1621
Uiterlijk
1621 (MDCXXI) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne vriedag op de Gregoriaanse kalender en e gewoen jaor wat begós op maondag op de Juliaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 22 miert - Hugo de Groot wèt in ein bokenkis te óntsjnappe oet zien gevangesjap in sjlot Loevesjtein.
- 31 mieërt – Philipp III van Sjpanje en Portugal (1598–1621) sjturf op 42-jaorige laeftied. Ziene zoon Philipp IV volg häöm op.
- 3 juni - De Wes-Indische Compagnie (WIC) verkriet octrooj van de Sjtate-Generaal óm es ènnige maatsjappiej hanjel te drieve op Amerika en de weskus van Afrika. 't Monopolie gèldj veur 25 jaor.
- 18 december - 't Èngelsje Leëgerhoes protesjteert taenge zien weinige rechte en privileges. De sjriever John Selden wirt verdach van 't eigelikke sjrieve van 't protes en daoróm opgesjlaote in de Tower.
- zónger datum
- In de Tachtigjaorige Aorlog hernumme nao 't Twelfjaorig Besjtand de viejandelikheje tösje de Nederlenj en Sjpanje.
- De vestingsjtad Sluis in Zeëuwsch-Vlaandere doorsjteit opnuuj eine Sjpaanse aanval.
- De sjtad Göteborg wirt gesjtich door Gustaaf II Adolf van Zjwede.
- De Nederlandjer Snellius verrich ein graadmaeting tösje Alkmaar en Berge op Zoom, later veurtgezat tot Mechele. Hae vundj veur 1º (1 graad) in oes maot 107,39 km (Musschenbroek vundj later 111,57 km).
- Uponyuvarat I volg zien vader Vorawongse II op es de 23e keuning van Lan Xang.
- Jan Pieterszoon Coen euverrómpelt mèt ein gewelddadige expeditie de Banda-eilenj, die taenge 't verbod van de VOC in, toch notetmusjaat blieve verkoupe aan Portugeze en Britte. Dees eilenj vormde destieds de ènnige plek in de waereld wo dees gezochte sjpeceriej veurkaom. Wae Banda in bezit hej, dae hej 't monopolie. De gouverneur - generaal Coen arriveert mèt 2000 man en de eilandje waere oetgemaord; de bevolking daovan woort vervange.
- Acadië (Acadia) in Canada wirt aan lord Stirling gesjónke en kriet de naam "Nova Scotia" (Nuuj Sjotlandj).
- René Descartes veurt biej zien óntwikkeling van de analytische maetkunde de coördinate in.
>
Gebaore
[bewirk | brón bewèrke]- 31 mieërt - Andrew Marvell, Èngelsje dichter (gesjtórve 1678)
- 8 juli - Jean de La Fontaine, Franse fabeldichter (gesjtórve 1695)
- 19 augustus - Gerbrand van den Eeckhout, Nederlandjse sjilder (gesjtórve 1674)
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]- 28 jannewarie - Paus Paulus V (69), Paus van 1605 pes 1621
- 15 fibberwarie - Michael Praetorius (~50), Duutsje componis
- 31 mieërt - Filips III van Sjpanje (43), keuning van Sjpanje
- 2 april - Cristofano Allori (43), Italiaanse kunssjilder
- 11 mei - Johann Arndt (65), Duutsje theoloog
- 21 juni - Kryštof Harant z Polžic a Bezdružic (54), Boheemse componis, sjriever, militair, humanis en diplomaat
- 13 juli - Albrecht van Oasteriek, landjvoog van de Zudelike Nederlenj
- 25 september - Mary Sidney, Èngelsje sjriefster
- 16 oktober - Jan Pieterszoon Sweelinck (58), Nederlandjse componis.
- datum ónbekènd
- Hendrick de Keyser, Amsterdamse architec.
Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]- Constantijn Huygens sjrief Batava Tempe, dat is 't Voor-hout van 's-Gravenhage
Beeldende Kuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Drènkpartiej in de boetelóch (1621) Dirck Hals, Magyar Szépmüvészeti Múzeum
-
Óntveuring van Deianira (1621) Guido Reni, Louvre
Versjene
[bewirk | brón bewèrke]- Van de Natuere der Elementen van Cornelis Drebbel.