Nimwege

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Locatie vaan Nijmege

Nijmege (Nederlands: Nijmegen; Gelders: Nimwaege) is 'n stad en 'n gemeinte in de Nederlandse provincie Gelderland. Op 1 januari 2024 woende 187.000 lui in de gemeinte. Nijmege is qua ienwoenertal de tiende stad vaan Nederland en de erste vaan Gelderland.

Traditioneel ligk Nijmege aon de zuideuver vaan de Waol; allewijl ligke evels de dörper Lent en Oosterhout binne de Nijmeegse gemeintegrenze. Umtot de gemeinte hei ouch is begonne mèt bouwe, vörmp Nijmege mèt Arnem bekans ein agglomeratie.

Stadsgeziech

Ziech op Nijmege

Nijmege heet 'n aontal belangrieke historische bouwwèrke; dit zien evels gerestaureerde gebouwe; umtot 't Nijmeegse centrum in d'n Twieden Wereldoorlog gebombardeerd is, zien de meiste bouwwèrke verlore gegoon; dèks zien dao modern gebouwe veur in de plaots gekoume. De bekindste gebouwe zien de Stevenskèrk, 't Raodhoes en de Waag. 't Belvédère en de Kronenbergtorie zien ziechbare reste vaan de aw walmör.

Historie

Waolbrögk

Nijmege is ein vaan de twie ajdste stei vaan Nederland; de aander is Mestreech. Me vermood tot de plaots roond 't begin vaan de jaortèlling mèrretrechte kraog; in of roond 102 moot Noviomagus, wie Nijmege op 't Latien hèt, stadsrechte gegeve zien. In 2008 zint reste van 'ne Romeinse wachtore opgegraove in Nijmege-Wes. In de vreug Middeliewe laog de plaots bij de grèns mèt 't Saksische gebeed, en ouch neet wied vaan de Frieze. De Frankische keuning Sjarel de Groete stichte hei in 770 'ne Palts, allewel tot sommege historici meine tot 't hei um 'n aander plaots geit. Mèt de Noormenneninval vaan 880 woort dee palts verweus.

In 1150 stichte d'n Duitse keizer Frederik Barbarossa hei 'n börch en in 1230 woort Nijmege tot Rieksstad verklaard. In de zestiende iew greep de Reformatie sterk um zich heer, en vaanaof 1595 waor de stad definitief in Hollandse han. De Nijmeegse vree oet 1678 maakde 'n eind aon d'n oorlog tösse Fraankriek en de Rippebliek vaan de Vereinegde Nederlen.

In 1923 woort hei 'n kathelieke universiteit gestiech, boe väöl Limburgse studente nao touw goon.

De stad is in de historie vaan de Twieden Wereldoorlog bekind gewore door 'n vergissing vaan de Geallieerde: de bestuurders vaan de Amerikaanse bommewèrpers dachte op 22 februari 1944 bove 't Roergebeed te zitte en bombardeerde 't groetste deil van de binnestad vaan Nijmege plat. Zoe'n 800 luuj kwame daobie om 't laeve.

Oonderwies

In Nijmege is ouch de Radboud Universiteit Nijmegen (of RU) gevestig. Dit is ein vaan de 13 universiteite die Nederland riek is. 't Geit hij um 'n zoegenumde 'breij universiteit' die e breid scala aon fakulteite en opleidinge te beje heet.

Bekinde Nijmegenere

• Dries van Agt, ex-premier
• Hans Alders, politicus, commisaar vaan de keuningin in Greuninge
• Frank Boeijen, zènger
• H. Petrus Casinius, jezuïet
• Kitty Courbois, actrice
• Pé Hawinkels, lètterkóndige
• Fons de Poel, presentator

Evenemente

De Nijmeegse Veerdaogse is e wandelevenemint dat eder jaor in de daarde week vaan juli gehawwe weurt.

Extern linke

• Website vaan de gemeinte Nijmege
• Euver de Nijmeegse historie
• 't Twiedoezendjaoreg jubileum vaan Nijmege