Kalorala regulado

Kalorala regulado esas la kapableso por organismo mantenar lua korpala temperaturo inter certa extremaji malgre ke l'extera temperaturo esas tre diferanta. Ta procedo esas konocita kom konstanta termostato : dinamikala stabileso-stando inter interna kondiciono di animalo e lua extera cirkumajo.

Se la korpo ne esas kapabla mantenar normala temperaturo ed augmentas signifikante supra normala, stando konocita kom hipertermio eventas. L'opozita kondiciono, kande la korpala temperatuo diminutas sub normala niveli, esas konocita kom hipotermio.

Existas organismi qui kontrolas lia korpala temperaturo en certa limiti, dum ke termokonformo chanjas lia korpala temperaturo kun chanji di temperaturo exter lua korpo.

Ne esas til l'endukto di termometro ke kelka exakta donaji pri la temperaturo di animali povas esar obtenita. Esas fondita lor ke lokala diferi esas prezenta, pro ke varmegeso e perdo di varmeso varias grande en diversa parti di korpo, quankam la cirkulado di sango tendencas adportar plu baza temperaturo en l'interna parti. La temperaturo di interna organi esas maxim proxim to di rektumo o en femino di vagino.

Temperaturo regulado

1. kondukto - direta kontakto kun diferanta temperaturo.
2. konvekto - tra aerala fluo.
3. vaporigo - plu kolda kande aquo (ofte de sudorifo) ekigas de la pelo kom gaso.
4. radiaco - plu varma note de sunala radiaco.

Tipi di kalorala regulado

To esas du tipi di kalorala regulado qua uzesas per animali:

1. fiziologikala regulado :

• kande organismo chanjas lua fiziologio pri mantenar la korpala temperaturo. Exemple, nia korpo tendas sudorifar o transpirar per esar plu kolda. Altra exemplo esas kande ol divenas kolda fremisas
• takimetabolismo - mem kande restinta la korpo kombustas grazo, do bezonas nutrivar sempre o chanjar en particulara stato kom hivernar.

1. izolado kom furo o grazo, granda korpo e korta extremaji. Mem grupar kom pinguino.
2. komportala regulado : to esas kande organismo chanjas lua komporto pro ritrovar ta komforta zono. Exemple kande vua korpo komencas divenar tro varma per sun-expozo, vu povas volar trovar ombro.

Varma o kolda sangiero

Biokemiala procedi esas kaloro-dependanta. La principo esas ke ol irar plu rapide kande ol esas varma e min rapide kande esas kolda. L’avantajo pro kalorala regulado esas ke vu povas sempre mantenar su proxim optima temperaturo e havas nuna omna interna kemiala reakti funcioninta maxim bona. To signifikas ke vu povas pensar, movar, digestar, ec. kun maxim bona rapideso ed efiko.

Organismo kun kolda sangiero bezonas multa kemiala voyi. certa por kolda temperaturo, altra por varma.

Inter varma e kolda sangiero

Mem animalo kun kolda sangiero uzas komportala moyeni per adjustigar lua temperaturi, kelka foye sat efekte. To esas anke kreaturi ke ne propre falias en l'una o l'altra kategorio :

• Atuno, espad-fisho e kelka sharko povas varmar certa parti dil korpo. Nur cerebro ed okuli por espado e plu kompleta per altri kun exchanjo mekanismo ed agiva muskuli plu interna di korpo.

1. Abelo. Individua abelo esas perfekte kolda sangiero. Abelo, tamen, ne vivas per ulo. Dum somero se la nesto komencas supervarmigar ol igos ad enigi e ventilar. Dum ventro se la nesto divenas tro kolda ol fremisos lua ula muskuli til ol varmizas di esforci. Nur uno abelo facas to fatigesas per no raciono.
2. Mefito kaulo. Panti ordinare havas la sama temperaturo kam la cirkumajo. Mefito kaulo uzas kemiala moyeni per varmar su ad finala ventro. La varmeso esas modesta da animala normi, ma esas sufice por permizar ol havas frue departo kreskado dum omna di predatori e konkuri esas enkore langorar pro koldo.