Hemedan
Hemedan | |
|---|---|
Bajarê Îranê û bajarê mezin  | |
| همدان | |
 | |
Hemedan li ser nexşeyê | |
  Hemedan | |
| Koordînat: 34°48′Bk 48°31′Rh / 34.800°Bk 48.517°Rh | |
| Dewlet | Îran |
| Li beşa îdarî |
|
| Paytexta | |
| Bilindahî | 1850 m (6070 ft) |
| Nifûs | 554.406 (2016) |
| Dem | |
| Koda telefonê | 0813 |
| Malper | www |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Hemedan (bi farisî: همدان) bajarê herî mezin û navenda îdarî ya parêzgeha Hemedanê ye û yek ji bajarên Rojhilata Kurdistanê ye.[1]
Tê bawer kirin ku Hemedan di nav bajarên herî kevn ên Rojhilata Kurdistanê de ye. Di çavkaniyên klasîk de wekê Ekbatana (bajareke kevnar ê kurdan) hatiye binavkirin. Dibe ku di sala 1100 b.z. de ji aliyê suryaniyan ve hatibe dagirkirin. Diroknasê yewnaniya kevnar, Hêrodotos, dibêje ku li dora 700 salê b.z. de bajêr paytexta dewleta kurdan a Medya yê bû.
Hemedan li navenda çiyayî ya ku li quntara Çiyayê Elvendê (3574) hatiye avakirin. Bajar 1850an mêtre ji asta deryayê bilind e.
Bajarê kevn û şûnwarên wî yên dîrokî havînê bala geştiyaran dikişîne. Nîşaneyên sereke yên vî bajarî nivîsa Gêncname, abîdeya Îbn Sîna û abîdeya Baba Tahirê Uryan in. Li bajêr zimanê sereke farisî û kurdî ye.[2][3]
Avhewa
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Hemedan xwedan avhewa parzemînî ya havîna germ e ku bandora wê li ser deryaya navîn heye, di derbasbûna bi avhewaya nîv-ziwa sar de. Li bajêr havînên germ û ziwa û zivistanên sar û berf derbas dibe. Dibe ku di rojên herî sar de germahî dakeve binê -30 °C. Barîna berfê di zivistanê de gelemperî ye û ev dikare heya du mehan berdewam bike. Di havîna kurt de, hewa germ e û bi piranî tav e.
Germahiya herî nizim a tomarkirî: -34,0 °C di 7ê çileya 1964an de
Germahiya herî bilind a tomarkirî: 40,6 °C di 14ê tîrmeha 1989an de.
Nifûs
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Sal | Nifûs | ±% |
|---|---|---|
| 2016 | 554.406 | — |
| Çavkanî: 2016[4] | ||
Galerî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]-
Girava Baba Tahirê Uryan -
Di nav girava Baba Tahirê Uryan -
Girava Îbn Sîna -
Destnivîsê kanona dermanê di girava Îbn Sîna de -
Girava Ester û Mordechai -
Strûktûrê girava Ester û Mordechaiê -
Mizgefta Emamzade Abdollah -
Mala Mîr Seyîd Elî Hemedanî -
Birca Qûrbanê -
Gêncname -
Merkeza Hemedanê -
Şikefta Elî Sadr
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Habibi, Hassan (c. 2024) [Approved 21 June 1369]. Approval of the organization and chain of citizenship of the elements and units of the national divisions of Hamadan province, centered in Hamadan city. lamtakam.com (Report) (bi farisî). Ministry of the Interior, Political Defense Commission of the Government Board. Proposal 3233.1.5.53; Letter 93808-907; Notification 82834/T134K. Ji orîjînalê di 11 sibat 2024 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 11 sibat 2024.
- ^ "Introduction". www.hamedan.rmto.ir. Ji orîjînalê di 22 kanûna pêşîn 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 20 kanûna pêşîn 2015.
- ^ Mohammad Jalal Abbasi-Shavazi, Peter McDonald, Meimanat Hosseini-Chavoshi, "The Fertility Transition in Iran: Revolution and Reproduction", Springer, 2009. pp 100-101: "The first category is 'Central' where the majority of people are Persian speaking ethnic Fars (provinces of Fars, Hamedan, Isfahan, Markazi, Qazvin, Qom, Semnan, Yazd and Tehran..."
- ^ "جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری" (bi zimanê farisî). Roja gihiştinê 29 çiriya pêşîn 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (lînk) - ^ Subani, Hamad (2013). The Secret History of Iran (bi îngilîzî). Lulu.com. r. 19. ISBN 9781304082893.Şablon:Self-published source
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
 | ||
| Navneteweyî | |
|---|---|
| Neteweyî | |
| Cografî | |
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |