Лун сюзь

Лун сюзь (латин Surnia ulula, рочӧн ястребиная сова) — сюсь котырӧ пырысь лэбач. Коми муын олысь сюзьяс котырын туялысьяс торйӧдӧны дас сикасӧс, на лыдын и лун сюзьӧс.

Ыджда да рӧм

Тайӧ шӧрпӧлӧс тушаа сюзь: кузьтаыс овлывлӧ 79 сантиметрӧдз, сьӧктаыс — 375 граммӧдз, шеныштӧм бордйыс 81 сантиметр пасьта. Энь лэбачыс кӧть и мыгӧраджык айсьыс, но сьӧктанас жебджык. Мукӧд сюзь серти юрыс тайӧ лэбачыслӧн ичӧтджык и бугыльыс абу сэтшӧм паськыд. Пель дорас сиясыс оз чурвидзны, бӧжыс кузь да тшупӧда. Гӧн рӧмыс лун сюзьлӧн варышлань мунӧ, сы вӧсна и роч йӧз варыш кодь сюзьӧн шуӧны.

Вывтыр улысладорыс лэбачыслӧн еджыд, сьӧд визьяса. Вылысладорыс сьӧдовгӧрд, чужӧм гӧгыльыс еджыд жӧ, а синмыс да нырыс кольквиж. Кок гыжйыс сьӧд рӧма. Тивзӧмыс тшӧтш варышлӧн кодь.

Паськалӧм

Лун сюзь — войвывса тылаборда, олӧ-вылӧ кыдзи Европаын да Азияын, сідзи и Войвыв Америкаын. Коми муын медся частӧ паныдасьлывлӧ Печора ковтысын, Эжва ю катыдын, Удораса вӧръясын.

Оласног

Сюзьясыд войся лэбачьяс, югыд кадад найӧ дзебсьӧмӧн олӧны, а тайӧ сикасыс аддзӧ да кыйсьыны петавлӧ тшӧтш и луннас. Оласногыслӧн татшӧм аслыспӧлӧслуныскӧд и йитчӧма лун сюзь нимыс.

Лун сюзь — абу ветлысь-мунысь лэбач, чужӧмсяньыс олӧ пыр ӧтилаын: вӧрсялан сотчӧминъясын, важ керасъясын, нюръяс бердын. Паськыд да дженьыд бордйыс, кузь бӧжыс сетӧны бур позянлун лун сюзьлы пелька лэбавны пуяс костӧд да перйыны кынӧмпӧтсӧ.

Поздйысьӧм

Быдтысян кадыс лун сюзьлӧн заводитчӧ косму тӧлысьын. Аслыс позсӧ тайӧ лэбачыс некор оз дасьтыв, сы вӧсна кольксӧ пуктӧ тӧрмӧм вольӧса горсйӧ, чегӧм йыла пу вылӧ, либӧ эновтӧм катшалӧн да ракалӧн позйӧ. Позтырыс абу быд во ӧткодь — этша кыйдӧса кадӧ овлывлӧ куим либӧ вит кольк, а унджык кыйдӧса дырйи пӧжӧ ӧкмыс колькйӧдз. Гӧгрӧс колькйыс лун сюзьлӧн еджыд рӧма. Лэбавны заводитӧм сюзьпиянӧс казявлывлӧмаӧсь лӧддза-номъя тӧлысьсянь.

Сёян

Пӧткӧдчӧ сійӧ сӧмын яя сёянӧн — куталӧ вӧрса шыръясӧс. Быдмӧгъясӧс йирысь шыръясӧс бырӧдӧмнас тайӧ сюзьыс чинтӧ налысь юр лыдсӧ да татшӧм ногӧн отсалӧ вӧр-валы.

Рӧдвуж кывйын

Сьӧкыд висьтавны, тӧдӧны оз лэбачсӧ перымса комияс, сы вӧсна мый асланыс кывкудъясын татшӧм вежӧртаса нимъяссӧ найӧ оз вайӧдны. А удмуртъяслы тӧдса, найӧ нимтӧны лун сюзьтӧ лек кучыранӧн, мый лоӧ, комиӧдны кӧ, лёк сюзь.

Ӧшмӧс

Ракин А.Н. Лун сюзь // Би кинь, 2015. — 1 №.