Aller au contenu

Epikorisma

Avy amin'i Wikipedia
Epikorôsy na Epikora

Ny epikorisma na epikoreanisma dia rafitra filôzôfika naorina tamin' ny 307 tal. J.K. mifototra amin' ny fampianaran' i Epikorôsy, filôzôfa grika fahiny. I Epikorôsy dia atômista sy materialista, nanaraka ny dian' i Demôkritôsy. Ny materialismany dia nitarika azy ho amin’ ny fisalasalana ara-pivavahana (skeptisisma ara-pivavahana) sy ny famelezana ankapobeny ny finoanoam-poana sy ny fidirana an-tsehatry ny andriamanitra. Raha fihantsiana ho an' ny platônisma ny nataony tamin' ny voalohany, dia lasa ny stôikisma no tena mpanohitra azy taty aoriana. Na dia endrika hedônisma aza ny epikorisma raha manambara ny fahafinaretana ho tanjona tokana, ny hevitra hoe ny tsy fisian' ny fanaintainana sy ny tahotra no fahafinaretana lehibe indrindra, ary ny firotsahany amin' ny fiainana tsotra, no tsy itoviany amin' ny hedônisma araka ny mahazatra. Nanaraka ny filôzôfa kirenaîka Aristipôsy (Ἀρίστιππος ὁ Κυρηναῖος) i Epikôrôsy ka nino fa ny soa lehibe indrindra dia ny fitadiavana fahafinaretana maotina sy maharitra amin' ny endriky ny toetry ny ataraxia (ἀταραξία: filaminana sy fahafahana amin' ny tahotra) ary aponia (ἀπονία: ny tsy fisian' ny fanaintainan' ny vatana) amin' ny alalan' ny fahalalana ny fiasan' izao tontolo izao ary mametra ny faniriana. Mifanaraka amin’ izany, i Epikorôsy sy ny mpanara-dia azy amin' ny ankapobeny dia niala tamin' ny pôlitika satria mety hitarika ho amin’ ny fahasorenana sy ny fanirian-daza izay mifanohitra amin' ny fikatsahany hatsaran-toetra sy fiadanan-tsaina izany.

Vitsy ny asasoratr' i Epikôrôsy mbola ananana hatramin' izao. I Diôgenesy Laertiôsy (Διογένης Λαέρτιος) dia nitahiry taratasy telo nosoratan' i Epikôrôsy, ary koa ny lisitry ny foto-pampianarana lehibe momba ny epikorisma; na izany aza, misy porofo tsy miankina momba ny heviny avy amin’ ny mpianany tatỳ aoriana. Ny tononkalo epika De rerum natura (latina hoe "Ny amin' ny natioran' ny zavatra") nataon' i Lokretio (Titus Lucretius Carus) dia manolotra ny hevitra fototra sy ny rijan-kevitra momba ny epikorisma ao anatin' ny asasoratra iray mitambatra. Maro koa ny lahatsoratra epikoreana hita teo amin’ ny horonam-boky nofongarina tao amin’ ny Villa dei Papiri, ao Herkolanoma, ny ankamaroany dia nosoratan’ i Filôdemôsy (Φιλόδημος ὁ Γαδαρεύς), filôzôfa epikoreana, na i Zenôna avy any Sidôna (Ζήνων ὁ Σιδώνιος), mpampianatra azy, niaraka tamin’ ny sangan’ asa nataon’ i Epikôrôsy tenany. I Diôgenesy avy any Ôinôanda (Διογένης ὁ Οἰνοανδεύς), epikoreana mpanankarena tamin’ ny taonjato faha-2 taor. J.K., dia nanana rindrina lavarangana nisy soratra tamin’ ny foto-kevitr' ilay filôzôfia naorina tany Ôinôanda, tany Likia / Λυκία (Torkia ankehitriny).

Niroborobo ny epikorisma tamin’ ny vanim-potoana helenistika farany sy nandritra ny vanim-potoana rômana, ary maro ny vondrom-piarahamonina epikoreana niorina tany amin’ ny toerana toa an’ i Antiôkia, i Aleksandria, i Rôdôsy (Ρόδος), ary i Herkolanoma; tamin’ ny faramparan’ ny taonjato faha-3 taor. J.K. dia kely sisa ny tsy hahafaty ny epikorisma, izay notoherin’ ny filôzôfia hafa (indrindra ny neôplatônisma) tamin’ izany fotoana izany. Ny fahalianana amin' ny epikorisma dia nifoha indray tamin' ny Taonjaton' ny Fahazavana ary mitohy amin' ny vanim-potoana môderina.

Jereo koa

[hanova | hanova ny fango]