Voankazavana

Amin'ny taranjan'ny fizikan'ny voanjavatra, ny voankazavana (na photon amin'ny teny frantsay soratana matetika amin'ny litera grika "gamma") dia voanjavatra mety angôvo (angôvon'ny masoandro) na zavatra (toy ny atôma). Izy io dia manana lanja azo tsy raharahiana (latsaky ny 1.10^-18 eV)^[1] ary manana vesatra elektrika azo tsy rarahina (noho ny vesany latsaky ny 1.0^-35 e. Ny lazaina hoe spin-ny dia 1 ary ny elanelan-kalavam-piainana dia tsy mety ampiasiana amin'ny voankazavana.

Efa nolazain' Albert Einstein ny fisian'ny voankazavana, tamin'ny 1905-1917, fa Arthur Compton no nahita azy tamin'ny 1923.

Tantara

Nomen' Albert Einstein anarana ohatra ny Das Lichtquant ("quantan-jiro") ny voankazavana. Ny anarana ankehitriny "voankazavana" dia avy amin'ny fototeny voany sy ny fototeny hazavana natambatra. Ny anarana frantsay "photon" dia nofidianan'i Gilbert N. Lewis tamin'izy namoaka teôria spekiolativa milaza hoe tsy "afaka potehina sy amboarina ny voankazavana". Na dia hoe tsy nekena mihitsy aza ny teôrian'i Lewis noho ilay teôria tsy mifanaraka amin'ny fanandramana maro natao ; ny anarany vaovao : voankazavana na photon dia neken'ny fikambanana siantika tsara.

Amin'ny taranjan'ny fizika, ny voankazavana dia soratana amin'ny litera grika gamma $\gamma \!$ . Ny antony fampiasana io eva io dia mety ny fahitana ny fipariahana gamma hitan'i Paul Ulrich Villard tamin'ny 1900. Tamin'ny 1914, i Rutherford sy [Edward Andrade] dia nampiseho fa ny fipariahana gamma dia karazana hazavana. Amin'ny simia sy amin'ny optika, ny voankazavana dia metetika evaina amin'ny alàlan'ny $h\nu \!$ , ny angôvon'ny voankazavana ; ny $h\!$ ao amin'io dia ny tsimiovan'i Planck ary ny litera grika $\nu \!$ (nu) dia ny hatetik'ilay voankazavana.

Fanitarana ny hevitra « quantan-jiro »

Tondro ara-pizika

Endrika

Jereo koa

Rohy ivelany

((en)) Caractéristiques du photon[pdf] (Particle Data Group)

Mbola ambangovangony ity lahatsoratra ity ary tokony hofenoina.

Azonao atao ny mandray anjara eto amin'ny Wikipedia amin'ny alàlan'ny fanitarana azy.
Jereo koa ny pejy Ahoana ny manao takelaka rehefa te-hijery hoe ahoana no fanaovana azy.

↑ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008 +2009 partial update). "Review of Particle Physics: Gauge and Higgs bosons". Physics Letters B 667: 1. http://pdg.lbl.gov/2009/tables/rpp2009-sum-gauge-higgs-bosons.pdf.

[Particle_table_2009-1] C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008 +2009 partial update). "Review of Particle Physics: Gauge and Higgs bosons". Physics Letters B 667: 1. http://pdg.lbl.gov/2009/tables/rpp2009-sum-gauge-higgs-bosons.pdf.

[1]