asin
|
Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+) |
| asin / hesin / hesinker / asinker |
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]| Zayenda nêr a binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | asin | asin |
| Îzafe | asinê | asinên |
| Çemandî | asinî | asinan |
| Nîşandera çemandî | wî asinî | wan asinan |
| Bangkirin | asino | asinino |
| Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | asinek | asinin |
| Îzafe | asinekî | asinine |
| Çemandî | asinekî | asininan |
asin nêr
- kanzayek magnetîk yê qurs û qayîm yê rengzîvî ye lê jengarî jî dibe
(jimareya wî ya atomî 26 e û sembola wî ya kîmyayî Fe ye)- 1683, Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan:
- سمع بهستن بصر دیتن و نیرین نظر
هیڤینمایی کیه مبلس و آیس قنوط
آسن و پولا چنه هردو انیث و ذکر
Semiʿ bihistin; beṣer dîtin, u nêrîn neẓer
Hêvî-nemayî kî ye: mublis u ayis qenûṭ
Asin u pola çi ne: herdu unîs̤ u z̤eker
- سمع بهستن بصر دیتن و نیرین نظر
- 1683, Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan:
Herwiha
[biguhêre]Bi alfabeyên din
[biguhêre]- kurdî-erebî: ئاسن (klasîk: آسن)
- kurdî-krîlî: асьн
Bide ber
[biguhêre]Kanzayin din
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Herwiha hesin, bi soranî û zazakî asin, ji proto-hindûewropî *h₂eyos (“madenek, bronz, mis, paxir, sifir”), proto-îranî *eyes-, hevreha sanskrîtî अयस् (eyes: bronz yan sifir), avestayî eyeh, parsî asun, pehlewî asîn, belûçî آسن (asin), farisî آهن (ahen), latînî aes (eyes: bronz yan sifir; pare), îngilîzî ore (kan, maden)... Hêjayî gotinê ku tevî nêzîkiya dengî ya "asin/hesin" ya kurdî û Eisen (bixwîne: aysin) ya almanî û iron (bixwîne: ayron) ya îngilîzî, ew ne hevreh in.
Jê
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: yster → af
- Alabamayî: ochana
- Albanî: hekur → sq
- Almanî: Eisen → de nt
- Avestayî: ayanghaênaca (ayanghaênaca)
- Baskî: burdina → eu
- Belarusî: жалеза (žaléza)
- Bengalî: loha (loha)
- Boinen: ətak
- Bretonî: houarn → br, hern / houarnoù
- Bulgarî: желязо (željázo)
- Çekî: železo → cs
- Çerokî: ᏔᎷᎩᏍᎩ (talugisgi)
- Çînî: (tiě)
- Danmarkî: jern → da
- Dawida: chuma
- Endonezyayî: besi → id
- Erebî: حديد (ħedîd), ?السحم, ?حدید
- Ermenî: երկաթ (erkat‘)
- Esperantoyî: fero → eo
- Estonî: raud → et
- Farisî: اهن (ahen), آهن → fa
- Ferî: jarn
- Fînî: rauta → fi
- Fransî: fer → fr
- Friyolî: fier
- Frîsî: izer
- Gaelîka skotî: iarrnaig
- Greek (Modern): σίδηρος (sídiros)
- Galîsî: ferro → gl
- Gurcî: რკინა (rkina)
- Hawayî: hao
- Hindî: लोहा → hi (lohā)
- Hîlîgaynonî: salsalon
- Holendî: ijzer / ijzer
- Îbranî: ברזל (barzel)
- Îngilîzî: iron → en, ?irksome → en
- Înterlîngua: ferro
- Îrlendî: iarann → ga
- Îtalî: ferro
- Îzlendî: járn → is
- Japonî: 鉄 → ja (てつ, tetsú)
- Karuk: áyan
- Katalanî: ferro → ca
- Katcha: ndhalele
- Keçwayî: khilla
- Keşmîrî: żelazło
- Kibosho: minya
- Kiha: ichuuma
- Kilegi: echuma
- Kimochi: pasi
- Kîrîbatî: monei
- Kiseri: menya
- Kivinza: ikyuma
- Koreyî: 철 (jeol)
- Kornî: horn
- Latînî: ferrum → la, -i
- Lema: ipati
- Lîtwanî: dzelzs → lt, geležis → lt
- Lugandayî: kyuma
- Luhyia: shibia
- Luksembûrgî: eisen
- Lumasaaba: sikyuma, siibyaa, sisiuma
- Lungwa: ichela
- Mabia: sitali
- Makedonî: железо (železo)
- Malezî: besi → ms, ferum
- Maltayî: ħadid → mt
- Mamba: chuma
- Mambwe: ichela
- Manda: kyo ma
- Manksî: yiarn
- Maorî: rino
- Maragoli: kivya, kichuma
- Meruimenti: ithaga, chuma
- Merutig: ithaa
- Mkuu: menya
- Mkwaya: ekyuma
- Mecarî: vas
- Mongolî: төмөр (tömör)
- Munyarwand: ichyuma, ubutare
- Namwaga: ichela
- Nata: ekyoma
- Napolîtanî: ffierro
- Navajoyî: béésh (metal), béésh dit'óódígíí (cast iron)
- Ndari: ichela
- Ndengeleko: kiuma
- Nepalî: phalam (phalam)
- Nguungule: chuma
- Norwecî: jern → no
- Ntuzu: chUma, gIsInza
- Nyaturucha: ichuria
- Nyaturuwil: ichuma
- Nyiramba: ishuka
- Ojibweyî: biiwaabik
- Ozbekî: темир (temir)
- Palî: aya
- Pilipino: bakal
- Polonî: żelazo → pl
- Portugalî: ferro → pt
- Qazaxî: темир (temir)
- Kerebe: echoma
- Romanyayî: fier
- Rungu: fweta
- Runyambo: echoma
- Runyankore: ekyoma
- Runyoro: obutare
- Rusî: железо (želézo), феррум (férrum)
- Rutooro: ekyoma
- Saami: rouvdi
- Sambaa: kiama
- Samialugwe: esibya
- Sashi_siz: ikyuma
- Samoayî: u'amea
- Sebwanoyî: puthaw
- Sêriyî: enim
- Siha: minya, shuma
- Sirboxirwatî: gvožđe → sh
- Sirboxirwatî: željezo → sh
- Sirboxirwatî: гвожђе (gvožđe)
- Slovakî: železo → sk
- Slovenî: železo → sl
- Sonjo: gexoji
- Spanî: hierro → es
- Subdovian: gelzâ
- Swahîlî: chuma → sw
- Swêdî: järn → sv
- Tacikî: ohan
- Tagalogî: bakal → tl
- Tamîlî: இரும்பு (irumpu)
- Tarawan: biti
- Tayî: เหล็ก (lek)
- Tirkî: demir
- Tirkmenî: demir
- Tîbetî: lcags (lcags)
- Ûkraynî: залiзо (zalízo)
- Viyetnamî: sát → vi, sắt → vi
- Weylsî: haearn → cy
- Wolofî: feer → wo, weñ → wo
- Wungu: ichuma
- Yidîşî: eizn (eizn)
- Zigua: zuma
Mane
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]asin
Girêdek
[biguhêre]asin
Rengdêr
[biguhêre]asin
Çavkanî
[biguhêre]
Rengdêr
[biguhêre]asin
Çavkanî
[biguhêre]Bilêvkirin
[biguhêre]Rengdêr
[biguhêre]asin
Çavkanî
[biguhêre]Rengdêr
[biguhêre]asin
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]asin
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]asin nêr
Çavkanî
[biguhêre]Kategorî:
- Peyvên divê bên standardkirin
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Deng bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Kontrola wergerê
- Zazakî
- Soranî
- Navdêr bi soranî
- Bîkoliya naverast
- Girêdek bi bîkoliya naverast
- Bruneyî
- Rengdêr bi bruneyî
- Endonezyayî
- Rengdêr bi endonezyayî
- Javayî
- Deng bi javayî
- Rengdêr bi javayî
- Malezî
- Rengdêr bi malezî
- Ojibweyî
- Navdêr bi ojibweyî
- Erdnîgarî bi ojibweyî
- Romanyayî
- Navdêr bi romanyayî
- Navdêrên nêr bi romanyayî
- Heywan bi romanyayî