah” io (Sarasara tsy Ambaka)

koe (nitranga in-2) : Izany hoe tsy “fanjanahan-tany” fotsiny ihany (filazana maneho koe eto

ny fisainana “territorialiste” na miankina betsaka amin’ny “faritany” hijoroan’ny “état-nation” mampiavaka ny Frantsay!) no tena niharantsika fa kosa “fanazazam-pirenena” tsotra izao, fanabotriana ara-tsaina sy ara-panahy mba ahafahana mamolavola antsika araka ny sitrapon’ny mpandresy (Sarasara tsy Ambaka)

mamo (nitranga in-4) : Ka izay rehetra mifanambady aminy dia lasa iray karazana aminy avokoa

ary ny taranany na dia hoe safiotra ara-pirazanana aza ka miendrika “mamo sy merina” ihany avy aty ivelany dia tsy afaka hiverina ho hova na andriana intsony mandrakizay (Sarasara tsy Ambaka)

Belgium (nitranga in-4) : Ny Belgium indray dia fomba tsy hisafidianana amin’ny “Belgique” frantsay sy ny

“België” an’ireo teratany maro an’isa mampiasa fiteny flamisch/dotsa (Sarasara tsy Ambaka)

XI (nitranga in-2) : Condominas, Paris, ASEMI, XI, 1980, 1-4, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Language (nitranga in-6) : Johns, A Dictionary of the Malagasy Language (Sarasara tsy Ambaka)
tamin'ny (nitranga in-18) : Tsy hita loatra anefa izay hasolo azy ka

1 Fanjakan-dranomasina “melayu” indrindra, niseho tamin'ny taonjato faha-7 ary rava tamin'ny taonjato-faha-13 (Sarasara tsy Ambaka)

ahely (nitranga in-2) : 000 ny isan’ny Jiosy tsy nitam-piadiana namoy ny ainy nandritry ny ady, matetika noho ny aretina sy ny hanohanana!) fa koa hatramin’ny fisian’ny “efitranon-gazy fandripahana olombelona” (“chambre à gaz homicide”) nahafaty olombelona aman’arivony (raha tsy aman’aliny!) maro isan’andro amin’ny alalan’ny gazy zyklon B tsotra izao koa izay lazain-dry zareo fa, na ara-teknika aza dia tsy azo tanterahina mihitsy (“impossibilité technique”, ary marina tokoa fa na mandraka ankehitriny aza dia tsy mbola ... (Sarasara tsy Ambaka)
fanehoam-pivavahana (nitranga in-2) : Ny tena marina mantsy dia ny finoana nentin-drazana

nusantara no tena arahin-dry zareo miaraka amin’ny fanehoam-pivavahana sy fomba sasany izay nindrana fanao maro na koa ny filazana na sombin-tantara avy amin’ny fampianarana hindoista (Sarasara tsy Ambaka)

fiovan-javatra (nitranga in-3) : Ka avy hatrany dia mametraka

fanontaniana koa amintsika io momba ny tetika azo ampiasaina izay tsy maintsy mba mifanojo hatrany amin’ny fiovan-javatra! (Sarasara tsy Ambaka)

mampirindra (nitranga in-2) : Ary amin’izay indray, tsy ny fitovitovizan’ny voanteny avy aty ivelany fotsiny

ihany no heverina fa koa ny fifanojoan’ny feo sy ny rafitra mampirindra azy, manaraka ny lalan’ny fiovana ara-fonetika azon’ny rehetra hamarinina mazava (Sarasara tsy Ambaka)

tetikady (nitranga in-13) : Ny tokony ho

tandremantsika ary dia ny tsy hanafangaroana mihitsy ny paika sy ny tetikady ary ny tanjona (Sarasara tsy Ambaka)

kompio (nitranga in-3) : Ka ny tena ahitana indrindra an’izany dia ny

fijerevana ohatra ny miseho any amin’ireo tany efa faran’izay “mandroso” ara-teknika ary tsy ory sarimihetsika sy video na kompio mihitsy sahala amin’i Japana na ireo firenena skandinavy izay voalohany indrindra koa amin’ny famakiana boky sy gazety (Sarasara tsy Ambaka)

ulun (nitranga in-4) : Na amin'ny teny melayu-indonesia aza anefa dia mbola fantatra tsara ihany ny ulun na dia miseho toy ny

fampiasa tranainy aza ary matetika maneho fanetren-tena, hany ka indraindray dia midika mihitsy hoe “andevo” (Sarasara tsy Ambaka)

fanenken-keloka (nitranga in-2) : Hany ka lasa mihitsy ny eritreritro,

na izao aza dia tokony efa hivonona sahady amin’izany isika, amin’ny alalan’ny fitakiana “fanenken-keloka” sy “fialantsiny” avy amin-dry zareo ohatra, sahala amin’ny efa azon’ireo havana Maoli (Hawai’i) indrindra manoloana ny fitondrana amerikana tamin’ny taona 1993 noho ny famotehana tsy an-drariry ny fanjakan’i Hawai’i zato taona teo aloha (Sarasara tsy Ambaka)

km (nitranga in-2) : Ampahatsiahiviko indray fa tsy mba nanjaka tany Imamo mihitsy ohatra izany i Ralambo (ary hita eo amin’ilay filazan’ny Tantaran’ny Andriana etsy ambony tokoa izany satria miankandrefana dia “hatrany Ambohimanoa”, izay zara raha mihoatra ny 20 km avy eo Iarivo ny fanjakany!) kanefa, raha tsy diso aho (maizina dia maizina ny tantaran’Imamo – noho ny imperialisma merina indrindra! – na dia ho an’ny zanak’Imamo norotsirotsiana tamin’ny lovan-tsofina navelan’ny Ntaolo aza!) dia toa fantatra tany ami... (Sarasara tsy Ambaka)
Mythe (nitranga in-3) : Dumézil, Mythe et épopée I (Sarasara tsy Ambaka)
Madura (nitranga in-2) : Ary

anisan’izany ary ohatra ireo mponin’ny pesisir jawa, ary koa ireo olona Sunda, Madura, Aceh, Minangkabau ary Bugis-Makasar (ny Bugis sy ny Makasar dia foko roa miavaka tanteraka kanefa aty ivelany dia miara miasa hatrany, hany ka lasa fanao mahazatra ny manambatra toy izany ny anarany!) (Sarasara tsy Ambaka)

Gondwana (nitranga in-4) : Ho an-dRakotonirainy mantsy dia tsy vitan’ny hoe “taranaka bodista” ny firenentsika (izany ohatra no antony nampielezany ny Bhagavad Gita, “Ny Hiran’ny Sambatra”, voarindra amin’ny teny merina!)1 fa koa tena anisan’ny loharano nipoiran’io kolontsaina io mihitsy satria i Madagasikara dia sombin’ny Gondwana (ilay benua/kontinenta voalohany nampiray an’i Amerika Atsimo sy Afrika ary India-Madagasikara-Australia-Antarktika 200 tapitrisa taona lasa izay!) izay efa nonenan’ny angaha, eny ka na dia eo... (Sarasara tsy Ambaka)
hanovana (nitranga in-3) : Ny hany efa tena mazava dia tokana ihany : ny atao hoe “étatnation

unitaire” sahala amin’ny Repoblika Malagasy hatramin’izao dia tsy mahomby mihitsy ary tsy maintsy karohina ankehitriny ny fomba hanovana azy (Sarasara tsy Ambaka)

fitomiandalana (nitranga in-2) : Ny “fitomiandalana” amin’ny

endriny ankehitriny dia ny hery setran’ny Vazaha te hanazimbazimba tsotra izao no namorona azy ary toy izany koa ny fametrahana ny masin’Andrianampoinimerina (sy Rakotondradama, izay toa tsy dia nekena ho “masina” loatra intsony ka niniavina “nafenina” irery tany Ilafy!) tao amin’ny fasan-dRadama sy ny an’ireo Ranavalona telovavy (izay ny roa voalohany dia efa nilevina tany Ambohimanga!) ao amin’ny fasan-dRasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

Freeman (nitranga in-2) : Freeman

sy D (Sarasara tsy Ambaka)

210 (nitranga in-2) : 581-607 ; n° 210, tk (Sarasara tsy Ambaka)
Razafintsalama (nitranga in-2) : Razafintsalama (Dama-Ntsoha) (Sarasara tsy Ambaka)
8 (nitranga in-4) : 11

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 8 nampandrosoany ny hevitra, izay nankasitrahan-dRadama koa, fa ny “ts” amin’ny tenintsika dia tokony ho soratana amin’ny “c” sahala amin’ny an’ny teny melayu (sy ny teny hebreo rahateo izay fantany koa) (Sarasara tsy Ambaka)

an-taniny (nitranga in-2) : Ny antony dia azo

vinaniana fa satria hono ny “mpaminany tsy masina an-taniny” ary koa izany, tsy masina amin’ny tenin-drazany (Sarasara tsy Ambaka)

hinoako (nitranga in-14) : Na ny marimarina kokoa angaka, tokony ho isika irery izay tsy mitady afatsy ny tombontsoan’ny

fitambaran’ny Merina (satria hinoako fa, raha tsy namantsika angaha dia tsy misy olon-kafa sahy Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 28 milaza toy izany any!) no hany afaka “manararaotra” ny toe-draharaha mba hanarenana tsotra izao ny firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

amin-dry (nitranga in-67) : Hany ka azo

lazaina fa io ohatra omen’ny “resaka aryana” sy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana io dia tena mampiseho tokoa ny fiatsaram-belatsihy, raha tsy ny fahamaizinan-tsainan’ny manam-pahaizana vazaha maro ankehitriny izay, noho ny fanenjehana nazisma sy ny fampitahorana antirasista dia minia tsy te ahalala na mandainga tsotra izao ary tsy menatra mihitsy manery ny hafa rehetra hihevitra sahala amin-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

rafi-panjakana (nitranga in-6) : Indrindra moa raha toa ka ambaraina avy hatrany sy atao lalana

mihitsy fa mba aha-masina azy, ny zavatra atao hankalazana ny Fandroana dia tsy maintsy merina madio fiaviana avokoa! Izany hoe ohatra misy rafi-panjakana manokana manome “label”, rehefa avy nanamarina tsara fa merina iringiriny daholo ny mpiasa sy ny mpampiasa ary, raha azo atao, merina koa ny fitaovana nenti-manana rehetra! Izay indray aloha (Sarasara tsy Ambaka)

mihevi-tena (nitranga in-24) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
Andringitra (nitranga in-2) : Efa azo ny ny zokimbohitra rehetra; efa niala tamy ny

Andriamanelo ny Vazimba, dia ny itoerany Vazimba no sosohany Hova maka itoerana, dia mitoetra amy ny avo ny olona fah’izany: hatrany Angavoatsinanana, hatr’any Ambohitsitakatra avaratra, hatrany Andringitra andrefan’Ankaratra, hatr’any Ambohimanoa andrefana, hatrany Ankaratra atsimo: azy daholo, itoerany ny raza’ny sy ny hava’ny : “Atao ko i Merina ambaniandro ity, hoy Ralambo (Sarasara tsy Ambaka)

Berunai (nitranga in-3) : Hita tsara izany amin’ny hoe “Malay World” (Indonesia, Filipina, Malaysia-

Berunai, ampian’ireo fuku “melayu” manodidina) sy “Malayo-polynesian” (Sarasara tsy Ambaka)

HRAF (nitranga in-3) : Benedict, Austro-Thai Language and Culture, with a glossary of roots, New Haven : HRAF Press, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
varo-tsy-mifody (nitranga in-2) : Moa va tsy efa hatramin’ny taonjato faha-17 (ary tsy ferana ny talohan’izany!)

no nisy Merina maro lasa tany amin’ny “varo-tsy-mifody” tany anindrana! Ka ny hany fanamelohana azon’ireo atao angaha dia ny hoe ny razanareo “melayu” no nanomboka nanondrana andevo afrikana hatrany Tsina talohan’ny taonjato faha-10 (Sarasara tsy Ambaka)

ankamaroan-dry (nitranga in-7) : Ny soson-kevitra toa mitombina indrindra angamba anefa dia ny

fiheverana fa, na dia tsy voatery ho “homogène” ara-pirazanana tokoa aza ireo “Indo-eropeana” voalohany ireo dia tsy maintsy tena fotsy hoditra ary ny ankamaroan-dry zareo (na ny filohany hoy ny sasany !) dia karazan’olona mavo na mena volo ary mazava voamaso (Sarasara tsy Ambaka)

selta (nitranga in-2) : 2 Ka ny famantarana manomboka mampiseho ny fivelarana ho avy ary angamba dia ny

fihetsiketsehana seltika ankehitriny, na eo anivon’ny vakoka sy ny mozika izany na ny fankalazana ny andron’ny St Patrick isaky ny 17 martsa izay tsy mijanona eo amin’ireo taranaka airisy/irisy irery intsony mba hitaona koa ny selta hafa toy ireo Breton frantsay ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

khristos (nitranga in-2) : Io mashiah io moa izany no nadika avy eo amin’ny grika hoe khristos, ary niafara

amin’ny “kristy” antsika (izay indraindray toa notononina hoe “kiraisity” fahiny noho ny fakana tahaka ny anglisy!) (Sarasara tsy Ambaka)

nataon'ny (nitranga in-2) : Hany ka tena mazava fa ireo ombiasy, mba hamporisika ireo alefa miady ho sahy mandroso

hatrany no nampiely ilay finoana fa tsy mety ahavoa satria hivadika ho lasa rano avy hatrany 1 Edisiona taona 1878, nivoaka voalohany tamin'ny taona 1873, navoaka farany tamin'ny 1908, misy takila 1243 -- Ny dikan-teny frantsay – izay amiko dia tena “maharikoriko” ka tsy mendrika ampiasaina akory ! – nataon'ny Chapus sy Ratsimba dia mizara boky efatra ary nivoaka tamin'ny 1935, 1956 ary 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

point (nitranga in-4) : Ils sont d’ordinaire bien faits, de belle taille et de forte corpulence, bons pour le

travail, bien que sous le rapport de la force, ils soient inférieurs aux Cafres; mais ils leur sont très supérieurs du point de vue de l’intelligence, de la capacité et du bon caractère » (Sarasara tsy Ambaka)

Khmer (nitranga in-8) : Izany hoe ny tena olon’i Asia “be tsiky” izany dia tsy ry zareo Tsina loatra araka ny fiheveran’ny

olon-kafa aty ivelany fa indrindra ny Melayu sy ny Khmer, ny Thai ary ny Birma (Sarasara tsy Ambaka)

meeting (nitranga in-3) : Reko

mihitsy aza fa ny mpihira malazan’ny FN, mpanafana trano alohan’ny “meeting” hono dia vehivavy (Sarasara tsy Ambaka)

olon-tsotra (nitranga in-9) : Toy

izany ohatra no nahatonga ny fiheverana fa tafiditra ho anisan’ny Tsimahafotsy ny olon-tsotra avy any Imamo (izay matetika any aminy anefa dia ekena ho “andriana” tanteraka ary noho izany dia afaka manambady indraindray ny tena andriana merina!) (Sarasara tsy Ambaka)

gentil (nitranga in-2) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

Atsimo-Atsinanana (nitranga in-8) : Tsy misy ho kinianina ny voalaza rehetra fa mba handramako hatevezina kely fotsiny

amin’ny fandraisana ohatra vitsivitsy amin’ny zava-misy ary “ambadiky” ny zorofirarazana (izany hoe Asia Atsimo-Atsinanana, izay hafohiziko hatrany amin’ny AAA fotsiny amin’ny manaraka) (Sarasara tsy Ambaka)

amam-piteniny (nitranga in-2) : Ka amin’izany ary, ny famikirany amin’ny “identity” nentin-drazany, izay asehony indrindra amin’ny fahafantarany ny fomba 1 Sahala amin'ny ao amin'ny MIDI Madagasikara hita eto amin'ny tambatsera izay voatokana hiresahana momba ny "faits divers" sy ny loza nitranga rehetra ny "malagasy"! 2 Ka mahatonga koa ary ny vahiny sasany tsy tia Frantsay kanefa satria tsy mbola manadino indrindra ny tanindrazany ary mamikitra amin’ny « identity »-ny manokana dia manda ny ho voatelina toy izany ka aleony t... (Sarasara tsy Ambaka)
fahefantsika (nitranga in-2) : Ny tanjona ho antsika dia ny ahavelona ihany amin’ny fananganana ny firenena merina mahaleotena eo ambanin’ny fahefantsika indrindra indrindra; ny tetikady dia ny sori-dalana arahina mba ahatratrarana an’io tanjona io (ka ao anatin’izany indrindra ary ohatra ny fanipahana ny filazana hoe “malagasy”, ny fiarovana ny anarana hoe “merina”, ny famikirana amin’ny “resaka nusantara”, ny “fandalovana” amin’ny fananganana “confédération”, ny fitakiana ny hamindrana ny renivohitra malagasy tsy ho ao Ant... (Sarasara tsy Ambaka)
novonoina (nitranga in-4) : Ary avy eo, rehefa resiny (mora fotsiny!) tokoa isika dia nanamparany ny habibiany:

namonoany araka ny sitra-pony izay azony novonoina rehetra, nosihoseny, novetavetainy 1 Kanefa ho antsika dia azo lazaina sahady fa, na mety ho teo aza ny fanirian-dRadama manokana hiseho toy ny "conquérant" dia ny fahafahana sy ny ain'ny firenena merina no tena "loka" satria raha tsy nandray an-tanana ny morontsiraka isika dia ny Frantsay no naka azy avy hatrany ary tsy maintsy namabo antsika koa avy eo (Sarasara tsy Ambaka)

Classic (nitranga in-2) : Ben-

Jochannon, Africa, Mother of Western Civilization, Black Classic Press, 1988 sy African origins of the Major Western Religions, Black Classic Press, 1974/1994; J (Sarasara tsy Ambaka)

fananan-dry (nitranga in-2) : Ny hany mbola hilana azy dia

resaka teknika izay zavatra “objectif” anefa ary tsy fananan-dry zareo manokana mihitsy na dia tena izy tokoa aza no namelatra azy nandritra izay taon-jato faramparany izay (Sarasara tsy Ambaka)

Kham (nitranga in-2) : 2 Izany hoe ny Vazaha fotsy

hoditra dia taranak’i Jafeta (anarana midika hoe “mazava” na “mamirapiratra” angaha!), ny Jiosy sy ny Arabo dia taranak’i Sem ary ny Mainty (izay voaozona ary mitondra anarana midika indrindra hono hoe “kila” na “maizina”!) dia taranak’i Kham avy amin’i Kanaana (Sarasara tsy Ambaka)

Dempwolff (nitranga in-2) : Dempwolff, rain’ny fikarohana momba ny fiteny proto-nusantara moderina)1 fa tena

teny proto-nusantara io (Sarasara tsy Ambaka)

olomanga (nitranga in-3) : Raha ariantsika na zaraintsika amin’ireo mponin’Imerina hafa rehetra mantsy io dia tsy misy afaka hampiavaka manokana antsika intsony ankoatra ny hoe “merina fotsy” angaha! Kanefa raha izany, ataontsika ahoana no fomba hitakiana zo manokana hiavahana amin’ny hafa? Ary koa, alalana avy aiza no ahafahantsika mitaky ho antsika ny ampahany “masina” indrindra (izany hoe ny “essentiel”!) amin’ny fitondrana ka hamela antsika hanome “dika” sy “hasina” an’Imerina, na dia hoe amin’ny fankalazana sy ny fi... (Sarasara tsy Ambaka)
firenen-dry (nitranga in-10) : Ka ny olana mipetraka dia ny hoe, ahoana tokoa ary no fomba ahafahan-dry zareo mampiseho ny

fiavahan’ny firenen-dry zareo manoloana sy eo anivon’ny firenentsika manokana izay tsy maintsy hajain-dry zareo rahateo koa ny zony amin’ny maha-mpialoha lalana sy tompon-tany voalohany azy? Ny valiny anefa moa dia ry zareo ihany izany no afaka manome azy na dia angamba afaka manampy kely an-dry zareo ihany aza isika (Sarasara tsy Ambaka)

Arabia (nitranga in-6) : Ka noho izany no tokony tsy hanekentsika mihitsy ohatra “hisoko ho melayu”! Tsy mila miditra ho melayu isika satria, amin’ny maha merina antsika dia efa “melayu” sy olona nusantara iringiriny! Sady izay rahateo, mba inona tokoa re ny tombontsoa mety ho azon’ny firenentsika amin’ny “fisokoana ho melayu” e? Noho ny fisolelafana an’i Malaysia sy ny “fanampiany” ara-toekarena ve no tokony ahatongavantsika ho lasa zandrikely mpanara-dia ireo Komoriana sy Karana? Ka raha izany, tsy aleo indray ve mit... (Sarasara tsy Ambaka)
parfait (nitranga in-2) : ) le

plus parfait de notre tradition nationale (Sarasara tsy Ambaka)

nankalazaina (nitranga in-7) : Tamin’ny 1863 anefa (tokony ny 20 martsa) dia tsy nankalazaina ny Fandroana noho ny tsy

firaharahian-dRakotondradama tapa-mpanjaka izay aleony angaha nanohy nanao “lapa-be” miaraka amin’ny Menamaso sy ry Lambert (Sarasara tsy Ambaka)

travers (nitranga in-3) : 4 Prince Dika-Akwa nya Bonambela, Les descendants des pharaons à travers l'Afrique (Sarasara tsy Ambaka)
entre (nitranga in-3) : 245-259) sy “Les peuples Mön-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale

et de l’Austronésie”, Bulletin de l’Ecole Française d’Extrême-Orient, VII-VIII, 1907-1908, pp (Sarasara tsy Ambaka)

Malgache (nitranga in-21) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

hamerenantsika (nitranga in-2) : Ka na tsy

1 Taratasy tamin’ny 23 Novambra 1997 izay azo hitsongaina an’izao manaraka izao : « Na dia efa be ihany aza ny fanazavana momba ny Fandroana, indrindra ny tokony hamerenantsika azy ho andro lehibe indrindra eo amin'ny Firenena Merina, dia toa mbola mila fandinihana manokana izay ho "endriny vaovao" tokony ankalazantsika azy (Sarasara tsy Ambaka)

y (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 36

qu’il y a de remarquable est que les Oves ont une espèce de ressemblance avec les Egyptiens et les Chinois, dans l’air et les traits du visage » (Sarasara tsy Ambaka)

melaneziana (nitranga in-2) : Sady izay moa ireo voalaza mazava fa mety ho

razantsika rehetra, na ny afrikana izany na ny arabo, na ny “melaneziana” na ny “malay” sy ny “zavaney” dia samy firenena resy sy voazanaka avokoa (Sarasara tsy Ambaka)

faha-vazimba (nitranga in-3) : Ary ny

porofon’izany indrindra dia ny efa nankalazana hatrany koa ny Fandroana tany Imamo (izany hoe “Imerina faha-vazimba” koa!), na dia tsy fantatra mazava aza hoe tamin’ny fotoana sy fomba mitovy tanteraka ve sa tsia (Sarasara tsy Ambaka)

bin (nitranga in-3) : Hany ka mampanontany tena mihitsy

hoe iza tokoa re no tena maharikoriko e, i Haji Mohamed bin Haji Abdallah mitondra satro-bory any Shah Alam (Malaysia) sa i Pablo Evangelista del Pilar II midoroka labiera San Miguel any Trece Martires (Atsimon’i Maynila) ary miandry hatrany ny fahatongavan’ny fotoana ahafahana mifindra monina mankany Amerika (Sarasara tsy Ambaka)

clan (nitranga in-11) : Ka avy eo no nieli-patrana nianatsimo

tsikelikely ny fianakaviana na karazana (clan) sasany avy amintsika miaraka amin’ny andevony mainty hoditra maro ka nanaranaka taty aoriana ireo karazam-poko tanindrana isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

Die (nitranga in-2) : Die Beziehungen des Malagasy (Merina) zum Malaiischen (Sarasara tsy Ambaka)
namakivaky (nitranga in-6) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

Melaka (nitranga in-2) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

martial (nitranga in-2) : Miverina kely amin’ilay resaka efa nataontsika kely ihany volana maro

lasa aho momba ny diamanga amin’ny maha “art martial” merina azy, iray karazana amin’ny pencak silat indonesia ary, somary lavidavitra kokoa, amin’ny “wushu/kungfu” tsina (Sarasara tsy Ambaka)

afa-manoatra (nitranga in-4) : Moa va tsy nanomboka tokoa tamin’ny famonoana

ny misionary anglisy tao Arivonimamo (ary avy eo, ny governora merina!) ny tolon’ny Menalamba notarihin-dRainisongomby! Tsy afa-manoatra anefa moa izany ny menalamba ka dia afaka nanaram-po malalaka ny politikan’ny “malgachisation” izay fampanekena ankolaka ny maha-ambany antsika tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

lojika (nitranga in-4) : Ary marina rahateo fa moramora kokoa ny mihevitra fa ireo olona “nordika/jermanika” avy any amin’ny tany mangatsiaka no nifindra monina nankany atsimo (sahala amin’ny asehon’ny fifindra-monin-dry zareo indrindra taty aoriana ka niteraka ny fiforonan’i Eropa ankehitriny !) toy izay hoe ny razamben’ny Arya/Airya manokana avy any Persia ohatra no nifindra monina nankany Skandinavia ! Toa lojika tanteraka ary mifanentana rahateo amin’ny ankamaroan’ny zava-pantatra io fiheverana io ka neken’ny ankam... (Sarasara tsy Ambaka)
mitsiritra (nitranga in-2) : Ankehitriny ohatra dia lasa tena lavitra tokoa ilay fiheverana diso kanefa maneho hambom-po nananan’ny taloha fa matoa mibosesika mitady hiditra aty amin’ny tanintsika (ary izay tafiditra dia madisadisa tsy te hody any aminy intsony, toy ireo misionary!) ireo Vazaha dia satria ratsy kokoa ny any aminy ka mitsiritra ny antsika izy! 1 Kanefa moa tsara ho fantatra ihany fa sary nampanaovin’ny Vazaha an-dRamanankirahina tamin’ny taona 1905 fotsiny izy io ka tsy voatery velively mampiseho tokoa ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
nanovozany (nitranga in-2) : Raha atao

indraim-bava dia vazaha angamba mbola tsy tena mahay miteny merina tsara akory (azo alaintsary sahala amin’ireny olona manao “fitenina mopera” ireny ohatra izy!) ary tsy mahafantatra loatra koa ny fomba fanaovana fikarohana sy fanoratra tantara no manoratra eto! Marina koa anefa fa na izy tenany aza dia miaiky hatrany fa mpandika sy mpandravona no tena asany satria izany ireo sora-tanan’ny tompontany no tena loharano voalohany nanovozany ny lazainy rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

300 (nitranga in-2) : Ary tsy vitan’ny hoe ilay

isa-marika ihany no heverin-dry zareo toy ny “angano politika” (hany ka eo mihitsy aza no mihevitra fa zara angamba raha mahatratra 300 (Sarasara tsy Ambaka)

O (nitranga in-19) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

virtuel (nitranga in-2) : Ary farany angaha, mba tsy hampitarazoka ela loatra an’io “fifamaliana virtuel” io, ry zareo hanamafy ny finoany amin’ny fanambarana mipoapoaka toy ny hoe: « ny hoavin’izao tontolo izao dia tsy maintsy ny fifangaroan’ny firenena sy firazanana rehetra eran-tany; noho izany dia tokony hanaiky hiroso avy hatrany koa amin’ny fampifangaroana ireo karazana rehetra misy ao aminy i Madagasikara, alohan’ny “hanoa-riana” amin’ny famelana ny sasany hampiseho toetra ratsy “rasista”, izay tsy maintsy hitera... (Sarasara tsy Ambaka)
nampisy (nitranga in-2) : Ny “nahary”

anefa eto dia tsy ny hoe “namorona” na “namboatra” loatra fa kosa “nampisy” fotsiny ihany aloha (Sarasara tsy Ambaka)

azy: (nitranga in-4) : Ary azo marihina eo ampandalovana fa mbola izany indrindra koa no antony mahatonga ny fifandripahan’ny zanakandriana rehefa misy fiakarana mpanjaka vaovao, no sady eo rahateo ny faniriana tsy hampisy ny ady an-trano noho ny fifandramahan’ny samy te hanjaka sy ny fizarazarana ny fanjakana! Hany ka sarotra no tsy hidera ny fahendren’Andrianampoina 1 Na avela amin’ny “original” nahafantarako azy: Même si tu ne t’occupes pas de politique, la politique s’occupera de toi ! 2 Izany hoe angamba, raiama... (Sarasara tsy Ambaka)
nanipaka (nitranga in-4) : Ny vokatr’izany amin’ny lafiny ideolojika dia ny finoan’ny Frantsay fa ambony kokoa noho ny

firenena eropeana hafa ry zareo satria manana sombiny kely avy amin’ireo foko manodidina rehetra izay azo atao hoe “nanipaka” ny naha-izy azy nentin-drazany manokana angaha mba hivadika ho lasa frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

Rasamimanana (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 43

lovan-tsofina nananan-dry zareo Ambohimalaza sahala amin’ny nasehon’i Dr Rasamimanana sy Razafindrazaka, Ny Andriantompokoindrindra, Antananarivo 1909 (Sarasara tsy Ambaka)

anonyme (nitranga in-2) : Ary tsara ho marihina fa na

izy tenany aza dia tsy sahy nihambo ho tompon’ny soratra satria natolony toy ny boky “anonyme” ny Tantaran’ny Andriana (na ny marimarina kokoa : Documents historiques d’après les manuscrits malgaches, araka ny fanampin-dohateny napetrany indrindra!) (Sarasara tsy Ambaka)

ankitsirano (nitranga in-19) : Tsy inona ary ny voalohany amin’izany fa ny filazana ankitsirano ny marina, izany hoe isika no

tompon-tanindrazana voalohany eto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

citoyen (nitranga in-3) : Ny fanontaniana mipetraka dia ny

hoe, ahoana no fomba iarahana miaina amin’ny fitovizan-tsaranga sy ny fifanajana kanefa tsy mifamotika amin’ny fifangaroam-pirazanana? Ary ahoana no fomba hanomezana zo feno ny “citoyen” rehetra kanefa tsy manao sorona koa ny zon’ny taranaky ny tompontany hitana sy hiaro hatrany ny maha-izy azy? Antsika no mikaroka ny valiny (Sarasara tsy Ambaka)

atokisana (nitranga in-5) : Manambara tsara io fa tsapa ho mifanolana hatrany

ny filazana hoe “olomainty” sy “merina”! Hita koa izany ohatra amin’ilay fiteny hoe Tsy mamo tsy merina hilazana ny olona tsy manana “endrika melayu” na tsy tena azo atokisana ny maha “tsalo” azy hoy isika! Amin’ny filazana hafa, ny tena “mamo sy merina” izany dia ny olona manana endrika nusantara tanteraka ihany! - Ambaniandro (Sarasara tsy Ambaka)

manandra-tena (nitranga in-2) : Amin’ny filazana hafa, ireo firenena mahazatra rehetra dia samy manandra-tena ho

“masina”, na ny marimarina kokoa angaha, ho samy manana ny hasiny manokana kanefa na izany aza tsy mihevitra avy hatrany koa fa ny firenen-kafa izany dia tsy misy vidiny ka tokony haka azy ho modely tokana rehefa avy nanary ny mampiavaka sy maha-izy azy nentin-drazany (Sarasara tsy Ambaka)

Books (nitranga in-2) : Almeida, Capoeira, A Brazilian Art Form; History, Philosophy, And Practice,

Berkeley : North Atlantic Books, 1986 ; B (Sarasara tsy Ambaka)

tianareo (nitranga in-2) : Ka manoloana ireo mpanao politika

mihambo ho “mpiasa fa tsy mpikabary” ary, ny fanontaniana voalohany tokony tsy maintsy hapetraka hatrany dia ny hoe: “inona no kabary”, inona marina no tanjona tianareo tratrarina amin’izany? Hazavao mba farafaharatsiny ho fantatr’ireo tianareo hanohana anareo (Sarasara tsy Ambaka)

Ahazoan-kevitra (nitranga in-2) : Ahazoan-kevitra kely, cf S (Sarasara tsy Ambaka)
malgachisant (nitranga in-3) : Ao

amin’ny bokin’i Alain Delivré1 (hany boky nataona “malgachisant” mendrika ny ho vakiantsika!) dia ahitana lisitra kelin’ny fantatra amin’ireo “manuscrits” tranainy ireo (Sarasara tsy Ambaka)

fifangaroana (nitranga in-9) : Amin’io lafiny io ary dia azo lazaina fa iray razana tokoa ny

Merina rehetra ary samy mpihavana satria raha fakafakana lalina hatrany amin’ny fotony ohatra ny tantaram-pianakavian’ny tsirairay dia tokony tsy maintsy miafara amin’ny fifangaroana foana amin’ny tantaram-pianakavian’ny Merina hafa (Sarasara tsy Ambaka)

% (nitranga in-28) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

elles (nitranga in-2) : Et c’est bien pour cela que, tout comme notre race, elles nous sont

infiniment précieuses (Sarasara tsy Ambaka)

hifampiresahana (nitranga in-5) : Ankehitriny anefa izany dia teren’ny zava-misy hifanaraka tokoa isika ary noho izany dia mba

ankasitrahako tanteraka koa ny hifampiresahana ny hifanarahana amin’izay olona afaka hitarika an-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

fasista (nitranga in-4) : Aminy dia i Frantsa no tokony hanjakazaka irery

any Jermania sy eran-tany mihitsy, hanjanaka, hitelina na hanandevo izay resiny rehetra ! Amin’ny filazana hafa, mampiasa indrindra ohatra ny fomba fibadabadana ankehitriny, tsy mifankaiza amin’ireo mpitondra ampangaina ho “fasista” sahala amin-dry Mussolini sy Franco i de Gaulle ary, raha manaraka ny lojikan’ny propagandin-dry zareo ankehitriny dia tokony ho menatra amin’ny fanefahefana azy ny Frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

propagandiny (nitranga in-2) : 4 Ary avy eo dia milofo hanapotika tsotra izao ny fototra iorenan’ny

1 Io ilay fampahatsiahivana avy hatrany ireo lazain-dry zareo fa “heloka rasista” tsy azo hivalozana, toy ny fandripahana jiosy nataon’ny nazisma hono, ny “ségrégation” isan-karazany, ary indrindra moa ny “apartheid” araka ny propagandiny, sns (Sarasara tsy Ambaka)

zavadehibe (nitranga in-2) : Hany ka azo hinoana ohatra fa maro be ny

resaka tsy noraisin’i Callet satria na tsy takany tsotra izao, na mety noheveriny koa fa tsy zavadehibe (Sarasara tsy Ambaka)

hindu-bali (nitranga in-2) : Hany ka any Indonesia (ary indrindra izany Jawa) angaha izany ankehitriny no ahitana olona “silamo” be indrindra mivadika lasa kristiana, matetika protestanta! Mazava raha izany fa ny fanambarana mahazatra hoe 85 na 90 % ny olona Indonesia dia silamo dia propagandy tanteraka, ataon’ireo silamo ary averimberin’ireo Vazaha mora fotsiny avy eo! Ny marina mantsy dia “fourre-tout” ny hoe “silamo” any Indonesia ka izay tsy milaza mazava fa hoe kristiana, hindu-bali na hafa ohatra dia atambatra ao ana... (Sarasara tsy Ambaka)
toe-draharaha (nitranga in-34) : Ka ny hany tokony iadian-kevitra raha mbola ilaina izany dia ny hoe :

misy mahatsara azy ve sa tsia ny fananganana izay lazaina fa “firenena malagasy” ary inona no fepetra apetraka sy ny mety ho vokany ho an’ireo mponin’i Madagasikara izay samy efa manana ny fireneny manokana avy? Ny mikasika kosa ny “état” na rafi-pitondrana dia mbola zavatra hafa ary io amiko no tena tokony hifampidinihina satria ny endrika azony raisina dia maro tokoa ary miankina amin’ny toe-draharaha isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

Javanais (nitranga in-2) : Amam-polotaonany maro talohan’izany anefa (1557) dia efa ahitana

fanamarihina toy izao sahady ao amin’ny soratry Diogo de Couto : « On présume que cette île a été jadis conquise par les Javanais et que la population de l’Est est composée de métis de ces Javanais et des indigènes (izay aminy dia “Cafres”, avy any Afrika) » (Sarasara tsy Ambaka)

Runoko (nitranga in-2) : New Brunswick, NJ: Transaction Publishers,

1987 sy Rashidi Runoko ary I (Sarasara tsy Ambaka)

Sumatra (nitranga in-3) : Nandritra ny arivo

taona mahery dia tamin’ny alalan’ny bodisma no fomba nitaomany ny sasany “hisoko ho melayu” 1 “Quatre textes épigraphiques malayo-sanskrits de Sumatra et de Bangka”, Journal Asiatique, 221, 1932, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

hampiatahana (nitranga in-2) : Ka sady hisaorana i Callet nanangona sy nitatitra azy no

tokony hampalahelo koa ny “fanelanelanany” ka tsy maintsy hitadiavana hevitra ny fomba hampiatahana azy mba ahafahana manatona mivantana ny tena fitantaran’ireo olontsika (Sarasara tsy Ambaka)

faha-14 (nitranga in-7) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

yeux (nitranga in-2) : Ils sont basanés, ils ont de petits

yeux, le tour du visage rond, les cheveux plats et longs, l’accent doux, les manières aisées et un air de modestie qui plaît, apprenant aisément tous les arts et métiers ( (Sarasara tsy Ambaka)

niainany (nitranga in-5) : Matetika mantsy dia ireo olona “antenantenany” aty antanana

no tena mora manaratsy avy hatrany ny lovan-drazantsika izay sady tsy fantany loatra intsony no “idealiser”- ny rahateo koa ny aty ivelany, mazana tsy mbola niainany mivantana (Sarasara tsy Ambaka)

mampiavona (nitranga in-2) : Ary marina tokoa fa sady

mampiray eto ny fivavahana silamo no mampiavona koa manoloana ireo “kafiry” tsy silamo avy any ivelany izay ataony ny tsy ifandraisana be loatra aminy ary tsy mahamenatra azy tsotra izao koa ny mamono azy raha sendra misy ‘occasion’ hanaovana an’izany (Sarasara tsy Ambaka)

mahana (nitranga in-8) : 000 nomena fiofanana moderina mantsy dia 1000 fotsiny ihany sisa no mainty ary na ireo “troupes

d’élites” 2000 natao “Voromahery” aza dia toa nalaina avokoa avy ao Avaradrano! Ary nitohy hatrany io fampihenan-danja an-dry zareo Mainty io tamin’ny andron-dRanavalona, noho ny fiakaran’ireo Hovan’Avaradrano indrindra koa izay matetika mahana hatrany amin-dry zareo, ary indrindra moa amin’ny Manendy sy ny Manisotra (Sarasara tsy Ambaka)

Fantatry (nitranga in-2) : Fantatry ry zareo tsara mantsy fa ny ankamaroan’ny olona afaka nandalina kely teny frantsay dia lasa “pro-frantsay” koa, indrindra moa raha toa ka tsy mahay mampiasa loatra fiteny vahiny hafa, toy ny anglisy ohatra, izay ho sarotsarotra aminy izany foana rahateo ny fianarana azy!2 Izany hoe raha “eglizy” tokoa ary i Frantsa dia ny teny frantsay izany no tena baiboliny ary ireo mpampianatra an’io teny io sy ireo “coopérants” miteny frantsay hafa no misionariny! Ary sahala amin’ny misionary rehet... (Sarasara tsy Ambaka)
fifanambadiana (nitranga in-5) : Tamin’ny voalohany dia ny

fianakavian’ny mpanjaka irery ihany no navahana toy izany (fomba efa fanao hatramin’ny fahagolan-tany io!) kanefa, noho ny fandrarana ny fifanambadiana amin’ireo Merina hafa rehetra avy any ivelany, tsy ela taty aoriana dia lasa karazana “kasta” manokana (fa tsy hoe “noblesse” fotsiny ihany akory!) mihidy ireo andriana ireo (Sarasara tsy Ambaka)

influence-ny (nitranga in-3) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
nihevitra (nitranga in-13) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

tombontsoan'ny (nitranga in-4) : Izany anefa akory tsy

milaza velively fa tokony hanary ny maha-izy azy araka ny fianakaviany na ny faritany niaviany ny Merina fa kosa ny fiheverana ny tombontsoan'ny fitambaran'ny Merina dia tsy maintsy ataony eo ambonin'izay mety ho fahasoavana ho an'ireo iray karazana manokana aminy (Sarasara tsy Ambaka)

hanjary (nitranga in-21) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

39 (nitranga in-2) : Toa filazana mandeha ho azy ny toy izany kanefa maro amin’ireo havantsika mitoetra any amin’ny

tanan-dehibe no tsy mahatsiaro loatra azy intsony !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 39 Ary mbola toy izany tanteraka koa na ny momba ny fiheverantsika ny “identity”-ntsika aza (Sarasara tsy Ambaka)

38 (nitranga in-2) : Taty aoriana

nampian’ny “La subdivision de la famille barito et la place du malgache”, Acta Orientalia, 38, 1977, pp (Sarasara tsy Ambaka)

Radama (nitranga in-12) : Jones4 ary tao antsainy

mandrakariva izany tamin’ny fikojakojana ny fanoratana ny teny merina nataony miaraka tamin’ireo namany, teo ambanin’ny fitantanan-dRadama (izay tena niseho ho tompony ka nandray anjara tanteraka tamin’ny fanapahan-kevitra rehetra! – I Radama ohatra no nisafidy fa ny fanoratana ny renintsoratra amin’ny tenintsika dia atao mitovy amin’ny an’ny anglisy ary ny zanatsoratra dia ampitovizina amin’ny teny latina/frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

33 (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 33

e) Momba ny Fanjakana merina Ny amaranako ity resaka ity dia teny “indraim-bava” momba ny Fanjakana Merina, izany hoe ny fitondrana misy mpanjaka na “monarkia” (Sarasara tsy Ambaka)

30 (nitranga in-11) : 2 Teo

amin’ireo tanora tia-tanindrazana filipina nandritra ny taompolo (“décennie”) 30 sy 40 mantsy dia nanana toerana lehibe tokoa ny fiheverana ny tantaran’ny Merina noho ny hakingan’ny razantsika miantsambo fahiny sy ny asa vitan’ny Fanjakana Merina tamin’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

Noirs (nitranga in-2) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

nifindrany (nitranga in-2) : Taona vitsivitsy fotsiny ihany anefa dia lasa mitovy fiainana tanteraka amin’ireo mponina amin’ny “tany mandroso” nifindrany monina ry zareo (fantatra sahady ohatra fa maro aminy any Paris sy New York no lasa mpitondra taxi faran’izay kinga, mahafantatra ny tanana sy ny tsiambaratelon’ny fiainan’ny sarababen’ny mponiny mihoatra lavitra noho ny “teratany” !) ary maro amin’ny zanany ankehitriny no nahavita fianarana ambony na dia tsy nisy fanaraha-maso na inona na inona avy amin’ny raiamandreny a... (Sarasara tsy Ambaka)
Isora (nitranga in-2) : Moa va tsy noheverina indrindra koa fa ny karazana na foko manokana sahala amin-dry zareo

Antehiroka na koa ny mponin’Imamo dia taranaka “vazimba” iringiriny! Noho izany koa ary dia azo heverina fa ilay hoe Isora, izay toerana voalazan’ny lovan-tsofiny mainty sasany (avy amin’iza marina? Tsy voalaza mazava) ho fonenan’ny razan-dry zareo dia tsy voatery ho Alasora velively akory (Sarasara tsy Ambaka)

FN (nitranga in-5) : Ka amin’izany ary, ny famikirany amin’ny “identity” nentin-drazany, izay asehony indrindra amin’ny fahafantarany ny fomba 1 Sahala amin'ny ao amin'ny MIDI Madagasikara hita eto amin'ny tambatsera izay voatokana hiresahana momba ny "faits divers" sy ny loza nitranga rehetra ny "malagasy"! 2 Ka mahatonga koa ary ny vahiny sasany tsy tia Frantsay kanefa satria tsy mbola manadino indrindra ny tanindrazany ary mamikitra amin’ny « identity »-ny manokana dia manda ny ho voatelina toy izany ka aleony t... (Sarasara tsy Ambaka)
Fa (nitranga in-32) : 3

Fa mba ahoana kosa ny momba ny fahafantarantsika manokana? Ny olona voalohany tsy maintsy nampahafantatra antsika dia heveriko fa i David Jones, zoki-olona tamin’ireo misionary “anglisy” (Welsh/Gallois no tena marina!) nanokatra ny sekolin’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

handova (nitranga in-3) : Amin’izay dia isika avy hatrany no handova voalohany ny zo sy ny andraikitry ny Repoblika

Malagasy eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena ary koa ny ankamaroan’ny fananany (Sarasara tsy Ambaka)

trait (nitranga in-2) : 245-259) sy “Les peuples Mön-khmer, trait d’union entre les peuples de l’Asie centrale

et de l’Austronésie”, Bulletin de l’Ecole Française d’Extrême-Orient, VII-VIII, 1907-1908, pp (Sarasara tsy Ambaka)

mpampijaly (nitranga in-4) : Ary tsy hoe noho ny tantaran-tsika manokana akory (satria izany tsy misy

ahafahana manaporofo mihitsy fa mpanandevo na mpampijaly firenen-kafa mihoatra an’ireo manodidina antsika isika !) fa noho ny “identity”-ntsika tsotra izao ! Amin’ny maha merina antsika dia tsy maintsy rasista avy hatrany foana isika eo imason-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

tsangan-kevitry (nitranga in-2) : Noho izany ohatra no

naha-foana tanteraka azy tamin’ny tsangan-kevitry ny MDRM (Sarasara tsy Ambaka)

Bulletin (nitranga in-21) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

hampiray (nitranga in-11) : 2 Eo ambonin’izany moa dia teo koa ny faniriana hanatanteraka tokoa ny fampijoroana ny MAPILINDO

(MAlaysia-PILipinas-INDOnesia), ilay fikambanana hampiray ireo “firenena melayu” telo, izay vao teraka dia lavo sahady noho ny fifandiran-dry zareo momba ny fananana an’i Sabah sy ny fampiraisana an’i Malaysia (Sarasara tsy Ambaka)

ampitan-dranomasina (nitranga in-3) : 2

Ka asa ary izay mba eritreritry Radama nandre tamin’ity Vazaha fa ahitana fitovizana betsaka amin’izany teny “malay” any ampitan-dranomasina lavitra izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

fumier (nitranga in-2) : Ka ny hamaranako ny resaka ary dia ity tenin’i Jean Cocteau ity : Qu’est-ce que la France, je

vous le demande? Un coq sur un fumier (Sarasara tsy Ambaka)

hampitaintaina (nitranga in-3) : Izany hoe tsapa toy ny mifameno tsotra izao ny roa tonta ka tsy misy antony tokony

hampitaintaina akory (Sarasara tsy Ambaka)

antsitra-po (nitranga in-3) : Ary ny fototry ny federalisma dia tsy misy afatsy ny fifandanjana

(“équilibre”), “fifamaliana” (“réciprocité”) ary fitokisana satria tokony ho antsitra-po ihany no hidirana ao (Sarasara tsy Ambaka)

maohi (nitranga in-2) : Ary noho ny

fitenin-drazana maohi potiky ny fanjanahantany rahateo moa dia lasa ny fandikana ny Baiboly (tamin’ny 1838, telo taona taorian’ny antsika, ary nataon’ireo misionarin’ny LMS ihany koa) amin’ny tenin-dry zareo sisa ankehitriny no hany mba lahatsoratra ahafahany mamaky tokoa ny fiteny maohi “madio”! Mbola misy “alienation” mihoatra an’izany indray ve leiretsy! (Sarasara tsy Ambaka)

maha-melayu (nitranga in-2) : Toy izany ary momba ny fiteny sy ny fivavahana izay azo lazaina fa maha-melayu voalohany

indrindra ireo Melayu (Sarasara tsy Ambaka)

hamonomana (nitranga in-2) : Hawai’i koa ohatra nandritry ny Ady!) indray moa dia ny hamonomana fotsiny ny famindrana an-dry zareo an-keriny

any atsinanan’i Eropa niavian’ny razany voalohany indrindra (fanjakan’i Khazaria, atsinanan’i Ukraina ankehitriny fa tsy Palestina akory!) rehefa vita ny ady (Sarasara tsy Ambaka)

nanapa-kevitra (nitranga in-8) : Maika rahateo fa tsy maintsy mbola fantatry ny

Merina maro tamin’izany fotoana, ary indrindra moa ireo ombiasy, fa noho ny faniriana tsy hifangaro firazanana indrindra amin-dry zareo mainty hoditra matoa nanapa-kevitra hifindra monina aty afovoan-tany ireo razambe (Sarasara tsy Ambaka)

Trade (nitranga in-2) : Miller, The Spice Trade of the Roman Empire, 29 B (Sarasara tsy Ambaka)
Australian (nitranga in-5) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

souvent (nitranga in-2) : Ce peuple a absorbé un grand nombre d’anciens esclaves, souvent d’origine africaine et que l’on appelait

naguère par dérision ‘hanim-boay’, nourriture de crocodile » (Sarasara tsy Ambaka)

voagatra (nitranga in-2) : Ka tamina baoritra nasiana soratra avy amina

harina no nanoratany koa ny hoe “avohay ny zanakay” angaha (izay tena nampiomehy ny olona satria tsy misy mihevitra mihitsy fa mety ho “zanaky” ny zoam ny voagatra any Anosilava!) ary nampiany ny sonia “Zatovo Western Amicale Malagasy” (Sarasara tsy Ambaka)

aharitra (nitranga in-3) : Sady izay moa asa ho an’ny tantara, antenaina fa aharitra taonarivo maro na kasaina ka aleho

tsy ataotao fahatany, noho ny ambom-po diso toeran’ny sasany fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

hitadiavana (nitranga in-2) : Ka sady hisaorana i Callet nanangona sy nitatitra azy no

tokony hampalahelo koa ny “fanelanelanany” ka tsy maintsy hitadiavana hevitra ny fomba hampiatahana azy mba ahafahana manatona mivantana ny tena fitantaran’ireo olontsika (Sarasara tsy Ambaka)

voafatotry (nitranga in-5) : Mahavariana kely koa eto io filazana farany hoe

“miray” na “voafatotry” ny fivavahan-drazana isika, rehefa mahafantatra fa araka ny fanazavan’ny kristiana tranainy sasany indrindra, ny teny hoe “religion” dia avy amin’ny teny latina religare, ny “mamatotra” (Sarasara tsy Ambaka)

Tahiti (nitranga in-8) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 9

Vernier (“Hovas et Maoris”) mampitovy ny teny, endrika ary fombantsika sasany amin’ny an’ireo Ma’ohi an’i Tahiti (Sarasara tsy Ambaka)

hifanaja (nitranga in-2) : Momba ny fampitahorana ady an-trano indray dia aoka mba hazava fa tsy andraikitry ny Merina irery akory izany, ka tsy misy afatsy ry zareo no tokony hampandeferina hatrany, terena hamono-tena tsotra izao sao hono manelingelina ny hafa te haka ny toerany sy handroba ny lovany ny fisiany! Mba hevero tokoa anie, sady sotasotaina amin’ny tsy antony ary gejaina tsy avela hihetsika no darofana tsotra izao ny firenentsika mba ho potika kanefa raha vao manandrana miaro-tena kely fotsiny isika dia ampan... (Sarasara tsy Ambaka)
eux (nitranga in-5) : Ils tiennent beaucoup des

Malais dans l’ensemble des traits, leur teint est olivâtre, il en est même parmi eux d’une teinte rougeâtre (Sarasara tsy Ambaka)

firaharahiana (nitranga in-5) : Marina fa ny tena

antony dia ny “fatorian’ny Merina” tsotra izao fa tsy dia hoe ny tsy firaharahiana loatra izay angamba tena noheverin’ny sasany tokoa anefa fa “raharahan’ny Hova” (Sarasara tsy Ambaka)

Indotsina (nitranga in-6) : Ho an-dry zareo Melayu anefa, ny hoe Tsina dia toa anarana niantsoana fotsiny an’i Indotsina sy ny faritry Tsina atsimo

sasany ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

ampahatsiahivina (nitranga in-25) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 7

[Imerina, faha-13 Mey 1997] Faly miarahaba ny rehetra! Mba ahafahana mahafantatra ny tena tantaran’ny “fitodian”’ny Merina miantsinanana1 dia tsara angamba aloha ny ampahatsiahivina kely hoe toy ny ahoana ny tantaran’ny “fampiraisana” na “fampitovizana” ny fitenintsika amin’ireo fiteny nusantara hafa (Sarasara tsy Ambaka)

fetim-pirenena (nitranga in-2) : Ary ho an’ny

fanjakana merina moa dia tena fetim-pirenena tanteraka koa io, fampahatsiahivana sy fanamafisana ny toky mampiray ny vahoaka amin’ny andriamanjakany izay “havaozina” amin’io fotoana io indrindra ny hasiny! Anjarantsika ary izany no mamaritra indray ny fomba tokony hankalazana tokoa ny Fandroana amin’ny hoavy manaraka (Sarasara tsy Ambaka)

arkitekta (nitranga in-2) : Raha tsy hoe te hanaonao foana araka ny fiteny tokoa

angaha! Hany ka azo lazaina mihitsy fa amin’io lafiny io dia mbola mavesa-danja kokoa noho ny asan’ny mpandatsa-biriky sy ny mpandrafitra indray aza ny andraikitry ny arkitekta (Sarasara tsy Ambaka)

federalista (nitranga in-3) : Raha fintinina ary izany ny eritreritro dia azo atao hoe mankasitraka ny tsangan-kevitra

federalista (na ny tena marina angaha, ny “confédéralisme” izay mbola malalaka kokoa indray!) ny tenako (Sarasara tsy Ambaka)

zava-boahary (nitranga in-8) : * * * Ny “ombiasy” na “mpimasy”, teny toa samy avy amin’ny hoe “olo-masina” angaha,2 no tena manam-pahaizana fahiny teo amin’ny Ntaolo: Ireo ombiasy dia mpitsabo mahafantatra lalina ny toetry ny olombelona (na ara-batana na ara-panahy) sy ny zava-boahary, mpahay “fanafody” (hatramin’ny “ody mahery” izay raha ny tena marina anefa dia “specialité”-ny mpamosavy, izay karazana “ombiasy mpanao ratsy” ka tsy sahy miseho masoandro ary toherin’ny ombiasy indrindra!), mpahalala fomba sy tantara, mpanao ... (Sarasara tsy Ambaka)
Chine (nitranga in-4) : Granet, Fêtes et chansons anciennes de la Chine, Paris : A (Sarasara tsy Ambaka)
China (nitranga in-3) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
qui (nitranga in-19) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

tambatsera (nitranga in-4) : Raha fintinina ary izany, ny ZAIKABE dia toerana voatokana eto amin'ny tambatsera (internet) ahafahan'ny

Merina rehetra mizara vaovao sy fahalalana, manaposaka ny heviny sy ny ao am-pony amim-pahatsorana sy fitokisana ary miteny malalaka amin'izay hoe “isika merina” sy ny “antsika merina” fa tsy hoe “izahay merina”, na koa “isika malagasy” intsony noho ny tahotra sy ny fanekena lembenana lasa tandra vadin-koditra tsy maintsy zakaina lava izao (Sarasara tsy Ambaka)

Aceh (nitranga in-2) : Ary

anisan’izany ary ohatra ireo mponin’ny pesisir jawa, ary koa ireo olona Sunda, Madura, Aceh, Minangkabau ary Bugis-Makasar (ny Bugis sy ny Makasar dia foko roa miavaka tanteraka kanefa aty ivelany dia miara miasa hatrany, hany ka lasa fanao mahazatra ny manambatra toy izany ny anarany!) (Sarasara tsy Ambaka)

ahankina (nitranga in-3) : Ka raha ny hevitro ary dia tokony tsy misy asa na inona na inona mihitsy mikasika an’-

Anatirova sy ireo lovam-pirenena merina rehetra ireo no ahankina amin’ny karazan’olona manokana fa tsy maintsy ny solontenan’ny fitambaran’ny Merina manontolo hatrany no miandraikitra azy (Sarasara tsy Ambaka)

nanorim-ponenana (nitranga in-11) : Amin’ny lafiny tantara koa dia azo lazaina fa ny Merina dia ny taranak’ireo mpiantsambo

nusantara (na melayu-polynesia)2 nanorim-ponenana teto Madagasikara roa arivo taona lasa eo ho eo izay ary nanomboka nifindra monina taty ampovoan-tany (noho ny fiarovany indrindra ny maha-izy azy nentin-drazany ka nahatonga azy nanda hifangaro-rà amin’ireo olona hafa firazanana voatery niarahany monina hoy ny lovan-tsofina maro!) efa aman-jatony taona maro izao (Sarasara tsy Ambaka)

aman-tapitrisany (nitranga in-3) : Ary tsy mahagaga mihitsy koa raha toa ka ankehitriny, ny hany “ala-olana” tonga dia arosony manoloana ireo “immigrés” nanenika ny taniny dia ny “assimilation-intégration”! Ny ahatonga ireo Arabo sy Mainty na Asiana aman-tapitrisany maro ireo ho “frantsay” tanteraka, ary hatramin’ny firazanany rehefa mifanambady amin’ny zanaky ny “mpiavy tranainy” ry zareo! Hany ka indraindray any Frantsa dia ireo zanaky ny “immigrés” ireo indray no tena manao “surenchère nationaliste”, miseho ho “saro-piaro” fa... (Sarasara tsy Ambaka)
anciens (nitranga in-7) : Grandidier, Collection

des ouvrages anciens concernant Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

vocabulaire (nitranga in-3) : Molet, “Le vocabulaire concernant l’esclavage dans l’ancien Madagascar”, in Perspectives nouvelles sur le

passé de l’Afrique noire et Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

Association (nitranga in-2) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

Andriamary (nitranga in-2) : Ary toy izany indrindra koa Andriamary,

mpanjakan’Imamo andrefana izay, noho ny fahaleovana manohitra ny fanafian’ireo Sakalava indrindra dia nanapa-kevitra ny hanatona izy tenany avy hatrany an’Andrianampoinimerina mba hanampy azy hamory an’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

sora-be (nitranga in-3) : Ny iray

ary anisan’ny lehibe indrindra amin’ireo “manuscrit” ireo dia ilay nataona ombiasy (izay toa hoe nisy taminy no nahay nanoratra “sora-be” na talohan’ny andro-dRadama aza!) ary lasan’i Grandidier (Sarasara tsy Ambaka)

negro (nitranga in-2) : 1 Tany amboalohany, ny hoe “political correctness”, maneho ny “politically correct”, izay adikan’ny frantsay amin’ny

filaza somary maneso hatrany hoe “politiquement correct” dia indrindra indrindra fomba fiteny mba tsy handratrana ny hambom-pon’ireo mpikambana amin’ny foko vitsy an’isa any Amerika, ary indrindra izany ireo mainty hoditra izay tsy tokony ho antsoina intsony hoe “negro” fa kosa “Black” ary avy eo “African-American” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

hanajana (nitranga in-5) : Ny antony anefa dia tsy misy

afatsy ny fidadasiky ny tany ary iaraha-mahalala fa ireo “fitondrana” (“état”) roa ireo ankehitriny dia manao hatrany izay hanajana ny zo maha-izy azy avy ny karazam-poko sy firenena manokana mpikambana ao anatiny, ary indrindra moa ny an’ireo taranaky ny tena tompon-tany alohan’ny nahatongavan’ny mpiavy vahiny (Sarasara tsy Ambaka)

Tsalo (nitranga in-2) : Moa va tsy efa izany rahateo no ao antsain’ireo

mpanenjika antsika (hatramin’ny andron’ny PADESM!) rehefa miampanga antsika avy hatrany ho mitady izay fomba hamerenana ny lazainy indrindra fa “fanjakana andriana” isika? Ny “andriana” eto ho an-dry zareo dia ny “Tsalo” rehetra ary amin’io lafiny manokana io dia tokony ho arahintsika tsotra izao ry zareo! (Sarasara tsy Ambaka)

tantaran-drazana (nitranga in-3) : * * *

Ny anaran’io ombiasy namela io hafatra io dia tsy nampitain’i Callet1, sahala amin’ny tsy hanomezany mihitsy koa ny anaran’ireo “informateur”-ny hafa na ireo mpanoratra maro nanolotra azy “manuscrit” manokana avy amin’ny lovan-tsofina na “tadidi-vava” momba ny tantaran-drazana merina (Sarasara tsy Ambaka)

Trad (nitranga in-3) : Trad (Sarasara tsy Ambaka)
Glossary (nitranga in-2) : 2 Ny “Mon” dia ireo mponina tompotany tany atsimon'i Mayanmar/Birma sy Thailand ankehitriny ary nanaranaka

indrindra ara-pirazanana sy kolontsaina – fa tsy ara-piteny! – ny sasany amin’ireo olona Birma sy Thai-Siam ankehitriny! 3 Austro-Thai Language and Culture, with a Glossary of Roots, New Haven, HRAF Press, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

Tandroy (nitranga in-3) : Maika rahateo moa fa,

ivelan’ny faharatsian’ilay sary eo amin’ny lafiny teknika sy artistika (noho ny tsy fahaizan’ny mpanao azy !) dia toa hoe sarina Tandroy na “mpiady” hafa avy any atsimon’ny nosy no natao fangalan-kevitra eto noho ny fiheverana indrindra fa mety ho olona mbola somary “sauvage” tokoa araka ny fiheveran’ny Vazaha azy ny Ombalahibemaso (Sarasara tsy Ambaka)

occasion (nitranga in-5) : Ny fampianarana azo raisina amin’izany dia tsotra : na tambanivohitra toy ny inona na inona dia afaka mivadika ho “olona moderina” faingana raha sendra misy “occasion” azony hanaovana an’izany ! Ary ny fandinihina akaiky ny toetra sy ny fomba fisainan’ireo havantsika niaina ela tany ivelan’ny nosy dia mampiseho koa fa ambolony fotsiny ihany, amin’ny fahazarana kely aty ivelany sy ny fampiasana taozavatra moderina ohatra, no tena mampiavaka an-dry zareo amin’ireo havana mitoetra hatrany any amba... (Sarasara tsy Ambaka)
jahiliya (nitranga in-2) : 2 Sahala amin’ny tantara tranain’i Israely ho an’ny kristiana na koa ny an’i Arabia ho an-dry zareo silamo! Ary marina tokoa ohatra fa ho an’ny firenena silamo maro, tsy vitan’ny hoe asandratry ry zareo toy ny “tantara masina” ny tantaran’i Arabia tamin’ny andron’i Mohammad fa tsipahin-dry zareo tsotra izao koa toy ny adalana mahamenatra niseho tamin’ny andron’ny “aizina” sy ny “tsy fahalalana” (jahiliya) ny tantaran’ny firenen-dry zareo manokana alohan’ny nahasilamo azy, matetika noho ny fahar... (Sarasara tsy Ambaka)
toan-dry (nitranga in-7) : Ny hany toa somary maningana kely dia ireo

“firenen’ny mpiavy” vaovao sasany toan-dry USA sy Australia (Sarasara tsy Ambaka)

akhir (nitranga in-2) : Rabi el akhir

al-akrab (alakarabo) le scorpion 5 (Sarasara tsy Ambaka)

Maluku (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 98

toerana mitsitokotoko hafa toy ny any Maluku (Ambon, Halmahera), na koa ankehitriny, Irian (Sarasara tsy Ambaka)

hividianana (nitranga in-2) : Ary tsy misy fomba hiarovan-tena hafa ankoatra ny

fidirana ao amin’ilay “circuit”, izany hoe mba manafika ny hafa mitady hanafika ny tena rahateo koa mba hananana andevo hividianana basy! (Sarasara tsy Ambaka)

York (nitranga in-7) : 2, Berlin/New York : Mouton de Gruyter, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
fonon'ny (nitranga in-2) : Voalohany indrindra aloha, raha mijery ny fampianaran'ny tantara isika (jereo ohatra ny ambadiky ny

fonon'ny "Rakibolana malagasy" nosoratan'i Rajemisa-Raolison, Ambozontany-Fianarantsoa 1985) dia hita fa ny saina voalohan'ny fanjakan-dRadama dia mena sy fotsy, mitovy amin'ny saina polska ("Poland") ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

155-175 (nitranga in-2) : 155-175; 345-354) ; Tagalen und Madagassen (Sarasara tsy Ambaka)
fihenoana (nitranga in-2) : Ho an’izay mandray

ambolony noho ny fihenoana ny vavan-dry zareo dia noho ny fanajana ny voalaza fa “zon’ny olombelona” hono no tena anton’izany (Sarasara tsy Ambaka)

hafa: (nitranga in-3) : manohana azy! Heveriko fa efa tena fandresena goavana azontsika izany! Fandresena hafa: ny fiampangana ny fbra2 ho lasa “sehatra merina” satria izany mamela fotsiny ny Merina hiteny! Noho izany, raha sendra mandrara antsika ohatra amin’ny hoavy io sehatra io dia ho lasa avy hatrany koa “anti-merina”! Raha toa indray moa ka manapa-kevitra ny hanangana sehatra ho azy manokana, tsy hamelana ny merina hiditra ireo “malagasy” dia vao maika mbola tsaratsara kokoa indray izany ho antsika satria hanery... (Sarasara tsy Ambaka)
amin-dRatsiraka (nitranga in-3) : Sahala amin-dRatsiraka ihany, ny alpha sy

omega ny politika ho an-dry zareo dia tokana, ny fahazoana ny fahefana amin’ny fomba rehetra mba ahafahana mitavana aminy avy eo, mandritra ny fotoana ela indrindra vitany (Sarasara tsy Ambaka)

nihatra (nitranga in-5) : Ka noho izany, tsy ny razantsika akory no avy any Asia fa ny razan’ireo firenena melayu-polynesia hafa no avy aty Madagasikara ary isika no tena tokony ho ataon’ny rehetra fianarana satria nahatana indrindra ny ventin’ny lovan-drazana iombonana! Fa ny tena loza dia azo lazaina fa mandraka ankehitriny angamba dia tsy mbola tena voasolo io fijery io (raha tsy hoe amin’ny “babangoana” tsotra izao angaha!) satria noho ny kapoka nihatra sy ny fiovan’ny toe-draharaha politika dia toa tsy nisy Merina ... (Sarasara tsy Ambaka)
Rodriguez (nitranga in-3) : Hany ka mampanontany tena tokoa hoe, tamin’ny fomba ahoana marina no nahafantaran’ireo mpiantsambo melayu sahady an’i Eropa ary hatramin’i Amerika mihitsy? Ny zavatra hafa azo hinoana koa ary raha izany dia ny tsy maintsy nahafantaran-dry zareo tsara an’i Madagasikara, izay angamba nananany sarintany mazava, ary mety hita taratra indrindra ao amin’ilay sary (izay tena mahatalanjona amin’ny “fahamarinany” raha oharina amin’ireo maro hafa natao taty aoriana!) nataon’i Francisco Rodriguez, izay na... (Sarasara tsy Ambaka)
melohiny (nitranga in-2) : Ary izay heverin-dry zareo

fa tsara dia tokony ho asandratsika avy hatrany ary ny melohiny na ambaniany dia tsy maintsy mba vingavingaintsika koa (Sarasara tsy Ambaka)

Pekan/Taiwan (nitranga in-4) : Ka eto dia tafiditra ao anatin’izany avokoa na ireo olona

Filipina na isika Merina, na ireo olona Campa/Tsampa (tompontanin’ny Vietnam afovoany), na ireo teratanin’i Pekan/Taiwan, ary indraindray koa ireo olona Polynesia sy Mikronesia (izay noho ny antony tsy mitombona loatra anefa dia matetika avahan’ireo “anthropologist” tandrefana) (Sarasara tsy Ambaka)

hatrehantsika (nitranga in-4) : Izay tsy milaza velively anefa akory fa tokony tsy raharahiana loatra fa kosa ny ady

tena lehibe sy manahirana tsy maintsy hatrehantsika amin’ny hoavy tsy ho ela (ary efa nanomboka hatramin’ny fiandohan’ny fanjanahantany mihitsy aza!) dia ny fomba hifanarahana amin’ireo Enindreny (Sarasara tsy Ambaka)

national (nitranga in-2) : Hita tsara izany ohatra amin’ny fifaninanana manao “dictée”, izay toa tena “sport national” mampiavaka ny Frantsay mihitsy! Ary mbola izany ihany koa no mahatonga ny ankamaroan’ny Frantsay hanohitra ny atao hoe “réforme de l’orthographe”: ka eo andaniny ary ny fandavana fa tsy lavorary matoa hilaina “havaozina” ny fomba fanoratra ary eo ankilany ny fiarovan-tenan’ireo mihevitra ho efa “mahay” ka te hijanona ho anisan’ny “élite” hatrany! Amin’ny filazana hafa, amin-dry zareo dia tokony hila fike... (Sarasara tsy Ambaka)
hanavaozana (nitranga in-5) : Marina tokoa mantsy fa voasarika tamin’ny lafiny kolontsaina vahiny sasany ihany

Andrianampoinimerina noho ny fahatsapany fa ilaina ny hanavaozana amin’ny endrika moderina kokoa ny fiainan’ny Merina, ary anisan’izany indrindra ohatra ny tokony hananana fomba fanoratana mba ahamora kokoa ny fitondrana ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

Study (nitranga in-2) : A Study of Indo-European

Origins, London, 1926 ; P (Sarasara tsy Ambaka)

nandre (nitranga in-4) : 2

Ka asa ary izay mba eritreritry Radama nandre tamin’ity Vazaha fa ahitana fitovizana betsaka amin’izany teny “malay” any ampitan-dranomasina lavitra izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

S (nitranga in-16) : 3 “Relaçao de jornada e descobrimento da ilha de S (Sarasara tsy Ambaka)
Andriamborona (nitranga in-2) : Ary hita indrindra ohatra izany amin’ny fampisehoana ny tantaran’Imamo izay toa avy

amin’ny lovantsofin-dry zareo Tsimahafotsy tanteraka (izany hoe, eto, Andriamborona sy Ampanarifito), amin’ny maha taranaka mpiavy avy any amin’io faritany io azy (Sarasara tsy Ambaka)

handroso (nitranga in-3) : Rehefa tsy misy intsony ny atao hoe “gasy”, tsy misy intsony olona mbola sahy manambara-tena (na ny tena marina angaha, manaiky manetri-tena!) fa “malagasy” dia afaka ho velona sy handroso amin’izay tokoa angamba ireo firenena rehetra mijoro eto Madagasikara! Noho izany, ny fanehoampaniriana ohatra hoe: Ho potika anie ny Malagasy! dia mitovy tanteraka ihany amin’ny hoe: Ho potika anie ny fanandevozana ara-tsaina sy ara-panahy eto Madagasikara; tsy hisy intsony anie ny fahajambana sy ny hakanosa... (Sarasara tsy Ambaka)
Singapura (nitranga in-3) : Tany AAA aloha dia lasan’ireo

Tsina i Pekan/Taiwan ary koa Singapura sy ny ampahany betsaka any Malaysia; toy izany, lasan’ireo Viet i Campa manontolo, izay ny faritaniny taloha dia nandrakotra ny afovoan’i Vietnam ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

Etat (nitranga in-15) : Eo ampandalovana dia mbola ampahatsiahiviko ihany koa fa, ara-teoria ho an’ireo “révolutionnaires” frantsay ireo dia “tanindrazan’ny Fahafahana” i Frantsa ka na iza na iza mankasitraka ny “fahafahana” dia afaka miditra ho “frantsay” avokoa! Ary ny loza dia tsy hoe “ara-panahy” ihany fa “ara-batana”, raha tsy “ara-pirazanana” mihitsy koa: moa va hatramin’izany fotoana tsy lasa “mifangaro” tsotra izao amin’ny fampiasana frantsay ny voambolana toy ny “nation” sy “Etat” (omena “majuscule”, tsy hoe ... (Sarasara tsy Ambaka)
vend (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
Imamo (nitranga in-30) : Ary fantatra koa fa amin’ny fitenim-paritany merina sasany (ary angamba koa fiteny any anindrana), sahala

amin’ny any Imamo indrindra araka ny tsikaritro mivantana, ny "o" amin’ny fitenin’Antananarivo dia tononina matetika toy ny "o" fonetika (Sarasara tsy Ambaka)

constitutionnelle (nitranga in-2) : Hany ka indraindray dia lasa fiteny

fanarabiana mihitsy ny hoe "asan'ny énarque"! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 138 Hany ka amin’io lafiny io dia azo oharina tsotra izao amin’ny an’ny “cour constitutionnelle” momba ny lalana ny asany mikasika ny fiteny (Sarasara tsy Ambaka)

Thailand (nitranga in-3) : Ireo no

antsoina matetika amin’ny lahatsoratra tandrefana hoe “pirates malais”, noho ny fanoherany mahery vaika ny Vazaha (ary anisan’ny nahatonga azy indrindra ho lasa silamo!) na aiza na aiza, hatrany Siam (Thailand) sy Kamboja ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

indo-melaneziana (nitranga in-2) : Tsy taranak’ireo razambentsika

manokana nasinintsika toy ny andriamanitra izany isika fa vokatry ny fifangaroan’ny “bantou”, ny “maley”, ny “zavaney”, ny “indo-melaneziana”, ny “arabo”, ary angamba koa hoy ny sasany, ny jiosy, ny karana, ny “indo-bodista”, ny “fenisiana”, ny “edomita”, sy ny maro hafa rehetra tsy ho voatanisa (Sarasara tsy Ambaka)

hanova (nitranga in-5) : Noho izany ary dia asa faran’izay sarotra ankehitriny izany hoe “hiaro” ny “teny gasy” izany,

ary tsy ny fanokanana andro roa isan-taona akory no afaka hanova na inona na inona intsony (Sarasara tsy Ambaka)

King (nitranga in-3) : Ary

tamin’ny taona 1985 dia noraisin’ny ben’ny tananan’i Atlanta (izay mainty hoditra hatramin’ny taona 1973) sy ny fikambanana Martin Luther King toy ny “maherifo” izy ary nanokanan-dry zareo ny 4 Aprily 1985 ho “Dr (Sarasara tsy Ambaka)

hadinontsika (nitranga in-3) : Ka hatreo tokoa ary no nanomboka hadinontsika ny tena tantaran-drazantsika niseho

talohan’ny taonjato faha-15 (Sarasara tsy Ambaka)

Jamad (nitranga in-2) : Jamad el awal

al-kaus (alakaosy) le sagittaire 6 (Sarasara tsy Ambaka)

Kuala (nitranga in-2) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

mampahatsiaro (nitranga in-4) : Ary ny tanana rehefa mandihy mandrebireby ny mason’ny fahavalo dia

mampiseho koa fihetsika biby na mampahatsiaro ny toetry ny zava-maniry, toy ny voninkazo ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

' (nitranga in-3) : Ka avy eo dia mety ho io “komity”

io mihitsy aza no havadika ho lasa vonto-atin’ilay “fikambanam-be merina” iombonana! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 31 Toy izany amin’ny ambangovangony no mba fijeriko an’io “firaisana masina” io: fampivondronana ny samy merina amin’ny fampahatsiahivina ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

orale (nitranga in-2) : Interprétation d'une tradition orale, Paris: Klincksieck, 1974 (Sarasara tsy Ambaka)
fisolelafana (nitranga in-2) : Ka noho izany no tokony tsy hanekentsika mihitsy ohatra “hisoko ho melayu”! Tsy mila miditra ho melayu isika satria, amin’ny maha merina antsika dia efa “melayu” sy olona nusantara iringiriny! Sady izay rahateo, mba inona tokoa re ny tombontsoa mety ho azon’ny firenentsika amin’ny “fisokoana ho melayu” e? Noho ny fisolelafana an’i Malaysia sy ny “fanampiany” ara-toekarena ve no tokony ahatongavantsika ho lasa zandrikely mpanara-dia ireo Komoriana sy Karana? Ka raha izany, tsy aleo indray ve mit... (Sarasara tsy Ambaka)
fampielezam-baovao (nitranga in-3) : Ka noho izany dia tsara tokoa angamba raha

toa ka samy miseho ampahibemaso (ary manolo-tena amin’ny alalan’ny fampielezam-baovao, toy ny gazety ohatra!) ireo fikambanana samy hafa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

antsaha (nitranga in-2) : Na “ankizy” mpiasan-trano na antsaha somary

manokana izany fotsiny mantsy ireo na koa tena olona mahaleotena tanteraka tsotra izao eo amin’ny fiainana andavanandro, ary indrindra moa ara-toekarena sahala amin’ireo miasa amin’ny fitondrana entana sy olona amin’ny filanjana ohatra (maromita) (Sarasara tsy Ambaka)

nafindra (nitranga in-2) : Nisy fotoana izy io notahirizina tao amin’ny Musée de l’Homme ao Paris ary

nandramako nokarohina kanefa tsy nety hitako mihitsy ary ankehitriny dia tsy fantatro intsony ny toerana misy azy marina satria angaha hoe nafindra (Sarasara tsy Ambaka)

moyen (nitranga in-4) : Ka

noho izany dia azo hinoana koa fa, na tamin’ireo razantsika mbola nitoby tany anindrana aza dia, na tsy nanana “moyen” nananana andevo mainty loatra ry zareo, na tsy nila tsotra izao, noho ny antony tsy mbola fantatra (ary iza no mahalala, angamba koa noho ny tahotra hifangaro aminy!) (Sarasara tsy Ambaka)

Auschwitz (nitranga in-2) : Ary toy izany koa ireo “porofo” hafa rehetra: ny tsy fahafantarana hatramin’izao baiko mazava mampandripaka jiosy avy amin’ireo mpitondra nazi, ny tsy fisian’ny fandaharana (plan) na teti-bola manokana momba an’izany, ny tsy nahitana antonta-taratasy nazi miresaka mivantana momba ilay “raharaha” na kely aza, ny tsy nahitana mihitsy koa sisam-batana jiosy matin’ny fandripahana (tsy taolana, tsy lavenona, ary tsy setroka akory koa, na dia eo aza ireo sary marobe nalaina avy amin’ny fiaramanidina ... (Sarasara tsy Ambaka)
Mohamed (nitranga in-2) : Sahala amin’ireny hoe mila azy isika hampianatra ny fanao efa fahitatsika mahazatra (ary mahatsiravina indrindra koa!) eo amin’ireo Komoriana sy Karana! Ary noho ny efa fahafantarako an-dry zareo dia mino mihitsy aza aho fa tsy maintsy mba nahadiso fanantenana kely ny sasany amin’ireo tonga nitsidika antsika ny nahita antsika tsy silamo ka ny nofinofiny dia ny mba “hampisoko” antsika ho “melayu” any aoriana any! Sady izay moa izany ilay nanova anarana hoe Mohamed Taibe nandika teny dia efa nano... (Sarasara tsy Ambaka)
manam-petra (nitranga in-2) : Mino koa mantsy aho fa ny atao hoe “fahaleovantena” dia zavatra

“manam-petra” (“relatif”) foana ary amin’io lafiny io dia azo lazaina fa tsy misy eran-tany firenena na fitondrana tena mahaleotena tanteraka, na ireo faran’izay lehibe sy matanjaka indrindra aza (Sarasara tsy Ambaka)

amam-bato (nitranga in-2) : Marina fa manoloana an’i Frantsa (izay amiko izany dia tena voalohany mihitsy amin’ireo

fahavalontsika satria sady antony maha-torankovitra ara-tsaina ny ankamaroan’ny Merina no mampahery hatrany koa ireo fahavalontsika eto an-teorana mialokaloka aminy, na ara-panahy sy ara-kevitra izany, na ara-politika tsotra izao!) dia toa atody miady amam-bato isika, na ny marimarina kokoa angaha, toy ny vatokely manonofy hanohitra ilay tendrombohitra (Sarasara tsy Ambaka)

fahatokisan-tenany (nitranga in-3) : Tsy maintsy mahita “rasista” ho henjehina anefa ireo antirasista raha mbola te ho velona ka ny iafaran-dry zareo

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 155 firenena rehetra, ny mampiavaka azy, ny lovan-drazana navelan’ny arivo-arivo taona nifandimby, antoky ny reharehany, ny fahatokisan-tenany! (Sarasara tsy Ambaka)

hifaninanany (nitranga in-5) : Miharihary loatra mantsy fa ny karazan’olona mahay mifanampy ihany no tonga dia

mahomby avy hatrany, ary tsy ry zareo Jiosy, eo an-kilany anefa mpitari-tolona faran’izay mafanafo amin’ny “antirasisma” ankehitriny no afaka hanohitra an’izany! Ny antoky ny fifanampiana voalohany anefa dia ny fifampatokisana izay moramora foana ho an’ireo atambatry ny fihavanana ara-pirazanana manoloana ny hafa hifaninanany (Sarasara tsy Ambaka)

ady (nitranga in-55) : Tsy “citoyenneté” (ialako tsiny avy hatrany ny hampiasako matetika eto

voambolana teknika frantsay ; mazava fa tsy noho ny fankasitrahana velively akory ary ny fomba hanoloana an’ireo tsikelikely indrindra dia tokony ho anisan’ny ady hevitra ho ataontsika eto! (Sarasara tsy Ambaka)

Andriambahoakarainy (nitranga in-2) : Misy milaza hoe: - Ampandrana: vohi-bazimba (Andriampandrana – Rafandrandava - Rafandramanenitra) - Amboatany (nisy ny sampy Ramahavaly ary tao no nonina ny lehiben’ny tafika Andriamaheritsialaintany) - Ambohimanambola (nisy ny sampy Kelimalaza) - Ikaloy (toerana nahaterahan’Andrianampoinimerina sy niavihan’ny rainy) Misy toerana malaza nanolorana omby volavita rehefa Fandroana toy ireo vohitra masina any Imamo: - Amboniazy (Andriambahoakarainy sy Andriambahoakampivoantany) - Ambohitrambo (Andr... (Sarasara tsy Ambaka)
hifaninanana (nitranga in-3) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

Sergent (nitranga in-2) : Sergent,

Les Indo-Européens (Sarasara tsy Ambaka)

Melanesia (nitranga in-6) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Oceanic (nitranga in-2) : Gorlin, “The glottochronology of Malagasy speech communities”, Oceanic

Linguistics, VIII, 1, 1969, tk (Sarasara tsy Ambaka)

Documents (nitranga in-3) : Ary tsara ho marihina fa na

izy tenany aza dia tsy sahy nihambo ho tompon’ny soratra satria natolony toy ny boky “anonyme” ny Tantaran’ny Andriana (na ny marimarina kokoa : Documents historiques d’après les manuscrits malgaches, araka ny fanampin-dohateny napetrany indrindra!) (Sarasara tsy Ambaka)

idealy (nitranga in-5) : Ny tsy maintsy heveriny voalohany ary izany dia ny mety ho tena tombontsoan'ny firenena

Merina fa tsy izay mifanaraka akory amin'ny tsangan-kevitra na ny idealy manokana mety hanosika ny antokon'olona any ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

atambatry (nitranga in-3) : Ny atao hoe “federalisma” moa izany dia rafi-pitondrana natao hampivondrona foko na faritany

samy manana ny maha-izy azy avy ary atambatry ny faniriana hiara-miaina na miasa ho an’ny tombontsoan’ny rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

est (nitranga in-17) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

nisaonana (nitranga in-2) : Araka ny efa voalaza teo aloha moa dia "andro fifaliana" ny Fandroana, taom-baovao hanorenana fanantenana

mibaliaka indray, aty aorian'ny andro faha-6 Novambra, nisaonana sy nieritreretana izay nanjo, ary izay mety hanjo antsika (Sarasara tsy Ambaka)

elabe (nitranga in-7) : Ary marina rahateo fa moramora kokoa ny mihevitra fa ireo olona “nordika/jermanika” avy any amin’ny tany mangatsiaka no nifindra monina nankany atsimo (sahala amin’ny asehon’ny fifindra-monin-dry zareo indrindra taty aoriana ka niteraka ny fiforonan’i Eropa ankehitriny !) toy izay hoe ny razamben’ny Arya/Airya manokana avy any Persia ohatra no nifindra monina nankany Skandinavia ! Toa lojika tanteraka ary mifanentana rahateo amin’ny ankamaroan’ny zava-pantatra io fiheverana io ka neken’ny ankam... (Sarasara tsy Ambaka)
PADESM (nitranga in-2) : Moa va tsy efa izany rahateo no ao antsain’ireo

mpanenjika antsika (hatramin’ny andron’ny PADESM!) rehefa miampanga antsika avy hatrany ho mitady izay fomba hamerenana ny lazainy indrindra fa “fanjakana andriana” isika? Ny “andriana” eto ho an-dry zareo dia ny “Tsalo” rehetra ary amin’io lafiny manokana io dia tokony ho arahintsika tsotra izao ry zareo! (Sarasara tsy Ambaka)

Dama-Ntsoha (nitranga in-12) : Razafintsalama (Dama-Ntsoha) (Sarasara tsy Ambaka)
hampifanojoana (nitranga in-2) : Ny antony hafa mety mahatsara an’io koa dia izy azo hampifanojoana amin’ny faran’ny fotoana

fialamboly any amin’ny hemisfera Avaratra (Sarasara tsy Ambaka)

Madagaskarsche (nitranga in-2) : Ny soratra mandahatra voalohany amina “laha-bolana” ny fiteny iray eto Madagasikara (izany

hoe ny fiteny betsimisaraka tavaratra) sy ny fiteny melayu dia ny Spraeck ende woord-boeck, inde Maleysche ende Madagaskarsche Talen, navoakan’i Frederick de Houtman, mpivarotra Nederland tamin’ny taona 1603 (Sarasara tsy Ambaka)

Valette (nitranga in-2) : Valette : “Madagascar vers 1750 d’après un manuscrit anonyme”, Bulletin de Madagascar, 214, 1964, pp (Sarasara tsy Ambaka)
navahana (nitranga in-5) : Tamin’ny voalohany dia ny

fianakavian’ny mpanjaka irery ihany no navahana toy izany (fomba efa fanao hatramin’ny fahagolan-tany io!) kanefa, noho ny fandrarana ny fifanambadiana amin’ireo Merina hafa rehetra avy any ivelany, tsy ela taty aoriana dia lasa karazana “kasta” manokana (fa tsy hoe “noblesse” fotsiny ihany akory!) mihidy ireo andriana ireo (Sarasara tsy Ambaka)

Japan (nitranga in-10) : Fa ny tena porofon'izany miharihary indrindra dia ny fahitana fa saiky eran'i Nusantara manontolo (ary raha

hitarina dia toy izany koa ny ankamaroan'ireo firenena any Asia Atsinanana rehetra, hatramin'i Japan!) no manaja an'ireo loko roa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

omen-danja (nitranga in-4) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
Jermania (nitranga in-17) : Ka

alohan’ny hoe “zaponey” ary ohatra dia olona Japana fotsiny, Dotsa na olona Nederland alohan’ny hoe “Holandey”, Jerman sy Jermania, alohan’ny hoe “Alemana”, olona Indonesia fa tsy “Indoneziana”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

sikotra (nitranga in-2) : 1 Maika rahateo moa fa eo

fa mety nisy fifandraisana teo amin’i Afrika sy Amerika talohan’ny nahatongavan’ny vazaha dia efa nisy namosaka hatramin’ny taona 1919, noho ny fahitana indrindra indrindra ny endrika toa “negroida” asehon’ny sikotra sy tsangambato amerindiana sasany, ary indrindra izany ny an’ireo Olmec monina tany Amerika afovoany tamin’ny 1200- 300 TK eo ho eo (Sarasara tsy Ambaka)

mariky (nitranga in-2) : Mety efa hatrany ampotony mihitsy mantsy izany no hitondrany ny mariky ny

“kolontsain’i Asia” ary tsy ferana avy eo ny “findramana” mivantana nataon’i Mestre Bimba tamin’ny kung-fu, na eo anivon’ny teknika sy ny “style” izany na ny “ritual” (Sarasara tsy Ambaka)

nofoanana (nitranga in-7) : Ary ampiako mihitsy aza hoe fitaovana politika tanteraka io ho an-dry zareo satria

niniaviny tsy mba nofoanana ohatra ireo monarkia mbola sisa tavela rehetra tany anindrana (Sarasara tsy Ambaka)

novolavolain-dry (nitranga in-2) : Fanenken-keloka, tsy hoe izany manoloana ny “vahoaka malagasy” izay “entité” sandoka novolavolain-dry zareo samy

irery fa kosa ny firenena merina, “les Hova” araka ny filazany, natsangan-dry zareo ho fahavalo tsy mainty ambaniana (ravaler !) sy potehina! Ka alohan’ny mitakarina lava izao ny voalaza fa “fanampiana” avy amin’ny Frantsay dia aleo mitaky onitra tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

hampisehoana (nitranga in-13) : Ny mena

sy fotsy no tena antsika tanteraka efa nentin-drazana hatramin'ny fahagolan-tany fa ny maitso dia fanampiny fotsiny ihany natao hampisehoana ny fiarahana amin'ireo Mainty sy Tanindrana (Sarasara tsy Ambaka)

1986 (nitranga in-4) : L’indo-européen et les ‘Indo-Européens’, Paris : Payot, 1986; Th (Sarasara tsy Ambaka)
1987 (nitranga in-9) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

1985 (nitranga in-4) : Voalohany indrindra aloha, raha mijery ny fampianaran'ny tantara isika (jereo ohatra ny ambadiky ny

fonon'ny "Rakibolana malagasy" nosoratan'i Rajemisa-Raolison, Ambozontany-Fianarantsoa 1985) dia hita fa ny saina voalohan'ny fanjakan-dRadama dia mena sy fotsy, mitovy amin'ny saina polska ("Poland") ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

Hugon (nitranga in-3) : Hugon (izay hany Vazaha fantatra mazava fa

nifanena tamin’Andrianampoinimerina, tamin’ny taona 1808): « On fait beaucoup de cas de ces esclaves-là aux îles de France et Bourbon », ary ny antony moa dia satria ny Merina no : « le peuple de tout Madagascar le plus industrieux, le plus policé (Sarasara tsy Ambaka)

1981 (nitranga in-4) : Canberra: The Australian Academy of the Humanities, 1981 (Sarasara tsy Ambaka)
toutes (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
1988 (nitranga in-4) : Barnes, Melanin: A Chemical Key to Black Greatness, Houston, 1988; Y (Sarasara tsy Ambaka)
1989 (nitranga in-4) : London, 1989) ; B (Sarasara tsy Ambaka)
Mahomet (nitranga in-3) : Andrae, Mahomet (Sarasara tsy Ambaka)
Dez (nitranga in-3) : Dez, “Aperçus pour une

dialectologie de la langue malgache”, Bulletin de Madagascar, 1963, n° 204, tk (Sarasara tsy Ambaka)

Des (nitranga in-3) : Martinet, Des steppes

aux océans (Sarasara tsy Ambaka)

Del (nitranga in-2) : Del kaad

al-jauza (adizaoza) les gémeaux 12 (Sarasara tsy Ambaka)

fanaovan-tsakafo (nitranga in-2) : Ivelan’ny fitafiana moa dia eo koa ny fanaovan-tsakafo, ny tao-zavatra, ny dihy sy ny lafin’ny kolontsaina isan-karazany

rehetra mety hisarika antsika (Sarasara tsy Ambaka)

princes (nitranga in-2) : Domenichini, "Regards croisés sur les Grands Sycomores ou l'armée noire

des anciens princes d'Imerina", in Cheminements, écrits offerts à G (Sarasara tsy Ambaka)

marxisma (nitranga in-3) : Moa va tsy voalaza fa ny 80 % ny tsangan-kevitry ny

AKFM, izany hoe ny momba ny repoblika malagasy sy ny tokony hitantanana azy indrindra indrindra dia hitovizany amin’ny PSD ! Ka ny ambiny angamba izany dia ny rediredy momba ny marxisma (Sarasara tsy Ambaka)

miara-miaina (nitranga in-2) : Izany hoe

ho an’ny olona maro miara-miaina dia lasa toy ny voajanahary tsotra izao ny fisian’ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

mpandatsa-bato (nitranga in-4) : Ka raha tanteraka ny sitrapon-dry zareo, amin’ny hoavy dia tsy hoe hanjary toy ny

biby loatra akory ny olombelona (satria mantsy ny biby dia mbola manaraka indrindra ny natiorany isany avy !) fa kosa “zavatra” manirery fotsiny ihany : nomerao mpandatsa-bato, “sombiny statistika”, mpamokatra sy “consumer” tsy mihevitra afatsy ny fahazoana fahafinaretana eo no eo, amin’ny alalan’ny vola ary ny fahefana omeny ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

42 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 42

ny balan’ny Vazaha! Marihina fa ny finoana toy izany dia hita koa any AAA ary mbola niely teo amin’ireo Khmer hatramin’ny ady tamin’ny fiandohan’ny taompolo faha-70 ireny (Sarasara tsy Ambaka)

40 (nitranga in-8) : 2 Teo

amin’ireo tanora tia-tanindrazana filipina nandritra ny taompolo (“décennie”) 30 sy 40 mantsy dia nanana toerana lehibe tokoa ny fiheverana ny tantaran’ny Merina noho ny hakingan’ny razantsika miantsambo fahiny sy ny asa vitan’ny Fanjakana Merina tamin’ny taonjato faha-19 (Sarasara tsy Ambaka)

hanaovanareo (nitranga in-2) : Sahala amin’ny milaza tsotra izao ry zareo hoe, “tsy ratsy araka ny fiheverandisonareo

azy, na koa tena faran’izay tsara sy ambony mihitsy satria nahavita zava-dehibe mampitolagaga fahiny ny mainty hoditra ka aza hiavonavonanareo (hanaovanareo toetra ratsy sy mahamenatra “rasista”!) ary mba avelao amin’izay hifangaro ra tanteraka aminareo” (Sarasara tsy Ambaka)

u (nitranga in-3) : Toy izany koa, ny heviny dia tokony ho soratana amin’ny “u” toy ny an’ny melayu ny

“o” ankehitriny amin’ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

Rainilaiarivony (nitranga in-3) : (Zanaky Rainiharo, co-Praiministra niaraka

tamin’i Rainijohary) - Rainilaiarivony, Tsimiamboholahy (1864-1895) (Sarasara tsy Ambaka)

mpinomino (nitranga in-2) : Ho an’ny… Ny… Dia…

Jiosy 􀃆 Kristiana/goy 􀃆 Mpitakarim-pivavahana sy mpisavika tantara, mpisongona mitady ho lasa “Israely vaovao”; mpiteniteny foana sy mpinomino foana (Sarasara tsy Ambaka)

original (nitranga in-4) : Ary azo marihina eo ampandalovana fa mbola izany indrindra koa no antony mahatonga ny fifandripahan’ny zanakandriana rehefa misy fiakarana mpanjaka vaovao, no sady eo rahateo ny faniriana tsy hampisy ny ady an-trano noho ny fifandramahan’ny samy te hanjaka sy ny fizarazarana ny fanjakana! Hany ka sarotra no tsy hidera ny fahendren’Andrianampoina 1 Na avela amin’ny “original” nahafantarako azy: Même si tu ne t’occupes pas de politique, la politique s’occupera de toi ! 2 Izany hoe angamba, raiama... (Sarasara tsy Ambaka)
dynasty (nitranga in-2) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
zava-maniry (nitranga in-4) : Ary ny tanana rehefa mandihy mandrebireby ny mason’ny fahavalo dia

mampiseho koa fihetsika biby na mampahatsiaro ny toetry ny zava-maniry, toy ny voninkazo ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

takatry (nitranga in-2) : Ny asa

fanatanterahana mantsy dia miankina fotsiny amin’ny fahakingana teknika ka azon’izay nahavita fiofanana rehetra sahanina (ary ao anatin’izany koa ohatra ireo vahiny mitady karama!) kanefa ny fandinihina sy fanomanana ny tokony hatao kosa dia mbola raharaha sarotra, mitaky safidy sy fikendrena tanjona manokana avy amin’ny tompon’andraikitra, ka tsy mety ho takatry ny vahiny amin’ny firenena mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

Rakotonirainy (nitranga in-5) : Ary voalohany tamin’izany indrindra ny Dr Rakotonirainy izay azo lazaina fa tena

“ideologue”-ny MDRM, indrindra teo amin’ny sehatry ny kolontsaina (Sarasara tsy Ambaka)

Vernier (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 9

Vernier (“Hovas et Maoris”) mampitovy ny teny, endrika ary fombantsika sasany amin’ny an’ireo Ma’ohi an’i Tahiti (Sarasara tsy Ambaka)

antirasista (nitranga in-33) : Hany ka azo

lazaina fa io ohatra omen’ny “resaka aryana” sy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana io dia tena mampiseho tokoa ny fiatsaram-belatsihy, raha tsy ny fahamaizinan-tsainan’ny manam-pahaizana vazaha maro ankehitriny izay, noho ny fanenjehana nazisma sy ny fampitahorana antirasista dia minia tsy te ahalala na mandainga tsotra izao ary tsy menatra mihitsy manery ny hafa rehetra hihevitra sahala amin-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

assimilateur (nitranga in-2) : Sady izay moa ry zareo koa tsy “assimilateur” sahala amin’ny Frantsay mihitsy, hany

ka na ny fampielezana ny fivavahana kristiana aza nisy fotoana nosakanan-dry zareo! Aleony mahita ireo tompontany donton’ny fivavahana silamo any! (Sarasara tsy Ambaka)

Sibree (nitranga in-2) : Sibree, "Ressemblances between malagasy words and customs and those of Western

Polynesia", Antananarivo Annual, II, 1882, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

identity-ny (nitranga in-6) : Maika rahateo moa fa tsy ho ela amiko, na aiza na aiza eran-tany dia tsy afaka hiankina loatra intsony amin’ny sata

administratifa toy ny “zom-ponenana” na “citoyenneté” ny “identity”-ny tsirairay amin’ny maha mpikambana amina “firenena” azy fa kosa ny foko niaviany sy ny tena firazanany marina (Sarasara tsy Ambaka)

Origin (nitranga in-2) : Brunson, Frat and Soror -

The African Origin of greek-lettered organizations, Cleage Group, 1992; M (Sarasara tsy Ambaka)

Presence (nitranga in-4) : 5 Ivan Van Sertima, They Came Before Columbus: The African Presence in Ancient America, New York: Random

House, 1987 sy African Presence in Early America (Sarasara tsy Ambaka)

zava-doza (nitranga in-7) : Moa va tsy efa eken’ny rehetra sahady fa meloka tanteraka Andriamasinavalona nizarazara ny fanjakany? Ary ho ahy dia ampiako koa ohatra fa tena zava-doza no nataony tamin’ny “famoronana” ny Manisotra!1 Toy izany koa, melohiko tanteraka ny nanambadian- 1 Ny tokony nataony ohatra eto dia ny namerina an’ireo andevo mainty nafahana rehetra any anindrana niaviandrazany, na farafaharatsiny, nametraka azy toy ny voanjo any amin’ny faritany mitoetra any ivelan’Imerina (Antampoketsa ohatra, izay efa toa... (Sarasara tsy Ambaka)
loi (nitranga in-2) : Eo ampandalovana dia mbola ampahatsiahiviko ihany koa fa, ara-teoria ho an’ireo “révolutionnaires” frantsay ireo dia “tanindrazan’ny Fahafahana” i Frantsa ka na iza na iza mankasitraka ny “fahafahana” dia afaka miditra ho “frantsay” avokoa! Ary ny loza dia tsy hoe “ara-panahy” ihany fa “ara-batana”, raha tsy “ara-pirazanana” mihitsy koa: moa va hatramin’izany fotoana tsy lasa “mifangaro” tsotra izao amin’ny fampiasana frantsay ny voambolana toy ny “nation” sy “Etat” (omena “majuscule”, tsy hoe ... (Sarasara tsy Ambaka)
nampamono (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 164

nampamono izy tenany an-dRamavolahy (ary teo alohany, ny zanakanabaviny Rabodolahy) izay nitady handrombaka an-keriny ny fanjakana, mba ahafahan-dRadama mankaja ampilaminana irery (Sarasara tsy Ambaka)

Tsina (nitranga in-58) : Marcos izay olona Tsina tsy te

ahafantatra akory na dia hoe ny fisian’ny Merina fotsiny aza (Sarasara tsy Ambaka)

Indonesia (nitranga in-109) : Ka

alohan’ny hoe “zaponey” ary ohatra dia olona Japana fotsiny, Dotsa na olona Nederland alohan’ny hoe “Holandey”, Jerman sy Jermania, alohan’ny hoe “Alemana”, olona Indonesia fa tsy “Indoneziana”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Ernest (nitranga in-2) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRasalimo (nitranga in-3) : Tsy inona ary izany fa ny tokony tsy maintsy hitsinjovan’ny fanjakana hatrany ny “santamSarasara

tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 53 dRadama an-dRasalimo ary koa ny fiondrehany diso tafahoatra teo anatrehan’ireo Vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

sympathisants (nitranga in-2) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

toerina (nitranga in-2) : Sady izay moa, izay mety ho voatarika tsy hanaiky an’izany dia sady voapepon’ny fampianaran’ny Vazaha (izay ekena avy hatrany fa sady “manam-pahaizana” no “civilisé” ka tsy azo toerina ara-tsaina mihitsy!) no matahotra rahateo koa ny tsy maha-“viable” an’Imerina izay efa voadidin’ny manodidina tanteraka! Moa va tsy noho izany indrindra no namaritan’ny Vazaha ny faritr’ireo “provinces” ankehitriny! Ka noho io fiheverana io ary no nahatonga antsika handefitra hatrany na inona na inona natao antsi... (Sarasara tsy Ambaka)
Group (nitranga in-2) : Hudson, Padju Epat: the Ethnography and Social

Structure of the Ma'anjan Dajak Group in Southeastern Borneo (Sarasara tsy Ambaka)

hanazavana (nitranga in-4) : 1 Ka noho

izany dia ataoko fa tsara ny hiverenana kely amin’ireo hevitra ireo, hanazavana be be kokoa ny tena dikany sy ny tanjona tiana tratrarina aminy (Sarasara tsy Ambaka)

peau: (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
andron-dRadama (nitranga in-7) : Ataoko anefa fa mitoetra ao ambadik'izany koa ny fahatsiarovana fa, hatramin'ny

andron-dRadama dia loko manokana mampiseho indrindra ireo Mainty sy Tsiarondahy ny maitso teto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

Andohalo (nitranga in-3) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

olon-tsy (nitranga in-15) : Ho an’ireo vahiny, ny Melayu dia olona donto tery saina sy mahery setra ary ho an’ireo Melayu

indray, ireo mpiavy Tsina sy India dia olon-tsy vanona mpanararao-paty no barbariana sy “kafiry” tsy mino an’i Allah rahateo fa ny vola ihany sisa no lasa nataony andriamanitra ivavahana (io ilay hoe “moneytheism”!) (Sarasara tsy Ambaka)

Hovas (nitranga in-2) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

nikororosa (nitranga in-3) : Sady izay moa, na dia nikororosa aza ny firenena merina (izay

nanomboka hadinontsika rahateo hatramin’ny fisiany sy ny tena maha izy azy manokana!) dia mba afaka nanararaotra kely hatrany ny “bordel ambiant” ny Merina sasany mety hanakorontana ny raharaha (Sarasara tsy Ambaka)

hanomboana (nitranga in-2) : 5 – Fankalazana ny aina sy ny fahatanorana ary ny hatsarana (ary noho izany indrindra no hanaovana

fampitaha – izay ahiako hiafara koa amin’ny fifidianana “andriambavin’ny hatsarantarehy merina” ohatra, ivelan’ny fifaninanan-kira sy dihy! – sy tsikonina, ary koa ny androahana ny “matoatoa” amin’ny fanaovana harendrina alohan’ny hanomboana ny fifaliana) (Sarasara tsy Ambaka)

ahavelona (nitranga in-5) : Ny tanjona anefa

amiko dia tokana ihany : ny ahavelona sy hampiroborobo ny firenena merina amin’ny fitohizan’ny tantarany manokana! Ny fiheverana an’ireo lafin-javatra rehetra ireo (sy ny hafa tsy hary voatanisa etoana) dia manainga antsika mba ho sahy mieritreritra amin’ny fisainantsika manokana amin’izay alohan’ny hialokalofana lava izao eo ambanin’ireo “be saina” avy any ivelan’ny firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

novolavolainy (nitranga in-2) : Ka ilay “tribu”-na barbariana taloha ary dia ny voalaza fa “hova” ary ilay

“olona vaovao” novolavolainy dia ny “malgache”, izay ny tokony hiafarany dia ny “hisandratra” ho tonga tsikelikely frantsay sahala aminy indray andro any (Sarasara tsy Ambaka)

Rois (nitranga in-2) : 1 Histoire des Rois d'Imerina (Sarasara tsy Ambaka)
te (nitranga in-74) : Araka ny tsikaritro dia maro (?) ireo havana merina mbola manda tsy miaraka amintsika noho

ny tsy “fankasitrahany”, hono, ireo fepetra napetraka ho dinihin’izay te handray anjara (Sarasara tsy Ambaka)

mamoa-fady (nitranga in-7) : Ka na inona izany na inona filan’ny fahombiazana politika eo no eo dia tsy maintsy tsaroan’ireo

mpitondra hatrany ireo “sata fototra” (na “fenitra”) mampijoro ny firenena ka avy hatrany koa dia mamaritra ny fetran’ny azo atao amin’ny toetra na safidy mamoa-fady (Sarasara tsy Ambaka)

Muhammad (nitranga in-2) : Ary ny fahitana

an'izany indrindra no nahatonga an'i Muhammad Yamin izay anisan'ny avaram-pianarana nusantara lehibe indrindra hatramin'izao (izy no nitarika ilay delegasiona Indonesia tonga namangy sy niarahaba an'i Madagasikara tamin'ny taona 1960 ary nampahafantatra araka izay vitany eran'i Indonesia ny anarana hoe "merina"!) namoaka an'ilay boky malazany antsoina hoe : Sang Merah Putih, 5000 tahun, izay fantatry ny mpianatra Indonesia rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

raharaham-panjakana (nitranga in-6) : Vao

nanomboka anefa ny fanavaozana ny tafika ahatonga azy ho moderina dia mba nanomboka nihena avy hatrany koa ny lanjan-dry zareo teo amin’ny raharaham-panjakana (Sarasara tsy Ambaka)

III (nitranga in-5) : Kaltenmark, “Le dompteur des flots”, Han-Hiue, Bulletin du Centre d’Etudes Sinologiques de Pekin, III,

1-2, 1948, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

vadi-drano (nitranga in-2) : Ary moa va tsy ny vahoaka tokoa no raiamandreny ary loharano nipoiran’ny andriana? Havana inona indray anefa no akaiky kokoa noho ny “raiamandreny”? Ka raha izany dia tena azo heverina tanteraka fa “havan’andriana” avokoa ny Merina rehetra tsy vakivolo, indrindra moa izany ankehitriny, zato taona aty aorian’ny nanafoanan’ny fahavalo ny fanjakan’ny razantsika! Antenaiko ary fa raha toa ka tena merina tokoa ireo mpikambana ao anatin’izany “fikambanana andriana” izany2 dia tsy ho sahiny ny hanipak... (Sarasara tsy Ambaka)
hiova (nitranga in-8) : Ka azo hinoana ary fa

amin’ny hoavy dia tsy maintsy mbola hiova tanteraka ny fomba fahatsapana an’io raharaha io, rehefa samy voasongona amin’izay, na ny fiheverana “nasionalista-imperialista” taloha, na ny filan’ny propagandy sy ny fampihorohoroana ara-tsaina antirasista tsy nitsahatra nanjakazaka nandritr’izay 50 taona mahery lasa izay, ahitana izay tena marina tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

tsina (nitranga in-31) : Ary fantatra fa toy izany rahateo koa moa ohatra

ny fanoherana ny svastika na « croix gammée » izay anisan’ny marika fandravahana nentin-drazana aryana indrindra, na dia fahita ihany koa aza any amin’ny toeran-kafa maro, ary indrindra moa izany Asia Atsinanana (sahala amin’i Indonesia ohatra izay miantso azy ankehitriny amin’ny anarana nolovaina tamin’ny teny tsina hoe banji) (Sarasara tsy Ambaka)

calendrier (nitranga in-2) : Ary satria tsingerintaonan’ny nahaterahan’ny

mpanjaka (faha-22 taonany!) koa io andro io, no isika rahateo efa nanomboka zatra tamin’ny fampiasana “calendrier” vazaha-kristiana, hatreo dia nanjary ny 22 novambra no lasa andro nandroana (Sarasara tsy Ambaka)

croissant (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra mantsy fa io “teoria” io no tena niavian’ireo fiheverana rehetra

taty aoriana mody hoe “siantifika” izany fa ao amin’ilay faritra antsoina hoe “croissant fertile” manambatra an’i Irak ankehitriny amin’i Mesir/Egypta no niavian’ny kolontsaina tandrefana rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

nentindrazana (nitranga in-3) : Ary eto no ahitana fa rediredy tanteraka ny

fitantarana ampielezin’ireo mpampianatra Vazaha momba ny niavian’ireo fomba fiady nentindrazana any Asia, rehefa milaza ohatra izy fa hoe : “Nisy ‘moine bouddhiste’ anankiray (Sarasara tsy Ambaka)

Rouge (nitranga in-2) : Albuquerque, nitarika ireo Portugesy, tany amin’ny mpanjakany mantsy dia ahitana fanambarana fa nahazo sarintany nataona mpiantsambo jawa iray hono ry zareo, izay ahitana mazava ny “cap de Bonne-Espérence, le Portugal, le pays du Brésil, la mer Rouge, la mer de Perse, les îles du Girofle [Maluku], les routes maritimes des Chinois [ny voalaza fa “Tsina” tamin’izany dia mbola ny faritry Indotsina-Tsina atsimo ankehitriny fotsiny] et des Gores [Pekan- Ryukyu], avec leurs lignes et chemins directs p... (Sarasara tsy Ambaka)
niparitaka (nitranga in-8) : 1 Manambara indrindra mantsy Rakotonirainy fa ny “malagasy” dia teratany iringiriny eto Madagasikara (anarana nazavaina matetika tamin’izany hoe “malagasy-hara” na “vaton’ny Malagasy”!)2 hatramin’ny andron’i Gondwana (150-200 tapitrisa taona lasa izay, tamin’ny andron’ny dinosaur !) ka raha toa ka misy ifandraisana amintsika tokoa ohatra ireo “malay” sy ny hafa dia tsy maintsy mpiavy avy aty Madagasikara koa izany ny razan-dry zareo! Eo ampandalovana dia ampahatsiahiviko ihany koa anefa fa ny te... (Sarasara tsy Ambaka)
orang (nitranga in-16) : Amin’io

lafiny io angamba dia eo amin’ny 30 na 40 tapitrisa eo ho eo no isan’ireo olona Melayu (orang Melayu) ireo ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

fiandrianana (nitranga in-2) : dia tsy maintsy mpialoha lalana ary manana fiandrianana

hatrany ny Merina eo amin’ny tanindrazany manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

fandaniam-potoana (nitranga in-5) : Ka amin’izay dia ho tonga saina tokoa ireo

raiamandreny rehetra fa tsy fandaniam-potoana na fanabotrian-tsaina akory ny mampianatra ny fomba sy ny fitenin-drazana merina amin’ireo zaza fa kosa sady adidy masina no fanomezana soa lehibe, mihoatra lavitra noho izay fampianarana hafa rehetra azony omena ireo zanany (Sarasara tsy Ambaka)

tantaran-tsika (nitranga in-3) : Aminy dia tsy

misy akory hono izany hoe “firenena merina” izany (izany hoe “illusion” fotsiny ary ohatra ny tantaran-tsika manontolo, ny mampiavaka ny firazanantsika, izay mety ho fomba manokana nentindrazantsika rehetra! (Sarasara tsy Ambaka)

Dahl (nitranga in-17) : Dahl, Les débuts de l'orthographe malgache (Sarasara tsy Ambaka)
Il (nitranga in-4) : Raha andramana ambara

amin’ny fitenin-dry Faratay dia azo atao hoe: “Il nous faut vaincre pour convaincre!” (Sarasara tsy Ambaka)

morontsiraky (nitranga in-17) : Saiky ny morontsiraky Asia Atsimo-Atsinanana manontolo, ary indrindra moa ny an'i Indonesia andrefana sy Malaysia

dia teo ampelantanan'i Srivijaya izay angamba koa nitana tobim-pivarotana (“comptoir”) tany Afika atsinanana sy Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

condition (nitranga in-2) : Noho izany dia anjarantsika tsotra izao ankehitriny no mivonona (na farafaharatsiny,

mamonona ny “condition” ilaina!) mba hanolo an’ireo karazana olona ireo sy ny asany,1 rehefa tafaverina tokoa ny fahaleovantenan’ny firenena merina (Sarasara tsy Ambaka)

manolona (nitranga in-3) : Sahala amin’ireo Jerman ihany

manolona ireo taniny nomena an-keriny an’i Poland/Polska sy Tsekia hatramin’ny taona 1945 (Sarasara tsy Ambaka)

Ratsirahonana (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 145

[Imerina, faha-22 Jolay 1998] Samy sarasara ary tsy ambaka arahaba hoy ny fiteny! Amin’ireo fanamarihan’i José farany dia ity lafin-javatra manokana ity no mba tena tiako andramana velabelarina kely indray eto: Voalohany aloha dia mitovy hevitra aminy [Ratsirahonana] aho amin’ilay hoe “filalaovana politika” (Sarasara tsy Ambaka)

malais (nitranga in-9) : 323-392 sy Denys Lombard , Le “Spraek ende

woord boek” de Frederick de Houtmann, Première méthode de malais parlé (fin du XVIe siècle) (Sarasara tsy Ambaka)

Egede-Instituttet (nitranga in-3) : Oslo : Egede-Instituttet, 1951 (Sarasara tsy Ambaka)
Pires (nitranga in-2) : The Suma Oriental of Tomé Pires [An account of the East, from the Red Sea to Japan, written in Malacca

and India in 1512-1515] and The Book of Francisco Rodriguez [Rutter of a voyage in the Red Sea, nautical rules, almanack and maps, written and drawn in the East before 1515] (Sarasara tsy Ambaka)

mitombona (nitranga in-9) : Ka eto dia tafiditra ao anatin’izany avokoa na ireo olona

Filipina na isika Merina, na ireo olona Campa/Tsampa (tompontanin’ny Vietnam afovoany), na ireo teratanin’i Pekan/Taiwan, ary indraindray koa ireo olona Polynesia sy Mikronesia (izay noho ny antony tsy mitombona loatra anefa dia matetika avahan’ireo “anthropologist” tandrefana) (Sarasara tsy Ambaka)

goy (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra koa fa,

amin’ny teny hebreo hatramin’izao, ny mitovy hevitra amin’ny hoe “gentilis”, indrindra ilazana ireo kristiana, dia goy (goyim raha ilazana olona maro) (Sarasara tsy Ambaka)

tamin-dry (nitranga in-9) : Raha azoko tsara dia tamin-dry zareo ohatra no nakana

matetika ireo Tsimandoa nampiandraiketina ny fampitana hafatra rehetra tao amin’ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

anindran-tany (nitranga in-3) : Marina fa ny hoe “mandranto”

matetika dia toa maneho fandalovana vetivety fotsiny mba hivarotra ohatra any anindran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

formation (nitranga in-2) : Ary farany izany dia eo koa ireo Melayu izay tsy foko manokana

fa karazana niforona taty aoriana (“groupe de formation secondaire”) avy amin’ireo foko hafa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

W (nitranga in-14) : Taty ivelany anefa dia nitohy nandroso hatrany ny

fikarohana momba an’ireo teny izay hatramin’ny taona 1836 (nivoahan’ny bokin’i W (Sarasara tsy Ambaka)

Studies (nitranga in-5) : An Introduction to Austronesian Studies (Sarasara tsy Ambaka)
Vig (nitranga in-3) : Ohatra azo raisina

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 15 amin’izany ny fitantaran’i Lars Vig, ilay misionary Norsk (Norwegian) niasa tany amin’ny faritanin’Antsirabe tamin’ny taonjato lasa (Sarasara tsy Ambaka)

fahatokisany (nitranga in-2) : Ka hoy ary aho hoe, avelao ho faty any ny “teny gasy”1 fa ho antsika, ny teny merina no tokony

arovana sy hamafisina be be kokoa hatrany amin’ny alalan’ny fanatevenana sy fandiovana ny voambolany, ny fanitsiana sy fanamafisana ny dikany, fampitomboana ny lahatsoratra mampiseho ny tanjany sy ny fahatokisany ny hoaviny (Sarasara tsy Ambaka)

correctness (nitranga in-6) : 1 Tany amboalohany, ny hoe “political correctness”, maneho ny “politically correct”, izay adikan’ny frantsay amin’ny

filaza somary maneso hatrany hoe “politiquement correct” dia indrindra indrindra fomba fiteny mba tsy handratrana ny hambom-pon’ireo mpikambana amin’ny foko vitsy an’isa any Amerika, ary indrindra izany ireo mainty hoditra izay tsy tokony ho antsoina intsony hoe “negro” fa kosa “Black” ary avy eo “African-American” tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

imason-tsika (nitranga in-4) : Zoky mpialoha lalana ka hajaina kanefa tsy voatery arahina hatrany akory raha hita fa diso ny lalana nitsofoany! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 133 koa, tsy miseho toy ny “finoanoam-poana” intsony eo imason-tsika ny finoan’ireo razambe fa kosa fanehoana kolontsaina mendri-kaja sahala amin’ny an’ny hafa rehetra ary vao maika sarobidy kokoa indray ho antsika manokana satria loharano nipoiran’ny maha-isika antsika tsotra izao! Ka izany koa ary no antony hilazako fa efa ... (Sarasara tsy Ambaka)
any: (nitranga in-2) : Ka raha izany dia lasa manakaiky kokoa ny “sanskreta”

(izay ampahatsiahiviko fa teny “indo-eropeana” tranainy tany India, razamben’ireo fiteny indoeropeana na indo-aryana tatsinanana rehetra ankehitriny any: hindi, balutch, bengali, singhala, sns (Sarasara tsy Ambaka)

fahatokisana (nitranga in-10) : Saiky ny zavatra tadiavina

amina “héros” rehetra mantsy dia hita ao amin’ny tantaran’i Ibonia, na hakingana izany, na fahasahiana, na hafanam-po, na famikirana amin’ny rariny, na fitiavana, na fahatokisana, na hery (Sarasara tsy Ambaka)

toristika (nitranga in-2) : Ka izany rehetra izany ary no nararaotin'ny antirasisma frantsay izay ampian'ireo Jiosy eran-tany tosika rahateo - ary ankehitriny koa, ireo “mmigrés” any Eropa! - noho ny antony hafa tanteraka : ny faniriana ampahatsapa-tena ho “meloka” hatrany ireo firenena tandrefana manoloana ny “shoah”, araka ny filazany, sy hampihorohoro an'ireo mety hanenjika rehetra an-dry zareo amin'ny alalan'ny "lalàna antirasista"! 2 Na dia eo aza ny 15 % mifidy ho an'ny FN sy ny 80 % mahery (sahy) miaiky araka ireo ... (Sarasara tsy Ambaka)
Seuil (nitranga in-2) : Mallory, A la recherche des Indo-Européens: langue,

archéologie, mythe, Paris : Seuil, 1997 (ed (Sarasara tsy Ambaka)

345-354 (nitranga in-2) : 155-175; 345-354) ; Tagalen und Madagassen (Sarasara tsy Ambaka)
Welsh/Gallois (nitranga in-2) : 3

Fa mba ahoana kosa ny momba ny fahafantarantsika manokana? Ny olona voalohany tsy maintsy nampahafantatra antsika dia heveriko fa i David Jones, zoki-olona tamin’ireo misionary “anglisy” (Welsh/Gallois no tena marina!) nanokatra ny sekolin’Anatirova (Sarasara tsy Ambaka)

daya (nitranga in-4) : Eo anilany

anefa dia ny hoe “merina” indrindra indrindra no tena mahasaro-piaro ahy ka laviko tsy omeko ireo Mainty mihitsy! Ny “merina” amiko dia ireo taranaka “daya” nifidy hanorim-ponenana aty afovoantany rehefa leon’ny fiainana tany amorontsiraka na koa voatery nanao izany mba tsy hifangaro firazanana indrindra amin’ireo mainty hoditra sy silamo nanenika ny taniny (Sarasara tsy Ambaka)

Domenichini (nitranga in-3) : 1 Fantatra koa ohatra ny “fiadiavam-barotra” nataon-dry zareo mba

hampisehoana fa ny mpiady Manisotra no tena “tandroky” ny tafika merina tamin’ny andron’Andrianampoina izay nampitain’i mopera Malzac2 indrindra ary vao naverimberin-dry Domenichini mivady3 mpisolelaka azy (Sarasara tsy Ambaka)

disant (nitranga in-2) : 411:

“En disant que ce sont les ancêtres des nègres, qui vivent aujourd’hui principalement en Afrique noire, qui ont inventé les premiers les mathématiques, l’astronomie, le calendrier, les sciences en général, les arts, la religion, l’agriculture, l’organisation sociale, la médecine, l’écriture, les techniques, l’architecture ; que ce sont eux qui ont, les premiers, élevé des édifices de 6 (Sarasara tsy Ambaka)

ity: (nitranga in-14) : Fa ny tena mahagaga ary dia ity: toa

azo ampidirina tanteraka ho anisan’ireo nahita tombontsoa koa ankehitriny ireo mainty afrikana! Ho an’izay mandre ny fanambarana toy izany voalohany dia toa fandatsana tsotra izao no fonosany (Sarasara tsy Ambaka)

d'Imerina (nitranga in-2) : 1 Histoire des Rois d'Imerina (Sarasara tsy Ambaka)
hitetateta (nitranga in-2) : Aoka anefa hazava fa tsy ny hitetateta hanao ny asa fanarenana akory no hilana an’io

“komity” io fa ny hitantana fotsiny ihany aloha ny fiarovana an’Anatirova, ary angamba koa ny “fikarohana” momba ny fanomanana ny asa tokony ho atao (Sarasara tsy Ambaka)

komonista (nitranga in-8) : Eny ka hatramin’ireo komonista aza angamba

izay, raha toa ka faran’izay “extrémiste” tokoa izy dia tsy ny “nationalité malagasy” loatra no tiany hajoro fa ny “identité prolétarienne” ohatra! I Rakotondrabe izany dia mahery fon’ny Merina ary i Monja Jaona kosa dia mahery-fon’ny Tandroy(?), toy ny maha mahery fon’ny Sakalava an’i Venance Manifatra izay VVS (Sarasara tsy Ambaka)

toy (nitranga in-803) : -- d) Ny fizarazarana sy ny fifandramahan’ny samy Merina noho ny fikarohana tombontsoa manokana ho an'ny

karazana na antokon'olona tsirairay (toy ny momba ny fizarana ho anisan'ny Hova na ny Andriana ohatra, na koa ny fivavahana!) no anisan'ny antony lehibe indrindra nitondra ny Firenena Merina amin'ny kizo misy azy ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

Academy (nitranga in-2) : Nagpur : International Academy of Indian Culture, 1952 ary

S (Sarasara tsy Ambaka)

hanangonana (nitranga in-3) : Ary izany indrindra no

antony nilazako fa ho antsika dia tokony ho “lova velona” io fa tsy “museum” velively natao hanangonana sy hampiderana ny “sisan-javatra maty” fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

toi (nitranga in-2) : Ary azo marihina eo ampandalovana fa mbola izany indrindra koa no antony mahatonga ny fifandripahan’ny zanakandriana rehefa misy fiakarana mpanjaka vaovao, no sady eo rahateo ny faniriana tsy hampisy ny ady an-trano noho ny fifandramahan’ny samy te hanjaka sy ny fizarazarana ny fanjakana! Hany ka sarotra no tsy hidera ny fahendren’Andrianampoina 1 Na avela amin’ny “original” nahafantarako azy: Même si tu ne t’occupes pas de politique, la politique s’occupera de toi ! 2 Izany hoe angamba, raiama... (Sarasara tsy Ambaka)
Amerindia (nitranga in-5) : I Amerika manontolo dia tanindrazan’ireo olona

Amerindia (Sarasara tsy Ambaka)

Tsekia (nitranga in-3) : Sahala amin’ireo Jerman ihany

manolona ireo taniny nomena an-keriny an’i Poland/Polska sy Tsekia hatramin’ny taona 1945 (Sarasara tsy Ambaka)

Haiti (nitranga in-3) : Ny Vazaha ohatra no nahita an’i Haiti sy nanapotika ireo

teratany amerindia kanefa ankehitriny sy amin’ny hoavy rehetra dia ny taranaka Afrikana irery ihany no nanjary lasa tompon’io faritany io (Sarasara tsy Ambaka)

Search (nitranga in-2) : Anglisy : In Search of the Indo-Europeans (Sarasara tsy Ambaka)
maherifo (nitranga in-3) : Ary

tamin’ny taona 1985 dia noraisin’ny ben’ny tananan’i Atlanta (izay mainty hoditra hatramin’ny taona 1973) sy ny fikambanana Martin Luther King toy ny “maherifo” izy ary nanokanan-dry zareo ny 4 Aprily 1985 ho “Dr (Sarasara tsy Ambaka)

western (nitranga in-2) : Marina tokoa ohatra fa tamin’ny 13 mey dia maro

tamin’ireo “jiolahim-boto” kely zoam tao Analakely no mba nitora-biriky koa FRS kanefa tsy fantatra raha noho ny antony politika toy ireo mpianatra merina no nanosika azy na fananaraotina hamely polisy sy hanao “western” kely fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

iriany (nitranga in-2) : Samy “tsalo” tsy misy hitokisany na hananany haja amin’ny maha merina azy ary iriany ho

ringana tsotra izao satria na ny mijery ny endriny fotsiny ihany aza dia efa mampivonto fialonana ny fony (Sarasara tsy Ambaka)

artistika (nitranga in-2) : Maika rahateo moa fa,

ivelan’ny faharatsian’ilay sary eo amin’ny lafiny teknika sy artistika (noho ny tsy fahaizan’ny mpanao azy !) dia toa hoe sarina Tandroy na “mpiady” hafa avy any atsimon’ny nosy no natao fangalan-kevitra eto noho ny fiheverana indrindra fa mety ho olona mbola somary “sauvage” tokoa araka ny fiheveran’ny Vazaha azy ny Ombalahibemaso (Sarasara tsy Ambaka)

"malagasy" (nitranga in-2) : Ka amin’izany ary, ny famikirany amin’ny “identity” nentin-drazany, izay asehony indrindra amin’ny fahafantarany ny fomba 1 Sahala amin'ny ao amin'ny MIDI Madagasikara hita eto amin'ny tambatsera izay voatokana hiresahana momba ny "faits divers" sy ny loza nitranga rehetra ny "malagasy"! 2 Ka mahatonga koa ary ny vahiny sasany tsy tia Frantsay kanefa satria tsy mbola manadino indrindra ny tanindrazany ary mamikitra amin’ny « identity »-ny manokana dia manda ny ho voatelina toy izany ka aleony t... (Sarasara tsy Ambaka)
1975 (nitranga in-9) : Cousins, "The Malay affinities of the Malagasy Language", Antananarivo Annual, I, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
nakana (nitranga in-4) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

1974 (nitranga in-8) : ) amin’ny ankapobeny fantatra

hatramin’ny taona 1974, cf (Sarasara tsy Ambaka)

avara-pianarana (nitranga in-14) : 6

Noho ny fanjanahantany frantsay anefa dia toa tsy nisy vokany mivantana teo amin’ny fijerin’ireo avara-pianarana merina izany rehetra izany (Sarasara tsy Ambaka)

1964 (nitranga in-2) : Valette : “Madagascar vers 1750 d’après un manuscrit anonyme”, Bulletin de Madagascar, 214, 1964, pp (Sarasara tsy Ambaka)
1965 (nitranga in-7) : Sady izay koa moa na ry zareo tary “ankilany”

aza dia tsy lasa lavitra satria maty i Yamin tamin’ny taona 1962 ary voatery niala teo amin’ny fitondrana i Macapagal tamin’ny taona 1965, nosoloin’i F (Sarasara tsy Ambaka)

1967 (nitranga in-7) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

- (nitranga in-98) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

1963 (nitranga in-5) : Ary tsy ela avy eo (1963) dia tonga nitsidika an’i Madagasikara koa i D (Sarasara tsy Ambaka)
asan-dry (nitranga in-5) : Ny hany fomba ahafahana manao tokoa an’izany anefa dia ny fanoloana ny asan-dry zareo amin’ny asa

mendrika kokoa (amin’ny teny merina, anglisy sy melayu!), avy amin’ireo manam-pahaizantsika (Sarasara tsy Ambaka)

proto-malagasy (nitranga in-2) : Raha andramana fintinina ary ny fiheverana, ary alain-tahaka hatramin’ny tokony ho fomba fitenin-dry zareo momba an’izany dia mety ho toy izao angaha ny endriny: Ny hoe Merina (hoy ry zareo) dia tsy inona akory fa “tribu” iray anisan’ireo taranaky ny “proto-malagasy” fotsiny ihany (raisina avy hatrany toy ny efa mitaratra sahady ny “firenena malagasy” ankehitriny!), izay efa hatrany ampiandohana no vokatry ny fifangaroan’ny mpiavy “aostroneziana” sy ny bantou tany amin’ny morontsiraky Afrika, a... (Sarasara tsy Ambaka)
malagasy" (nitranga in-3) : Voalohany indrindra aloha, raha mijery ny fampianaran'ny tantara isika (jereo ohatra ny ambadiky ny

fonon'ny "Rakibolana malagasy" nosoratan'i Rajemisa-Raolison, Ambozontany-Fianarantsoa 1985) dia hita fa ny saina voalohan'ny fanjakan-dRadama dia mena sy fotsy, mitovy amin'ny saina polska ("Poland") ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

fampijaliana (nitranga in-4) : Maika rahateo

moa fa ambaran-dry zareo revisionista koa fa tsy misy porofo mivaingana (“preuve matérielle”) na kely aza mampiseho tokoa fa nanao famonoan’olona tamin’ny alalan’ny gazy (na zyklon B izany na “pot d’échappement”) ry zareo nazi fa fiampangana misafotofoto avy amin’ireo gadra jiosy tranainy sasany mitady hamaly faty sy “fanenken-keloka” tsy maintsy nataon’ny mpiandraikitra nazi sasany tao anatin’ny fampijaliana azy fotsiny no ihankinan’ilay finoana manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

an-tsoratra (nitranga in-5) : Ny fisian’ireo manuscrit maro nampiasain’i Callet ireo koa dia mampahatsiahy antsika fa tena

nisy vokany ny fampianarana tamin’ny andron-dRadama sy Ranavalona ary efa hatramin’izany no liana amin’ny fitahirizana an-tsoratra ny tantara sy ny fomban-drazana ireo Ntaolo (Sarasara tsy Ambaka)

yang (nitranga in-3) : Orang yang tidak tahu malu, “olona tsy mahalala menatra” ireo hoy ny Melayu (Sarasara tsy Ambaka)
ara-teoria (nitranga in-13) : Mazava anefa fa ara-teoria fotsiny ihany

izany fielezana izany satria ny tena marina dia nitohy velona hatrany ny fahazarana nentin-drazana sy ny fifandraisana hafa (hatramin’ny fifanambadiana !) efa nisy teo aloha teo amin’ireo karazan’olona tany amin’ny faritany ivelany izay ny sasany izany nekena ho anisan’ny andriana ary ny sasany kosa lasa “hova” (Sarasara tsy Ambaka)

Ity (nitranga in-3) : Ity farany ity dia nantsoina indrindra hoe mandrorona, teny avy amin’ny

fototeny “rorona” (PNA/Proto-Nusantara *tuRun, mbola hita amin’ny melayu, midika hoe “midina”) (Sarasara tsy Ambaka)

hasin-drazana (nitranga in-11) : Ary tsy ilaina lazaina aminy akory satria efa lasa vahiny tanteraka amin’ny fisainana

izany hoe “fitiavan-tanindrazana” sy “hasin-drazana” izany! Ny fahaverezan’ny hambom-po sy ny fahajambana momba ny zava-niseho ka tena loharano nahatonga ny toe-draharaha ankehitriny moa dia eo ihany ary tsy mahagaga rahateo satria andry ihankinan’ny politikan’ny vazaha manontolo sy ny fampianarany mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

manan-tantara (nitranga in-2) : Sady tsy ilaina avahana

amin’ny “mpiavy tranainy” izany ireo “mpiavy vaovao” no tokony tsy azon’ireo “karazana” manan-tantara manokana any amin’ny fizaran-taniny koa no manasandratra ny mampiavaka azy nentin-drazany (Sarasara tsy Ambaka)

dukun (nitranga in-4) : Any

ambanivohitra, ny mpampianatra matetika dia ny “ombiasy” (dukun), ary any amin’ireo faritany lasa silamo dia any amin’ny sekoly fampianarana mamaky ny Al Koran (pesantren) no tena ampianarana koa manao silat (Sarasara tsy Ambaka)

baie (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
navigations (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
Espana (nitranga in-6) : Eo anilany moa dia fantatra rahateo koa fa

talohan’ny nahatongavan’ireo Indo-eropeana dia efa nonenan’ny olona fotsy hoditra tsy dia miendrika nordika loatra ny faritany eropeana maro, ary indrindra moa ireo « tany latina » na “mediteraneana” samy hafa ankehitriny, toy ny razan’ireo Basque (Frantsa sy Espana), ireo Etruscan (Italia), ary tsy ferana ireo Ibere tany Espana-Portugal sy ireo Minoan tany Hellas-Crete (Sarasara tsy Ambaka)

nahatana (nitranga in-12) : Ka noho izany, tsy ny razantsika akory no avy any Asia fa ny razan’ireo firenena melayu-polynesia hafa no avy aty Madagasikara ary isika no tena tokony ho ataon’ny rehetra fianarana satria nahatana indrindra ny ventin’ny lovan-drazana iombonana! Fa ny tena loza dia azo lazaina fa mandraka ankehitriny angamba dia tsy mbola tena voasolo io fijery io (raha tsy hoe amin’ny “babangoana” tsotra izao angaha!) satria noho ny kapoka nihatra sy ny fiovan’ny toe-draharaha politika dia toa tsy nisy Merina ... (Sarasara tsy Ambaka)
Andrianjakatokana (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

Cultural (nitranga in-2) : The Evidence of Xilophone and other Cultural Factors, Leiden: Brill, 1964/1969 sy “The

Influence of Indonesia: the musicological evidence reconsidered”, Azania, IV, 1969, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

hirehareha (nitranga in-6) : Toy izany koa, raha mbola eto Imerina ihany, tsy misy olona afaka mandrara antsika tsy

hirehareha amin’ny tantara sy ny firazanantsika manokana na hanasandratra ny maha-olona nusantara iringiriny antsika, amin’ny alalan’ny filazana ohatra fa mety haneho “fanavakavahana” ka manelingelina ny sasany izany (Sarasara tsy Ambaka)

zava-tsarotra (nitranga in-4) : Kanefa eto koa dia ahiako fa mety ho zava-tsarotra ary angamba tsy ahitantsika tombony

mamantatra ny marina (Sarasara tsy Ambaka)

enindreny (nitranga in-2) : Tsy tany vahiny no notafihina fa ny tanindrazana taloha no nodiavina indray!

Ary ny momba an’ireo tena Mainty enindreny indray dia tsy mino velively aho fa tokony afaka hiampanga antsika mihitsy ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

apetraky (nitranga in-2) : Ho an’ny

fiainan’ny tsirairay moa dia efa fantatra sahady fa io no anisan’ny fanontaniana voalohany apetraky ny fiheverana “metafisika”: “avy aiza, inona no atao eto ary andeha ho aiza”? Ivelan’izany anefa, ny tena fanontaniana angamba dia ny faniriana te ahafantatra tsotra izao hoe: “iza marina aho ary toy ny ahoana ny lanjako, ny mba fahamendrehako”? Ka ny valiny ary dia voatery tsy maintsy mandalo amin’ny fahafantarana ny loharano nipoiran’ny tena (Sarasara tsy Ambaka)

handimby (nitranga in-5) : Sahala amin’ny 12 manjaka ihany anefa,

ny hoe “vahoaka” na firenena dia tsy voafetran’ny mpiara-belona mba hampiditra hatrany koa ireo razana sy ny taranaka rehetra handimby (Sarasara tsy Ambaka)

niniaviny (nitranga in-2) : Ary ampiako mihitsy aza hoe fitaovana politika tanteraka io ho an-dry zareo satria

niniaviny tsy mba nofoanana ohatra ireo monarkia mbola sisa tavela rehetra tany anindrana (Sarasara tsy Ambaka)

derniers (nitranga in-2) : Voilà à quoi ressemble vraisemblablement le genre de scène dont ces mêmes visages merina avaient été les

acteurs au cours des deux ou trois derniers millénaires (Sarasara tsy Ambaka)

nianarany (nitranga in-2) : Noho i Radama efa mahay miteny sy manoratra kely amin’ny

teny frantsay (izay nianarany tamin-dRobin sekreterany!) anefa dia aleon’ny mpanjaka naka ny “ou” frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

maha-merina (nitranga in-30) : Ny maha-merina ny Merina dia asehon'ny tantaran-drazany sy ny fomba

amam-panao ary fiteny nolovaina tamin'ireo Razambe Merina (Sarasara tsy Ambaka)

vondron-nosy (nitranga in-3) : f) Ary farany, amin’ny fandaharana karazam-piteny dia atambatra ho karazam-piteny “melayu”

avokoa ireo fiteny “nusantara tandrefana” rehetra, manomboka amin’ny vondron-nosy Marianna sy Guam (Mikronesia avaratra) ka hatraty Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

1945 (nitranga in-5) : Sahala amin’ireo Jerman ihany

manolona ireo taniny nomena an-keriny an’i Poland/Polska sy Tsekia hatramin’ny taona 1945 (Sarasara tsy Ambaka)

voavelatra (nitranga in-2) : 1 Ka ny fanontaniana mipetraka ary dia hoe, mba nahoana kosa?

Ny valiny azo aroso dia maro karazana ary tsy ho voavelatra etoana daholo akory ka ny sasany tonga dia manitikitika ahy ihany aloha no handramako tanisaina (Sarasara tsy Ambaka)

Ampahatsiahiviko (nitranga in-12) : 1 Ka tsy mahagaga

1 Ampahatsiahiviko vetivety sao tsy mitoetra loatra intsony ao an-dohan’ny rehetra: - Rainimahay-Raberesaka, Tsimahafotsy (1828) (Sarasara tsy Ambaka)

austroneziana (nitranga in-3) : Ka ny tena “mistery” sisa raha izany dia hoe nahoana no

nahatonga an-dry zareo hanary ny fomba fiteniny sy ny fomba amam-panaon’ny razan-dry zareo manokana mba handray ny an’ireo mpiavy “austroneziana” izay tsy afaka nanery azy hanao izany akory anefa! (Sarasara tsy Ambaka)

"o" (nitranga in-4) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

fokofirenena (nitranga in-4) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 6

Ka raha izany ary dia tokony tsy ny faritany velively no heverina eto Madagasikara fa ny fokofirenena (Sarasara tsy Ambaka)

monotheista (nitranga in-12) : Izany hoe karazana eglizy

“monotheista” tsy manambara loatra finoana amina andriamanitra any ivelany fa izy tenany ihany no nasandrany ho lasa andriamanitra tokana (Sarasara tsy Ambaka)

Hmong (nitranga in-2) : Ka momba an’i Asia ary ohatra dia voatanisa toy ny “porofo siantifika” mampahatsiahy ny fisiana tranainy na ny “influence”-ny kolontsaina afrikana avokoa ny sary ahitana volo oly (fampisehoana mahazatra an’i Budha, noho ny lova avy amin’ny sikotra grika angaha!) na molotra matevina (toy ny endriky ny mpanjaka sasany amin’ny tsangambato Khmer sy Cam!) rehetra; toy izany koa ny angano sy ny resaka ahitana fotsiny ny teny hoe “mainty”, ary hatramin’ny lokon’ny akanjo sy ny saron-dohan’ny vehivavy ... (Sarasara tsy Ambaka)
hanaonao (nitranga in-2) : Izany

hoe, mba tsy ahatonga ny tena hanaonao foana tokoa! Isaky ny mifidy biriky apetraka ny tena dia mahatsiaro kely ihany fa ny antony tsy hoe ny faniriana hilalao biriky akory fa kosa ny fampijoroana rindrina hizaka trano iray manontolo manaraka drafitra mazava (Sarasara tsy Ambaka)

fironan-javatra (nitranga in-2) : Raha toa ka manaraka ny fironan-javatra ankehitriny anefa dia azo

heverina fa hijanona ho an’ny fiainana “prive” ihany tokoa sisa ny kojakojam-pivavahana izay ho tafasaraka tanteraka rahateo koa moa izany amin’ny fiheverana siantifika sy ny fitsipika mametra ny fitondran-tena eo anivon’ny fiaraha-monina amin’ny ankapobeny (Sarasara tsy Ambaka)

Adama (nitranga in-2) : I Luis Mariano anefa dia pretra ary tamin’izany dia saiky mbola nino avokoa ny

Vazaha rehetra fa taranak’i Adama sy Eva, avy amin’ireo zanak’i Noa telo lahy ny olombelona rehetra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

taom-baovao (nitranga in-2) : Araka ny efa voalaza teo aloha moa dia "andro fifaliana" ny Fandroana, taom-baovao hanorenana fanantenana

mibaliaka indray, aty aorian'ny andro faha-6 Novambra, nisaonana sy nieritreretana izay nanjo, ary izay mety hanjo antsika (Sarasara tsy Ambaka)

tianay (nitranga in-2) : Sady tsy tianay ho

potika fahatany toy izany ny firenena merina no mba irianay koa izay hampandroso tokoa an’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

andriamani-kita-maso (nitranga in-2) : Moa va tsy

voalaza indraindray fa “andriamani-kita-maso” ireo Andriamanjaka? Ataoko anefa fa tsy nisy olona na iray aza nieritreritra tokoa fa tsy olombelona sahala amin’ny olombelona rehetra ihany ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

tototry (nitranga in-2) : Ka ny iray ho lasa “kiringa afro-asiatika” tototry ny teny frantsay, ary ny iray kosa ho lasa

1 Aoka koa ohatra mba tsy ho adinoina mihitsy fa, ho an’ireo Mainty dia fiteny vao nianarana tsy ela io (taonjato mihoatra kelin’ny iray ho an’ireo taranaka Masombika tonga farany ka hatramin’ny efatra raha tena betsaka ho an’ireo taranaka Zazamainty!), noho ny faneren’ny fanandevozana (Sarasara tsy Ambaka)

indo-eropeana (nitranga in-14) : 4 Tsetsatsetsa tsy aritra : ampahatsiahiviko kely ho an’ny fahalalana ankapobeny fa ny hoe “Arya” izany dia

anarana nentin’ireo foko tonga nanani-bohitra tany India nandritry ny taonarivo faharoa TK (Talohan’i Kristy) ka nitondra indrindra tao amin’io faritany io ny karazam-piteny “indo-eropeana” na “indo-aryana”, izay niteraka avy eo ny teny sanskreta (Sarasara tsy Ambaka)

nazavaina (nitranga in-2) : 1 Manambara indrindra mantsy Rakotonirainy fa ny “malagasy” dia teratany iringiriny eto Madagasikara (anarana nazavaina matetika tamin’izany hoe “malagasy-hara” na “vaton’ny Malagasy”!)2 hatramin’ny andron’i Gondwana (150-200 tapitrisa taona lasa izay, tamin’ny andron’ny dinosaur !) ka raha toa ka misy ifandraisana amintsika tokoa ohatra ireo “malay” sy ny hafa dia tsy maintsy mpiavy avy aty Madagasikara koa izany ny razan-dry zareo! Eo ampandalovana dia ampahatsiahiviko ihany koa anefa fa ny te... (Sarasara tsy Ambaka)
Sulawesi (nitranga in-13) : Tsy misy

hidirantsika mivantana izany io satria ny fitenintsika dia iray karazana amin’ireo fiteny “Indonesia afovoany sy avaratra” (Kalimantan, Sulawesi ary Filipina) (Sarasara tsy Ambaka)

welsh (nitranga in-2) : Ny loza dia tsy ampy avy eo (satria angaha toa hoe nisy very!) ny “u” tao amin’ireo

“fontes”-ny printin’ny misiona ka lasa “o” fotsiny sisa no tavela! Izany no mahatonga antsika ho angamba hany olona eran-tany manoratra ny feo “u” amin’ny “o”!1 Tsara ho fantatra koa fa ny “-y” mamaran-teny hono dia noho ny “haitraitran”’ireo misionary welsh ireo izay nihevitra fa raha “i” kely fotsiny no raisina dia mety ho azo tononina hoe “ai” ne “ei” (Sarasara tsy Ambaka)

Elsass (nitranga in-3) : maro be taty aoriana2 ihany no voatondro amin’izany fa koa ireo

heverina toy ny “teratany” sahala amin-dry zareo Occitans, Provencaux, ary maika moa ry zareo Breizh (Breton) sy Elsass (Alsacien) ary Corsica izay firenena hafa karazana tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

voasana (nitranga in-2) : Ny teny hoe

“parahyangan” anefa dia azo voasana tsotra izao toy ny hoe “pa/ra-hiang-an” izay, raha raisina arabakiteny dia mifanojo tanteraka amin’ny hoe “firazanana”! Ny tena heviny marina anefa moa eto dia hoe “toerana misy an’ireo razana na ireo andriamanitra” (Sarasara tsy Ambaka)

niniavina (nitranga in-5) : Ireo

niniavina nariana anarana amin’ny fiantsoana tokana hoe “hova”, na taty aoriana mandraka ankehitriny, ny “mponin’Antananarivo” (Sarasara tsy Ambaka)

prestige-ny (nitranga in-3) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

faha-29 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 77

[Imerina, faha-29 novambra 1997] Samy sarasara hatrany! Rehefa nanandrana nanao fanisana kely aho dia nahatsikaritra fa ny taona 1883 dia tokony ny 29 jolay tany ho any angamba izany no nankalazaina ny Fandroana (Sarasara tsy Ambaka)

hiafarany (nitranga in-2) : Ka raha rombahin-dry zareo dia andraikiny izany ary mbola ho hita eo ihany

izay hiafarany! Ekeko anefa fa toetra maneho fisalasalana fotsiny ihany io… Noho izany dia tokony tsy isika mihitsy no hamporisika an-dry zareo handrombaka an’io anarana nentin-drazana io (Sarasara tsy Ambaka)

hiantoka (nitranga in-4) : Ary avy eo moa dia mbola io fananana tanjona voadinika sy voarafitra tsara io ihany no tokony

hiantoka ny fahombiazan’ny tolontsika (Sarasara tsy Ambaka)

africaine (nitranga in-3) : Ferrand, “L'origine africaine des Malgaches [Ny Mainty io!]”, Journal Asiatique, 1908, p (Sarasara tsy Ambaka)
faha-28 (nitranga in-5) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 75

[Imerina, faha-28 novambra 1997] Sarasara tsy ambaka ny mpiara-mitolona rehetra eto! Misy filazana mety ho tsapa toy ny mifanohitra ao amin’ilay resako farany momba ny fandroana ka tiako handramana hitsiana (Sarasara tsy Ambaka)

rasisma (nitranga in-24) : Fantatra ary fa ny antony tonga dia misongadina dia ny vokatry ny fanasana atidoha nataon’ny

Vazaha izay nanabosesika tao andohantsika fa ny fanandratana ny “identity” nentin-drazantsika dia maneho “tribalisme” sy “rasisma” ka tsy mendrika mihitsy ho aposaky ny olona te hiseho ho “civilisé” (Sarasara tsy Ambaka)

tantaran-drazantsika (nitranga in-5) : Amin’ny lafiny politika, mba hamoriana

an’Imerina dia nisy nahatsara azy izany kanefa kosa mba ahafantarana ny tena tantaran-drazantsika marina dia tsy maintsy atao izay hamoazana ny lovan-tsofina any amin’ny faritany hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

faha-22 (nitranga in-3) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
faha-20 (nitranga in-6) : Toy izany ary ny toe-draharaha hatramin’ny taompolo faha-20, nanomboan’i “Mestre

Bimba” (Manoel Dos Reis Machado), mpampianatra mainty hoditra nampirindra sy nampivelatra ireo teknikany, indrindra izany tamin’ny fangalana tahaka ny fanao maro ao amin’ny “kung fu” tsina (Sarasara tsy Ambaka)

faha-21 (nitranga in-4) : Ka sahala amin’Andrianampoina ary dia “miverina” ho

merina fotsiny ihany aloha isika kanefa kosa merin’ny taonjato faha-21, sady manaja tanteraka satria mahafantatra ny lanjan’ny hasin-drazana no tsy mikoso-maso intsony koa manoloana ireo vazaha izay, na dia hoe “virtuellement” fotsiny ihany aza dia efa voafolaka sy nihoarantsika ny fisainany manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

55 (nitranga in-3) : Ka raha manaraka ny fanao momba an’izany ary (miankina amin’ny voambolana 200-ny Morris

Swadesh2 ohatra, ary azo ampitombohana hatramin’ny 500 izany) dia miseho fa ahitana fitovizana manodidina ny 50 % (ary raha “terena” amin’ny fampiasana “synonym” na teny niova dika dia mety mahatratra hatramin’ny 55 % !) ohatra ny teny merina sy ny ma’anyan (amin’ny melayu io dia eo amin’ny 25-30 % eo ho eo !) (Sarasara tsy Ambaka)

56 (nitranga in-2) : Fantatro fa sarotra izany, indrindra moa ho an-dry zareo kanefa

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 56 antoky ny aintsika tsotra izao io ka tsy azon-dry zareo atao tsinontsinona (Sarasara tsy Ambaka)

50 (nitranga in-8) : Ka azo hinoana ary fa

amin’ny hoavy dia tsy maintsy mbola hiova tanteraka ny fomba fahatsapana an’io raharaha io, rehefa samy voasongona amin’izay, na ny fiheverana “nasionalista-imperialista” taloha, na ny filan’ny propagandy sy ny fampihorohoroana ara-tsaina antirasista tsy nitsahatra nanjakazaka nandritr’izay 50 taona mahery lasa izay, ahitana izay tena marina tokoa (Sarasara tsy Ambaka)

53 (nitranga in-3) : Tsy inona ary izany fa ny tokony tsy maintsy hitsinjovan’ny fanjakana hatrany ny “santamSarasara

tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 53 dRadama an-dRasalimo ary koa ny fiondrehany diso tafahoatra teo anatrehan’ireo Vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

52 (nitranga in-2) : Mba ahafahana maka sary an-tsaina tsara ny maha tena lehibe an’io

tarehi-marika io dia ampahatsiahiviko fa ny fitovizana misy eo amin’ny teny frantsay sy italiana (izay iaraha-manaiky fa samy mpandova mivantana ny teny latina) dia toa tsy mihoatra ny 60 % angaha ary ny fitovizana misy eo amin’ny teny sakalava sasany sy ny antambahoaka hono dia zara raha mahatratra 52 % (Sarasara tsy Ambaka)

Jerosalema (nitranga in-2) : Desclée de Brouwer, 1989), izay jiosy israeliana, lefitry ny ben’ny

tananan’i Jerosalema taloha (Sarasara tsy Ambaka)

navires (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
Mopera (nitranga in-3) : Kanefa alohan’ny hanombohan’ny tena resaka dia ampahatsiahiviko kely ny tsara ho fantatra

momba an’i Mopera François Callet (Sarasara tsy Ambaka)

tombontsoan-dry (nitranga in-6) : Mazava loatra mantsy fa ny fiheverana (ary koa ny olona, raha tsy ny

vola entina manatanteraka!) ao ambadik’io edisiona io dia tsy miraharahaa mihitsy izay mety hanjo ny Merina fa “récupération” ho an’ny tombontsoan-dry zareo manokana no hany kinendriny (Sarasara tsy Ambaka)

hifanohitra (nitranga in-2) : Mazava anefa fa izany “compromis” izany dia tsy afaka ny hifanohitra amin’ny zo sy adidin’ny Merina ho velona amin’ny endrika maha-izy azy nentim-paharazany mihitsy izay tsy ilaina iadian-kevitra akory! Izany hoe ny “principe” dia antsika aloha ny tany amin’ny “hasiny” (“essence”) ary tsy noho ny safidintsika loatra no isian’ny vahiny tsy merina eto Imerina kanefa efa io no zava-misy vokatry ny tantara ka dia ny mionona sy mampiseho fahalalahana (“tolérance”) araka izay azo atao no hany sisa fa... (Sarasara tsy Ambaka)
austronesian (nitranga in-5) : Ho ahy moa, ary hinoaka fa angamba ho an’ny Merina rehetra koa, io lafiny

farany io dia efa ampy hampanaiky ahy tanteraka! Ry zareo Tandrefana anefa moa dia tsy te-ahalala loatra fa ny azy dia “austronesian”, na farafaharatsiny “malayo-polynesian” (ampiasaina koa matetika toy ny fizarana manokana ao 1 Cf (Sarasara tsy Ambaka)

loharanon'ny (nitranga in-3) : 2 Ny loharanon'ny Andriana nanjaka teto Imerina (Sarasara tsy Ambaka)
5/ (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

Dictionnaire (nitranga in-3) : 37-124, ary

toy izany koa moa i Dama-Ntsoha, Dictionnaire Etymologique de la langue Malgache (Sarasara tsy Ambaka)

ara-toekarena (nitranga in-10) : Ary na ny fifaninanana

fotsiny momba ny fahombiazana ara-toekarena aza dia tsy maintsy hamerina vetivety foana an’io fiheverana io (Sarasara tsy Ambaka)

plus (nitranga in-15) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

antique (nitranga in-2) : Na ho an’ny Vazaha aza mantsy dia avahana tsara hatrany ny atao hoe “esclavage antique”, tamin’ny

andron’ny Grika sy Roma ohatra izay ny satam-panandevozana dia satan’ny vahiny resy ka tsy mizaka ny zon’ny tena “citoyen” fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

ahafantatra (nitranga in-10) : Marcos izay olona Tsina tsy te

ahafantatra akory na dia hoe ny fisian’ny Merina fotsiny aza (Sarasara tsy Ambaka)

langage (nitranga in-2) : Archéologie et langage, Paris:

Flammarion, 1990 (fandikana ny Archaeology and Language (Sarasara tsy Ambaka)

Rabemananjara (nitranga in-4) : Tamin’ireo mpitolon’ny MDRM anefa dia maro be

ny tanindrana, indrindra izany ny Betsimisaraka ary anisan-dry zareo rahateo Rabemananjara Jacques (Sarasara tsy Ambaka)

mahatsiaro-tena (nitranga in-5) : Tsy afaka ny hihevi-tena ho andriana aho satria tsy mahalala tantara momba an’izany (efa hatramin’Andrianampoinimerina no tsy nanana andriana manokana intsony Imamo ary ireo andriany dia “voatelina” ho lasa andriana merina!) kanefa koa tsy mahatsiaro-tena ho “hova” velively! Ny hany fantatro dia terak’Imamo aho ary Merina iringiriny, taranaky ny mpiantsambo nusantara saropiaro amin’ny firazanany sy ny maha-izy zy nentin-drazany manokana hatramin’ny fahagolan-tany! Io no hany reharehako fa tsy n... (Sarasara tsy Ambaka)
hampanaiky (nitranga in-3) : Ho ahy moa, ary hinoaka fa angamba ho an’ny Merina rehetra koa, io lafiny

farany io dia efa ampy hampanaiky ahy tanteraka! Ry zareo Tandrefana anefa moa dia tsy te-ahalala loatra fa ny azy dia “austronesian”, na farafaharatsiny “malayo-polynesian” (ampiasaina koa matetika toy ny fizarana manokana ao 1 Cf (Sarasara tsy Ambaka)

Introduction (nitranga in-6) : An Introduction to Austronesian Studies (Sarasara tsy Ambaka)
Eropeana (nitranga in-4) : Ireo olona Arya ireo mantsy izany dia iray karazana tokoa amin’ny Eropeana ary avy any avaratraandrefana

(faritanin’i Afghanistan-Kazakhstan-Rusia andrefana ankehitriny) ry zareo no nifindra monina tsikelikely mandra-pidirany tany India (Sarasara tsy Ambaka)

novelarintsika (nitranga in-2) : Ny tena mety anefa moa dia ny ahafahana mampifanaraka

ny rehetra manodidina (na dia mbola somary lavidavitra kely ihany aza!) ny tsangan-kevitra efa novelarintsika! (Sarasara tsy Ambaka)

ni (nitranga in-5) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

ne (nitranga in-10) : Toutefois, il est bien entendu que :

a) Aucun membre de cette categorie n'aura le droit de siéger au Conseil Central d'Administration, ni être candidat appuyé par l'association dans les élections; b) Le nombre total des membres de cette categorie ne devra jamais excéder le dixième du nombre total des membres inscrits (Sarasara tsy Ambaka)

ng (nitranga in-2) : Fantatra ary ohatra fa raha mampitaha ny

voanteny merina amin’ny melayu, ny “v” dia tokony hifanojo amin’ny “b” (volana = “bulan”, vadika = “balik”), ny “h” andohan-teny mifanojo amin’ny “k” (harona = “karung”, hoditra = “kulit”), ny “ng” melayu indray moa dia lasa “n” na “na” fotsiny ho antsika, ny “-t” mamaran-teny dia manjary “-tra”, ary ny “-l-” ampovoan-teny dia matetika lasa “-d-”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

ns (nitranga in-2) : du Muséum, Mémoires du

Muséum National d’Histoire Naturelle, ns, série A, Zoologie, XIX, 1, 1958 (Sarasara tsy Ambaka)

hanompoana (nitranga in-2) : Masina ary tokana tsy azo zarazaraina ary izany ny “Repoblika”, izay ny iray amin’ny fototra

iorenany dia fantatra fa ny “laïcité”, izany hoe, amin’ny “affaire publique” hanompoana azy, ny tsy fampisehoana izay mety ho finoana manokana amin’ny fivavahana hafa intsony (Sarasara tsy Ambaka)

voalohan-teny (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 172

[Imerina, faha-2 febroary 1999] Sarasara tsy ambaka indray isika mpiray zaika rehetra! Ny voalohan-teny amin’izao efa fiafaran’ny volana janoary izao dia fiarahabana ny rehetra tratrin’ity taona farany amin’ny taonjato faha-20 sy ny taonarivo faharoa ity (Sarasara tsy Ambaka)

roi (nitranga in-2) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

nampandeferina (nitranga in-3) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

Asiatique (nitranga in-4) : Ferrand, “L'origine africaine des Malgaches [Ny Mainty io!]”, Journal Asiatique, 1908, p (Sarasara tsy Ambaka)
1948 (nitranga in-2) : Kaltenmark, “Le dompteur des flots”, Han-Hiue, Bulletin du Centre d’Etudes Sinologiques de Pekin, III,

1-2, 1948, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Ramambason (nitranga in-2) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

1940 (nitranga in-2) : “tanindrazan’izao tontolo izao”!), izay ambara koa ankehitriny toy ny hoe “patrie des droits

de l’homme” na “patrie de la liberté”! Noho ny fitsingerin’ny 18 juin 1940 teo1 ohatra dia nahitana peta-drindrina gaulliste tany Frantsa manambara fa: “Le gaullisme est universel” ary, “il apporte la lumière au monde”; teny izay mampahatsiahy indrindra ity vavan’i De Gaulle tamin’ny 1941 ity: « Il y a un pacte vingt fois séculaire entre la grandeur de la France et la liberté du monde » (Sarasara tsy Ambaka)

1941 (nitranga in-3) : “tanindrazan’izao tontolo izao”!), izay ambara koa ankehitriny toy ny hoe “patrie des droits

de l’homme” na “patrie de la liberté”! Noho ny fitsingerin’ny 18 juin 1940 teo1 ohatra dia nahitana peta-drindrina gaulliste tany Frantsa manambara fa: “Le gaullisme est universel” ary, “il apporte la lumière au monde”; teny izay mampahatsiahy indrindra ity vavan’i De Gaulle tamin’ny 1941 ity: « Il y a un pacte vingt fois séculaire entre la grandeur de la France et la liberté du monde » (Sarasara tsy Ambaka)

1946 (nitranga in-5) : 3 Fikambanana niseho ampahibemaso tamin’ny 6 aogositra 1946 (mba hankalazana indrindra ny faha-50 taonan’ny

fanjanahantany frantsay!) mba hanoherana ny tolon’ny MDRM ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

1947 (nitranga in-5) : Ivelan’izany anefa, rehefa lasa tokoa ny eritreritro dia hoy aho hoe, fa mba manahoana koa moa raha toa ka andramana averina hatonta indray ny sasany amin’ireo asa-soratry ny manam-pahaizana merina maro taloha ireo? Rehefa mandinika kely ny tantaran’ny fivelaran’ny kolontsain-tsika mantsy dia mahatsikaritra avy hatrany fa talohan’ny taona 1947 ohatra (izay miseho indray eto ny maha vanim-potoana lehibe azy eo amin’ny tantarantsika, mifanojo indrindra indrindra amin’ny fiantombohan’ny tena fikor... (Sarasara tsy Ambaka)
fahavitan-tena (nitranga in-2) : Ny fenitra dia mba

ho sarom-piaro amin'ny fahavitan-tena ara-tsakafo ny Firenentsika (Sarasara tsy Ambaka)

Portugesy (nitranga in-4) : Ka ho antsika ary, ny

mahalasa eritreritra manokana momba an’io resaka io dia izy mampahatsiahy ny zavatra voalazan’ireo Portugesy tonga voalohany tany AAA mikasika ny fahalalan’ireo mpiantsambo melayu (Sarasara tsy Ambaka)

Chirac (nitranga in-2) : Moa va tsy any

amin’izany indrindra no mandroso miazakazaka ankehitriny ny Firaisana eropeana, ka mahatonga indrindra ohatra ny frantsay maro handrovi-tsihy amin’ny fanandramana manakana? Araka ny vaovao farany ohatra dia miolikolika manda tsy mety manova ny lalam-panorenana frantsay izany i Chirac, araka ny didin’ny “fahefana eropeana” momba ny fanomezan-tsata ofisialy ireo fitenimparitany rehetra, izany hoe ireo foko mpampiasa azy (Sarasara tsy Ambaka)

bilan-ny (nitranga in-2) : Ho hita amin’izany

ary fa saiky amin’ny lafiny rehetra mihitsy dia faran’izay maharikoriko ny “bilan”-ny fanjakazakan’ny vazaha teo amin’izao tontolo izao nandritra izay taonjato dimy nifandimby farany izay (Sarasara tsy Ambaka)

hanonganana (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra ihany koa fa i

Rajaonah (izay zanak’i Rainandriamampandry nahavita ny fianarany rehetra tany Inglandy!) no tena lehiben’ilay tetika mba hanonganana an-dRainilaiarivony tamin’ny taona 1893 kanefa moa nandamokany izany (Sarasara tsy Ambaka)

nampiasainy (nitranga in-6) : Inona anefa moa no antony tena nanery antsika nanao izany tokoa raha tsy

ny tahotra ny ho tafian’ny Frantsay ihany! Raha tsy niseho ho tompon’i Madakasikara manontolo isika dia tsy maintsy nanararaotra nanjanaka avy hatrany ny faritra sasany tany anindrana ny Frantsay, izay nampiasainy avy eo toy ny toeram-pamaharana hamelezana antsika satria ny fanjanahana an’i Madagasikara manontolo hatrany no tena tanjony (Sarasara tsy Ambaka)

Red (nitranga in-2) : The Suma Oriental of Tomé Pires [An account of the East, from the Red Sea to Japan, written in Malacca

and India in 1512-1515] and The Book of Francisco Rodriguez [Rutter of a voyage in the Red Sea, nautical rules, almanack and maps, written and drawn in the East before 1515] (Sarasara tsy Ambaka)

fanagejana (nitranga in-2) : Aminy, noho ny fanagejana ara-tsaina ataon’ny vazaha, ny manao

izany dia olona tsy maintsy “rasista” satria manipaka avy hatrany koa ny Mainty (Sarasara tsy Ambaka)

hoaviny (nitranga in-10) : Tiako ahampy avy hatrany anefa fa ho ahy, ny “federalisma” dia dingana voalohany

fotsiny ihany satria ny tena faniriako dia ny “fahaleovantena”, izany hoe ny fahafahan’ny fokofirenena tsirairay avy miandraikitra malalaka araka izay azony atao ny raharaha rehetra mikasika ny fiainany sy ny hoaviny (Sarasara tsy Ambaka)

mpitsao-ponenana (nitranga in-3) : Ny tiako ahampy an’io fanamarihana io dia tsetsatsetsa kely :

Nandritry ny taona maro dia afaka nanara-maso ny fiovan’ny toe-piainan’ny mpitsao-ponenana maro avy any Indotsina (noho ny korontana hatramin’ny taona 1975) tany amin’ny tany Tandrefana, ary indrindra moa Frantsa, aho (Sarasara tsy Ambaka)

sanskreta (nitranga in-19) : 3 Raha fintinina atao indray mibango ny heviny

dia toy izao: na dia eo aza ny fifandraisana maro hita eo amin’ny tenintsika sy ireo teny melayupolynesia hafa, ny tena loharano nipoiran’ny firenentsika dia izany “firenena bodista” tranainy mampiasa teny sanskreta izany (Sarasara tsy Ambaka)

Age (nitranga in-3) : Ka eto tokoa no mampahatsiaro indray fa amin’ny lafiny ideolojika dia tena mbola “andron’ny

aizina” tanteraka foana izao fotoana hiainan-tsika ankehitriny izao (ary indrindra moa hatramin’ny 1990-91, taorian’ny nianjeran’ny komonisma ka nanoloana azy tamin’ny antirasisma!), mila tsy hifankaiza mihitsy indraindray amin’ny “Moyen Age” vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

ampitovizina (nitranga in-6) : Jones4 ary tao antsainy

mandrakariva izany tamin’ny fikojakojana ny fanoratana ny teny merina nataony miaraka tamin’ireo namany, teo ambanin’ny fitantanan-dRadama (izay tena niseho ho tompony ka nandray anjara tanteraka tamin’ny fanapahan-kevitra rehetra! – I Radama ohatra no nisafidy fa ny fanoratana ny renintsoratra amin’ny tenintsika dia atao mitovy amin’ny an’ny anglisy ary ny zanatsoratra dia ampitovizina amin’ny teny latina/frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

eken-tsika (nitranga in-2) : Izany hoe eken-tsika fa misy sahala amin’ny antsika ary manana

ny maha izy azy tanteraka sy ny tombontsoany manokana koa ny firenen-dry zareo isany avy (Sarasara tsy Ambaka)

tenin-drazana (nitranga in-2) : Kanefa tsara ho fantatra fa ao ambadiky ny fisehoan-javatra aty ivelany

dia velona tsara ny fitazomana tenin-drazana ary koa ny fanao maro sy ny fomba fisainana nusantara eran’i Filipina manontolo (Sarasara tsy Ambaka)

elaela (nitranga in-3) : 2 Satria moa iaraha-mahalala fa na ny “andriamasinavalona” aza dia tsy voatery ho merina velively akory, noho ny fanomezana an'io “titre” io ho an'ny vahiny maro, toan-dry Laborde ohatra; ary fantatra koa fa efa hatramin'ny ela no mihambo ho toy izany avokoa ireo taranaky ny “mpisavi-drazana” rehetra izay tsy hita mazava akory anefa na dia ny maha-merina azy fotsiny aza! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 26 [Imerina, faha-22 Jolay 1997] Samy sarasara tsy ambaka indray i... (Sarasara tsy Ambaka)
Languages (nitranga in-5) : Wilson, English Finderlist of Reconstructions in Austronesian Languages

(Post Brandstetter), Canberra : The Australian National Languages, Pacific Linguistics, C33, 1975 (Sarasara tsy Ambaka)

tenin-drazany (nitranga in-5) : Ny antony dia azo

vinaniana fa satria hono ny “mpaminany tsy masina an-taniny” ary koa izany, tsy masina amin’ny tenin-drazany (Sarasara tsy Ambaka)

Alasora (nitranga in-2) : Moa va tsy noheverina indrindra koa fa ny karazana na foko manokana sahala amin-dry zareo

Antehiroka na koa ny mponin’Imamo dia taranaka “vazimba” iringiriny! Noho izany koa ary dia azo heverina fa ilay hoe Isora, izay toerana voalazan’ny lovan-tsofiny mainty sasany (avy amin’iza marina? Tsy voalaza mazava) ho fonenan’ny razan-dry zareo dia tsy voatery ho Alasora velively akory (Sarasara tsy Ambaka)

XXII (nitranga in-2) : Dahl "Quelques étymologies du domaine

religieux", Bulletin de l'Académie Malgache, XXII, 1939, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

karabao (nitranga in-2) : Tsara ho fantatra ihany koa fa toa mbola io voalaza farany io no tena

niavian’ny fanomezana ny anarana hoe Ralambo satria ny “lambu” any amin-dry zareo Ma’anyan any Kalimantan (foko mampiasa fiteny manakaiky indrindra ny antsika!) dia tsy inona akory fa “buffalo” (na kerbau hoy ny melayu, teny tokony ho averintsika indray amin’ny endrika protonusantara “karabao”!) ary fanao indrindra koa ny mampiasa azy amin’ny anaran-olona (Sarasara tsy Ambaka)

Kosovo (nitranga in-2) : Rehefa mba manandrana mandinika ny resa-dry zareo sy ny ataony anadavanandro mantsy dia sarotra dia sarotra ny mbola mihevitra fa tena lalin-tsaina tokoa ry zareo! Olon-kendry sy maranitra ve ireo mitonantonana momba ny resaka Kosovo na Bosnia ireo? Maranitra sy olon-kendry ve ireo mpitondra amerikana ireo? Ary ho an’ny Frantsay izay mba azoko arahi-maso tsikelikely eny ihany, tena manana “manam-pahaizana” (tsy miresaka ireo “teknisiana” isan-karazany aho) tokony hampivarahontsana tokoa va ireo... (Sarasara tsy Ambaka)
Antananarivo: (nitranga in-8) : Antananarivo: L'Emyrne, 1928-1929 ; Le bouddhisme

malgache ou la civilisation malgache (Sarasara tsy Ambaka)

ara-piteny (nitranga in-4) : 2 Mariho fa manondro koa io fa mbola tena tsaroan’ny olona tsara tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 fa midika hoe “sambo” tokoa ny “fiara”! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 46 Izany hoe na ara-pirazanana, na ara-pomba na ara-piteny dia tsy misy ifandraisana amin’ireo mihitsy isika! Marina tokoa anefa fa na amin’ny teny inona na teny inona angamba dia mety ahitana voanteny mitovitovy endrika sy dika avokoa amin’izay hita ao amin’ny teny hafa tiana hampitahana azy re... (Sarasara tsy Ambaka)
Ravelojaona (nitranga in-2) : 29-38; 70-96

2 Ravelojaona, "Japon sy ny Japoney", Fiainana, martsa-aogositra 1960, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

fihetsem-po (nitranga in-2) : Marina tanteraka mantsy fa tsy

maintsy mba manana “fampisehoana” ivelany maneho ampahibemaso ny tolontsika isika satria tena manampy izany amin’ny fihetsem-po (Sarasara tsy Ambaka)

soleil (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
manan-kolazaina (nitranga in-6) : Misy manam-pahaizana

angamba eo amintsika ankehitriny fa, na tsy manan-kolazaina izy satria tsy mifanentana amin’ny ilain’ny firenena ny ventin’ny nampianarina azy, na efa “maty fanahy” tsotra izao ka tsy mahatoky ary tsy miraharaha na inona na inona intsony! Ny hany vavan’ny maro ary ohatra dia hoe, “izahay tsy tia politika”, na koa: “ny anay ny bizinisy ihany aloha! (Sarasara tsy Ambaka)

1 (nitranga in-231) : 1 Ka noho

izany dia ataoko fa tsara ny hiverenana kely amin’ireo hevitra ireo, hanazavana be be kokoa ny tena dikany sy ny tanjona tiana tratrarina aminy (Sarasara tsy Ambaka)

ahamora (nitranga in-19) : Marina tokoa mantsy fa voasarika tamin’ny lafiny kolontsaina vahiny sasany ihany

Andrianampoinimerina noho ny fahatsapany fa ilaina ny hanavaozana amin’ny endrika moderina kokoa ny fiainan’ny Merina, ary anisan’izany indrindra ohatra ny tokony hananana fomba fanoratana mba ahamora kokoa ny fitondrana ny fanjakana (Sarasara tsy Ambaka)

genocide (nitranga in-3) : Ary ny famonoana firenena (“nation” na “ethnie”) no antsoina indrindra hoe “ethnocide” na

“genocide”, izay iaraha-manaiky angamba fa anisan’ny heloka be vava indrindra azo atao amin’ny olombelona (Sarasara tsy Ambaka)

natoky (nitranga in-2) : Hany ka na dia

natoky sy nanoha azy aza ireo loholon’ny firenena (ary indrindra ireo Tsimahafotsy, noho ny fahatsiarovana indrindra an’Andrianampoinimerina, izay ry zareo no nijoro hatrany ho “vato namelan-kafatra” nitahiry ny teniny sy ny anton’asany!) dia nisy ihany fotoana nahasahian-dry zareo naneho mazava ny tsy fankasitrahany ny fanarahan-dRadama loatra ny fombam-bazaha (Sarasara tsy Ambaka)

manampahaizana (nitranga in-5) : I Yamin mantsy dia anisan’ny avara-pianarana indonesia nikoizana indrindra ary tena manampahaizana momba ny tantara sy ny fomban-drazana nusantara ka efa hatramin’ny ela izy no nahafantatra sy nirehareha amin’ny tantaran’ny Merina; ary amin’ny maha-minisitry ny kolontsaina azy dia noresahiny betsaka tany Indonesia ny momba antsika (noho izany ohatra dia hita matetika ao amin’ny kabarin’ny Filoha Sukarno ny fakana ohatra an’i Madagasikara amin’ny maha-porofo mivaingana mampiseho mazava azy ny fa... (Sarasara tsy Ambaka)
provansa (nitranga in-2) : Sady izay moa iaraha-mahalala koa fa ny faritr’ireo faritany na provansa rehetra

ankehitriny ireo dia tsy misy tena miankina amin’ny “fizarana voajanahary” vokatry ny tantara sy ny toerana nentin-drazana honenan’ny foko samy hafa akory fa kosa ny fanamboamboaran’ny Vazaha fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

maha-mpanjaka (nitranga in-2) : Ny Manisotra sy ny Manendy koa dia tafiditra ao anatiny noho ny maha olona afaka azy kanefa miavaka Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 70 kely ihany ry zareo satria izany izy tsy mba afaka “manolotra an’Imerina” (na “manolotra ny Merina”!), izany hoe amiko, misolotena, miseho toy ny tena merina maha-andriana ny andriana ary maha-mpanjaka ny mpanjaka! Ary mihoatra aminy dia mbola latsaka kely indray ny sarababen’ny Tsiarondahy izay tsy mba afaka manasina andriana akory! A... (Sarasara tsy Ambaka)
mifanakaiky (nitranga in-13) : Ny “roa”

antsika, izay lasa “dua” amin’ny melayu dia mitovitovy amin’ny “deux”; ny “telo”, “toru” amin’ny fiteny tahiti dia toa mifanakaiky amin’ny “trois” (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohimalaza (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 43

lovan-tsofina nananan-dry zareo Ambohimalaza sahala amin’ny nasehon’i Dr Rasamimanana sy Razafindrazaka, Ny Andriantompokoindrindra, Antananarivo 1909 (Sarasara tsy Ambaka)

ankehitriny1 (nitranga in-2) : Ary hatramin’ny tantarantsika manontolo aza, raha tazanina amin’ny endrika “malgache” nampianarin-dry zareo dia lasa tsy misy dikany na inona na inona intsony! Eo anilan’izany moa dia mino koa ohatra aho fa ireo ideolojia “à la mode” vazaha maro ankehitriny, toy ny “antirasisma”, ny “permissivisme” isan-karazany (momba ny “sex”, “drogue”, fanambadiana, sns), ny “ultra-liberalism” (raha tsy ny “plutocracy” tsotra izao, ny fanjakazakan’ny be vola, amin’ny fampihankinana ny zava-drehetra amin’ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
misolo-tena (nitranga in-3) : Eo ampandalovana dia mbola ampahatsiahiviko ihany koa fa, ara-teoria ho an’ireo “révolutionnaires” frantsay ireo dia “tanindrazan’ny Fahafahana” i Frantsa ka na iza na iza mankasitraka ny “fahafahana” dia afaka miditra ho “frantsay” avokoa! Ary ny loza dia tsy hoe “ara-panahy” ihany fa “ara-batana”, raha tsy “ara-pirazanana” mihitsy koa: moa va hatramin’izany fotoana tsy lasa “mifangaro” tsotra izao amin’ny fampiasana frantsay ny voambolana toy ny “nation” sy “Etat” (omena “majuscule”, tsy hoe ... (Sarasara tsy Ambaka)
organisation (nitranga in-2) : Decary, Coutumes guerrières et organisation militaire chez les anciens malgaches (Sarasara tsy Ambaka)
an-koatra (nitranga in-4) : Ary satria koa

hinoana fa ireo razana ihany no mitahy, ny fanimbazimbana ny hasiny toy izany dia fanozonana tsotra izao ny velona tsy ahomby intsony satria lasa irery manoloana ny “any an-koatra” (Sarasara tsy Ambaka)

aman-danitra (nitranga in-3) : Ny

antony dia satria tsy ny voanteny mitsitokotoko no raisina rehefa mampitaha karazam-piteny fa “series” avy amin’ny voambolana fototra, izany hoe ny momba ny fanisana (hatramin’ny folo na mihoatra), ny vatan’ny olombelona, ny zava-boahary, ny tany aman-danitra, ny fiainana andavanandro, sns (Sarasara tsy Ambaka)

toetrandro (nitranga in-3) : Tsara hamafisina ihany anefa

fa tena tranainy izy ireo ary marobe ny filazany efa nilaozan’ny toetrandro tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

Roma (nitranga in-5) : Na ho an’ny Vazaha aza mantsy dia avahana tsara hatrany ny atao hoe “esclavage antique”, tamin’ny

andron’ny Grika sy Roma ohatra izay ny satam-panandevozana dia satan’ny vahiny resy ka tsy mizaka ny zon’ny tena “citoyen” fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

sekta (nitranga in-9) : Moa va ohatra tsy efa hatramin’ny taompolo faha-50 no nanomboka nanaiky ny teorian’ny “big

bang” ny eglizy katolika ary, “implicitement”, ny teorian’ny “evolution” momba ny zavamanan’aina sy ny olombelona koa?3 Ny ankamaroan-dry zareo protestanta moa, izay fantatra fa samy hafa fiheverana rahateo araka ny fiangonana isany avy dia efa hatramin’ny ela no tsy mandray ara-bakiteny intsony ny fampianaran’ny Baiboly, ankoatra ireo sekta sasany (Sarasara tsy Ambaka)

tandremantsika (nitranga in-3) : Mandra-pahafantatra izay mety ho valiny mahafatra-po anefa dia ireto araka ny fiheverako no

zavatra tsy maintsy tonga dia tandremantsika (Sarasara tsy Ambaka)

heveriko (nitranga in-35) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

tsotra: (nitranga in-6) : izay tena mahakinga an-dry zalahy any Malaysia ireo!

Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 104 Ka raha izany, mba aiza kosa ary no tokony hafantoka ny masontsika? Ny valiny amiko dia tsotra: any amin’ireo tena foko sy firenena nusantara isan-karazany manana ny maha-izy azy nentin-drazany avy (Sarasara tsy Ambaka)

Kanada (nitranga in-2) : Ny zava-misy any Swiss

sy Belgium2 moa dia efa miharihary kanefa rehefa akaikezina dia tsy mifankaiza loatra amin’izany ny fototra iorenan’i Kanada sy India ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

notetehina (nitranga in-2) : Ivelan’izany moa dia teo koa ny fanirian’ireo mpandresy, ary

indrindra moa ny Amerikana sy ny Anglisy ary ny Rosiana hampanadino ny habibian-dry zareo manokana amin’ny fanosihosena sy fanosoram-potaka tanteraka an’i Jermania izay notetehina tsotra izao mba tsy ho tafarina intsony mandrakizay (Sarasara tsy Ambaka)

contradiction (nitranga in-2) : Araka ny efa nolazaiko tao amin’ny

VK, raha manaiky hatrany an’izao dia ho potika ireo Frantsay ary raha tsy manaiky kosa dia i Frantsa indray no tsy maintsy ho potika! Ny “contradiction” faharoa izany dia ny fandrosoan’ny fisintahan’ireo “francisés” isan-karazany noho ny fanjavonan’ny “frontière” ateraky ny fampiraisana an’i Eropa (Sarasara tsy Ambaka)

Trimofoloalina (nitranga in-2) : Ao amin’ny Tantaran’ny Andriana, ny hitako ampisehoana azy voalohany dia avy amin’i

Trimofoloalina miarahaba an’Andriamasinavalona amin’ny endrika hoe Sao-tsara tsy ambaka tompokolahy (Sarasara tsy Ambaka)

anton-javatra (nitranga in-2) : Manambara

izany fa na dia eo aza ny fahasairanana andavanandro dia tsy mamono eritreritra amin’ny fitadiavan-kanina sy ny fialam-boly fotsiny ihany akory ny olon-drehetra mba hisaina koa ny tena anton-javatra sy ny fototra hijoroan’ny tontolo iainana (Sarasara tsy Ambaka)

ENA (nitranga in-2) : Noho ny “statut”

faran’izay avo omena an-dry zareo sy ny “privilèges” (amin’ny heviny ara-bakiteny hoe “lois privées”!) tsy toko tsy forohana omena azy dia efa iarahan’ny rehetra manaiky sahady fa tena karazana “aristocrates” vaovao mihitsy ireo mpiasam-panjakana ambony nivoaka tamin’ny “grandes écoles” iandraiketin’ny fitondrana frantsay ireo, ary indrindra moa ny Ecole Nationale d’Administration (ENA) (Sarasara tsy Ambaka)

hiroborobo (nitranga in-3) : Rehefa

tanteraka izany dia azo atao ny fifanarahana amin’ny fepetra momba ny fiaraha-monina sy ny fitsinjarana ny fahefana ary ny fitondrana iombonana, ao anatin’ny fanajana ny fahasamihafana sy ny zon’ny firenena tsirairay avy ho velona sy hiroborobo (Sarasara tsy Ambaka)

rafim-pirenena (nitranga in-2) : Izany hoe an-daniny

dia atao izay tokony hifanarahana sy hifanampian’ny samy merina manoloana ireo karazan’olona tsy maintsy hifaninanana hafa ary, an-kilany araraotina ny fialan’ny “état” mba hanoloana azy amin’ny “fikambanana voajanahary” (izany hoe amiko, ny tena “rafim-pirenena” merina!) momba ny lafin-javatra maro mikasika ny fitantanana ny raharahantsika (Sarasara tsy Ambaka)

ekolojia (nitranga in-2) : Ka ny olona ary ve no tena adala sa kosa ny filaza sy ny fihetsik’ireo te hitarika no sarotra atokisana? Inona no mba hampanantenain’ireo te hitondra ireo ary ho an’ny tombontsoan’iza marina? Raha tsy diso ary aho, ny hany fandre hatramin’izao dia karazan’ny hoe: mba “hampandroso ny toekarena”, “hanatanterahana ny demokrasia” (raha tsy ny “sosialisma” na ny “homanisma sy ny ekolojia” hoy ny sasany!), “asa fa tsy kabary”; ary ny lazaina fa tiana hanaovana an’izany moa dia ny hoe “vahoaka malagas... (Sarasara tsy Ambaka)
identite-ny (nitranga in-2) : Ny loha-laharana amin’ireo fepetra ireo dia mikasika indrindra indrindra ny “identite”-ny

Merina (Sarasara tsy Ambaka)

maha-olombelona (nitranga in-3) : Ny tena marina anefa tsy hoe ny fanandratana ny maha-olombelona ny olombelona (izany hoe mpikambana

ao anatina fianakaviana manokana, firenena manana ny fombany sy ny tantarany, sns (Sarasara tsy Ambaka)

hanapotehana (nitranga in-5) : Ary

indrindra moa izany, manoloana ireo Mainty sy ny Vazaha izay azontsika ampangaina rahateo ho nitady hatrany, mandraka ankehitriny, tetika maizina mba hanapotehana antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Senegal (nitranga in-4) : Tsara marihina rahateo moa fa nanomboka tamin’ny taona 1974 indrindra dia lasa i Amadou Mahtar M’Bow, avy

any Senegal, no sekretera jeneralin’ny UNESCO (Sarasara tsy Ambaka)

tribalisme (nitranga in-3) : Fantatra ary fa ny antony tonga dia misongadina dia ny vokatry ny fanasana atidoha nataon’ny

Vazaha izay nanabosesika tao andohantsika fa ny fanandratana ny “identity” nentin-drazantsika dia maneho “tribalisme” sy “rasisma” ka tsy mendrika mihitsy ho aposaky ny olona te hiseho ho “civilisé” (Sarasara tsy Ambaka)

mampivonto (nitranga in-3) : Samy “tsalo” tsy misy hitokisany na hananany haja amin’ny maha merina azy ary iriany ho

ringana tsotra izao satria na ny mijery ny endriny fotsiny ihany aza dia efa mampivonto fialonana ny fony (Sarasara tsy Ambaka)

nanimbazimba (nitranga in-2) : Hany ka ny tena satan’ireo taranaka andriana hafa 1 Izay notantarain'ireo namana ao amin'ny MM tamiko hoe nisy hono fotoana nangalan'ireo miaramila “mpiambina” ireo tapa-porohona avy amin'ny sisam-baravaran'ny fiangonana sisa tsy mbola kilan'ny afo tanteraka hanaovana kitay mba hanafanana tena! – Ary mino koa aho fa mbola ireo miaramila “mpiambina” ireo ihany no mpiray tsikombakomba amin'ireo vao nanimbazimba ny lavenona masina taty aoriana! 2 Rehefa andramana halalinina kely anefa ny tantara d... (Sarasara tsy Ambaka)
hianteherana (nitranga in-4) : Iza ho haroso, aiza ary

amin’ny karazan-dresaka aseho toy ny ahoana? Amin’ny fitaovana toy ny inona, miaraka amin’ny fanampian’iza? Ka amin’izany tsy ny “hafetsifetsena” madinika loatra no tokony hianteherana (izay amin’ny politika dia midika fotsiny hoe demagojia na fisolokiana vahoaka!) fa kosa ny fahafantarana ny tena olana mipetraka sy ny fitondrana valiny mifanentana indrindra amin’izany (Sarasara tsy Ambaka)

naniry (nitranga in-2) : Ramadan

Ivelan’izany moa dia mazava fa lova avy amin’ireo Babyloniana ireo anarana zodiaka ireo ary efa nandalo tamin’ny kolontsaina grika vao tena naniry faka tamin’ny fisainana arabo (Sarasara tsy Ambaka)

droits (nitranga in-4) : “tanindrazan’izao tontolo izao”!), izay ambara koa ankehitriny toy ny hoe “patrie des droits

de l’homme” na “patrie de la liberté”! Noho ny fitsingerin’ny 18 juin 1940 teo1 ohatra dia nahitana peta-drindrina gaulliste tany Frantsa manambara fa: “Le gaullisme est universel” ary, “il apporte la lumière au monde”; teny izay mampahatsiahy indrindra ity vavan’i De Gaulle tamin’ny 1941 ity: « Il y a un pacte vingt fois séculaire entre la grandeur de la France et la liberté du monde » (Sarasara tsy Ambaka)

fakateny (nitranga in-4) : 2 Ny hoe “jentilisa”, avy amin’ny latina gentilis (izany hoe “olona mpikambana amina gens na foko”) dia ahitana

ny fakateny indo-eropeana *gen-, “miteraka”, “manaranaka”, ary nanome avy eo ny grika genos, “karazana”, “firazanana”, “foko” (Sarasara tsy Ambaka)

population (nitranga in-2) : Amam-polotaonany maro talohan’izany anefa (1557) dia efa ahitana

fanamarihina toy izao sahady ao amin’ny soratry Diogo de Couto : « On présume que cette île a été jadis conquise par les Javanais et que la population de l’Est est composée de métis de ces Javanais et des indigènes (izay aminy dia “Cafres”, avy any Afrika) » (Sarasara tsy Ambaka)

Tryon (nitranga in-3) : Tryon, ed (Sarasara tsy Ambaka)
maha-andriana (nitranga in-4) : Izay azo fintinina angamba amin’ny filazana

hoe: manaja hatrany ny hasin’ireo roambinifolo-manjaka; ny maha-masina azy manoloana ireo Razana-Andriamanitra sy ny vahoaka raiamandreniny maha-andriana sy maha-masina azy tanteraka koa (Sarasara tsy Ambaka)

jermanika (nitranga in-10) : 2 Hatramin' ny tenatenan'ny taonjato faha-19, ka noho izany indrindra ohatra matoa zara raha nandefa mpifindra

monina nankany Amerika i Frantsa: efa hatramin'ny ela no tsy ampy ny mponiny ka izy indray aza no voatery nandray hatrany mpiavy avy any ivelany! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 135 souche” izany dia vokatry ny fifangaroan’ny keltika (gaulois) sy ny latina ary ny jermanika (franc) (Sarasara tsy Ambaka)

and (nitranga in-45) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

ans (nitranga in-2) : 3000 ans de découvertes et d’inventions chinoises, Paris: Bordas, 1987, nadika avy amin’ny China, land of discovery, London: Multimedia, 1986 – Ny tsara ampiana kely fotsiny eto dia tsy voatery ho tena Tsina irery tokoa ireo fahitana teknika na siantifika avy any Asia rehetra ireo satria izany maro aminy no vokatry ny “lova iombonana” amin’ny foko hafa manodidina hatrany amboalohany) dia sady “mioty” malalaka izay lafin’ny kolontsaina tandrefana tiany rehetra no mbola afaka mitohy mamikitra sy ... (Sarasara tsy Ambaka)
Amerindiana (nitranga in-4) : Azo hinoana koa ary raha izany fa amin’ny hoavy, ny fomba fanamaritana ny “identity” merina eo

anivon’izao tontolo izao dia toy izao tokoa: ny Merina dia karazana “melayu” avy aty Madagasikara fotsiny ka any ivelany dia miara-dia hatrany amin’ireo foko nusantara hafa rehetra azo hampifangaroana aminy, ary avy eo, araka izay ilaina, amin’ireo iray karazana Asian (sy Amerindiana) hafa rehetra koa (Sarasara tsy Ambaka)

fampanantenana (nitranga in-2) : Farafaharatsiny mantsy dia ilaina angamba aloha ny mametraka ny fanontaniana sahala amin’ny hoe, fandrosoana toy ny inona, hitondra aiza, ary indrindra indrindra, ho an’iza marina ary hovidiana amin’ny inona? Fandrosoana natao hampivoatra ny toe-piainan’ireo olona mpikambana ao anatin’ireo tena firenena isany avy eto Madagasikara ve izany sa natao ho an’ny kiringa vaovao antsoina hoe “malagasy”? Ary sao kosa ary, noho ny fahapotehan’ireo firenena voajanahary afaka miantoka firaisankina sy fifan... (Sarasara tsy Ambaka)
hamaky (nitranga in-3) : Ny mampanontany tena tanteraka ahy dia ireo olon’ny Padesm sady nanenjika no nitsinjaka

fatratra tamin’ny fanitsahana merina sahala amin-dry Ramambason ohatra! Ka amiko dia toa tsy ho azoko zakaina ny hamaky ny anaran’ilay io eo amin’ny lalan’Antananarivo (Sarasara tsy Ambaka)

eran-tany (nitranga in-59) : Ary rehefa manandrana mandalina kely aho dia mahatsikaritra avy hatrany fa na aiza na aiza

toerana ahitana “federalisma” eran-tany dia toa saiky toy izany avokoa (Sarasara tsy Ambaka)

London: (nitranga in-4) : London: Hakluyt, 1944 (Sarasara tsy Ambaka)
Bugis-Makasar (nitranga in-2) : Hita

mivandravandra izany eo amin-dry zareo Banjar(masin) izay fantatra fa karazana melayu tsy vao ela loatra no niforona, avy amin’ny fifangaroan’ny teratany mifanakaiky fiaviana amin’ny razan’ny Ma’anyan (ary koa izany ny antsika!) sy ireo mpiavy Jawa sy Bugis-Makasar (Sarasara tsy Ambaka)

hampirehareha (nitranga in-10) : Ka ny fanontaniana ary dia hoe: ahoana eo andaniny no fomba hanairana tokoa ireo “avara-pi”

hijoro ho merina ary, eo ankilany, inona no azo atao mba hampirehareha ny sarababen’ny olona amin’ny lovan-drazany manokana? Amiko, ny valiny indrindra indrindra dia ny famelarana hatrany tsangan-kevitra lalina afaka aharesy lahatra ireo mpanohitra izay fantatra fa tsy manana loatra hevitra manokana akory ka miankin-doha amin’ny vazaha fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

fiainam-pirenena (nitranga in-3) : Ary ampiako mihitsy aza fa, raha toa ka nisy tokoa izany dia tena hevitra

am-bolon’ny olona sasany mpanaraka anjambany ny filazam-bazaha (izany hoe frantsay, hany nahitana repoblikana nifanerasera tokoa tamintsika) fotsiny ihany satria ny rafitra rehetra mifehy ny fiainam-pirenena merina dia mifanipaka avokoa amin’ny tsangan-kevitra repoblikana (Sarasara tsy Ambaka)

Cousins (nitranga in-3) : Cousins, "The Malay affinities of the Malagasy Language", Antananarivo Annual, I, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
tkl (nitranga in-66) : I, Paris, 1903, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
fomban-drazantsika (nitranga in-7) : Manomboka izao ary dia tsy tokony hifantoka hatrany amin’ny Vazaha na ny vahiny hafa

intsony ny masontsika fa amin’ny tantara sy fomban-drazantsika ihany aloha (Sarasara tsy Ambaka)

Rainimahay-Raberesaka (nitranga in-2) : 1 Ka tsy mahagaga

1 Ampahatsiahiviko vetivety sao tsy mitoetra loatra intsony ao an-dohan’ny rehetra: - Rainimahay-Raberesaka, Tsimahafotsy (1828) (Sarasara tsy Ambaka)

fahapotehana (nitranga in-3) : Marina loatra mantsy izany

fa tena poizina tsotra izao ireo ary manana andraikitra goavana amin’ny fahapotehana ara-tsaina sy ara-panahy ny firenentsika (izay misarika koa izany avy eo ny fitokongonan’ny toekarena sy ny fahantrana!) izay hatramin’izao dia lasa donto tanteraka, tsy mahalala intsony na ny endrik’izy tenany aza (Sarasara tsy Ambaka)

an-tsaina (nitranga in-25) : Hany ka ny tena satan’ireo taranaka andriana hafa 1 Izay notantarain'ireo namana ao amin'ny MM tamiko hoe nisy hono fotoana nangalan'ireo miaramila “mpiambina” ireo tapa-porohona avy amin'ny sisam-baravaran'ny fiangonana sisa tsy mbola kilan'ny afo tanteraka hanaovana kitay mba hanafanana tena! – Ary mino koa aho fa mbola ireo miaramila “mpiambina” ireo ihany no mpiray tsikombakomba amin'ireo vao nanimbazimba ny lavenona masina taty aoriana! 2 Rehefa andramana halalinina kely anefa ny tantara d... (Sarasara tsy Ambaka)
administratif (nitranga in-4) : Ny Nusantara mantsy dia tsapa avy hatrany fa zavatra lalina sy lehibe lavitra kokoa foana

noho ny Indonesia izay voafetran’ny fampiasana “administratif” (Sarasara tsy Ambaka)

Annual (nitranga in-7) : Ary tsy vitan’izany ihany fa vetivety foana dia

tonga hatraty Madagasikara ny akon’ireo fikarohana momba ny fiteny “melayu-polynesia” ireo tamin’ny alalan’ny Antananarivo Annual (lah (Sarasara tsy Ambaka)

sarin-drova (nitranga in-3) : Ny “sarin-drova” vaovao mantsy izany dia ho lasa tena “harena malagasy” tokoa

amin’izay! Noho izany ary dia tsy misy antony tokony ankasitrahantsika an’izao politika fanazimbazimbana sy fandrombahana ny lovam-pirenena-tsika izao mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

nampidirina (nitranga in-3) : Ny Mainty kosa dia

taranaka andevo namidy na nandositra ny tompony no nahatongavany tsy nahy taty Imerina; ireo tena “andevo” moa dia fantatra fa taranaka vahiny nogadraina ary nampidirina an-keriny tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

niantsoana (nitranga in-10) : Ho an-dry zareo Melayu anefa, ny hoe Tsina dia toa anarana niantsoana fotsiny an’i Indotsina sy ny faritry Tsina atsimo

sasany ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

Feon'ny (nitranga in-2) : “Ny filazana hoe ‘malagasy’, Feon'ny Merina, lah (Sarasara tsy Ambaka)
1829 (nitranga in-2) : - Andriamihaja, Tsimiamboholahy (1829) (Sarasara tsy Ambaka)
nitsahatra (nitranga in-23) : Ary farany, ny Merina dia ireo tsy nitsahatra voasompatra sy voahilikilika noho ny maha-izy

azy nentim-paharazany sy ny tantarany hatramin’ny andron’ny fanjanahantany no mankaty (Sarasara tsy Ambaka)

printsy (nitranga in-5) : Ny 19 novambra 1896 anefa dia nangataka tamin’ny fomba ofisialy tamin’i Galliéni ireo

printsy betsileo “fidèles sujets de la France”, hotronin’ny manamboninahitra maro amin’ny faritanin’i Fianarantsoa (izay ahitana koa “officiers hova”!) mba hanoloana ny Fandroana amin’ny 14 jolay (Sarasara tsy Ambaka)

ity (nitranga in-90) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

1928 (nitranga in-3) : Tsara ho marihina mantsy fa alohan’ny nandraisan’ireo tanora tia-tanindranaza Indonesia azy tamin’ny taona 1928 (tamin’ny sumpah pemuda na “Fianianan’ny Tanora”, hanafaka 1 Ny fitambaran'ny olona mampiasa ny teny melayu-indonesia amin'ny maha-fiteny faharoa azy anefa dia eo amin'ny 200 tapitrisa eo ho eo raha kely ary amin'io lafiny io dia angamba teny lehibe faha-efatra eran-tany izy, manaraka ny teny tsina tavaratra, ny teny aglisy-amerikana, ny teny spaniol ary ny teny Hindi; ary alohan'ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
fomban-drazany (nitranga in-10) : 2 Ary avy eo dia mbola naverin-dRanavalona tamin’ny kabary

nataony ho an’ireo Vazaha ny 26 febroary 1835 izany, (« Ny fomban-drazako tsy mba mahamenatra ahy na mahatahotra ahy »!), ary koa hatrany Inglandy mihitsy, tamin’ny ny taona 1836-37, tamin’ny filazan’Andriantsitohaina, nitarika ny ambasady : « Ny fivavahana samy manao ny fomban-drazany izao ambanimasoandro izao, na firenen’iza na firenen’iza » (Sarasara tsy Ambaka)

mibanjina (nitranga in-6) : Fa ny tena nisongona andry

zareo tanteraka dia ireo mpiavy tsina izay azo heverina mihitsy raha toa ka atao bangotokana ny mibanjina ny arivo-arivo taonan’ny tantara fa tena karazana “melayu vaovao”! Ary amin’io lafiny io, ny “réseau” tsina ankehitriny dia sady mandova no misolo koa ny “réseau” melayu fahiny, tsy hoe eo anivon’i AAA ihany fa eran’izao tontolo izao mihitsy (Sarasara tsy Ambaka)

filan-dry (nitranga in-2) : Na izany aza anefa dia aseho toy ny “devoly” lavitra noho ireo sosialista sy komonista foana ireo fasista ! Satria nahoana ? Normal tokoa ve izany ? Fa ny tena mahagaga ary dia na ny valin’io fanontaniana io aza dia tsy fantatra mazava akory !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 154 hoe olon-tsy vanona “rasista” hono! Hany ka hatramin’izao ary dia tsy mbola hevitra nifampidinihana mazava mihitsy ny antirasisma ary amin’ny alalan’ny fampitahorana fotsiny ihany (raha tsy “... (Sarasara tsy Ambaka)
hifandirana (nitranga in-2) : Raha azo atao moa ny hifanarahana dia tsara

loatra kanefa ahiako fa tsy hanaiky na oviana na oviana ry zareo satria ho lazainy fa “tanindrazany” hono io! Azo atao koa anefa ohatra ny milaza fa ma-naiky “de facto” ary amin’ny fomba “provisoire” ihany isika mba tsy hifandirana kanefa am-pahatsiahivintsika fa manana zo amin’ireo faritany ireo isika! (Sarasara tsy Ambaka)

21 (nitranga in-5) : Ary ny tena mahagaga dia 21 taona fotsiny taorian’ny niakaran’ny

Mutsuhito Meiji teo amin’ny fanjakana dia efa tsikaritry Rajaonah mazava tsara fa ny lalana arahin’i Japana no tena mety ka tokony ho ataontsika fianarana (Sarasara tsy Ambaka)

Inglandy (nitranga in-4) : Tsara ho fantatra ihany koa fa i

Rajaonah (izay zanak’i Rainandriamampandry nahavita ny fianarany rehetra tany Inglandy!) no tena lehiben’ilay tetika mba hanonganana an-dRainilaiarivony tamin’ny taona 1893 kanefa moa nandamokany izany (Sarasara tsy Ambaka)

1984 (nitranga in-2) : Blust, “More on the potition of languages of eastern Indonesia”,

Oceanic Linguistics, 22-23, 1984, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

hilofosantsika (nitranga in-2) : Raha toa izany ka tena maika tokoa ny hanarina an’Anatirova isika dia ny fampijoroana ny

firenena merina no tokony hilofosantsika voalohany indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

6/ (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

61 (nitranga in-2) : Toy izany koa, ny fitovizana eo amin’ny teny merina sy ny teny antandroy

izay anisan’ny manalavitra azy indrindra eto Madagasikara dia eo amin’ny 61 % eo ho eo (Sarasara tsy Ambaka)

an'ireo (nitranga in-5) : Izany anefa akory tsy

milaza velively fa tokony hanary ny maha-izy azy araka ny fianakaviany na ny faritany niaviany ny Merina fa kosa ny fiheverana ny tombontsoan'ny fitambaran'ny Merina dia tsy maintsy ataony eo ambonin'izay mety ho fahasoavana ho an'ireo iray karazana manokana aminy (Sarasara tsy Ambaka)

64 (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 64

atao eo anivon’ny fiaraha-monina (ao Antananarivo ohatra!) ary izany ny manasandratra ireo olomangan-dry zareo rehetra (izay efa maromaro ihany raha tena karohina tokoa!) ankoatr’ireo fahavalo nitetika ny hanapotika tsotra izao ny firenena Merina, sahala amin-dry Rainianjanoro indrindra! Ny ohatra azo raisina avy hatrany amin’izany angamba dia ny olona sahala amin’dry Ratsimandrava na koa ry Rabezavana (Sarasara tsy Ambaka)

65 (nitranga in-4) : Hugon izay

nahita azy tamin’ny taona 1808, izany hoe fotoana tsy ela talohan’ny nahafatesany, ary manambara fa lehilahy fotsy izy (izay efa ambaran’ny TA koa, rehefa mampahatsiahy ny “faminaniana” nataon’Andriamasinavalona momba azy) “ratsy tarehy” hono (efa mihoatra ny 65 taona angamba Andrianampoina tamin’izany!) ary miendrika melayu (Sarasara tsy Ambaka)

68 (nitranga in-3) : A Classification Based on Comparative Reconstruction and Lexicostatistics, Southeast Asia Program, Data Paper n° 68,

Ihaca – New York, Cornell University, 1967] ; Durdje Durasid, Rekonstruksi Bahasa Proto Barito : Fonologi dan daftar kata (Sarasara tsy Ambaka)

niantsambo (nitranga in-3) : Ireo nijanona teny amorontsiraka anefa dia sady nanangam-panjakana no nitohy

niantsambo hatrany hiany noho ny varotra indrindra indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

nirehareha (nitranga in-3) : I Yamin mantsy dia anisan’ny avara-pianarana indonesia nikoizana indrindra ary tena manampahaizana momba ny tantara sy ny fomban-drazana nusantara ka efa hatramin’ny ela izy no nahafantatra sy nirehareha amin’ny tantaran’ny Merina; ary amin’ny maha-minisitry ny kolontsaina azy dia noresahiny betsaka tany Indonesia ny momba antsika (noho izany ohatra dia hita matetika ao amin’ny kabarin’ny Filoha Sukarno ny fakana ohatra an’i Madagasikara amin’ny maha-porofo mivaingana mampiseho mazava azy ny fa... (Sarasara tsy Ambaka)
gaullisme (nitranga in-3) : “tanindrazan’izao tontolo izao”!), izay ambara koa ankehitriny toy ny hoe “patrie des droits

de l’homme” na “patrie de la liberté”! Noho ny fitsingerin’ny 18 juin 1940 teo1 ohatra dia nahitana peta-drindrina gaulliste tany Frantsa manambara fa: “Le gaullisme est universel” ary, “il apporte la lumière au monde”; teny izay mampahatsiahy indrindra ity vavan’i De Gaulle tamin’ny 1941 ity: « Il y a un pacte vingt fois séculaire entre la grandeur de la France et la liberté du monde » (Sarasara tsy Ambaka)

50% (nitranga in-2) : Misy ve ny andriana 100 %, 75%, 50% (Sarasara tsy Ambaka)
500 (nitranga in-5) : Ka raha manaraka ny fanao momba an’izany ary (miankina amin’ny voambolana 200-ny Morris

Swadesh2 ohatra, ary azo ampitombohana hatramin’ny 500 izany) dia miseho fa ahitana fitovizana manodidina ny 50 % (ary raha “terena” amin’ny fampiasana “synonym” na teny niova dika dia mety mahatratra hatramin’ny 55 % !) ohatra ny teny merina sy ny ma’anyan (amin’ny melayu io dia eo amin’ny 25-30 % eo ho eo !) (Sarasara tsy Ambaka)

concernant (nitranga in-5) : Grandidier, Collection

des ouvrages anciens concernant Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

nusa (nitranga in-3) : Ny niaviany aloha dia ny fitambaran’ny nusa,

izay mitovy dika ary iray fiaviana amin’ny hoe “nosy” amin’ny fiteny jawa (ary hita koa any Nias, Ambon, sns (Sarasara tsy Ambaka)

nataona (nitranga in-4) : Raha ny mikasika ny fisainana politika indray no heverina dia toa ilay artiklan’ny Dr Rajaonah1

angamba no fampisehoana ampahibemaso voalohany nataona Merina mba hiderana ny fandrosoana firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

spesialista (nitranga in-4) : Codrington,5 izay anisan’ny spesialista lehibe indrindra tamin’izany

fotoana momba an’i Oseania andrefana, na koa i Renward Brandstetter, spesialista malaza momba ny fampitahana ireo fiteny melayu sy filipina ka nahatsikaritra avy hatrany ny fisian’ny fifandraisana betsaka eo amin’ny rafitry ny tenintsika sy ny teny tagalog any Filipina (Sarasara tsy Ambaka)

hanehoana (nitranga in-4) : Ka amin’izay

fotoana izay dia hanomboka hifangaro ny hoe “samy merina” sy ny hoe “samy ‘melayu’ na ‘olona nusantara’ avy aty Madagasikara”! Izany hoe ho tsapa mora fotsiny fa toa tsy zava-dehibe loatra intsony ny maha “hova” sy maha “andriana”, ny maha avy any Vakiniadiana sy avy any Imamo, raha tsy hoe fomba hanehoana “folklore” ihomehezana kely fotsiny ihany angaha! Ka ataoko fa tsara raha dieny izao dia manomboka mizatra mijery toy izany ny maro efa mba mahafantatra amintsika (Sarasara tsy Ambaka)

1980 (nitranga in-5) : Hébert, “Un traitant de Madagascar : Berthelemy Hugon”, Omaly sy Anio, 12, 1980, p (Sarasara tsy Ambaka)
nandova (nitranga in-9) : Ary

anisan'ny porofon'izany koa ny fanajan'ny Fanjakana Sakalava (izay mba nandova ihany koa ny fijery nentin-drazana merina/melayu na dia lasa mainty tsy fidiny aza taty aoriana ny firazanany manokana!) azy, amin'ny filazana hoe "volamena" sy "volafotsy", ka nahatonga ny sainany ho toy ny an'i Austria ankehitriny (ary tsara ho fantatra fa mitovy amin'izany ny an'i Fanjakan'i Tahiti alohan'ny fanjanahantany frantsay!) (Sarasara tsy Ambaka)

Han-Hiue (nitranga in-2) : Kaltenmark, “Le dompteur des flots”, Han-Hiue, Bulletin du Centre d’Etudes Sinologiques de Pekin, III,

1-2, 1948, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

Ombalahibemaso (nitranga in-4) : Maika rahateo moa fa,

ivelan’ny faharatsian’ilay sary eo amin’ny lafiny teknika sy artistika (noho ny tsy fahaizan’ny mpanao azy !) dia toa hoe sarina Tandroy na “mpiady” hafa avy any atsimon’ny nosy no natao fangalan-kevitra eto noho ny fiheverana indrindra fa mety ho olona mbola somary “sauvage” tokoa araka ny fiheveran’ny Vazaha azy ny Ombalahibemaso (Sarasara tsy Ambaka)

Kamboja (nitranga in-9) : Ireo no

antsoina matetika amin’ny lahatsoratra tandrefana hoe “pirates malais”, noho ny fanoherany mahery vaika ny Vazaha (ary anisan’ny nahatonga azy indrindra ho lasa silamo!) na aiza na aiza, hatrany Siam (Thailand) sy Kamboja ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

hanarenantsika (nitranga in-2) : Ary manaraka izany, ahoana marina no fomba hanarenantsika ny lavo ary

hananganantsika indray ny efa montsana tanteraka (Sarasara tsy Ambaka)

manam-boninahitra (nitranga in-2) : Toa tsy nitondra vokatra na inona na inona ho antsika mihitsy anefa izany ka ny fanontaniana azo

apetraka dia ny hoe nahoana? Ary koa, mba iza avy ohatra ireo avara-pianarana merina afaka niresaka (amin’ny teny anglisy!) tamin’i Yamin sy Macapagal ary inona no mba fampianarana azony? Mba tena fantatry ry zareo fotsiny ve (ankoatra ny maha “manam-boninahitra” vahiny azy!) ny lanjan’ireto mpitsidika sy ny antony marina nanosika azy ireo ho tonga? Ny valiny dia mampatahotra sy mahamenatra ahy (Sarasara tsy Ambaka)

karazam-pirazanana (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 19

an’i “Indonesia” sy hanangana azy ho tonga “Firenena moderina”) dia nampiasain’ireo Tandrefana namorona azy iantsoana karazam-pirazanana indrindra indrindra ny hoe “indonesian” (Sarasara tsy Ambaka)

rasista (nitranga in-39) : Lasa mpiatsara velatsihy tsy sahy miresaka momba ny firazanana (ary

indraindray sahy milaza mihitsy fa “tsy misy” hono izany firazanana manokana afaka mampiavaka ny olombelona izany!) intsony ny ankamaroan’ny Vazaha satria matahotra ny ho ampangaina ho “rasista” (Sarasara tsy Ambaka)

Chemical (nitranga in-2) : Barnes, Melanin: A Chemical Key to Black Greatness, Houston, 1988; Y (Sarasara tsy Ambaka)
sang (nitranga in-4) : Eo ampandalovana dia mbola ampahatsiahiviko ihany koa fa, ara-teoria ho an’ireo “révolutionnaires” frantsay ireo dia “tanindrazan’ny Fahafahana” i Frantsa ka na iza na iza mankasitraka ny “fahafahana” dia afaka miditra ho “frantsay” avokoa! Ary ny loza dia tsy hoe “ara-panahy” ihany fa “ara-batana”, raha tsy “ara-pirazanana” mihitsy koa: moa va hatramin’izany fotoana tsy lasa “mifangaro” tsotra izao amin’ny fampiasana frantsay ny voambolana toy ny “nation” sy “Etat” (omena “majuscule”, tsy hoe ... (Sarasara tsy Ambaka)
II (nitranga in-13) : II, Paris, 1904, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
In (nitranga in-4) : Anglisy : In Search of the Indo-Europeans (Sarasara tsy Ambaka)
Hellas/Greece (nitranga in-2) : Tany Hellas/Greece ary ohatra dia noheverina fa “blond” (toy ny masoandro !) i Apollon/Phoebus, izay

fantatra fa mampiseho ny hatsaran-tarehin’ny lehilahy ary tany India dia tsy mifankaiza tamin’izany koa ny endrika nomena an’i Indra, izay mifanojo indrindra taminy (sy Zeus) ny toetrany (Sarasara tsy Ambaka)

fahatokisan-tena (nitranga in-8) : Raha atao teny fohy mantsy dia azo lazaina tsotra

izao fa ny tsiambaratelon’ny fahombiazan-dry zareo dia tsy inona akory fa ny firaisan-kinany, kolokoloin’ny fahatokisan-tena mijoro amin’ny finoana fa ambony noho ny karazana hafa rehetra ry zareo, hany manana ny kolontsaina tena marina (Sarasara tsy Ambaka)

Antehiroka (nitranga in-3) : Teo anilan’izany moa dia niavaka tsikelikely

koa, indrindra moa hatramin’ny fiafaran’ny taonjato faha-18 ireo karazana “olon-tsotra” (izay maro aminy indrindra koa anefa no mbola mihevi-tena ho toy ny “andriana” ihany, toy ireo Antehiroka ohatra!) avy ao Avaradrano ka ireo no tena lasa “mpisolo-tena” ny atao hoe “Hova” (Sarasara tsy Ambaka)

malefa-panahy (nitranga in-2) : Marina fa, sahala amin’ny ankamaroan’ireo foko any

Asia (ary indrindra moa ny any atsimo satria ry zareo Tsina sy Japana ary Korea ohatra tsy dia azon’io loatra!) ihany dia somary malefa-panahy ivelany izany foana isika ary mora tsiky manoloana ny vahiny, ka nahatonga ny sasany ohatra milaza an’i AAA hoe “Asian’ny tsiky” (“Asie du sourire”, ny any avarabaratra moa dia lazain’ny mpanebaka hoe “Asie du rictus”!) (Sarasara tsy Ambaka)

anilan-dry (nitranga in-2) : Ary eto koa dia maro ny antony ahafahana milaza fa tsy maintsy

nitohy nandray anjara betsaka hatrany tamin’io varotra io ny sasany amin’ireo olona Nusantara, na teo anilan-dry zareo silamo izany, na mifanohitra aminy (Sarasara tsy Ambaka)

VVS (nitranga in-6) : Ary farany, io lahatsoratra navoakany io ihany no “navaozin”-dRavelojaona

tamin’ny taona 19132 ka nahatonga azy ho lasa toy ny “mpanolo-tsainan”-ny VVS izay, raha toy izany, dia miankina amin’ny faniriana hanaraka ny lalana efa nosoritan’i Japana mba hampandrosoana haingana ny firenena (Sarasara tsy Ambaka)

Capoeira (nitranga in-4) : Almeida, Capoeira, A Brazilian Art Form; History, Philosophy, And Practice,

Berkeley : North Atlantic Books, 1986 ; B (Sarasara tsy Ambaka)

andohan-teny (nitranga in-2) : Fantatra ary ohatra fa raha mampitaha ny

voanteny merina amin’ny melayu, ny “v” dia tokony hifanojo amin’ny “b” (volana = “bulan”, vadika = “balik”), ny “h” andohan-teny mifanojo amin’ny “k” (harona = “karung”, hoditra = “kulit”), ny “ng” melayu indray moa dia lasa “n” na “na” fotsiny ho antsika, ny “-t” mamaran-teny dia manjary “-tra”, ary ny “-l-” ampovoan-teny dia matetika lasa “-d-”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Afrique (nitranga in-2) : Ny vokany anefa moa izany

dia fantatra fa ny fahaterahan’ny Afrique Equatoriale française, zanatany hatramin’ny taona 1960 (Sarasara tsy Ambaka)

hino (nitranga in-5) : Izany no mahatonga ahy hino

tanteraka fa na tena mbola vitsy aza isika dia tonga dia misolotena avy hatrany ny ankamaroan’ny mpiray firenena amintsika! Ka raha toa ohatra isika leo ka mangina tokoa, na ireo mody tsy taitra na manameloka ireo aza dia tsy maintsy hivarahontsana sy halahelo satria ny tena antenainy dia ny aharetan-tsika mba ahafahany manaraka any aoriana any! Mila porofo ireo fa marina ny antsika ary tena mpialoha lalana afaka mitondra any amin’ny fandresena isika (Sarasara tsy Ambaka)

mpiatsara (nitranga in-2) : Lasa mpiatsara velatsihy tsy sahy miresaka momba ny firazanana (ary

indraindray sahy milaza mihitsy fa “tsy misy” hono izany firazanana manokana afaka mampiavaka ny olombelona izany!) intsony ny ankamaroan’ny Vazaha satria matahotra ny ho ampangaina ho “rasista” (Sarasara tsy Ambaka)

Mano (nitranga in-3) : Fantatra mantsy fa tsy

“madio fanahy” velively akory izy ireo ary indrindra moa ny Frantsay izay mbola fanaon’ny maro amintsika fitaratra, araka ny vao nasehon’i Mano teto indrindra ka isaorako azy (Sarasara tsy Ambaka)

selendang (nitranga in-3) : Fahiny, ary hatramin’izao any ambanivohitra dia

sarong (= “sarona”) sy lobaka kebaya, miaraka amin’ny lamba manify atao saron-doha kely (selendang) no fitafy mahazatra (Sarasara tsy Ambaka)

antisemitisma (nitranga in-3) : Ny hany olana, noho ny fanerena avy amin’ireo fikambanana jiosy indrindra izay tsy mitsahatra mitaky “onitra” tsy toko tsy forohina hatramin’izao (toa hoe efa mihoatra ny $US 60 milliards angaha izany ankehitriny no azony, indrindra avy amin’i Jermania na firenen-kafa ampangaina ho niray tsikombakomba taminy!), na dia hoe io fitakiana “fanamarinana teknika” io fotsiny aza dia efa lasa voarara tanteraka toy ny heloka be-vava tsy azo hivalozana ary faizin’ny lalan’ny firenena tandrefana maro mafy... (Sarasara tsy Ambaka)
tsato-kazo (nitranga in-2) : Ny

fanohanana tsato-kazo ny rindrina boboky ny repoblika malagasy mba hanakanana azy tsy hirodana avy hatrany dia sady herim-po very maina no heloka satria firaisana tsikombakomba amin’ny zava-doza tsy maintsy aterany (Sarasara tsy Ambaka)

teoria (nitranga in-25) : Ny olana dia tsy hita mihitsy hatramin’izao

izay teoria mahafatra-po hafa azo hasolo azy ary ny ankamaroan’ireo manam-pahaizana dia mifaly manameloka fotsiny, tsy hoe noho ny fahafantarana siantifika vaovao loatra fa satria aminy dia mampahatsiahy ny nazisma fotsiny aloha ny resaka “aryan” rehetra (raha tsy ny fikarohana momba ny kolontsaina indo-eropeana amin’ny ankapobeany mihitsy !) ka tsy maintsy tsikeraina sy tsipahina avy hatrany foana (Sarasara tsy Ambaka)

feraient (nitranga in-2) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

fiafenana (nitranga in-3) : Ary ny tokony ho fiarovantenany manoloana

an’ireo fahavalony tsina sy vazaha amin’ny hoavy dia tokony tsy ny fiafenana intsony ao ambadiky ny saron-tava arabo fa kosa ny fahasahiana mijoro sy mirehareha tsotra izao amin’ny lovan-drazana nusantara (Sarasara tsy Ambaka)

peuple (nitranga in-7) : Ny “soratra vavolombelona” hafa mampiseho an’izany koa ohatra dia ny an’i Du Maine (1803)

izay milaza momba ny Merina : « C’est un peuple extrêmement fin dans le commerce, et aussi laborieux quand il est libre, qu’il est paresseux et nonchalant lorsqu’il a perdu sa liberté » (Sarasara tsy Ambaka)

totohondry (nitranga in-3) : Noho izany koa dia maro no manana “ody totohondry” satria io no tena antoky ny

fahatokisana fa tsy ny hakingana na ny hery ihany akory (Sarasara tsy Ambaka)

Blust (nitranga in-2) : Blust, dia

lasa hentitra kokoa ny hoe “malayo-polynesian”, amin’ny maha fizarana lehibe azy ao anatin’ny “austronesian” (Sarasara tsy Ambaka)

royale (nitranga in-2) : Delivré (in Histoire des Rois d’Imerina, izay hany manandrana mandalina

io fiheverana io izay izy indrindra koa angamba vo voalohany mamosaka azy!) hoe “idéologie royale” merina (Sarasara tsy Ambaka)

on (nitranga in-6) : Io “on

présume” io moa dia mampiseho mazava koa fa efa nisy mpandinika hafa namosaka angamba izany ilay hevitra (Sarasara tsy Ambaka)

of (nitranga in-76) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

an-dry (nitranga in-178) : Ny tanjona ary amiko dia ny mba ahafahan’ireo Merina noverezana anarana sy nahilikilika ary

nosihosena tsy navela hitraka efa ho zato taona izao mba hiteny malalaka amin’ny tena maha-izy azy an-dry zareo amin’izay (Sarasara tsy Ambaka)

voahosihosy (nitranga in-6) : Eo amin’ireo antony nahatonga ny fiheverana toy izany dia ireto no azo tanisaina avy hatrany : ny fahitana fa, hatramin’ny fahagolan-tany ka mandraka ankehitriny, saiky manerana ny “faritra indoeropeana” manontolo dia omen-danja hatrany satria heverina ho tsara sy ambony ny endrika azo atao hoe “nordika” Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 10 ny firenena voahosihosy sahala amin’ny antsika izany hoe mpandova koa ny “kolontsaina aryana” izany! Ka raha tsorina ary, aleon’i D... (Sarasara tsy Ambaka)
ou (nitranga in-18) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

or (nitranga in-2) : The English i is only the dipththong [sic] ei or ai, and therefore is

superfluous and needless » (Sarasara tsy Ambaka)

tribu (nitranga in-7) : Izany hoe, raha fintinina dia ny Vazaha, ary ry zareo irery izay mitetika hatrany koa ny hanapotika ny firenena merina no hany nampiditra an-keriny ny tsangan-kevitra repoblikana teto 1 Amin’ny filazana hafa, na ho an-dry zareo aza, ny “noblesse naturelle” eto Madagasikara dia ny olona Nusantara! 2 Izay midika avy hatrany koa fa efa hatramin'ny ela dia ela no nialan’ny razantsika amin’ny ataon'ny Vazaha hoe “tribu”, izany hoe fianakaviam-poko madinika tantanana mpitarika tsy heverina ho masina ... (Sarasara tsy Ambaka)
Lumpur (nitranga in-2) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

faha-60 (nitranga in-3) : Amin’io fampiasana manokana io koa dia fahita matetika (indrindra amin’ireo lahatsoratra somary

tranainy kely, hatramin’ny taompolo faha-60) eo amin’ny diampenin’ireo Tandrefana ny hoe “indonesian” (Sarasara tsy Ambaka)

ma'anyan (nitranga in-2) : Ka ny hany tokony ho

fanontaniana mipetraka dia tsy hoe, tsara ve sa ratsy ny “fanavakavahana” fa kosa, ahitan’ny rehetra tombontsoa ve sa tsia ny firaisana ho an’ny filan’ny fiaraha-monina sy ny fiaraha-miasa, ary hatraiza no tokony ho fetran’izany? 2 Tsetsatsetsa kely : Io “heva” io dia toa iray fiaviana amin'ny teny ma'anyan (Kalimantan) iwo na ivo izay midika hoe “antsasany” na “tenatenany” (maivo hoy ry zareo!) ka nahatonga koa raha izany ny “marivo” sy ny (Sarasara tsy Ambaka)

andrian-dreraka (nitranga in-2) : Ka ny tetikadin-dry zareo ary dia ny hampiharana ny

“demokrasia” sy ny “repoblika” tokoa, izany hoe: raisin’ny tena “vahoaka” amin’izay ny fahefana rehetra ary apetrany any amin’ny “musée” ohatra ireo “aristocrate” vendrana sy efa nivaralila no nilaozan’ny toe-trandro (“andrian-dreraka” indrindra hoy ny sasany!) tanteraka ireo (Sarasara tsy Ambaka)

fahefan-dry (nitranga in-2) : Izany hoe, raha fintinina,

ny fanirian’ireo mpiavy merina vaovao nahazo ny fitondrana avy ao Merimanjaka hanamarina sy hampitombo ny fahefan-dry zareo manokana eo amin’ireo andriana sy fanjakana taloha hafa rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

internationale (nitranga in-2) : Ry zareo kosa ary, raha sahy miteny tokoa dia tsy maintsy hamaly fotsiny hoe : « mba mahaiza re mionona, ekeo ny faharesenareo sy ny tsy maintsy fahataperan’ny tantaran’ny Merina amin’ny maha firenena manokana mpanavakavaka azy satria izany no efa “anjarany”, mifanaraka amin’ny “lalàn’ny tantara” ary aleo mba matoky ny “communauté internationale”, ary indrindra moa i Lafrantsa renimalala izay efa nahary rahateo mba hanampy antsika hatrany hanohy ny asany amin’ny fiarovana ny repoblika malagasy ... (Sarasara tsy Ambaka)
mode (nitranga in-2) : Hany ka aleony mividy akanjo lafo “à la mode” na

koa fialam-boly sy fanehoana avy aty ivelany “fahombiazana” ara-tsosialy toy izay hividy boky (Sarasara tsy Ambaka)

raharaham-pianakaviana (nitranga in-3) : Izany hoe raha tsorina dia noheverina toy ny karazana raharaham-pianakaviana lehibe fotsiny

ihany ny raharaham-pirenena ka mitaky firaisankina sy fandavan-tena avy amin’ny tsirairay mba hiarovana ny tombontsoa iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

nihemotra (nitranga in-2) : Mazava ho azy

ary no nahatonga ilay fiampangana ireo kristiana ho mpivavaka (izany hoe voafatotra!) amin’ny razam-bazaha! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 38 Kanefa moa tsikelikely dia voatery nihemotra hatrany ihany isika (Sarasara tsy Ambaka)

5 (nitranga in-14) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 5

ilay filazana tsy tadidiko fiaviana intsony (Sarasara tsy Ambaka)

nosomparana (nitranga in-3) : Matoa nosomparana Anatirova dia satria ny Merina no ankahalaina sy iriana ho

faty (Sarasara tsy Ambaka)

seltika (nitranga in-5) : Momba ireo Tandrefana ary, ny fanontaniana tokony apetraka indray eto dia hoe, ivelany, na ny marimarina kokoa angaha, ao ambadiky ny karazam-pivavahana kristiana narahandry zareo hatramin’izay, inona no tena foto-pinoan-dry zareo marina? Ny valiny moa dia efa iaraha-mahalala ihany: ny lovan-drazana indo-eropeana iombonany indrindra, araka ny endrika manokana raisin’izany, na noho ny fizaram-poko sy karazam-piteny izany (toy ny hoe romana, slav, jermanika, seltika), na ny vakoka mampiavaka ny f... (Sarasara tsy Ambaka)
ampilaminana (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 164

nampamono izy tenany an-dRamavolahy (ary teo alohany, ny zanakanabaviny Rabodolahy) izay nitady handrombaka an-keriny ny fanjakana, mba ahafahan-dRadama mankaja ampilaminana irery (Sarasara tsy Ambaka)

potentiels (nitranga in-2) : indray ity no toa mitrefana, miampanga ny hitsakitsahany ho olon-tsy vanona,

tsy maintsy hanandevo azy hono raha avela mitraka ka aleo tohizana darofana hatrany, mandrapahapotiny tanteraka ! Noho ny “fahagagana” ateraky ny antirasisma dia ry zareo mpamono indray izany ity no lasa “victimes potentiels” tampoka, mpiaro ny “rariny” manoloana ny heveriny fa “mpanandevo potentiels” (Sarasara tsy Ambaka)

all (nitranga in-5) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

Jakimena (nitranga in-2) : Na mbola

tsy tena fantatro mazava koa aza ny tena rafitra anaty sy ny fara-tanjon’ny fikambanana toy ny Jakimena dia heveriko fa, raha toa ka ny hiarovana ny hasin’ireo Andriamanjaka taloha tokoa no tena kasainy, dia tokony hivoha amin’ireo Merina tsy ankanavaka (izay, “par assimilation” dia samy azo heverina ho “havan’andriana” tompon-draharaha tanteraka avokoa!) ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

ahavonjy (nitranga in-2) : Marina fa mety ahavonjy rano vaky mba hampandeha kely indray ny toe-karena

efa voly tanteraka io kanefa ho an’ny tena firenena tsirairay avy izay tsy mbola vonona ny hisedra ny “liberalisma” dia mety haningotra tanteraka izany amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

coutumes (nitranga in-2) : ) Chaque pays, chaque peuple a sa propre croyance et

ses coutumes religieuses; et les Malgaches ont les leurs, auxquelles pour suivre leurs ancêtres qui les ont adoptées, ils sont liés (Sarasara tsy Ambaka)

Nederland (nitranga in-6) : Ka

alohan’ny hoe “zaponey” ary ohatra dia olona Japana fotsiny, Dotsa na olona Nederland alohan’ny hoe “Holandey”, Jerman sy Jermania, alohan’ny hoe “Alemana”, olona Indonesia fa tsy “Indoneziana”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Diop (nitranga in-26) : Sahala amin’ireny hoe tokony

hanome voninahitra manokana ny Afrikana ankehitriny ary hampiseho azy toy ny “razamben’izao tontolo izao” ny fiheverana fa 6 na 7 tapitrisa taona lasa izay dia nisy karazana gidro lasa sampona ka mety nanaranaka ny olombelona 5 na 4 tapitrisa taona taty aoriana!1 Fa ny “récupération” goavana indrindra ataon-dry zareo anefa angamba dia ny momba ny fiavian’ireo Mesir/Egypsiana, araka ny teoria nampalaza an-dry Cheikh Anta Diop sy Théophile Obenga (Sarasara tsy Ambaka)

ara-pomba (nitranga in-5) : 2 Mariho fa manondro koa io fa mbola tena tsaroan’ny olona tsara tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-19 fa midika hoe “sambo” tokoa ny “fiara”! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 46 Izany hoe na ara-pirazanana, na ara-pomba na ara-piteny dia tsy misy ifandraisana amin’ireo mihitsy isika! Marina tokoa anefa fa na amin’ny teny inona na teny inona angamba dia mety ahitana voanteny mitovitovy endrika sy dika avokoa amin’izay hita ao amin’ny teny hafa tiana hampitahana azy re... (Sarasara tsy Ambaka)
Indonesiens (nitranga in-2) : "Die sprachlichen Verhältnissen Ozeaniens (Melanesiens,

Polynesiens, Mikronesiens und Indonesiens) in ihrer Bedeutung für die Ethnologie", Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft Wien, 29, 1899, pp (Sarasara tsy Ambaka)

sont (nitranga in-27) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

nilazako (nitranga in-3) : Ary izany indrindra no

antony nilazako fa ho antsika dia tokony ho “lova velona” io fa tsy “museum” velively natao hanangonana sy hampiderana ny “sisan-javatra maty” fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

Gruyter (nitranga in-3) : 2, Berlin/New York : Mouton de Gruyter, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
revisionista (nitranga in-7) : 1 Sahala amin’ny ohatra omen’ny lalana Fabius-Gayssot, nivoaka tany Frantsa tamin’ny 1990, mba hanakanana

amin’ny fomba rehetra ireo “revisionista” ho tsy afa-miteny malalaka intsony (Sarasara tsy Ambaka)

Funan (nitranga in-3) : Ny fanjakan-dry zareo malaza indrindra izany dia

i Srivijaya kanefa talohan’io dia toa efa an-dry zareo koa ilay fanjakana antsoin’ny soratra tsina hoe “Funan” nitoetra fahiny tany atsimon’i Vietnam-Kamboja ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

teo (nitranga in-176) : Izany hoe ny Merina ankehitriny dia mpandimby

fotsiny ihany, mpanelanelana mampiray ny raiamandreny teo aloha sy ny taranaka Merina ho avy (Sarasara tsy Ambaka)

antiraciste (nitranga in-2) : Izany hoe lasa misy “alliance objective” tsotra izao ankehitriny eo amin’ireo avara-pi jiosy te hitohy

hanjakazaka amin’ny alalan’ny fanapepoana hatrany ireo Vazaha sy ireo mainty hoditra mitsiriritra te ho vazaha ary ireo sisa tavela amin’ny “gauchiste” mbola mangetaheta foana “révolution mondiale” !… 3 Noho izany dia tsy mbola misy mihitsy hatramin’izao fanambarana azo antsoina hoe “manifeste antiraciste” ohatra (Sarasara tsy Ambaka)

tea (nitranga in-2) : Ary

ho an'ireo Maohi na "Tahitiana" fahiny dia maro ura sy maro tea no niantsoina ny saina, ny mena (ura) mampiseho ny Ari'i na Andriana, ny fotsy na mavo (tea) mampiseho ny Mpimasy sy ny mpitondra fivavahana (Sarasara tsy Ambaka)

East (nitranga in-3) : The Suma Oriental of Tomé Pires [An account of the East, from the Red Sea to Japan, written in Malacca

and India in 1512-1515] and The Book of Francisco Rodriguez [Rutter of a voyage in the Red Sea, nautical rules, almanack and maps, written and drawn in the East before 1515] (Sarasara tsy Ambaka)

nampidi-doza (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 111 Kanefa moa izany ny fifandraisan’ny andriana sy ny hova (ary hatramin’ny sata mitantana azy!) no somary mampisalasala (ary anisan’ny nitondra indrindra ilay fifaninanana nampidi-doza!), fa manoloana ireo mainty sy andevo mainty kosa dia mazava hatrany ny resaka: ny fiavahana tanteraka! Hafa ny Mainty ary na iza na iza merina mifangaro aminy dia lasa namany! Hany ka na ireo zazahova, izany hoe ireo andriana na hova verin-drosa na ver... (Sarasara tsy Ambaka)
sur (nitranga in-13) : Mayeur ilay Vazaha fantatra mazava fa namakivaky voalohany

an’Imerina tamin’ny taona 1777, izany hoe alohan’ny namorian’Andrianampoinimerina indrindra an’Imerina : « Le roi d’Hancove [ny tena marina, Andrianamboatsimarofy, mpanjakan’Antananarivo sy ny faritr’Imerina atsimo] peut mettre sur pied une armée de vingt mille hommes (Sarasara tsy Ambaka)

tao-zavatra (nitranga in-2) : 1 Izany hoe “tsy mahavita azy” mihitsy ny Merina raha

atao andevo any an-tsaha ka matetika, any amin’ny tanim-panandevozan’ny Vazaha any dia atao mpiasan-trano na mpanao tao-zavatra na koa mpitaiza ny zanaky ny “tompony” (Sarasara tsy Ambaka)

tolontsika (nitranga in-12) : Marina tanteraka mantsy fa tsy

maintsy mba manana “fampisehoana” ivelany maneho ampahibemaso ny tolontsika isika satria tena manampy izany amin’ny fihetsem-po (Sarasara tsy Ambaka)

zazamanga (nitranga in-3) : [Ary tsara

marihina fa Tsalo avokoa ireo satria avahan’ny mpanoratra tsara ny Manisotra na “Zazamainty” – lasa “zazamanga” taty aoriana! – izay mbola tsy mihoatra ny 6000 hono tamin’izany ny fitambarany!] Si ces gens étaient aguerris comme le sont les Séclaves et les naturels de la côte de l’Est, il n’y aurait point de puissance à Madagascar en état de leur résister (Sarasara tsy Ambaka)

1908 (nitranga in-7) : Ferrand, “L'origine africaine des Malgaches [Ny Mainty io!]”, Journal Asiatique, 1908, p (Sarasara tsy Ambaka)
malagassi (nitranga in-4) : Schmidt hono dia ny teny “malagassi” no fototra niavian’ireo karazam-mpiteny

rehetra eran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

1904 (nitranga in-3) : II, Paris, 1904, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
1905 (nitranga in-2) : Ankehitriny ohatra dia lasa tena lavitra tokoa ilay fiheverana diso kanefa maneho hambom-po nananan’ny taloha fa matoa mibosesika mitady hiditra aty amin’ny tanintsika (ary izay tafiditra dia madisadisa tsy te hody any aminy intsony, toy ireo misionary!) ireo Vazaha dia satria ratsy kokoa ny any aminy ka mitsiritra ny antsika izy! 1 Kanefa moa tsara ho fantatra ihany fa sary nampanaovin’ny Vazaha an-dRamanankirahina tamin’ny taona 1905 fotsiny izy io ka tsy voatery velively mampiseho tokoa ny t... (Sarasara tsy Ambaka)
1902 (nitranga in-3) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

1903 (nitranga in-3) : I, Paris, 1903, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
Maures (nitranga in-2) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

Camus (nitranga in-2) : 1 Ary i Albert Camus izay tsy te hiseho no “nationaliste”

mihitsy dia tsy nisalasala akory nanambara hoe: Oui, j’ai une patrie, la langue française (Sarasara tsy Ambaka)

melayu-polynesia (nitranga in-7) : -- b) Eo imason'ny tantara sy eo anivon'izao tontolo izao dia mpikambana tanteraka amin'ny fianakaviam-be

nusantara (na koa “melayu-polynesia”) ny Merina (Sarasara tsy Ambaka)

namosaka (nitranga in-6) : Io “on

présume” io moa dia mampiseho mazava koa fa efa nisy mpandinika hafa namosaka angamba izany ilay hevitra (Sarasara tsy Ambaka)

Dyen (nitranga in-2) : 213-263 sy 1-35], ary vao

hatramin’ny taona 1965 no tena nampiasain'ireo mpanoratra Tandrefana, taorian’ny nivoahan’ny tatitry Isodore Dyen (“A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages”, Supplement to International Journal of American Linguistics, vol (Sarasara tsy Ambaka)

tsikaritry (nitranga in-3) : Ary ny tena mahagaga dia 21 taona fotsiny taorian’ny niakaran’ny

Mutsuhito Meiji teo amin’ny fanjakana dia efa tsikaritry Rajaonah mazava tsara fa ny lalana arahin’i Japana no tena mety ka tokony ho ataontsika fianarana (Sarasara tsy Ambaka)

Rafohy (nitranga in-2) : - Rafohy

2/ Ambohimanga - Andriamanelo - Andriamborona - Andrianamboinimena - Andriantsimitoviaminandriandrazaka - Andriamohara Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 209 Azo marihina avy hatrany ary ohatra eto fa tsy tafiditra ao anaty lisitra ireo tendrombohitra masin’i Vonizongo sasany, toan’i Babay, Lohavohitra, Ambohimirimo-Mananjara, Ambohibola, Namehana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

niharihary (nitranga in-2) : Rabary, Ny daty malaza) Ary dia

tena nataon-dry zareo niharihary tokoa ny fanajan-dry zareo ny endrika maha-merina azy amin’ny fitafiany lamba ohatra, araka ny asehon’ilay sarin-dry zareo manoloana ny andriambavin’ny Kent (Sarasara tsy Ambaka)

zava-nitranga (nitranga in-4) : Ka io “hoavy” io ary eo imasony dia tokony hiafara amin’ny fahatongavana ho “frantsay” tsotra izao! Fakofako tsy fantam-piaviana (io ilay hoe “origines 1 Izay isaorako koa eto amin'ny fitantarany ny niainany manokana sy ny asa lehibe efa mba nataon'ireo havana hafa toan-dRajoelisolo satria ho antsika dia rakitra miampy amin'ny fahafantarana ny tantaran'ny tolontsika avokoa ny toy izany! Ary mba taomiko mihitsy aza ny rehetra hanambara koa izay efa niainany satria ho an'ny tantara dia misy vidin... (Sarasara tsy Ambaka)
nanamarina (nitranga in-2) : Indrindra moa raha toa ka ambaraina avy hatrany sy atao lalana

mihitsy fa mba aha-masina azy, ny zavatra atao hankalazana ny Fandroana dia tsy maintsy merina madio fiaviana avokoa! Izany hoe ohatra misy rafi-panjakana manokana manome “label”, rehefa avy nanamarina tsara fa merina iringiriny daholo ny mpiasa sy ny mpampiasa ary, raha azo atao, merina koa ny fitaovana nenti-manana rehetra! Izay indray aloha (Sarasara tsy Ambaka)

hiverenako (nitranga in-2) : Kanefa moa efa lasa ihany ity ny resaka ka na dia mandany fotoana kely amin’ny tsy antony

aza dia mba hiverenako kely ihany ny sasany amin’ireo voalazako ireo (Sarasara tsy Ambaka)

maha-sarobidy (nitranga in-2) : Ny lafiny iray hafa maha-sarobidy ny tantaran’i Ibonia ampitain’ny Anganon’ ny Ntaolo dia ny

ankamaroan’ny teny tranainy merina (indrindra moa izany eo amin’ny anaran’ny olona!) hita ao (Sarasara tsy Ambaka)

edisiona (nitranga in-3) : Ka tamin’ny fikasohana tamin’ireo olona maro mahafantatra tantara azony

nifampiresahana, izay matetika koa efa nanoratra indrindra an’izany ho an’ny tenany manokana no nahatonga azy hamoaka ny edisiona voalohan’ny Tantaran’ny Andriana (TA) tamin’ny taona 1873 (Sarasara tsy Ambaka)

Ekeko (nitranga in-4) : Ekeko fa toa mora dia mora ny manome tsiny sy mitsara

ambony ihany ny nataon’ireo niaina taloha elabe ho an’ny aty aoriana efa mahafantatra ny niafaran’ny tantara kanefa tsy dia izany loatra no tena manosika ahy eto fa kosa mba ahazoana fampianarana kely fotsiny momba ny fitondrana raharaham-pirenena (Sarasara tsy Ambaka)

padesmista (nitranga in-2) : Mety ho azo lazaina mihitsy

aza angamba fa hoe “fanararaotana” no nataon-dry zareo mba hanaovana “règlement de compte” manokana tamin’ny polisy, ary koa angaha, ho an’ireo zoki-olony mba mahalala tantara, ireo tanindrana padesmista (Sarasara tsy Ambaka)

arapirazanana (nitranga in-2) : Ary farany, eo amin’ireo samy “melanesiana” arapirazanana

sy fomba ireo koa izany dia azo avahana ireo mampiasa karazam-piteny tafiditra ho anisan’ny fiteny nusantara (izany hoe ny tena “melanesiana” marina ara-piteny!) ihany sy ireo mampiasa fiteny papuah, manana ny maha-izy azy manokana (Sarasara tsy Ambaka)

grands (nitranga in-5) : 2

150 taona aty aorian’io (1763) dia hoy indray i Le gentil, momba ireo Merina voandevo amidy any anindrana ihany : « Ces Noirs [qui ont “de grands cheveux longs et plats” et “un visage et une physionomie à l’Européenne”] ont le tempérament très délicat, aussi on ne les estime point à l’île de France, parce qu’ils ne sont pas capables de supporter de rudes travaux, comme feraient les autres nègres ou les cafres; cependant ils sont beaucoup plus spirituels et plus adroits que les Cafres surtout (Sarasara tsy Ambaka)

Los (nitranga in-2) : Reconstructing Kemetic Culture, Los Angeles, 1990; J (Sarasara tsy Ambaka)
Halmahera (nitranga in-2) : Halmahera, sns (Sarasara tsy Ambaka)
essence (nitranga in-2) : Mazava anefa fa izany “compromis” izany dia tsy afaka ny hifanohitra amin’ny zo sy adidin’ny Merina ho velona amin’ny endrika maha-izy azy nentim-paharazany mihitsy izay tsy ilaina iadian-kevitra akory! Izany hoe ny “principe” dia antsika aloha ny tany amin’ny “hasiny” (“essence”) ary tsy noho ny safidintsika loatra no isian’ny vahiny tsy merina eto Imerina kanefa efa io no zava-misy vokatry ny tantara ka dia ny mionona sy mampiseho fahalalahana (“tolérance”) araka izay azo atao no hany sisa fa... (Sarasara tsy Ambaka)
avenue (nitranga in-2) : Tamin’ny 13 mey aho ohatra dia teo amin’ny “avenue” nanomboka

tamin’ny valo na sivy maraina miaraka amin’ireo mpitondra saina ary tsy nody raha tsy tamin’ny 1 ora teo ho eo (Sarasara tsy Ambaka)

islam (nitranga in-2) : Ireo matetika

no mahatonga ny filazana hoe islam statistik na koa islam abangan,1 miantso ny fanao “tsy mivaky loha” mampiavaka ireo tantsaha jawa izay misimisy aminy mihitsy hatramin’izao no aleony mivadika ho lasa kristiana (Sarasara tsy Ambaka)

style (nitranga in-5) : Ary anisan’ny faritany nahatana indrindra angamba ny fomba fanao tena tranainy dia i

Indonesia, araka ny asehon’ireo “style” maro be mbola manerana ny ambanivohitra (Sarasara tsy Ambaka)

amin-kerim-po (nitranga in-2) : Ary tsy hoe ho an’ny tombontsoan’ny “fampiraisam-pirenena malagasy”,

na koa ny “fahafantarana siantifika” sy ny voalaza fa “kolontsain’izao tontolo izao” loatra fa kosa indrindra indrindra mba hampahatsiaro tena sy hampatoky tena ny taranaka merina mifandimby, ahafahany hatrany misedra amin-kerim-po ny vintany sy ny hoaviny (Sarasara tsy Ambaka)

hampivondrona (nitranga in-2) : Ny atao hoe “federalisma” moa izany dia rafi-pitondrana natao hampivondrona foko na faritany

samy manana ny maha-izy azy avy ary atambatry ny faniriana hiara-miaina na miasa ho an’ny tombontsoan’ny rehetra (Sarasara tsy Ambaka)

nahomby (nitranga in-3) : Ary rehefa

tsy nahomby ny “assault” maromaro ka hita fa betsaka no voatifitra dia anisan’ireo nihorakoraka hoe “ampy izay e!” aho mba hilaminan’ny raharaha kely (Sarasara tsy Ambaka)

fahatsapan-dry (nitranga in-2) : Noho

izany, ny fivavahana katolika dia manohy indrindra indrindra ny lova latina; ny fivavahana orthodox dia mifanaraka amin’ny fahatsapan-dry zareo Grika sy ireo firenena slav; ary farany, ny nahaterahan’ireo fivavahana protestanta isankarazany taty aoriana dia tsy misy afatsy ny filana manokana avy amin’ireo foko sy firenena jermanika (Sarasara tsy Ambaka)

etat (nitranga in-6) : Ka raha araka izany dia misy tokoa eo imason’ny lalana ny atao hoe

“etat de Madagascar” fa kosa ny hany tena “nation” marina dia ny “nation merina”, ny “nation betsileo”, “nation tsimihety”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

gazety-boky (nitranga in-3) : Schmidt dia mopera austria fantatra noho ireo fikarohana maro nataony momba ny fiteny sy ny

etnolojia ka navoakany indrindra indrindra nanomboka tamin’ny taona 1924, tao amin’ilay gazety-boky siantifika (mbola mitohy mivoaka hatramin’izao) niandraiketany antsoina hoe “Anthropos”, hatramin’ny nahafatesany tamin’ny taona 1954 (Sarasara tsy Ambaka)

Austronesisches (nitranga in-2) : (Induktiver Aufbau einer indonesischen Ursprache, 1934 ; Deduktive Anwendung des Urindonesischen auf

austronesische Einzelsprachen, 1937 ; Austronesisches Wörterverzeichnis, 1938) (Sarasara tsy Ambaka)

hiheverana (nitranga in-6) : Ny antony anefa amiko dia tsy hoe noho ny faniriana loatra hanao “alliance” aminy

mba ahazoana azy hiaraka amintsika manoloana ny tanindrana fa kosa ny tsy maintsy hiheverana hatrany ny fisian-dry zareo amin’ny asa fanarenana an’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

hiheverany (nitranga in-2) : Nitondra saina frantsay hatrany izy ary izay andevo azony nahafahana dia asainy mikasika an’io

saina io aloha mba hiheverany fa io tokoa no fanevan’ny fahafahana (Sarasara tsy Ambaka)

kely: (nitranga in-2) : Izany hoe raha tanisaina vetivety mba ahazoana hevitra kely: ny

momba ny fiteny sy izay lova raketiny rehetra, ny fomba amam-panao mitaratra ny lasa, ny finoana nentin-drazana, ny fahatsiarovana tantara sisa tavela (lovan-tsofina, tetiaran’ny fianakaviana tsirairay avy, ny heverina fa “angano” mifandray amin’ny faritany fitantara amin’ny ankizy: mety ho manan-kolazaina daholo eto hatramin’ny sakeli-dalana sy ny vato na ny lavaka eny an-tsaha, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Ampanarifito (nitranga in-4) : 3 Toa hoe misy “copie” (misy banga!) koa

1 Sahala amin’ny fanao mahazatra ary, ny hoe “Tsimahafotsy” voatondro eto dia indrindra indrindra ireo taranak’Andriamborona sy Ampanarifito zanak’anabaviny, loharanon’ny mponina “hova” tao Ambohimanga hatramin’ny andron’Andrianjaka (Sarasara tsy Ambaka)

hajoron-dry (nitranga in-2) : 1

Ka azo heverina ary izany fa tsy maintsy avy amin’io loharano nentin-drazan-dry zareo io ihany no hanovozan’ny vazaha maro tsangan-kevitra sy ohatra momba izay “fanehoam-pivavahana” hajoron-dry zareo ho azy manokana rahampitso (Sarasara tsy Ambaka)

fisian-dry (nitranga in-3) : Ny antony anefa amiko dia tsy hoe noho ny faniriana loatra hanao “alliance” aminy

mba ahazoana azy hiaraka amintsika manoloana ny tanindrana fa kosa ny tsy maintsy hiheverana hatrany ny fisian-dry zareo amin’ny asa fanarenana an’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

mesianisma (nitranga in-2) : Toy

izany ary ohatra ny fampanekena ny finoana fototra momba ny “trinity” hatramin’ny konsilin’ny Nicaea tamin’ny taona 325, na koa ny fananganana ny fahefan’ny Papa izay fantatra fa samy zavatra vahiny tanteraka amin’ny fisainana jiosy! Eo anivon’ny “mesianisma” anefa moa dia mino tanteraka ny “vahoaka kristiana” fa izy no lasa “Israely vaovao”, mpandova sy mpisolo ny tena Israely ara-tantara izay, raha izany dia tokony tsy hisy intsony (Sarasara tsy Ambaka)

fitenim-pirenena (nitranga in-8) : Ka raha fintinina, ny tanora merina rahampitso dia tokony ho havanana amin’ny fampiasana ireto fiteny telo ireto: a) ny merina izay fitenim-pirenena antoky ny fahalalana sy fitaizana rehetra ary tsy maintsy hanombohana ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 125 fianarana koa; b) ny fiteny anglisy izay fitaovana iraisam-pirenena eran-tany voalohany; d) ny fiteny melayu-indonesia, amin’ny maha fitaovana iraisam-pirenena nusantara voalohany azy ary natao koa ho antsika hanam... (Sarasara tsy Ambaka)
Dictionary (nitranga in-4) : Johns, A Dictionary of the Malagasy Language (Sarasara tsy Ambaka)
tamin'ireo (nitranga in-2) : Ny maha-merina ny Merina dia asehon'ny tantaran-drazany sy ny fomba

amam-panao ary fiteny nolovaina tamin'ireo Razambe Merina (Sarasara tsy Ambaka)

satam-pirenena (nitranga in-4) : Ary farany taty aoriana dia

noraisin'ny MDRM avy hatrany ho tokony sainan'ny Madagasikara mahaleotena ny fotsy sy mena (voalahatra sahala amin'ny an-dRanavalona II), araka ny hita eo amin'ny fonon'ny bokin-dRakotonirainy : Ny satam-pirenena malagasy, Antananarivo 1946 (Sarasara tsy Ambaka)

nolovaina (nitranga in-22) : Ny maha-merina ny Merina dia asehon'ny tantaran-drazany sy ny fomba

amam-panao ary fiteny nolovaina tamin'ireo Razambe Merina (Sarasara tsy Ambaka)

takalom-basy (nitranga in-2) : Hany ka fiteny mihitsy

ohatra tamin’izany ny hoe “vola mainty” na koa “takalom-basy” hilazana ireo andevo! Azo ampiana avy hatrany koa anefa fa tsy voatery ho mainty hoditra avokoa ireo “takalom-basy” ireo satria na merina aza raha toa ka nanohitra mafy loatra na koa nikomy dia mety ho nandevozina sy namidy tany amin’ny Vazaha toy izany (Sarasara tsy Ambaka)

Paoly (nitranga in-2) : Ary indrindra moa noho ny asan’ny Paoly, ilay voalaza fa

“apostolin’ny jentilisa”, nizaka rahateo zom-ponenana (“citoyenneté”) romana (Sarasara tsy Ambaka)

tanan-dehibe (nitranga in-6) : Sady izay efa mba ambony ihany koa izao ny “prestige”-ny silat eo imason’ireo tanora

any amin’ny tanan-dehibe (izay aleony matetika manao “karate” sy “judo” ohatra toy ny Vazaha satria toa tambanivohitra loatra izany silat izany!) hatramin’ny nampidirana azy ho anisan’ny hifaninanana ao amin’ireo lalao iraisam-pirenena hifanaovan’ireo firenena any Asia (Sarasara tsy Ambaka)

nolovainy (nitranga in-5) : Izany hoe karazana olona miavaka amin’ny hafa rehetra,

manana ny faritaniny, ny fiteniny ary ny fombany manokana nolovainy tamin’ny razany izy samy irery hatramin’ny fahagolan-tany (Sarasara tsy Ambaka)

tantaram-pirenentsika (nitranga in-7) : Mazava loatra mantsy fa tsy maintsy

havaozina tanteraka ankehitriny ny fampianarana ny tantaram-pirenentsika (sy ny fandinihina ny kolontsain-tsika manontolo mihitsy, amin’ny alalan’ny fitarafana azy amin’ny hazavana avy amin’ny “fijery nusantara”!) na any amin’ny oniversity izany na any amin’ny sekoly fanabeazana any amin’ny ambaratonga ambany (Sarasara tsy Ambaka)

ahamenatra (nitranga in-8) : Ary tsy vitan’ny

teny ihany fa eo koa ny toe-pirazanana, ny ankamaroan’ny fomba amam-panao, ny finoana, ary indraindray, ny tadidy amin’ny tantara tsotra izao! Hita amin’izany fa tsy vitan’ny hoe rediredy4 tokony ahamenatra na ny hamoaka azy amin’ny vava fotsiny ihany aza no ataon’ireto voaresaka fa tena fanarabiana, fiheverana ny olona sasany 1 Ivelan’ireo soratr’i O (Sarasara tsy Ambaka)

Andriambahoaka (nitranga in-2) : Ka ny antenaiko raha izany dia mba hoe avy amin’ny “vako-vako” na “vako-wako” ohatra fa tsy ny bantu “ba” no niavian’io “va-” eo andohan-teny io! Ary farany, mbola mety ho noho izany koa no mahatonga ny anaram-pianakaviana manjaka (“anarana dynastika”) nentin’ireo mpanjakan’Imamo (ary ny anaran’ny mpanjakan’ny angano merina rehetra, angamba tsy noho ny dika ivelan’ny hoe “andriam-bahoaka” ihany!) hoe Andriambahoaka na Andriambahoakafovoanitany, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 19... (Sarasara tsy Ambaka)
metody (nitranga in-6) : Ny antony eo andaniny dia ny tsy fahafantarany

loatra ny tena metody fanao ary eo ankilany, ny fitandremany hiaro an’ireo “informateur”-ny ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hanolorana (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 41

[Imerina, faha-1 Oktobra 1997] Hafatra ombiasy merina iray mba hanolorana ny Tantaran’ny Andriana (Sarasara tsy Ambaka)

acculturation (nitranga in-4) : Hany ka ho an’ny Merina sasany any an-tanan-dehibe dia heveriny toy ny olona “hafa firazanana” tsy mendrika ny ho vadiana akory ny havany mbola mitoetra any ambanivohitra!1 1 Io toetra maneho ny azo lazaina tokoa hoe “fanavakavahana” ara-tsaranga eo anivon’ny mpiray firazanana (raha tsy mpihavana mivantana tsotra izao !) io angamba no toetra anisan’ny mahonena sy mampihorin-koditra indrindra, lasa mampiavaka ankehitriny ny “tambonivohitra” maro noho ny “acculturation” vazaha ! Hevero tokoa anie... (Sarasara tsy Ambaka)
Afrikana-Amerikana (nitranga in-2) : Hatramin’ny fiafaran’ny adin’ny Vietnam (1973/1975) mantsy no tena nanomboka

tokoa ny fiakaran’ireo Afrikana-Amerikana izay, noho ny fandrosoan’ny toe-piainan-dry zareo indrindra sy ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 179 mantsy izany dia “mijapy” indrindra indrindra no ataon’ireo mainty hoditra (Sarasara tsy Ambaka)

vavan-dry (nitranga in-2) : Araka ny vavan-dry H (Sarasara tsy Ambaka)
Yakan (nitranga in-2) : Tsy mahagaga ary raha toa ka saiky mbola voatazona foana ny “fanasinana” isan-karazany sy ny melohin’ny be saina sasany sendra nahavaky boky kely fa hoe “finoanoam-poana” hono; toe-draharaha izay tsy mifankaiza rahateo koa amin’ny fahita mahazatra any amin’ny ankamaroan’ny firenena silamo rehetra eran-tany 2 Ary maika moa raha toa ampiana ireo any Filipina: Tagalog, Bisaya/Sebu, Ilokano, Ilonggo, Bikol, Pangasinan, Pampangan, Waray, Tinggian, Ifugao, Bontok, Kalinga, Kankanay, Ilongot, Ibaloi, ... (Sarasara tsy Ambaka)
75 (nitranga in-3) : 1 Izay tsy midika mihitsy koa fa ireo

voambolana ireo ihany no tenintsika mitovy amin’ny an’ireo fiteny nusantara hafa satria eo amin’ny 90 % ny fitambaran’ny voambolana nentin-drazan’ny tenintsika fanta-piaviana raha kely dia nusantara avokoa2 (ny an’ny melayu anefa ohatra raha betsaka dia toa hoe tsy mahatratra 75 % intsony angaha noho ny findramana teny vahiny maro!) (Sarasara tsy Ambaka)

72 (nitranga in-2) : Fa ny tena tiako ambara eto izany dia ny hoe, raha araka ny fahitana tanora merina

mpandray anjara mivantana tamin’ireny raharaha mey 72 ireny dia tsy tsapa mihitsy fa nandray anjara mihoatra ny sasany hafa ireo Zoam (Sarasara tsy Ambaka)

70 (nitranga in-2) : Ny Manisotra sy ny Manendy koa dia tafiditra ao anatiny noho ny maha olona afaka azy kanefa miavaka Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 70 kely ihany ry zareo satria izany izy tsy mba afaka “manolotra an’Imerina” (na “manolotra ny Merina”!), izany hoe amiko, misolotena, miseho toy ny tena merina maha-andriana ny andriana ary maha-mpanjaka ny mpanjaka! Ary mihoatra aminy dia mbola latsaka kely indray ny sarababen’ny Tsiarondahy izay tsy mba afaka manasina andriana akory! A... (Sarasara tsy Ambaka)
panafricanism (nitranga in-2) : DuBois (mainty amerikana samy rain’ny “panafricanism”), Aimé Césaire (“mpikalo” ny rehareha amin’ny maha

“nègre”) na M (Sarasara tsy Ambaka)

Ambohitrimanjaka (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

prestige (nitranga in-5) : endriky ry zareo angaha! Ary koa ny “prestige” kely ananany

amin’ny maha firenena nusantara mba manomboka tena mivoatra ara-teknika sy toekarena azy (Sarasara tsy Ambaka)

Srivijaya1 (nitranga in-2) : Ka ny nampiely azy hono dia ny lazan’ny Fanjakan’i Melayu izay toa niseho tamin’ny

taonjato faha-7 ary natelin’i Srivijaya1 tsy ela taty aoriana (Sarasara tsy Ambaka)

institutions (nitranga in-6) : 3 Ary hita rahateo koa moa rehefa dinihina kely fa na i De gaulle izy tenany aza izany dia karazan’olona faran’izay

nasionalista raha tsy “chauvin” mahazatra fotsiny ihany, tsy nikendry afatsy ny fanompoana ny “Etat frantsay” sy ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 137 ireo “institutions” frantsay isan-karazany ihany sy ny dikany marina (Sarasara tsy Ambaka)

judaism (nitranga in-2) : 2 Marina fa misy ihany indraindray olona hafa karazana

misisika hiditra ho jiosy, ary eo koa ny Jiosy manao izay hisarihana “mpino” vaovao (manamafy ny finoan’ny tena foana ny mahita sy sasany hafa misisika te hitovy amin’ny tena!), kanefa raha ny tokony ho izy dia fivavaham-poko manokana ihany ny judaism (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRamavolahy (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 164

nampamono izy tenany an-dRamavolahy (ary teo alohany, ny zanakanabaviny Rabodolahy) izay nitady handrombaka an-keriny ny fanjakana, mba ahafahan-dRadama mankaja ampilaminana irery (Sarasara tsy Ambaka)

jazz (nitranga in-2) : Tsy mahagaga ary raha toa afaka niseho sy nidradradradra ary notohanan’ny vazaha maro

mihitsy ny resaka momba ny “négritude” (“un humanisme” hoy indrindra i Senghor!) sy ny “panafricanism” izay avy eo izany dia nanampy betsaka tamin’ny fanjakazakan’ny “political correctness” sy ny fanenihan’ny “hairaha mainty” ankehitriny: jazz, rap, mpihira na sarimihetsika vazaha tsy maintsy asiana gena mahay sy tsara toetra foana (Sarasara tsy Ambaka)

ahafantarany (nitranga in-3) : Io no tampi-maso tsy

ahafahan’ny Merina mahita na mahatakatra na inona na inona manodidina azy, ary tsy ahafantarany akory na ny tena endriky ny fireneny marina aza, na inona faavon’ny fianarana vitany, na inona halalin’ny sainy manokana (Sarasara tsy Ambaka)

teraky (nitranga in-2) : 1 Izay midika avy hatrany koa fa ny mety ho famerenana ny monarkia dia tsy afaka ny hilaza velively fa ho lasa toy

ny “noble” avy hatrany ireo taranaka andriana marobe eran’Imerina! Karazana na “clan” fotsiny ihany mantsy ireo ary hijanona toy izany, sahala amin’ireo karazana na “teraky” hova na andriana hafa rehetra fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

art (nitranga in-2) : Miverina kely amin’ilay resaka efa nataontsika kely ihany volana maro

lasa aho momba ny diamanga amin’ny maha “art martial” merina azy, iray karazana amin’ny pencak silat indonesia ary, somary lavidavitra kokoa, amin’ny “wushu/kungfu” tsina (Sarasara tsy Ambaka)

mampitolagaga (nitranga in-9) : Deschamps, ny fiavian’ny “Malgache” no “plus belle énigme du

monde”! Mistery mampitolagaga toy ny akoho lava-nify ka azon’ireo mpankafia “teoria” sampona rehetra hitavanana! Ka raha izany, ny hany toerana tsy maintsy hitodian’ny masontsika mba ahitantsika ny “masina” sy ny marina dia tsy ao amin’ny tantarantsika na any an-tendrombohitra intsony toy ny fahiny fa any “an-dafy”, any amin’ny Vazaha irery ihany (Sarasara tsy Ambaka)

patrie (nitranga in-5) : Eo ampandalovana dia mbola ampahatsiahiviko ihany koa fa, ara-teoria ho an’ireo “révolutionnaires” frantsay ireo dia “tanindrazan’ny Fahafahana” i Frantsa ka na iza na iza mankasitraka ny “fahafahana” dia afaka miditra ho “frantsay” avokoa! Ary ny loza dia tsy hoe “ara-panahy” ihany fa “ara-batana”, raha tsy “ara-pirazanana” mihitsy koa: moa va hatramin’izany fotoana tsy lasa “mifangaro” tsotra izao amin’ny fampiasana frantsay ny voambolana toy ny “nation” sy “Etat” (omena “majuscule”, tsy hoe ... (Sarasara tsy Ambaka)
etnolojika (nitranga in-2) : Noho ny fahakingan-dry zareo amin’ny “hypnotism” sy ny fampanaovana “menabe” na

“ramanenjana” (“trance”) heverina fa afaka mamindra na mampifanolo ny ambiroa dia antsoina hoe “shaman” ry zareo amin’ny filaza etnolojika ankehitriny (Sarasara tsy Ambaka)

fiainan-dry (nitranga in-2) : Amin’ny filazana

hafa, tsy marina velively ny fiheverana naroson’ny “malgachisant” sasany fa hoe tsy niraharaha loatra ny tantarany hono ny Ntaolo ka izany no nahatonga antsika tsy hanana fahatsiarovana manokana momba ny fotoana mbola naha-mpiantsambo ny razantsika, na koa ny fiainan-dry zareo tamin’izy nitoetra tany anindran-tany (Sarasara tsy Ambaka)

fahafantaran-tsika (nitranga in-2) : Ka ivelan’ny fahafantaran-tsika manokana dia ny famonomana ny fitaovana mba

ahamora kokoa ny asa ary izany no ataontsika ankehitiny (Sarasara tsy Ambaka)

artikla (nitranga in-2) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

voadidina (nitranga in-3) : Miaraka

amin'io anefa dia nampiasaina koa indraindray ny saina fotsy voadidina mena na mitondra kintana na sarina voromahery mena ary ny soratra RR, midika hoe "Radama Rex" (Sarasara tsy Ambaka)

Bugis (nitranga in-11) : Io teny farany io anefa dia manakaiky tokoa ny “Wugi” izay fomba

fiantson’ireo Bugis (Sulawesi atsimo) ny tenany, foko izay azo porofoina rahateo fa mbola nitsidika ny faritra andrefan’ny ranomasina Indonesia tsy ela loatra talohan’ny nahatongavan’ny Vazaha (Sarasara tsy Ambaka)

melanesiana (nitranga in-6) : Alohan’ny hilazana tokoa anefa fa ny karazan’olona “mainty ratsy tarehy” sy “miaina toy ny biby” teo aloha

dia tsy maintsy iray fiaviana amin’ny Afrikana (na any Asia atsinanana, ny “negrito” araka ny filazan’ny vazaha azy, ary any Oseania, ny “melanesiana”) foana, ny tokony hifantohan’ny saina dia ny fiheverana simbolika (Sarasara tsy Ambaka)

indrindra2 (nitranga in-2) : Ka eto, ny voampanga dia ireo tanindrana indrindra! Moa va tsy efa hatramin’ny fiantomboan’ny taonjato faha-17 ohatra no ahitana soratra vavolombelona mitatitra fa nisy “Hova” namidy toy ny andevo tamin’ny Arabo tany amin’ny faritanin’i Mahajanga?1 Tsy tongatonga ho azy anefa ireo andevo merina ireo fa nosamborin’ireo mpijirika olona tanindrana indrindra indrindra!2 Raha toa ary ka misy tokoa ohatra fitakiana ny 1 Hoy indrindra ary i Luis Mariano tamin’ny taona 1613-1614, mampiseho voalohany ko... (Sarasara tsy Ambaka)
Mandra-piandry (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 23

Mandra-piandry ary mba ahafahana manakaiky indrindra an’izany tanjona izany indrindra koa ary ankehitriny dia tsy maintsy karohintsika amin’ny fomba faran’izay maika ny tokony ho atao mba hiarovana ny lovan-drazantsika sisa tavela, na ireo mbola mijoro izany na ny efa lasa lavenona (Sarasara tsy Ambaka)

hanamafisana (nitranga in-8) : Momba ny filazana indray hoe “fananganana ny firenena merina” dia tsara angaha ny hanamafisana

be be kokoa fa tsy manambara velively faniriana HAMORONA firenena vaovao antsoina hoe “merina” akory izany, sahala amin’ny fiheveran’ny sasany (Sarasara tsy Ambaka)

context (nitranga in-2) : Maika

moa raha toa ka tsy manelingelina velively ny fahazoana ny fehezanteny izany noho ny fahazavan’ny “context” (Sarasara tsy Ambaka)

fidarofana (nitranga in-2) : Marihina

anefa fa lavin’ireo “revisionista” tanteraka io filazana mahazatra naelin’ny manam-pahefana avy amin’ireo firenena mpandresy tamin’ny Ady Lehibe faha-II io (Izay tsara ampahatsiahivina fa nahavita ohatra tamin’ny taona 1945 fotsiny ny fidarofana baomba-mandoro an’i Dresden, tanana jerman feno mpitsao-ponenana tsy maharo-tena ka nahafatenana olona manodidina ny 400 (Sarasara tsy Ambaka)

hitsanga-menatra (nitranga in-2) : Tsy lavin-dry zareo

loatra ny filazan’ny vazaha momba ny fahamboniany manokana fa ampian-dry zareo fotsiny avy fandraisany anjara be be kokoa amin’ny fiainan’ny USA dia nila ideolojia vaovao “présentable” afaka manampy azy tsy hitsanga-menatra loatra manoloana ireo fotsy hoditra lasa hifangaroany ao anatin’ny “fitovizan-tsaranga” amin’ny fiainana andavanandro (Sarasara tsy Ambaka)

pp (nitranga in-6) : Taty aoriana

nampian’ny “La subdivision de la famille barito et la place du malgache”, Acta Orientalia, 38, 1977, pp (Sarasara tsy Ambaka)

political (nitranga in-8) : Hany ka ho an’ireo Vazaha ankehitriny, izay mazava fa manomboka lotiky ny

“décadence” tanteraka noho ny hagaigena mihoa-pampana, ny “antirasisma” sy ny “political correctness”1 dia miseho indrindra indrindra amin’ny fanindrahindrana ireo mainty (Sarasara tsy Ambaka)

antsipirihiny (nitranga in-6) : Ny hany tsy maintsy hajaina amiko dia ny hevi-ponosiny fa tsy ny

antsipirihiny amin’ny fomba fanatanterahana azy loatra (Sarasara tsy Ambaka)

hampilefitra (nitranga in-3) : Ka noho izany indrindra ary no tokony tsy hampilefitra antsika amin’ny asa “fandiovana” ny

voambolana ao anatiny (Sarasara tsy Ambaka)

nampijoro (nitranga in-5) : Moa va tsy efa eken’ny rehetra sahady fa meloka tanteraka Andriamasinavalona nizarazara ny fanjakany? Ary ho ahy dia ampiako koa ohatra fa tena zava-doza no nataony tamin’ny “famoronana” ny Manisotra!1 Toy izany koa, melohiko tanteraka ny nanambadian- 1 Ny tokony nataony ohatra eto dia ny namerina an’ireo andevo mainty nafahana rehetra any anindrana niaviandrazany, na farafaharatsiny, nametraka azy toy ny voanjo any amin’ny faritany mitoetra any ivelan’Imerina (Antampoketsa ohatra, izay efa toa... (Sarasara tsy Ambaka)
Lyall (nitranga in-3) : Lyall tamin’ny taona 1829, araka

ny fitateran’ity masoivoho anglisy : « Les Malgaches [fomba fitenin’i Lyall io, angamba noho ny fandikan-teny avy amin-dRavarika] ont autant de foi dans les dieux de leur pays et leur ‘skid’ que les Blancs dans leur Dieu et leur religion (Sarasara tsy Ambaka)

1863 (nitranga in-2) : Tamin’ny 1863 anefa (tokony ny 20 martsa) dia tsy nankalazaina ny Fandroana noho ny tsy

firaharahian-dRakotondradama tapa-mpanjaka izay aleony angaha nanohy nanao “lapa-be” miaraka amin’ny Menamaso sy ry Lambert (Sarasara tsy Ambaka)

1864 (nitranga in-2) : Toy izany sahady ohatra ny

1 Na François Callet, misionary zezoita tonga teto Madagasikara tamin’ny taona 1864 ary anisan’ireo vazaha voaraoka tamin’ny taona 1883; tany La Réunion izy no maty tamin’ny taona 1885 (Sarasara tsy Ambaka)

1869 (nitranga in-2) : Ireo poety sy mpanao lahatsoratra moa dia tsy ilaina tanisaina akory (Tselatra-Rajaonah,

______1828 1810___/ \__1835 \_______1861 \1863__ 1869 \____1885 \_1896 \_1915 \ \__1947 \ \ \1972_1975 \ ! ! 1991 \ 1995 2000??? ?____/ Ravelojaona, Rabearivelo, Ratany, Ny Avana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

1868 (nitranga in-5) : Ary ny tena mampalahelo dia

ny voalohany tamin’ireo mpanota-fady sy mpanazimbazimba ny fomban-drazany rehetra avy eo dia tsy iza akory fa i Rakotondradama nanjaka-tapany (sa kosa “tapa-mpanjaka”!) indrindra, izay ampahatsiahiviko ihany koa fa zanaky Ranavalona sy Andriamihaja! Ka tsy mahagaga raha toa ka lasa kristiana ny fanjakana nanomboka tamin’ny taona 1868 (Sarasara tsy Ambaka)

notables (nitranga in-4) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
refesi-mandidy (nitranga in-4) : Ho an’ireo Arabo sy ny firenena silamo hafa moa dia mazava ho azy fa namokatra

koa ny tantara ary matoa ry zareo mbola tsy afa-po dia satria aminy tokony ho tompon’izao tontolo izao amin’ny fomba tsy refesi-mandidy tsotra izao ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

Classification (nitranga in-2) : 213-263 sy 1-35], ary vao

hatramin’ny taona 1965 no tena nampiasain'ireo mpanoratra Tandrefana, taorian’ny nivoahan’ny tatitry Isodore Dyen (“A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages”, Supplement to International Journal of American Linguistics, vol (Sarasara tsy Ambaka)

sosiolojika (nitranga in-2) : Ary satria efa lasa ny fanoharana dia azo ampiana ihany fa, amin’ny lafiny sosiolojika sy “institutionnel”, ireo “haut fonctionnaires” frantsay dia tsy mifankaiza mihitsy amin’ireo “lettrés” tsina fahiny (na koa ireo “commissaires politika” eo amin’ny fitondrana komonista!), izay samy karazana “prêtres” manohana ny fijoroan’ny egliziny isany avy! Hita miharihary amin’izany ary ny maha tena faran’izay zava-dehibe ny teny frantsay ho an’ny “Etat” raha tsy ny “nation” frantsay! Sady simenitra mamp... (Sarasara tsy Ambaka)
Benedict (nitranga in-2) : Benedict, Austro-Thai Language and Culture, with a glossary of roots, New Haven : HRAF Press, 1975, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
olom-banona (nitranga in-2) : Ary na dia hoe samy tsy maintsy hiara-misy hatrany

aza ny “olom-banona” sy ny “tsy vanona”, ny “hendry” sy ny “adala” dia ny “tsara” no hanjaka be be kokoa raha toa ka voavolavola mba hitondra amin’izany ny rafi-piaraha-monina (Sarasara tsy Ambaka)

9 (nitranga in-6) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 9

Vernier (“Hovas et Maoris”) mampitovy ny teny, endrika ary fombantsika sasany amin’ny an’ireo Ma’ohi an’i Tahiti (Sarasara tsy Ambaka)

tonom-bintana (nitranga in-4) : Izany hoe ankoatra ny fanohizana mampiasa hatrany ny hoe Asaramanitra (teny avy amin’ny sanskreta “asadha”, manondro ny volana jolay-aogositra ary nampiantsika ny “manitra” noho ny Fandroana sy ny ilana ny anavahana azy amin’ny “Asaramantsina/Asaramanta”!) hilazana ny Fandroana dia isika irery angamba izany no tena nanary ny fanao melayu-sanskreta hatramin’ny taonjato faha-19! Ary ireo “tonom-bintana malagasy” heverina ankehitriny fa tena lovan-drazan’ny Ntaolo hatramin’ny fahagolan-tany dia fa... (Sarasara tsy Ambaka)
natambatry (nitranga in-3) : “Foko” sy “firenena” (izay

“iray reny”!) ny Merina, firaisan’ny olona tsy hoe natambatry ny tantara sy ny fomba amam-panao ihany fa noho ny fiaviana mitovy koa (Sarasara tsy Ambaka)

natambatra (nitranga in-2) : Ka tamin’ny andron-dRalambo izay nahavitana tokoa ny fampiraisana

voalohany an’Imerina (izany hoe ny faritra ivelan’Imamo sy Vakinankaratra ankehitriny) dia natambatra tamin’ny hoe “ambaniandro” ny hoe “merina”, ny voalohany anarana efa fiantso mahazatra ny vahoaka, ny faharoa fiantso ny taranak’ireo mpiavy farany avy any anindrana izay vao tsy ela no “ni-era-na” (Sarasara tsy Ambaka)

bourgeois (nitranga in-3) : Manaraka izany dia eo koa ny endrika fampisehoana aty ivelan’ny boky izay noho ny haratsiny dia mampanambany mora fotsiny ny olona somary “snob” rehetra, izany hoe ny ankamaroan’ny “petits bourgeois” te “hizihitra” tsotra izao! Marina fa ny tena anton’io voalohany dia ny tsy fahombiazan’ny fitaovana ampiasaina sy ny mba ahamora indrindra hatrany ny saran’ny fanontana kanefa na izany aza dia ataoko fa raha tena kojakojaina kokoa amin’ny fomba fanao tena “pro” (ary indrindra moa izany ho antsika ... (Sarasara tsy Ambaka)
anaram-bolana (nitranga in-5) : Ivelan’ny tantaran’ny Fandroana moa dia azo hinoana koa fa angamba hatramin’ny androndRalambo

(na Andriamanelo) no nanomboka niditra teto Imerina ny anaram-bolana avy amin’ny zodiaka arabo-swahili (Sarasara tsy Ambaka)

propos (nitranga in-2) : Bernard-Thierry, “A propos des emprunts sanskrits en malgache”, Journal Asiatique, 247, 1959, tkl (Sarasara tsy Ambaka)
humaine (nitranga in-2) : Araka ny fomba filazan-dRabearivelo, ny rovantsika efa rovantsika ihany fa ny

firazanantsika dia mba rova koa! Rova velona sy masina mendrika ny ho arovana satria tady mampiray ireo taranaka nusantara sy merina mifandimby, antoky ny faharetan’ny ain’ny firenentsika, mitaratra ny “mandrakizay” hany azon’ny ny olombelona takarina (io ilay hoe “notre éternité à dimension humaine”!) (Sarasara tsy Ambaka)

fanazazam-pirenena (nitranga in-3) : Izany hoe tsy “fanjanahan-tany” fotsiny ihany (filazana maneho koe eto

ny fisainana “territorialiste” na miankina betsaka amin’ny “faritany” hijoroan’ny “état-nation” mampiavaka ny Frantsay!) no tena niharantsika fa kosa “fanazazam-pirenena” tsotra izao, fanabotriana ara-tsaina sy ara-panahy mba ahafahana mamolavola antsika araka ny sitrapon’ny mpandresy (Sarasara tsy Ambaka)

vakivolo (nitranga in-2) : Tokony ho heverina fa vonjy rano vaky fotsiny

ihany anefa izany, mandra-pahita ny tena tokony ho ataon’ny solontenan’ny firenena tsy vakivolo (Sarasara tsy Ambaka)

d'Outre-Mer (nitranga in-2) : Maritimes et d'Outre-Mer, 1966 (Sarasara tsy Ambaka)
Luzern (nitranga in-2) : Luzern, 1902 (Sarasara tsy Ambaka)
soridalana (nitranga in-8) : Amin’ny filazana hafa anefa, ny soridalana amiko dia toy ny “plan” manondro ny lalana heverina

fa tsara arahina ahatonga any amin’izay tanjona tiana tratrarina (Sarasara tsy Ambaka)

handroba (nitranga in-2) : Ny antony voalohany dia satria asa

fanompoana tsy ahazoana karama (ankoatra ny fiadiana angaha) ny raharaha miaramila sy ny fandehanana miady any anindrana, hany ka mba hamporisika ny mpiady sy hanonerana azy rehefa azo ny fandresena dia avela handroba sy misambotra andevo ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

kasi (nitranga in-2) : 55-63) aho, manambara fa ny loharanon'ny "hasina" aminy

dia toa ny PNA *'at'ih na *kat'ih, midika hoe "fitiavana", "fihantrana", araka ny mbola asehon'ny teny maro toy ny melayu kasih, “fitiavana, fihantrana”, ny jawa, asih, tagalog kasi, "sakaiza tiana", makassar asi, "voninahitra", sns (Sarasara tsy Ambaka)

nikorontana (nitranga in-3) : Ny vokany dia nikorontana tanteraka Madagasikara

manontolo nandritra ny taonjato faha-18 (Sarasara tsy Ambaka)

Pakistan (nitranga in-4) : Ny mponin’i India avaratra (Pakistan ankehitriny) tamin’izany fotoana izany, izany hoe

ireo nanao ny “kolontsain’i Indus” dia tsy mbola tena fantatra “identity” mazava kanefa ny tombana mitombina indrindra dia ny fiheverana fa iray karazana ihany amin’ireo olona antsoina ankehitriny hoe “Dravidiana” (anarana siantifika avy amin’ny Dravida/Damila/Tamil), izany hoe ireo Karana tatsimo mainty hoditra, ry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

firesaky (nitranga in-3) : “Mba maneke fa mpanavakavaka ianareo ary ny hany tadiavinareo dia ny kanjakazakan’ny ‘andriana pure’, hanandevo ny ‘malagasy’ hafa rehetra” hoy ity ny filazany! Sahala amin’ireny hoe tsy ny an-dry zareo no manjakazaka, manitsakitsaka sy mampihinam-pako olona efa efapolo taona izao! Ity tokoa angaha ny hoe mpangalatra miantso polisy! Ka ny fanontaniana apetrako amin’ny tenako samy irery dia hoe: mba ahoana ary no mety ho firesaky ry zareo raha toa ka tsy nisy io lamody antirasista ankehitriny io... (Sarasara tsy Ambaka)
rangaha (nitranga in-5) : dia izy toa mitsikera

antsika fa hoe angaha izany aminy dia mi-“récupérer” amin’ny tsy antony an-dRakotondrabe isika satria na dia merina tokoa aza rangaha io dia mpitolona indrindra indrindra ho an’ny fahaleovantenan’i Madagasikara (Sarasara tsy Ambaka)

fahazoany (nitranga in-2) : Ka ny fanontaniana azo apetraka ary dia hoe, tena toy ireo

voasorany ireo tokoa ve ny zavatra nolazaina taminy? Ary sao kosa, na dia hoe tsy nahy aza, novainy araka ny fomba fahazoany azy (izay angamba izany tsy tena lavorary loatra!) ny resaka, sahala amin’ny efa nanovainy indrindra koa ny fomba fanoratra sasany (Sarasara tsy Ambaka)

traite (nitranga in-2) : Amin’ny filazana hafa, mitohy mandroso ny tolon’ny FTMK-Padesm mba hisongonana ny Merina amin’ny fananana an’Imerina! Tsy isika no tena tompon-tanindrazana eto Imerina fa taranak’ireo “andriandreraka” mpampijaly vahoaka sy mpanandevo fotsiny ihany isika! Tsy mahagaga ary raha toa ka 1 Fitakiana ao ambadiky ny fanambarana nataon’ny antenimiera frantsay tamin’ny 18 febroary 1999 fa “crime contre l'humanité” ny fanandevozana, ary indrindra izany ny “traite négrière” nanomboka tamin’ny taonjato fah... (Sarasara tsy Ambaka)
Influence (nitranga in-2) : The Evidence of Xilophone and other Cultural Factors, Leiden: Brill, 1964/1969 sy “The

Influence of Indonesia: the musicological evidence reconsidered”, Azania, IV, 1969, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

traits (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 36

qu’il y a de remarquable est que les Oves ont une espèce de ressemblance avec les Egyptiens et les Chinois, dans l’air et les traits du visage » (Sarasara tsy Ambaka)

Berlin: (nitranga in-2) : Berlin: Dietrich Reimer (Sarasara tsy Ambaka)
tapa-dalan-kaleha (nitranga in-3) : Ankehitriny mantsy dia azo lazaina fa manomboka

tapa-dalan-kaleha tsotra izao ireo mbola miantehitra hatrany amin’ny “lalao politika” mahazatra, araka ny tenin-dRatsirahonana indrindra (Sarasara tsy Ambaka)

Albuquerque (nitranga in-3) : Albuquerque, nitarika ireo Portugesy, tany amin’ny mpanjakany mantsy dia ahitana fanambarana fa nahazo sarintany nataona mpiantsambo jawa iray hono ry zareo, izay ahitana mazava ny “cap de Bonne-Espérence, le Portugal, le pays du Brésil, la mer Rouge, la mer de Perse, les îles du Girofle [Maluku], les routes maritimes des Chinois [ny voalaza fa “Tsina” tamin’izany dia mbola ny faritry Indotsina-Tsina atsimo ankehitriny fotsiny] et des Gores [Pekan- Ryukyu], avec leurs lignes et chemins directs p... (Sarasara tsy Ambaka)
tetikadin-dry (nitranga in-2) : Ka ny tetikadin-dry zareo ary dia ny hampiharana ny

“demokrasia” sy ny “repoblika” tokoa, izany hoe: raisin’ny tena “vahoaka” amin’izay ny fahefana rehetra ary apetrany any amin’ny “musée” ohatra ireo “aristocrate” vendrana sy efa nivaralila no nilaozan’ny toe-trandro (“andrian-dreraka” indrindra hoy ny sasany!) tanteraka ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hevi-ponosiny (nitranga in-2) : 000 taona eo ho eo izao!) maharitra tsy miova loatra, raha tsy

amin’ny endriny ivelany, amin’ny hevi-ponosiny (Sarasara tsy Ambaka)

nasionalisma (nitranga in-4) : Ary hatramin’ny niakaran’i Suharto

teo amin’ny fitondrana tany Indonesia (1965) dia tsy misy miraharaha loatra intsony koa any ny resaka momba ny “nasionalisma” sy ny kolontsaina nusantara fa ny fomba hampandrosoana ny toe-karena no hany sisa mamaky ny lohan’ny olona (Sarasara tsy Ambaka)

eritreritry (nitranga in-3) : 2

Ka asa ary izay mba eritreritry Radama nandre tamin’ity Vazaha fa ahitana fitovizana betsaka amin’izany teny “malay” any ampitan-dranomasina lavitra izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

teolojika (nitranga in-3) : Ka hita indrindra amin’izany ary fa, eo andaniny dia hafa dia hafa noho ny fahatsapan’ny kristiana ny fahatsapan’ny Jiosy ny Baiboly, ary eo ankilany, rehefa raisina “ara-bakiteny”, izany hoe amin’ny fomba manaja ny fitakiana filolojika kanefa tsy miraharaha loatra intsony ny fiheverana teolojika manokana dia tsy mifankaiza loatra amin’ireo boky masina avy amin’ny fivavahana hafa, na koa ireo “fitantarana mytholojika” avy amin’ny foko isan-karazany io boky io (ivelan’ny fiheverana fa “bibliotek... (Sarasara tsy Ambaka)
loharanom-pahalalana (nitranga in-5) : 2 Avy eo dia dinihina sy ampitahaina ny voalaza

rehetra dia ampifanatrehana amin’izay vokatra azo avy amin’ny loharanom-pahalalana hafa toy ny arkeolojy, ny fikarohana sy ny fampitahana fiteny, ny fandinihana ny fomba, sns (Sarasara tsy Ambaka)

fikelezana (nitranga in-2) : Ka ivelan’ny fitaintainana sy fikelezana aina mihoatra ny loha nandritra ny taonjato faha-19

hiarovana ny “valam-parihintsika” dia nanampy betsaka ara-kevitra ny fanjanahantany ary nitondra amin’izao fianjerana any amin’ny tevana ankehitriny izao ny vokany (Sarasara tsy Ambaka)

faha-13-15 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 20

Toa efa hatramin’ny fahagolan-tany no nampiasana an’io anarana io satria ny toerana ahitana azy voalohany dia ny Nagarakertagama, boky nosoratan’ilay mpitantara Jawa tamin’ny taonjato faha-14 antsoina hoe Prapanca, mikasika ny Fanjakan’i Majapahit (Ampaira jawa lehibe farany, taonjato faha-13-15) (Sarasara tsy Ambaka)

arkeolojia (nitranga in-4) : Noho izany no tsy

maintsy hanangonana maika an’izy ireny rehetra ireny koa ankehitriny, sahala amin’ny “manuscrit” na ny rakitra voafongatry ny arkeolojia natao hifanampy sy hifampitaratra aminy ihany (Sarasara tsy Ambaka)

Sumbawa (nitranga in-3) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

tentative (nitranga in-2) : Mazava ho azy ary fa raha votsotra eo ampelantanan’i Frantsa ny Merina ka tafarina tokoa dia tsy

maintsy hiampanga azy! Ka tsy ny voalaza fa “kolonialisma” ihany no azontsika arangiragy aminy1 fa ny fanandramana handringana ankarihary firenena tsotra izao (“tentative délibérée d’ethnocide”!) (Sarasara tsy Ambaka)

nankalazana (nitranga in-6) : Ary ny

porofon’izany indrindra dia ny efa nankalazana hatrany koa ny Fandroana tany Imamo (izany hoe “Imerina faha-vazimba” koa!), na dia tsy fantatra mazava aza hoe tamin’ny fotoana sy fomba mitovy tanteraka ve sa tsia (Sarasara tsy Ambaka)

eken-dry (nitranga in-3) : Maro noho isika angamba ry zareo ankehitriny ary noho izany dia ilaina

ny hitsinjarana aminy ny fitondram-panjakana rahampitso kanefa tsy maintsy eken-dry zareo hatrany fa manana zo manokana amin’io tany io sy ny tantarany isika (Sarasara tsy Ambaka)

gentilis (nitranga in-3) : 2 Ny hoe “jentilisa”, avy amin’ny latina gentilis (izany hoe “olona mpikambana amina gens na foko”) dia ahitana

ny fakateny indo-eropeana *gen-, “miteraka”, “manaranaka”, ary nanome avy eo ny grika genos, “karazana”, “firazanana”, “foko” (Sarasara tsy Ambaka)

natsangan-dry (nitranga in-2) : Fanenken-keloka, tsy hoe izany manoloana ny “vahoaka malagasy” izay “entité” sandoka novolavolain-dry zareo samy

irery fa kosa ny firenena merina, “les Hova” araka ny filazany, natsangan-dry zareo ho fahavalo tsy mainty ambaniana (ravaler !) sy potehina! Ka alohan’ny mitakarina lava izao ny voalaza fa “fanampiana” avy amin’ny Frantsay dia aleo mitaky onitra tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

mampifandray (nitranga in-3) : Na ny

marimarina kokoa angaha, io rafitra io dia tsy afaka tena nandaitra tany ivelan’ny faritra avaratraatsinanana (izany hoe, hamafisiko kely indray : ny avaratr’i Vonizongo sy Avaradrano ; ny tapany atsimon’Ambodirano sy Vakinisisaony ; ary farany, Imamo sy Vakinankaratra) tsy niharan’ny fahefan-dRalambo sy Andriamasinavalona ka nitohy nitana hatrany ny fiheverana nentin-drazana mampifandray fotsiny ny andriana amin’ny Andriamanjaka (Sarasara tsy Ambaka)

ahapotika (nitranga in-2) : Ny tadiavin’i Frantsa mantsy tsy dia hoe ny ahapotika antsika

ihany fa kosa ny hanao antsika sahala amin’ny tsy nisy tsotra izao! Ny fandreseny izany tsy hoe ahita loatra antsika mandohalika eo anatrehany fa kosa miaiky tsotra izao fa tsy nisy isika raha tsy izy! Ny antony dia satria ny “isika malagasy” hatramin’ny nahatongavany ihany eo imasony no mendrika jerena fa tsy ny talohany, izany hoe ny andro faha-merina fotsiny (Sarasara tsy Ambaka)

faha-7 (nitranga in-15) : Ka ny nampiely azy hono dia ny lazan’ny Fanjakan’i Melayu izay toa niseho tamin’ny

taonjato faha-7 ary natelin’i Srivijaya1 tsy ela taty aoriana (Sarasara tsy Ambaka)

faha-6 (nitranga in-5) : Tsy adidiko izaho irery fa adidiko izaho sy ianareo !

Andrianampoinimerina Sarasara tsy ambaka ! (Notsongaina avy amin’ny resaka tao amin’ny Zaikabe merina, taona 1997-1999) Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 2 [Imerina, faha-6 Aprily 1997] Faly miarahaba anareo havana mpizaika rehetra! Ny resaka tiako aroso dia mizara roa toko : ny voalohany dia mikasika ny fototra heveriko fa iorenan’ity zaikabe ity ary ny faharoa momba ilay antsoina hoe “federalisma” (Sarasara tsy Ambaka)

faha-5 (nitranga in-2) : Ary fantatra fa toy izany tanteraka koa ireo anaran’ny andro (arabo : al-ahad na “ny

voalohany”, al-ithnin na “ny faha-2”, ath-thalatha na “ny faha-3”, al arba na “ny faha-4”, alkhamis na “ny faha-5”, al djuma’a na “ny fiangonana”, as-sabt na “ny faha-7”), sy ny ankamaroan’ny voambolana ampiasaina amin’ny sikidy (Sarasara tsy Ambaka)

faha-3 (nitranga in-5) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
faha-2 (nitranga in-2) : Ary fantatra fa toy izany tanteraka koa ireo anaran’ny andro (arabo : al-ahad na “ny

voalohany”, al-ithnin na “ny faha-2”, ath-thalatha na “ny faha-3”, al arba na “ny faha-4”, alkhamis na “ny faha-5”, al djuma’a na “ny fiangonana”, as-sabt na “ny faha-7”), sy ny ankamaroan’ny voambolana ampiasaina amin’ny sikidy (Sarasara tsy Ambaka)

Ramisa (nitranga in-2) : Ny tena tsy azo lavina dia ireto: (- ny olomalazany)

1/ Antananarivo 5/ Ambohimalaza - Andrianjaka - Ralambo - Andriantsitakatrandriana - Andriantompokoindrindra - Andriatsimitoviaminandriandehibe 6/ Ambohitrimanjaka - Andrianamboatsimarofy - Andrianjakatokana - Andrianampoinimerina - Ramisa - Radama roa - Ratsimandresy - Ranavalona isany 7/ Alasora - Rasoherina (Sarasara tsy Ambaka)

faha-9 (nitranga in-2) : )

F I T E N Y FITAOVANA ANDRIM-PANAHY KOLONTSAINA MERINA fitenim-pirenena Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 126 [Imerina, faha-9 jona 1998] Sarasara tsy ambaka indray ny rehetra! Misaotra an’i José nampiampita an’io resaka momba ny “andron’ny teny malagasy” io izay tsy mbola fantatro akory hatramin’izay na ny fisiany fotsiny aza (Sarasara tsy Ambaka)

faha-8 (nitranga in-7) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 52

[Imerina, faha-8 Oktobra 1997] Mbola ho samy sarasara hatrany isika mianakavy! Te hiverina kely amin’ny efa voalaza sasany omaly aho satria somary tra-“nenina” noho ny “famelezako” kely ny finoan’ireo raimandreny tao amin’ny MDRM ary indrindra moa izany Tpkl (Sarasara tsy Ambaka)

buffalo (nitranga in-3) : Ka azo lazaina mihitsy fa amin’ireo biby fahita mandia tany dia ny

“trimo” no omen-kaja indrindra, miaraka amin’ny banteng na “buffalo” dia, izay loharanon’ny fanajantsika ny “ombalahy” (Sarasara tsy Ambaka)

Rainianjanoro (nitranga in-5) : Ary

farany, tamin’ny nahatongavan’ny Vazaha dia i Rainianjanoro, zafikelin-dRainimarovavy no fantatra indrindra tamin’ireo lohan’ny Mainty (Sarasara tsy Ambaka)

fanomezan-danja (nitranga in-2) : Ary

maika moa fa tsy ny fiheverana momba ny tantaram-pirenena isany avy ihany no sarotra ifanarahana toy izany fa koa ny fanomezan-danja ny tantaran’ny any ivelany (Sarasara tsy Ambaka)

manan-tsiny (nitranga in-4) : Tsy azo adinoina koa ny fidarofan’ny Amerikana

baomba atomika ireo sivily Japan izay namoizana teo no eo ain’olona tsy manan-tsiny manodidina ny 250 (Sarasara tsy Ambaka)

languages (nitranga in-7) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

mahamerina (nitranga in-4) : Raha silamo ohatra isika dia io ho antsika no

tena Mekka voalohany, toerana hitodian’ny masontsika mandrakariva rehefa maneho ny mahamerina antsika isika (Sarasara tsy Ambaka)

ahafahan-dry (nitranga in-4) : Ary ity zaikabe ity dia toerana mba ahafahan-dry zareo mifampidinika

samy izy momba ny olana manokana mipetraka amin’ny fireneny sy ny karazany ary ahafahany miteny tsotra izao hoe “isika merina” amin’ny fomba sady tsy miaro fiantsiana no tsy mitaky fialan-tsiny (Sarasara tsy Ambaka)

authentique (nitranga in-2) : Ka asa na misy ihany lovan-tsofina “authentique” voampita any ho any

satria ireo navoakan’ny mpanoratra sahy nanambara momba an’io dia maha sadaikitra be ihany satria toa maneho indrindra indrindra ny fampianarana avy amin’ny Vazaha izay mody amboamboarina kely fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

cas (nitranga in-2) : Hugon (izay hany Vazaha fantatra mazava fa

nifanena tamin’Andrianampoinimerina, tamin’ny taona 1808): « On fait beaucoup de cas de ces esclaves-là aux îles de France et Bourbon », ary ny antony moa dia satria ny Merina no : « le peuple de tout Madagascar le plus industrieux, le plus policé (Sarasara tsy Ambaka)

mifampiraharaha (nitranga in-3) : Na voazera aza ry zareo dia miarina vetivety foana hatrany

amin’ny fomba tsy mazava loatra akory avy aty ivelany satria toa izy samy izy irery ihany no mifampiraharaha ny tokony ho ataony (Sarasara tsy Ambaka)

mpanjanatany (nitranga in-11) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

hamikirantsika (nitranga in-2) : Sady izay moa, ahoana tokoa re no fomba

hamikirantsika amin’ny maha-firenena nusantara iringiriny antsika raha toa ka tokony hatao fitaovana hamoha ny varavaran’i Afrika isika e? Tsy asa mifanentana kokoa amin’ny toetran’ireo mainty hoditra eto Madagasikara va izany? (Sarasara tsy Ambaka)

relatif (nitranga in-2) : Mino koa mantsy aho fa ny atao hoe “fahaleovantena” dia zavatra

“manam-petra” (“relatif”) foana ary amin’io lafiny io dia azo lazaina fa tsy misy eran-tany firenena na fitondrana tena mahaleotena tanteraka, na ireo faran’izay lehibe sy matanjaka indrindra aza (Sarasara tsy Ambaka)

esclavage (nitranga in-3) : Tamin’ireo tena andevon-drazana anefa dia manahirana

kokoa no nanao izany avy hatrany (na dia efa teo an-dalana aza eo anivon’ny “principe”!) satria sady efa “intégré” ao amin’ny rafitry ny fanjakana sy ny fiaraha-monina ry zareo no ny endrika raisin’io “fanandevozana” io rahateo dia tsy misy hifandraisana loatra amin’ny fiheveran’ny Vazaha ny momba ny hoe “esclavage” akory (Sarasara tsy Ambaka)

Batak (nitranga in-3) : Azo heverina ihany koa anefa fa ny teny melayu manokana no tena

niaviany ary noho ny fifandraisan’ny razantsika fahiny tamin’ireo mpiantsambo Melayu (izany hoe ireo mponina amorontsiraky Indonesia sy Malaysia, mampiasa indrindra ny loharanon’ny teny melayu-indonesia moderina!) ireo no nandovantsika azy, ary toy izany koa ireo Batak (Sarasara tsy Ambaka)

Tutsi (nitranga in-2) : 000 (10 % ny mponina ary angamba 80 % ny Tutsi hono!) angaha ny famonoana nandritra ny volana vitsivitsy dia azo lazaina ankitsirano fa mpiray tsikombakomba mivantana tamin’ny “génocide” mahatsiravina indrindra niseho tamin’ity taonjato ity i Frantsa! Na dia hoe oharina amin’ny fandringanana hafa toan’ny voalaza fa nanjo an’ireo Jiosy nandritra ny Ady Lehibe faharoa1 sy ny olona Armenia tany Turkia tamin’ny 1915 (Maty : hatramin'ny olona 1 Maty : 6 tapitrisa amin'ny jiosy eropeana 10 tapitrisa e... (Sarasara tsy Ambaka)
fahiny1 (nitranga in-2) : Ka amin’ny lafiny iray, na ny tafiky Radama tonga namabo ny morontsiraka aza ohatra dia tsy vahiny “mpanani-bohitra” loatra fa kosa taranaky ny tompontany voalohany miverina indray any amin’ny tanindrazany fahiny!1 Ary manoloana ny tantara dia “victime” indrindra indrindra ny firenentsika, sisa tavelan’ny mponin’i Madagasikara voalohany (ary taranaka mpiantsambo faran’izay kalazalahy lasa very tantara tanteraka ankehitriny!) naha-mainty molaly ny tany kanefa nosongonan’ireo mainty hoditra sy ny... (Sarasara tsy Ambaka)
Robert (nitranga in-2) : “Ce n’est

plus aux tenants de la vie de se justifier mais à ceux qui veulent en empêcher la perpétuation” hoy Albert Ratsiraka, Jules Ravony, Marson Robert, Arsène Rakotovahiny, Raveloson Mahasampo rainy, Ramanandafy, Elison Jean Chrysostome, Jean Weil Ralibera, Honoré Toto Vantana, Ernest Jérémie, Lazantsy Ignace, Gaston Mahazoasy, Joseph Rakotovao, Razanamahaleo, Rakotondramanana, sns (Sarasara tsy Ambaka)

adidy (nitranga in-19) : Inona marina no atao hoe “merina” ary nahoana? Ny valiny amiko dia tsy miankina loatra

amin’ny safidin’ny tsirairay fa kosa ny fampianarana azo raisina avy amin’ny tantara sy ny 1 Ireto avy ireo fepetra ireo : -- a) Ny fanekena avy hatrany fa firenena manana ny maha-izy azy manokana ny FIRENENA MERINA ary adidy masin'ny Merina rehetra no miaro an'izany (Sarasara tsy Ambaka)

teknisiana (nitranga in-6) : Izany hoe ohatra ny

famatsiana sy fampindramam-bola amin’ny alalan’ny banky, ny fampiofanana teknisiana mifanojo amin’izay tokony ilain’ny fandrosoantsika ny fahalalany, ny fananganana koperativa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

from (nitranga in-4) : 77-134 sy

Migration from Kalimantan to Madagascar (Sarasara tsy Ambaka)

hitakiana (nitranga in-4) : Ary farany dia voaloha-laharana tamin’ireo

vahoaka marobe nilahatra tany Andohalo nitaky hoe “Avohay ny zanakay!” (mba hitakiana ny fanafahana ireo mpianatra mpitari-tolona nalefan’i Tsiranana tany Anosilava!) aho (Sarasara tsy Ambaka)

braziliana (nitranga in-2) : Ka hatreo ary vao tena nanomboka

tokoa ny lazan’ny capoeira izay, tamin’ny taona 1937 dia lasa nampaherezin’ny fitondrana braziliana mihitsy ny fandrosoany (Sarasara tsy Ambaka)

hivavahana (nitranga in-4) : Ary tsy tokony ahagaga akory izany satria

endrika mampiavaka ny hoe “hindoisma” indrindra koa ny fahalalahana tanteraka amin’ny fisafidianana izay andriamanitra tiana hivavahana (amin’ireo marobe tsy hita isa hinoana fa misy eran-tany aman-danitra!) sy ny fomba hanaovana an’izany (Sarasara tsy Ambaka)

Ambon (nitranga in-3) : Ny niaviany aloha dia ny fitambaran’ny nusa,

izay mitovy dika ary iray fiaviana amin’ny hoe “nosy” amin’ny fiteny jawa (ary hita koa any Nias, Ambon, sns (Sarasara tsy Ambaka)

UP (nitranga in-4) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

firaisankina (nitranga in-11) : Tsy midika anefa akory izany fa, sanatria “ho esorina” eo amin’ireo tena mpandova azy mivantana ireo vakoka ireo fa kosa, noho ny fiheverana fa olom-pirenena merina nitana toerana lehibe tamin’ny tantara iombonana ireo praiministra fahiny ireo dia tsy maintsy mba mampiseho firaisankina (na dia hoe amin’ny fomba simbolika fotsiny ihany aza, raha toa ka – araka ny riheverako! – miavona ry zareo fa hoe vitany samy irery hono ny azy!) ny Merina hafa rehetra, ary tokony ho voalohany amin’izany indri... (Sarasara tsy Ambaka)
mpananibohitra (nitranga in-2) : Taty aoriana anefa, izany hoe taorian’ny taonjato faha-folo angaha (azo hinoana mantsy fa ny taona 945-946 dia mbola nandray anjara tamin’ny fanafihana ny morontsiraky Afrika miaraka amin’ireo havana avy any AAA ry zareo!), noho ny “fanerena” avy amin’ireo mpananibohitra arabo-afrikana silamo dia voatery nifindra monina nianatsimo, nanaraka ny morontsiraka andrefana koa izany ny ankabeazan’ireo razantsika, mandra-piakarany taty afovoan-tany, angamba rehefa nanaraka ny lohasahan’i Tsiribihina sy... (Sarasara tsy Ambaka)
diplomatika (nitranga in-2) : Tsy hoe ary noho ny tahotra loatra ny mety ho valifatin-tsika (mbola

tsinontsinona diso tafahoatra isika eo imasony ka tsy afaka ny hino mihitsy izy fa na raoviana na raoviana, ary na amin’ny fomba ahoana na ahoana dia ho afaka tokoa “ahavoa” mafy azy mivantana!) na koa ny fahafatesana antoka amin’ny lafiny ekonomika na diplomatika ohatra (eto koa dia mbola maivana dia maivana ny lanjan’i Madagasikara!) fa noho ny antony ideolojika ihany (Sarasara tsy Ambaka)

Tagalen (nitranga in-2) : 155-175; 345-354) ; Tagalen und Madagassen (Sarasara tsy Ambaka)
Mohammad (nitranga in-16) : 2 Sahala amin’ny tantara tranain’i Israely ho an’ny kristiana na koa ny an’i Arabia ho an-dry zareo silamo! Ary marina tokoa ohatra fa ho an’ny firenena silamo maro, tsy vitan’ny hoe asandratry ry zareo toy ny “tantara masina” ny tantaran’i Arabia tamin’ny andron’i Mohammad fa tsipahin-dry zareo tsotra izao koa toy ny adalana mahamenatra niseho tamin’ny andron’ny “aizina” sy ny “tsy fahalalana” (jahiliya) ny tantaran’ny firenen-dry zareo manokana alohan’ny nahasilamo azy, matetika noho ny fahar... (Sarasara tsy Ambaka)
raharahiana (nitranga in-6) : Teo imason-dry zareo rehetra ireo mantsy

izany dia sady tena “au bout du monde” tokoa i Madagasikara satria mbola eo “anindran’i Afrika” indray, no zara raha misy mponina, afatsy vitsivitsy tsy tokony ho raharahiana! Izay manambara koa fa ho an’ny Vazaha dia efa hatramin’ny ela no sahala amin’ny tsy misy isika! (Sarasara tsy Ambaka)

ethnie (nitranga in-2) : Ary ny famonoana firenena (“nation” na “ethnie”) no antsoina indrindra hoe “ethnocide” na

“genocide”, izay iaraha-manaiky angamba fa anisan’ny heloka be vava indrindra azo atao amin’ny olombelona (Sarasara tsy Ambaka)

zavaney (nitranga in-2) : Tsy taranak’ireo razambentsika

manokana nasinintsika toy ny andriamanitra izany isika fa vokatry ny fifangaroan’ny “bantou”, ny “maley”, ny “zavaney”, ny “indo-melaneziana”, ny “arabo”, ary angamba koa hoy ny sasany, ny jiosy, ny karana, ny “indo-bodista”, ny “fenisiana”, ny “edomita”, sy ny maro hafa rehetra tsy ho voatanisa (Sarasara tsy Ambaka)

ethnic (nitranga in-2) : 2 “Lexico-statistic dating of prehistoric ethnic contacts”, Proceedings of the American Philological Society, 96, 1952,

tkl (Sarasara tsy Ambaka)

1886 (nitranga in-2) : Hany ka nanomboka tamin’ny

taona 1886 vao nakotrakotraka indray ny fankalazana azy (Sarasara tsy Ambaka)

1885 (nitranga in-4) : Toy izany sahady ohatra ny

1 Na François Callet, misionary zezoita tonga teto Madagasikara tamin’ny taona 1864 ary anisan’ireo vazaha voaraoka tamin’ny taona 1883; tany La Réunion izy no maty tamin’ny taona 1885 (Sarasara tsy Ambaka)

1883 (nitranga in-4) : Toy izany sahady ohatra ny

1 Na François Callet, misionary zezoita tonga teto Madagasikara tamin’ny taona 1864 ary anisan’ireo vazaha voaraoka tamin’ny taona 1883; tany La Réunion izy no maty tamin’ny taona 1885 (Sarasara tsy Ambaka)

1882 (nitranga in-3) : Sibree, "Ressemblances between malagasy words and customs and those of Western

Polynesia", Antananarivo Annual, II, 1882, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

teorika (nitranga in-2) : Izany hoe samy afaka

1 Maika rahateo moa fa, raha tsorina, na hatrany amboalohany aza dia toa faran’izay “teorika” izany foana io fanetrena ny satan’ny Hova io (Sarasara tsy Ambaka)

fampanekena (nitranga in-2) : Moa va tsy nanomboka tokoa tamin’ny famonoana

ny misionary anglisy tao Arivonimamo (ary avy eo, ny governora merina!) ny tolon’ny Menalamba notarihin-dRainisongomby! Tsy afa-manoatra anefa moa izany ny menalamba ka dia afaka nanaram-po malalaka ny politikan’ny “malgachisation” izay fampanekena ankolaka ny maha-ambany antsika tsotra izao (Sarasara tsy Ambaka)

batak (nitranga in-2) : Ary farany, satria hita any amin’ny fiteny batak (atitanin’i Sumatera avaratra) koa io teny io

(amin’ny endrika ranto, ny “o” eto tononina toy ny amin’ny teny vazaha) dia ao no mihevitra (toan’i O (Sarasara tsy Ambaka)

ialako (nitranga in-2) : Tsy “citoyenneté” (ialako tsiny avy hatrany ny hampiasako matetika eto

voambolana teknika frantsay ; mazava fa tsy noho ny fankasitrahana velively akory ary ny fomba hanoloana an’ireo tsikelikely indrindra dia tokony ho anisan’ny ady hevitra ho ataontsika eto! (Sarasara tsy Ambaka)

an-tsaha (nitranga in-4) : 1 Izany hoe “tsy mahavita azy” mihitsy ny Merina raha

atao andevo any an-tsaha ka matetika, any amin’ny tanim-panandevozan’ny Vazaha any dia atao mpiasan-trano na mpanao tao-zavatra na koa mpitaiza ny zanaky ny “tompony” (Sarasara tsy Ambaka)

Barat (nitranga in-2) : Ny hoe Orang Padang na Orang Sumatera Barat izany dia fantatra fa

olona Minang(kabau) ; ny Orang Surabaya dia olona Jawa Timur, ny Orang Manado dia olona Minahasa, ny Orang Banjar moa dia ireo Melayu an’i Banjarmasin sy ny morontsiraka atsimo-atsinanan’i Kalimantan, sns (Sarasara tsy Ambaka)

130 (nitranga in-3) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 130

fitenim-pirenena manokana, asandratra sy kolokoloina hatrany satria “andrim-panahy” tsy manampaharoa, mampiavaka, mampirehareha ary mampiray hina ny samy merina (Sarasara tsy Ambaka)

biblisma (nitranga in-2) : 4 Rediredy “klasika” hafa fantatro : Hita taratra kely ao amin’ny Firaketana (izay fantatra indrindra fa tena

anjakan’ny “biblisma”, noho ireo pasitera maro tao ambadiny angaha !) ny fanambarana fandre matetika fa ny hoe Ambatolevy na Vatolaivy, tananan’Imamo atsinanana fiasana vy malaza fahiny, hono dia avy amin’ny hoe “vaton’i Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 48 toy ny adala mihitsy angaha (Sarasara tsy Ambaka)

tantsambo (nitranga in-2) : Hany ka na teny ambonin'ny sambon'ireo "négriers" aza matetika dia voakolokolo kokoa noho ireo

tantsambo – izay olona karamaina tsy hananana andraikitra loatra ary azo soloina eny ihany na dia sarotra tadiavina aza indraindray! – indray ireo andevo! Cf (Sarasara tsy Ambaka)

soratanana (nitranga in-2) : Ny fitadidiavana tantarantsika dia tsy miresaka loatra

momba azy ireo kanefa misy “soratanana” vazaha iray tsy fantatra anarana tamin’ny tenatenan’ny taonjato faha-18 mitatitra1 fa “tsy ela loatra talohan’io” (izany hoe angamba tamin’ny taonjato faha- 17) dia nisy andian’andevon’ny Arabo na ny “Sakalava” afaka nandositra ny tompony ka nandroso taty ampovoan-tany ary avy eo dia nanafika an’Imerina (Sarasara tsy Ambaka)

Cam (nitranga in-2) : Vavolombelon’ny

(Vietnam sy Kamboja) indray moa izany dia ny Cam, Jarai, Edde/Rade, Haroy, Raglai ary Curu (Sarasara tsy Ambaka)

surat (nitranga in-2) : Ary

marina tokoa fa sady tsy misy lohany no tsy misy vodiny io “boky” io, izay fantatra rahateo moa fa saiky “mivadika” tanteraka ny filaharan’ireo surat na “toko/chapitre” (teny tsy misy ifandraisana amin’ny “soratra”, izay avy amin’ny fototeny proto-nusantara *surat ilazana “sary” na “endrika soritana”, ary hita indrindra ao amin’ny hoe “sora-damba” ohatra!) satria ny nosoratana voalohany dia ireo fohy napetraka any amin’ny farany (Sarasara tsy Ambaka)

80 (nitranga in-7) : Ka raha izany tokoa ary dia tsy nahatratra 70 na 80 taona akory izany angamba ny fotoana tena nampiasana ny heverina ankehitriny fa tena “volana malagasy”, alohan’ny nandraisana tsikelikely ny fomba fanaon’ny Vazaha hatramin’ny naha-kristiana tamin’ny taona 1868! Ka amiko, na dia nampahatsiahy ihany ireo Ntaolo tamin’ny taonjato lasa aza ny fampiasana ireo “tonom-bintana” ireo dia tsy afeniko fa tena manelingelina ahy ankehitriny satria miharihary loatra ny fifandraisany amin’ny teny arabo, iza... (Sarasara tsy Ambaka)
86 (nitranga in-2) : Hany ka noho ny Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 86 “hehamaso” ara-pitenenantsika, na ny milaza hoe “andevo” fotsiny aza matetika tsy nataontsika fa aleontsika mampiasa teny toy ny hoe “ankizy”, “mpanompo” na “olona” tsotra izao! Ry zareo Sakalava anefa dia tsy menatra akory ohatra miantso ny andevony (raha tsy ny vahoakany!) hoe “hanim-boay”!1 Ary manaraka izany moa dia tsy misy afaka manda koa fa tsy isika velively ankehitriny no manambana na mitady hanapotika an-dry... (Sarasara tsy Ambaka)
fanazimbazimbana (nitranga in-7) : Ka noho izany dia tsy azontsika ekena ohatra ny

fanazimbazimbana ny hasin’ireo razantsika sy ny maha-izy azy manokana ny firenentsika raha mbola eto Imerina foana, na avy amin’iza izany na avy amin’iza (Sarasara tsy Ambaka)

85 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 85

Volohany indrindra aloha dia hita eto fa, amin’io lafiny manokana io, ny zavatra niseho teto Madagasikara dia mitaratra tanteraka ny tantaran’izao tontolo izao (Sarasara tsy Ambaka)

hena-maso (nitranga in-2) : Toa porofo mampiseho an’io “hena-maso” io koa ny filazana hoe “zazamanga” alohan’ny hoe

“zazamainty” taloha (Sarasara tsy Ambaka)

fahasamihafan-ndry (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 157

noho izany dia tokony tsy ho jerena intsony ny “fahasamihafan”-ndry zareo ; sarotra anefa ny manatanteraka an’izany raha toa ka tsy manaiky manipaka ny “fahasamihafan-ndry zareo manokana aloha ny vazaha ! (Sarasara tsy Ambaka)

fanosoram-potaka (nitranga in-2) : Ivelan’izany moa dia teo koa ny fanirian’ireo mpandresy, ary

indrindra moa ny Amerikana sy ny Anglisy ary ny Rosiana hampanadino ny habibian-dry zareo manokana amin’ny fanosihosena sy fanosoram-potaka tanteraka an’i Jermania izay notetehina tsotra izao mba tsy ho tafarina intsony mandrakizay (Sarasara tsy Ambaka)

fikambanam-be (nitranga in-6) : Sady izay moa tsy an-keriny

rahateo tokoa va no nandroahan’ny fahavalo antsika tao Anatirova izay tamin’izy mbola nitoetra teo ampelantanantsika dia toerana nonen’ny Andriamanjaka tsotra izao? Ny fanapahan-kevitra momba an’izany rehetra izany anefa moa dia tokony mbola hiankina indrindra amin’ireo izay ho tendrena hisolo tena ny Merina rahampitso ka izay fomba ahafahana manangana fikambanam-be hitondra amin’izany rafitra izany indrindra no tokony hilofosantsika (Sarasara tsy Ambaka)

pendant (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
North (nitranga in-2) : Almeida, Capoeira, A Brazilian Art Form; History, Philosophy, And Practice,

Berkeley : North Atlantic Books, 1986 ; B (Sarasara tsy Ambaka)

zodiaka (nitranga in-11) : Ivelan’ny tantaran’ny Fandroana moa dia azo hinoana koa fa angamba hatramin’ny androndRalambo

(na Andriamanelo) no nanomboka niditra teto Imerina ny anaram-bolana avy amin’ny zodiaka arabo-swahili (Sarasara tsy Ambaka)

patrimoine (nitranga in-8) : Hany ohatra ka nampibitaka ny sasany ery ny filazana fa hoe

saika neken’ny Unesco ho anisan’ny “patrimoine de l’humanité” hono ny Rova! Raha tsy izany mantsy dia toy ny tsinontsinona io eo imason-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

"u" (nitranga in-3) : Tsara marihina kely ihany anefa fa ny

laharana voalohan’ny Bulletin de l’Académie Malgache (1902) dia ahitana lahatsoratr’i Frederic 1 Tsara marihina ihany anefa fa ny teny ma’anyan (Kalimantan, Indonesia afovoany) koa dia tsy manavaka loatra ny feo "o" sy ny "u" (na koa ny "w" sy "v" !) (Sarasara tsy Ambaka)

institution (nitranga in-2) : Araka ny efa fantatry ny maro mantsy dia “institution”

manangona “notables” ambony avy amin’ny sampam-pahafantarana sy asa samy hafa izy io (fa tsy ny asa-soratra ihany akory!) ary ny asany izany dia indrindra indrindra ny fiarovana ny fahadiovan’ny teny frantsay (Sarasara tsy Ambaka)

Italiana (nitranga in-2) : Hany ka, ho an’ny voazanaka maro, ary indrindra ireo 1 Ary indrindra angamba ohatra ny Le bon usage-ny Maurice Grevisse izay fantatra fa tena baibolin'ny mpanoratra farafakony malaza maro ankehitriny! 2 Lafin-javatra somary mahagaga izany io farany io ka mendrika ny hanaovana fandinihina be be kokoa: nahoana ireo farafakony no matetika sahirana dia sahirana mianatra teny vahiny hafa? Noho ny antony "lingoistika" fotsiny ihany ve sa misy zavatra hafa mihitsy? 3 Italiana lasa mpanompon'i Frantsa ... (Sarasara tsy Ambaka)
zyklon (nitranga in-3) : 000 ny isan’ny Jiosy tsy nitam-piadiana namoy ny ainy nandritry ny ady, matetika noho ny aretina sy ny hanohanana!) fa koa hatramin’ny fisian’ny “efitranon-gazy fandripahana olombelona” (“chambre à gaz homicide”) nahafaty olombelona aman’arivony (raha tsy aman’aliny!) maro isan’andro amin’ny alalan’ny gazy zyklon B tsotra izao koa izay lazain-dry zareo fa, na ara-teknika aza dia tsy azo tanterahina mihitsy (“impossibilité technique”, ary marina tokoa fa na mandraka ankehitriny aza dia tsy mbola ... (Sarasara tsy Ambaka)
Isa/Jesosy (nitranga in-2) : Samy “mpaminany” (nabi) mpialoha lalana avokoa izany na i Ibrahim/Abrahama, na i

Musa/Mosesy, na i Daoud/Davida, na i Isa/Jesosy kanefa ny mpaminany farany sy lehibe indrindra dia ny Nabi Mohammad (Sarasara tsy Ambaka)

faut (nitranga in-3) : Ny Merina dia ireo karazan’olona nifantohan’ny sain’ny mpanjanatany vazaha rehefa niteny

izy hoe “il faut ravaler les Hova” na koa, zato taona lasa izay, “il faut expulser des regions côtières l’ancienne race dominatrice, les Hovas” (Sarasara tsy Ambaka)

ifandraisana (nitranga in-24) : 5 Grika "austro" = tatsimo; "nesos" = nosy -- izay tsy misy ifandraisana amin'ny nusa anefa fa kisendrasendra

fotsiny eto ny fitovitovizana! 6 “Vehivavy” amin’ny fiteny mao’hi (Tahiti) sy polynesia atsinanana maro (Sarasara tsy Ambaka)

mirehareha (nitranga in-16) : Ny fiaviantsika moa dia misafotofoto ary tsy misy

tokony ahafahana mirehareha mihitsy ny momba an’izany na dia kely aza (Sarasara tsy Ambaka)

centre (nitranga in-2) : Hoy ary Luis Mariano, pretra portugesy, tamin’ny taona 1613-1614, amin’ny sorany izay angamba voalohany indrindra avy amin’ny Vazaha miresaka momba ny Merina: « Les indigènes (de Madagascar) présentent des différences très notables dans leur aspect physique et la couleur de leur peau: les uns sont noirs et ont les cheveux crépus, comme les Cafres de Mozambique et d’Angola; d’autres sont également noirs mais ont les cheveux lisses; d’autres sont basanés comme les mulâtres et peuvent soutenir la ... (Sarasara tsy Ambaka)
universalisma (nitranga in-4) : Na izany aza anefa dia miharihary koa fa toa tsy natao hitelina hafa firazanana noho ny “aziana” mihitsy io

kolontsaina io, sahala amin’ny tsy fahafahan’ny tontolo “silamo melayu” (izay nandova tsy satry eto ny “universalisma silamo”, sahala amin’ny efa nandovany taloha ny “universalisma bodista”!) mitelina hafa firazanana noho ny olona nusantara ihany (na farafaharatsiny, olona Asia hafa toy ny Tsina indrindra ohatra!) (Sarasara tsy Ambaka)

mifampiresaka (nitranga in-3) : Voanteny

vitsivitsy na ny fanonona azy no samy hafa kanefa tsy ampy hiteraka tsy fahazoana mifampiresaka velively akory izany (Sarasara tsy Ambaka)

hi (nitranga in-2) : Hany ka ny fampitahana amin’ireo fiteny any Kalimantan

(Indonesia) dia mampiseho fa ny hoe “zaza” dia avy amin’ny “ia” miverin-droa, ny “zanaka” dia avy amin’ny “ia-anak”, ny “zandry” dia avy amin’ny *i-andri, sahala amin’ny asehon’ny ma’anyan hi andi, “i zandry”, sns (Sarasara tsy Ambaka)

mpiara-mitolona (nitranga in-4) : Fantatra mantsy fa, noho ny fifanarahany

tamin-dRainianjanoro indrindra dia i Rabezavana no lehiben’ny Menalamba nilavo-lefona voalohany ka sady nahakivy ireo mpiara-mitolona aminy izany no izy tenany koa dia nanampy betsaka ny Vazaha avy eo mba hitaona ireo namany mbola nitohy niady, ary indrindra moa izany Rabozaka, hilavo-lefona hoatr’azy koa (Sarasara tsy Ambaka)

identitintsika (nitranga in-3) : Matoa ary izany tsy miraharaha ny identitintsika intsony ny ankamaroan’ireo havantsika dia

noho ny tsy fahalalana na ny fiheverana azy ho identitin’ny “gasy vendrana” fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

silat (nitranga in-20) : Amin’ny

teny melayu-indonesia ankehitriny, ny fahaizana miady nentin-drazana dia antsoina hoe pencak silat (Sarasara tsy Ambaka)

words (nitranga in-2) : Hastie tamin’ny taona 1823 : « I could prouve beyond

every doubt to any reasonable and unprejudiced man, that the language of this country bears the greatest similarity in all parts and idiom of the Malay ; and that there is a number of words exactly the same in both languages », in O (Sarasara tsy Ambaka)

mythes (nitranga in-2) : Histoire, langues, mythes, Paris : Payot, 1995 (Sarasara tsy Ambaka)
Andrianteloray (nitranga in-3) : Ahoana marina ny momba an’io Jaky Mena io

ary inona no tanjony sy ny tena fahefany? Iza no miandraikitra azy ary toy ny ahoana ireo mpikambana? Raha azoko tsara mantsy ny resaka avy amin’ilay “fanambarana” dia toa fikambanan’ny andriana (ireo taranaka Zazamarolahy sy Andriamasinavalona fotsiny, sa ampian’ireo hafa karazana toan’ireo Andrianteloray sy Zanadralambo? Ahoana ary ny momba an’ireo andrian’- Imerina hafa?) indrindra indrindra izy io (Sarasara tsy Ambaka)

Humboldt (nitranga in-2) : von

Humboldt namorona azy) dia efa nantsoina indrindra hoe “melayu-polynesia” ary avy hatrany dia nanana ny toerany tao anatin’izany ny tenintsika (Sarasara tsy Ambaka)

partie (nitranga in-4) : 1 Toy izao indrindra ary ny filazan’ny artikla fahafiton’ny dinam-piorenana na “statuts”-ny PADESM/FTMK

napetraka tamin’ny 1 jolay 1946: Article 7 - Peuvent, de plein droit, faire partie de la présente Association les natifs des tribus côtières ou périphériques, ainsi que les Hova mainty (Sarasara tsy Ambaka)

Tsiampiry (nitranga in-2) : Tamin’ny andron’Andrianampoina dia i Tsiampiry, manendin’Anosivola ary mpiandraikitra koa

ny raharaha miaramilan’i Marovatana sy mpanolo-tsainan’ny Andriamanjaka no natao lohan-dry zareo (Sarasara tsy Ambaka)

faha-II (nitranga in-4) : Marihina

anefa fa lavin’ireo “revisionista” tanteraka io filazana mahazatra naelin’ny manam-pahefana avy amin’ireo firenena mpandresy tamin’ny Ady Lehibe faha-II io (Izay tsara ampahatsiahivina fa nahavita ohatra tamin’ny taona 1945 fotsiny ny fidarofana baomba-mandoro an’i Dresden, tanana jerman feno mpitsao-ponenana tsy maharo-tena ka nahafatenana olona manodidina ny 400 (Sarasara tsy Ambaka)

Slave (nitranga in-2) : Rawley, The Transatlantic Slave Trade, New York: Norton, 1981;

B (Sarasara tsy Ambaka)

hitantanana (nitranga in-4) : 1

Toy izany ary amin’ny ambangovangony ny heveriko fa tokony hitantanana hatrany ny raharaha politika (Sarasara tsy Ambaka)

hitarina (nitranga in-5) : Fa ny tena porofon'izany miharihary indrindra dia ny fahitana fa saiky eran'i Nusantara manontolo (ary raha

hitarina dia toy izany koa ny ankamaroan'ireo firenena any Asia Atsinanana rehetra, hatramin'i Japan!) no manaja an'ireo loko roa ireo (Sarasara tsy Ambaka)

hampisalasala (nitranga in-2) : Hany ka tokony tsy hampisalasala

intsony ny milaza fa toa “prétexte” fotsiny, fitaovana nentina hampandrosoana ankolaka resaka hafa eto ny fialokalofana ao ambadiky ny “siansa” (Sarasara tsy Ambaka)

verezana (nitranga in-2) : Na izany aza anefa dia aseho toy ny “devoly” lavitra noho ireo sosialista sy komonista foana ireo fasista ! Satria nahoana ? Normal tokoa ve izany ? Fa ny tena mahagaga ary dia na ny valin’io fanontaniana io aza dia tsy fantatra mazava akory !… Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 154 hoe olon-tsy vanona “rasista” hono! Hany ka hatramin’izao ary dia tsy mbola hevitra nifampidinihana mazava mihitsy ny antirasisma ary amin’ny alalan’ny fampitahorana fotsiny ihany (raha tsy “... (Sarasara tsy Ambaka)
1836 (nitranga in-2) : Taty ivelany anefa dia nitohy nandroso hatrany ny

fikarohana momba an’ireo teny izay hatramin’ny taona 1836 (nivoahan’ny bokin’i W (Sarasara tsy Ambaka)

hampitombo (nitranga in-4) : Antony lehibe hafa tokony hampitombo hatrany ny firaisankinan’ny samy merina koa dia ny

fiheverana ny ambana asehon’ny fahavalo iombonana (Sarasara tsy Ambaka)

Jesosy (nitranga in-8) : Moa va tsy efa “implicite” ao amin’ny Baiboly fa ny teny hebreo, tenin’ny Sem nanaranaka an’i Davida sy Jesosy no loharanon’ny fiteny rehetra eran-tany? Ary ankoatra ny hebreo dia fantatro fa efa nisy nanolotra toy ny “loharano’ny fiteny eran-tany” avokoa ohatra ny teny tsina, ny Viet/anamita, ny egypsiana, sy ny maro hafa tsy ho voatanisa ary iray amin’ireo indrindra izany raha azoko tsara ny “malagassi”! Ka ny antony hamikirana amin’ireo rediredy rehetra ireo ary izany dia tsy inona akory fa ... (Sarasara tsy Ambaka)
nahitan-dry (nitranga in-2) : Ireo Mainty sy Betsileo kosa anefa dia tena mahatsapa ho 1 Ary tsaroanareo ihany koa fa ny voalohany tonga dia namikitra avy hatrany tamin’io “bouée de sauvetage” io teto amin’ny tambatserasera dia ry Raseribera ! Izay manambara tsara fa, “ara-kevitra”, dia mbola io ihany sisa ankehitriny no hany fitaovana heverin’ireo vazaha fa azo hanoherana antsika ! Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 161 voambana mihitsy ka mamikitra araka izay azony atao amin’ny “firaisana malagasy”... (Sarasara tsy Ambaka)
ankehitriny: (nitranga in-3) : Toy izao indrindra ohatra ilay “passage” (tsy

ovako ny fanoratra azy mba ahitan’ny rehetra koa hoe toy ny ahoana marina ny fomba fanoratr’i Callet! Ary ampahatsiahiviko koa fa ny fanoratr’ireo avarapianarantsika sy ireo misionary Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 67 protestanta tamin’izany fotoana dia efa saiky mitovy tanteraka amin’ny fanaontsika ankehitriny): (1908, tak (Sarasara tsy Ambaka)

nentim-paharazany (nitranga in-3) : Ary farany, ny Merina dia ireo tsy nitsahatra voasompatra sy voahilikilika noho ny maha-izy

azy nentim-paharazany sy ny tantarany hatramin’ny andron’ny fanjanahantany no mankaty (Sarasara tsy Ambaka)

zava-niseho (nitranga in-4) : Ny fanontaniana mipetraka avy hatrany ary dia ny hoe: inona marina ry zareo ary

ahoana no tokony hiheverana ny tena toeran-dry zareo eto Imerina? Ny valiny amiko dia tsy maintsy mandalo kely aloha amin’ny fampahatsiahivina ny zava-niseho tamin’ny tantara (Sarasara tsy Ambaka)

hamaranana (nitranga in-3) : Ary raha

tsaroanareo angamba dia efa izany indrindra no fepetra tonga dia napetrako hamaranana ilay valinteny nalefako tao amin’ny fbra2 (Sarasara tsy Ambaka)

notanterahina (nitranga in-2) : Ny faha-12-n’io volana io

ihany anefa dia niamboho Ranavalona faharoa ka tsy azo notanterahina ny raharaha (Sarasara tsy Ambaka)

hindu (nitranga in-2) : Sady izay moa amin’ny lafiny fivavahana dia tsy voatery velively hipirimpirina hatrany manoloana ireo silamo isika noho ny fisian’ireo foko kristiana, ary tsy ferana ireo mpanaraka fivavahana “hindu” sahala amin-dry zareo Bali,2 na koa mbola manaja ny 1 Ny hoe “pilipino” (na “pilipina” ho an’ny vehivavy – Io fanavahana ny “masculin” amin’ny “féminin” io dia findramana tanteraka ny fanao vazaha ary tsy voatery arahin’ny rehetra tokoa rehefa mampiasa fitenim-paritany !) indraindray dia avahana am... (Sarasara tsy Ambaka)
hindi (nitranga in-2) : Ka raha izany dia lasa manakaiky kokoa ny “sanskreta”

(izay ampahatsiahiviko fa teny “indo-eropeana” tranainy tany India, razamben’ireo fiteny indoeropeana na indo-aryana tatsinanana rehetra ankehitriny any: hindi, balutch, bengali, singhala, sns (Sarasara tsy Ambaka)

olontsotra (nitranga in-2) : Tamin’ny fanimbana anefa

dia mety ho voaloha-laharana tokoa ry zareo satria ny fahatsapako tamin’izany dia ry zareo avy eo no maro-be tamin’ny fandorana ny lapan’ny tanana sy ny fanipazana “machine à écrire” sy fitaovam-birao hafa tany ambaravarankely! Ary toy izany koa ny fandorana fiarakodian’ny olontsotra teny amin’ny arabe izay noho ny fisomparana fotsiny ihany (Sarasara tsy Ambaka)

fihankinana (nitranga in-2) : Ka ny tena mampiavaka ny resak’i Van

Sertima ary izany dia ny fihankinana be be kokoa amin’ny heveriny fa lovan-tsofina afrikana mitatitra fitsidihana tranainy an’i Amerika, ary indrindra moa ny fanandratana manokana ny fahamendrehan’ny Afrikana, izay asehony toy ny “conquérant” sy “civilisateur” faran’izay kalazalahy (Sarasara tsy Ambaka)

hivalamparana (nitranga in-2) : pahafotsiny tsikelikely amin’ny alalan’ny

fitelemana indrindra ny Merina!3 Ary farany, tsy ilaina hivalamparana akory moa izany ny fananan’i Asia “prestige” be be kokoa sahady nohon’i Afrika na dia hoe eo imason’ny Vazaha tsy maintsy atao modely voalohany hatrany aza (Sarasara tsy Ambaka)

Taiwan (nitranga in-2) : NUSANTARA IOMBONANA

PEKAN (Taiwan) NUSANTARA ANDREFANA ------------------ Nusantara atsinanana – Mikronesia-Polynesia – Melanesia “Malayic” Indonesia Indonesia afovoany atsinanana Sumatera, Madagasikara Sumbawa Malaysia, Kalimantan, Sumba, Flores, Jawa-Bali, Sulawesi, Timor, Seram, Campa, sns (Sarasara tsy Ambaka)

grandeur (nitranga in-5) : Ary tsy mahagaga mihitsy koa raha toa ka ankehitriny, ny hany “ala-olana” tonga dia arosony manoloana ireo “immigrés” nanenika ny taniny dia ny “assimilation-intégration”! Ny ahatonga ireo Arabo sy Mainty na Asiana aman-tapitrisany maro ireo ho “frantsay” tanteraka, ary hatramin’ny firazanany rehefa mifanambady amin’ny zanaky ny “mpiavy tranainy” ry zareo! Hany ka indraindray any Frantsa dia ireo zanaky ny “immigrés” ireo indray no tena manao “surenchère nationaliste”, miseho ho “saro-piaro” fa... (Sarasara tsy Ambaka)
premiers (nitranga in-4) : Mariano :

« On sait seulement … que les premiers habitants de l’île de Saint-Laurent sont venus les uns de Malacca [Melaka, Malaysia], les autres de la Cafrerie [Afrika atsinanana], et qu’il est arrivé ultérieurement dans la région du nord-ouest des Maures de l’Inde ou de l’Arabie et, longtemps après, quelques Portugais (Sarasara tsy Ambaka)

nanoa (nitranga in-5) : 2 Orang Cina – marihina fa io filazana melayu io no niavian’ny hoe “China” na “Chine” (fa tsy ny anaran’ny dynasty an’i Qin/Tsin izay tsy nanomboka nitondra tokoa an’i Tsina raha tsy tamin’ny fiafaran’ny taonjato faha-3 TK, izany hoe taonjato maro taorian’ny fampiasana voalohany ilay anarana aty ivelany ! Ry zareo Tsina rahateo moa dia tsy mihevi-tena velively ho “tsina” fa kosa Han na Zhonghua/Tiong-hua, ny “voninkazo afovoany”, izay mivelatra sy mamirapiratra eo anivon’ireo yeman, “barbariana... (Sarasara tsy Ambaka)
mpisolotena (nitranga in-4) : Izany hoe raha tsorina, azo lazaina fa, ara-teoria dia malalaka ho an’ireo mpisolotena ny vahoaka

no misafidy izay tiany tokoa hanjaka eo amin’ireo samy zanakandriana ambony indrindra (izimirahalahy-izimirahavavy, miampy ny marolahinandriamary avy any Imamo hatramin’Andrianampoinimerina) (Sarasara tsy Ambaka)

mahaolombelona (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 159 mampiavaka ny foko ary firenena isany avy? Rasista ary ve izany ohatra ireo olona Tibet sy Amerindia (ary tsy ferana ireo mainty hoditra any Afrika atsimo!) miaro ny zon’ny fokony ary nomena loka Nobel noho izany indrindra?1 Sao kosa ary ity tokoa no lasa amin’ilay fitenimbazaha hoe, “qui veut faire l’ange fait la bête”? Ary ireo mihambo ho “humaniste” mpiaro ny “zon’ny olombelona” indray ankehitriny no lasa barbariana mpanenjika ko... (Sarasara tsy Ambaka)
fahaleovantena (nitranga in-17) : Tiako ahampy avy hatrany anefa fa ho ahy, ny “federalisma” dia dingana voalohany

fotsiny ihany satria ny tena faniriako dia ny “fahaleovantena”, izany hoe ny fahafahan’ny fokofirenena tsirairay avy miandraikitra malalaka araka izay azony atao ny raharaha rehetra mikasika ny fiainany sy ny hoaviny (Sarasara tsy Ambaka)

Haji (nitranga in-2) : Hany ka mampanontany tena mihitsy

hoe iza tokoa re no tena maharikoriko e, i Haji Mohamed bin Haji Abdallah mitondra satro-bory any Shah Alam (Malaysia) sa i Pablo Evangelista del Pilar II midoroka labiera San Miguel any Trece Martires (Atsimon’i Maynila) ary miandry hatrany ny fahatongavan’ny fotoana ahafahana mifindra monina mankany Amerika (Sarasara tsy Ambaka)

hifampizarana (nitranga in-2) : Ary raha ny marina dia tokony

mbola hifampizarana amin’ny Sakalava koa iny faritra andrefana iny izay zara raha nisy mponina ary ny Vazaha irery ny nanapa-kevitra ny hampiditra azy ao amin’ny faritanin’i Mahajanga sy Toliara (Sarasara tsy Ambaka)

mpampihorohoro (nitranga in-2) : Ary ny tena tadiavintsika dia tsy ny zavatra ambarantsika

velively akory fa kosa ny “fanjakana andriana”, izany hoe aminy, ny famerenana tsotra izao ny fanandevozana, ny hitondra an-dry zareo toy ny biby, sahala amin’ireny hoe isika irery no nanandevo fahiny teto madagasikara ! Ka izy tsy manan-kolazaina sy voampanga ho tsy mahomby mibodo fahefana, mpanao tsindry hazo lena, mpangalatra sy mpampihorohoro vahoaka, mpandoro-rova, sns (Sarasara tsy Ambaka)

Bantu (nitranga in-3) : Ka ny

fanontaniana azo apetraka ary raha toa ka te hifampanilika andraikitra tokoa dia ny hoe, iza marina no nanomboka, ny razantsika sa ny an-dry zareo? Ireo mpiavy nusantara tonga nitsidika an’i Afrika atsinanana sa ireo mpiavy Bantu, avy any Afrika andrefana, tonga nanorim-ponenana, izany koa hoe, nanafika an’i Afrika atsinanana? Ny valiny azo omena dia mbola miankina amin’ny vinavina ihany (Sarasara tsy Ambaka)

tsaroanareo (nitranga in-2) : Ary raha

tsaroanareo angamba dia efa izany indrindra no fepetra tonga dia napetrako hamaranana ilay valinteny nalefako tao amin’ny fbra2 (Sarasara tsy Ambaka)

prehistoria-ny (nitranga in-2) : Maika rahateo moa

fa tsy maintsy ho avy ny fotoana izay hanekentsika fa ny faritanin’i Tsina atsinanana ankehitriny no tena tanindrazan’ireo razambe nusantara voalohany ka, noho izany dia mifangaro tsotra izao amin’ny prehistoria-ny ankamaroan’ireo olona lasa Tsina ny prehistoria-ny razantsika manokana alohan’ny nifindrany monina tsikelikely nankany AAA (Sarasara tsy Ambaka)

celui (nitranga in-2) : Il s’agit maintenant de passer du patriotisme traditionel, celui des ethnies, à

celui de ces grands ensembles préfabriqués (Sarasara tsy Ambaka)

111 (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 111 Kanefa moa izany ny fifandraisan’ny andriana sy ny hova (ary hatramin’ny sata mitantana azy!) no somary mampisalasala (ary anisan’ny nitondra indrindra ilay fifaninanana nampidi-doza!), fa manoloana ireo mainty sy andevo mainty kosa dia mazava hatrany ny resaka: ny fiavahana tanteraka! Hafa ny Mainty ary na iza na iza merina mifangaro aminy dia lasa namany! Hany ka na ireo zazahova, izany hoe ireo andriana na hova verin-drosa na ver... (Sarasara tsy Ambaka)
Rabi (nitranga in-2) : Rabi el awal

al-mizan (adimizana) la balance 4 (Sarasara tsy Ambaka)

nifanandevo (nitranga in-2) : Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 195

voalazan’ny sasany hoe “faneken-keloka”1 dia tokony samy hifanao an’izany avokoa ny olombelona rehetra izay saiky nifanandevo sy nifampivarotra : ny Merina amin’ny Merina hafa, ny Merina amin’ny Mainty, ny Mainty amin’ny Mainty hafa, ny Merina amin’ny tanindrana, ny tanindrana amin’ny Merina, sns (Sarasara tsy Ambaka)

"Quelques (nitranga in-3) : Dahl "Quelques étymologies du domaine

religieux", Bulletin de l'Académie Malgache, XXII, 1939, tkl (Sarasara tsy Ambaka)

melayu-indonesia (nitranga in-8) : Azo heverina ihany koa anefa fa ny teny melayu manokana no tena

niaviany ary noho ny fifandraisan’ny razantsika fahiny tamin’ireo mpiantsambo Melayu (izany hoe ireo mponina amorontsiraky Indonesia sy Malaysia, mampiasa indrindra ny loharanon’ny teny melayu-indonesia moderina!) ireo no nandovantsika azy, ary toy izany koa ireo Batak (Sarasara tsy Ambaka)

andriana-hova (nitranga in-2) : Na ny marimarina kokoa angaha, ny tena fitaovana nahafahana namory

an’Imerina dia io “ideolojia andriana-hova” io teo andaniny ary ny fanirian’ny hova sasany toy ireo lasa Tsimahafotsy (ary indrindra moa izany ireo zanak’Andriamborona avy ao Ambohimanga, izay efa mihevi-tena rahateo ho mpandova an’ireo Andriambahoaka avy any Imamo !) eo ankilany (Sarasara tsy Ambaka)

hanohanana (nitranga in-3) : Hany ka, ho an’ny voazanaka maro, ary indrindra ireo 1 Ary indrindra angamba ohatra ny Le bon usage-ny Maurice Grevisse izay fantatra fa tena baibolin'ny mpanoratra farafakony malaza maro ankehitriny! 2 Lafin-javatra somary mahagaga izany io farany io ka mendrika ny hanaovana fandinihina be be kokoa: nahoana ireo farafakony no matetika sahirana dia sahirana mianatra teny vahiny hafa? Noho ny antony "lingoistika" fotsiny ihany ve sa misy zavatra hafa mihitsy? 3 Italiana lasa mpanompon'i Frantsa ... (Sarasara tsy Ambaka)
hivelomana (nitranga in-2) : Ka ny tanjona tokony ho tratrarin’ireo mpitondra, izay azo heverina koa ary fa anton’ny fanjakana

voalohany dia ny manao izay ahafahan’ny rehetra mahazo “fahasambarana”, izany hoe angamba: ny fananana ny ampy hivelomana noho ny fahazotoana miasa sy ny fahasalamana ao anatin’ny fandriampahalemana sy ny fihavanana, mifanantitra amin’ny fara sy dimby, miaraka amin’ny fitahian’ireo razana izay tandremana hatrany ny fanajana ny hasiny (Sarasara tsy Ambaka)

mistery (nitranga in-3) : Tonga avy any

ampitan-dranomasina lavitra hoe ny razantsika? Raha tsy “mistery” – fa tsy fahaizan’olona mety hahagaga akory! – izany dia angamba tsy maintsy olona vaky sambo tongatonga tsy nahy nentin’ny rivotra sy ny rano maria ireo mpiavy (Sarasara tsy Ambaka)

Indo-European (nitranga in-4) : A Study of Indo-European

Origins, London, 1926 ; P (Sarasara tsy Ambaka)

mampitsiky (nitranga in-3) : Ary hita rahateo koa izany amin’ny fomba fiteny satria any Indonesia ohatra, ny voambolana hoe melayu dia saiky nosoloina tanteraka amin’ny hoe indonesia, manomboka amin’ny fiteny (bahasa indonesia alohan’ny bahasa melayu), ny firazanana, ary hatramin’ny momba ny tantara tranainy satria toa mampahatsiaro loatra ny andron’ny fanjanahantany no efa norombahin’i Malaysia rahateo ka aleo hoy ny sasany avela ho azy irery any! (Ireo orang Malaysia moa matetika dia tsy hananan’ireo olona Indonesia haja... (Sarasara tsy Ambaka)
andrim-panahy (nitranga in-2) : Izany hoe, ara-teoria dia

avahana tsotra izao ny maha-fitaovana azy, izay azo hanoloana azy tanteraka koa amin’ny teny vahiny hafa, sy ny anjara-toerany amin’ny maha “andrim-panahy” manokana azy (Sarasara tsy Ambaka)

fahasamihafana (nitranga in-10) : Kanefa eo

amin’ny samy isika dia eo ihany ny fahasamihafana nentin-drazana ka tsy maintsy hajaina tanteraka izany satria izany ihany no tena maha-merina ny Merina voalohany indrindra! Sady izay moa mazava ho azy fa raha toa ka io firaisan’ny samy “terak’Imerina” tsy an-kanavaka io tokoa no ianteherana voalohany, na ny fanandratana ny tantara sy ny konlontsaintsika manokana, ary maika moa ny fitodiantsika loha miantsinanana dia tsy maintsy hanahirana avy hatrany foana (Sarasara tsy Ambaka)

nanokafana (nitranga in-2) : Araka ny nampahatsiahivin’i Jonah (tamin’ny resaka nifanaovanay

talohan’ny nanokafana ny Zaikabe) koa dia mampiseho hevitra manakaiky an’izany ny “rimorimo” (Sarasara tsy Ambaka)

ankasitrahany (nitranga in-3) : Ka izay

hevitra ankasitrahany rehetra dia toa tsy maintsy ankasitrahantsika avokoa ary toy izany koa ny melohany, na inona antony marina mitampify ao ambadik’izany na inona (Sarasara tsy Ambaka)

nalaza (nitranga in-3) : Avy eo

anefa dia nanampy betsaka an’Andrianampoinimerina ry zareo ary lasa mpanompo anisan’ny natokisan’ny andriana indrindra aza, nakana mpiambina sy “troupes d’élites” (miaraka amin’i Mandiavato – ary indrindra moa ireo Zanakandrianato ! – teo amin’ny Hova ary ry zareo Tantsaha teo amin’ny Andriana, izay mpiady anisan’ny nalaza indrindra tamin’ny samy Merina) (Sarasara tsy Ambaka)

Cornell (nitranga in-3) : New York : Cornell UP, 1967 sy The Fall of Srivijaya in Malay History, Kuala Lumpur ; Oxford

UP, 1970 ; Bambang Sumadio, ed (Sarasara tsy Ambaka)

nanafoanana (nitranga in-2) : Sady izay moa hatramin’ny nanafoanana ny fanjakana merina sy

nanaoavana an-tsesitany ny Andriamanjaka tamin’ny 28 febroary dia toa tsy misy antony loatra intsony ny fankalazana ny Fandroana ho antsika (Sarasara tsy Ambaka)

Bali (nitranga in-7) : Ho antsika ohatra, ary toy izany koa ireo olona Jawa, Sunda, Bugis, Bali, sns (Sarasara tsy Ambaka)
hanasandratra (nitranga in-3) : Toy izany koa, raha mbola eto Imerina ihany, tsy misy olona afaka mandrara antsika tsy

hirehareha amin’ny tantara sy ny firazanantsika manokana na hanasandratra ny maha-olona nusantara iringiriny antsika, amin’ny alalan’ny filazana ohatra fa mety haneho “fanavakavahana” ka manelingelina ny sasany izany (Sarasara tsy Ambaka)

an-dRatsiraka (nitranga in-5) : Izany hoe ny valy borainginy efa fandre hatrany avy amin’iza na iza hatramin’izay

fotsiny! Ary izany indrindra koa no antony tena mampihodinkodina an-dry zareo ankehitriny mba hanazava ny antony marina nanosika azy hanatona/hisolelaka ankarihary toy izao an-dRatsiraka, izany hoe mamadika ankitsirano ny fahatokisan’ireo Merina maro nifidy ho an’ny AVI noho ny maha antoko mpanohitra azy (Sarasara tsy Ambaka)

Science (nitranga in-2) : Finch III, The

Star of Deep Beginnings, The Genesis of African Science and Technology, Georgia, 1998 (Sarasara tsy Ambaka)

isan-karazany (nitranga in-55) : Ka ny hany tokony iadian-kevitra raha mbola ilaina izany dia ny hoe :

misy mahatsara azy ve sa tsia ny fananganana izay lazaina fa “firenena malagasy” ary inona no fepetra apetraka sy ny mety ho vokany ho an’ireo mponin’i Madagasikara izay samy efa manana ny fireneny manokana avy? Ny mikasika kosa ny “état” na rafi-pitondrana dia mbola zavatra hafa ary io amiko no tena tokony hifampidinihina satria ny endrika azony raisina dia maro tokoa ary miankina amin’ny toe-draharaha isan-karazany (Sarasara tsy Ambaka)

Teo (nitranga in-8) : Teo

amin’ireo tompon’andraikitra na mpitolona PADESM/FTMK mafana fo dia ahitana ny anarana toy ireto manaraka ireto: Philibert Tsiranana, Daniel Ramambason, Zafimahova mirahalahy (anisan’izany Joseph, hanjary rafozan’i Zafy Albert), Pascal Velonjara (hanjary rafozan-dRatsiraka), Felix Totolehibe, Paul Ralaivoavy, Ratsimandrava rainy, Sarasara tsy ambaka (rakitry ny Zaikabe merina, 1997-1999) 4 toy ny “sympathisants” vitsy an-isa (tsy mihoatra ny 10 % !) fotsiny ihany angaha (Sarasara tsy Ambaka)

atomika (nitranga in-2) : Tsy azo adinoina koa ny fidarofan’ny Amerikana

baomba atomika ireo sivily Japan izay namoizana teo no eo ain’olona tsy manan-tsiny manodidina ny 250 (Sarasara tsy Ambaka)

Tsimiamboholahy (nitranga in-10) : Mba efa tsikaritrareo ve fa ny hany tena Hova marina fahiny dia ireo mpikambana ao amin’ny

“telo toko” (Tsimahafotsy, Tsimiamboholahy ary Mandiavato) avy ao Avaradrano? Tao amin’io faritr’Imerina io anefa dia sarotra lazaina fa tena nampandeferina tokoa ry zareo ireo satria avy aminy ohatra no nakana ny filoha tampon’ny toko fa tsy avy amin’ny andriana (Sarasara tsy Ambaka)

mpisolo-tena (nitranga in-3) : Teo anilan’izany moa dia niavaka tsikelikely

koa, indrindra moa hatramin’ny fiafaran’ny taonjato faha-18 ireo karazana “olon-tsotra” (izay maro aminy indrindra koa anefa no mbola mihevi-tena ho toy ny “andriana” ihany, toy ireo Antehiroka ohatra!) avy ao Avaradrano ka ireo no tena lasa “mpisolo-tena” ny atao hoe “Hova” (Sarasara tsy Ambaka)

hanontany (nitranga in-3) : Ka manoloana an’izany rehetra izany

dia ataoko fa tsy afaka ny tsy hanontany tena intsony isika (ary tsaroako fa i Bary moa dia efa nanomboka naneho ny heviny mihitsy teto!) momba an’io lafin-javatra io (Sarasara tsy Ambaka)

tonnes (nitranga in-2) : Si bien qu’au spectacle du visage du plus humble des paysans merina, pourtant si intégré dans le cadre des paysages de ses montagnes se trouvant bien loin de la mer, il suffit d’un peu d’imagination à quelqu’un de bien informé sur l’histoire de l’Asie et de celle des navigations nusantariennes pour voir défiler devant ses yeux des scènes éblouissantes: des îles verdoyantes sous un soleil radieux, des rizières en terrasse (saha) à l’ombre des cocotiers; des buffles paisibles (lambo) chevauchés p... (Sarasara tsy Ambaka)
melayu (nitranga in-166) : Ny soratra mandahatra voalohany amina “laha-bolana” ny fiteny iray eto Madagasikara (izany

hoe ny fiteny betsimisaraka tavaratra) sy ny fiteny melayu dia ny Spraeck ende woord-boeck, inde Maleysche ende Madagaskarsche Talen, navoakan’i Frederick de Houtman, mpivarotra Nederland tamin’ny taona 1603 (Sarasara tsy Ambaka)