Harpastum antiquum

Harpastum antiquum est ludus qui pila ludebatur.

Pauca scimus de harpasto antiquo. Martialis, qui et ludum et pilam "harpastum" vocabat, scripsit id in pulvere ludi. Athenaeus saeculo tertio scripsit harpasto antiquum nomen phaenindae esse, quod licet nobis credere ludos duos illos eosdem fuisse. Suetonius, Iulius Pollux, Clemens Alexandrinus, Athenaeusque Graece scripserunt de phaeninda; regulas autem minime explicaverunt.

Lusores pila utebantur, neque folle. Suetonius et Pollux "phaenindam" nomen suum duxisse a verbo Graeco phenakizen 'decipere' falso affirmabant; quam ob rem dixerunt propositum huius ludi decipiendum esse: "alio, simulantes in aliam partem, pilam mittunt decipientes credulum." Athenaeus autem ostendit phaenindam satis violentam esse et collum vulnerare.