Sasao a Khmuiko

Khmuiko
Khmuiko
Heograpiko a; pannakaiwarwaras	Indotsina
Lingguistika a pannakaidasig	Austroasiatiko Khmuiko;
Glottolog	khmu1236
	Khmuiko

Ti sasao a Khmuiko ket ti sanga ti sasao nga Austroasiatiko a kaaduan a naisasao idiay akin-amianan a Laos, ken idiay pay kaarruba nga akin-amianan a Bietnam ken ti akin-abagatan a Yunnan, Tsina. Ti Khmu ket ti kaikaisuna a pagsasao iti grupo nga addaan kadagiti adu a mangisasao.

Homeland

Insingasing ni Paul Sidwell (2015)^[1] a ti Khmuiko Urheimat (homeland) idi ket itan ti Probinsia ti Oudomxay, akin-amianan a Laos.

Dagiti pagsasao

Ti sasao a Khmuiko ket dagiti sumaganad:

Bit, Mlabri (Yumbri), Khang (Mang U’), Phong (Kniang, Tay Phong), Puoc (Puok, Pou Hok, Khsing-Mul), Khmu’, Khuen, O’du, Lua’ (Pray), Mal (Thin), Phray (Pray), Phai (Pray, Theen, Kha Sam Liam)

Adda met dagiti saan a pagtutunosan no ti Bit ket Khmuiko wenno Palaungiko; namatmati ni Svantesson a daytoy ket Palaungiko,^[2] ken daytoy ket sagpaminsan a naikabkabil iti Mangiko, ngem kaaduan kadagiti panangidasig ditoy ket alaenda a kas Khmuiko. Iti pay maipada, ti Phuoc (Xinh Mul) ken Khang ket sagpaminsanda pay a maidasig a kas Mangko.

Ti kaudian a pannakaduktal ti pagsasao a Bumang ket mabalin pay a pagsasao a Khmuiko wenno Palaungiko. Inkeddeng ni Jerold A. Edmondson a daytoy ket kaasitgan a kabagian ti pagsasao a Khang. Ti pay, Quang Lam ket saan a nasayaat a napasingkedan a pagsasao idiay Bietnam a mabalin nga asideg a kabagian ti Khang wenno Bit.

Pannakaidasig

Dagiti panagkakabagian dagitoy a pagsasao ket di nalawag. Idasig isuda ti Ethnologue 19 a kas dagiti sumaganad:

Khmuiko
- Khao: Khao, Bit
- Mlabri: Mlabri
- Xinh Mul: Khang, Phong-Kniang, Puoc
- Mal–Khmu’
  - Khmu’, Khuen, O’du
  - Mal–Phrai: Lua’, Mal, Prai,

Ti maysa a probisional a pannakaidasig iti SEALang^[3] ket ibatina ti Mal–Phrai, ngem ikapetna ti Khao iti Khang imbes nga iti Bit, tratuenna ti Khuen a kas dialekto ti Khmu':

Khmuiko
- Bit
- Khao–Khang: Khao, Khang
- Mlabri
- Phong
- Puoc
- Khmu’
- O’du
- Mal–Phrai: Lua’, Mal, Phray, Phai

Diffloth & Proschan (1989)

Ti Chazée (1999), nga agdakdakmat iti Diffloth & Proschan (1989), ket addaan iti sumaganad:

Khmuiko
- (Khang?)
- Khmu
- Phray–Pram
  - Mlabri
  - Phay/Mal/T'in
  - (Sanga)
    - Ksing Moul (Ksongmul)
    - Pramiko
      - Tai Hat (Iduh)
      - Tai Then
      - Phong Laan, Phong Phène, Phong Tapouang
      - Kaniang, Phong Piat, (Phong Saloey)

Peiros (2004)

Ti Ilia Peiros (Peiros 2004:39) ket addaan iti sumaganad:

Khmuiko
- (Sanga)
  - Khang
  - Bit
- (Sanga)
  - Mlabri–Pray
    - Mlabri
    - Pray
  - (Sanga)
    - Kmu
    - (Sanga)
      - Kxinh Mul
      - Ksinmul
    - (Sanga)
      - Phong
      - Iduh

Sidwell (2014)

Naibatay kadagiti panagrang-ay iti Proto-Khmuiko nga *aː₁, idasig ni Paul Sidwell (2014) ti sasao a Khmuiko a kas dagiti sumaganad.

Khmuiko

Khmu
Mlabri-Pram
- Mlabri
- Phay-Pram
  - Phay/Mal/T'in
  - Khsing Mul
  - Pramiko
    - Tai Hat
    - Phong Laan, Phong Phène, Phong Tapouang
    - Kaniang, Phong Piat, (Phong Saloey)
    - Tai Then

Dagiti panagrang-ay ti Proto-Khmuiko nga *aː₁ segun kenni Sidwell (2014) ket:

Proto-Khmuiko: *aː₁
- Khmu: *aː
- Proto-Mlabri-Pram: *ɛː
  - Proto-Pray-Pram: *iə
    - Proto-Pramiko nga *iː

Kitaen pay

Dagiti nagibasaran

^ Sidwell, Paul. 2015. The Palaungic Languages: Classification, Reconstruction and Comparative Lexicon Naiyarkibo 2019-10-23 iti Wayback Machine. München: Lincom Europa.
^ Reporta ti Ethnologue para iti Bit
^ SEALang SALA: Southeast Asian Linguistics Archives

Adu pay a mabasbasa

Chazée, Laurent. 1999. The Peoples of Laos: Rural and Ethnic Diversities. Bangkok: White Lotus.
Cheeseman, Nathaniel; Paul Sidwell and Anne Osborne. 2017. Khmuic Linguistic Bibliography with Selected Annotations. JSEALS vol. 10 issue 1. pages i-xlvi.
Filbeck, David. 1978. T’in: a historical study. Pacifĳic Linguistics Series B-49. Canberra: Australian National University. [Mairaman ti rekonstruksion ti Proto-T’inic]
Peiros, Ilia J. 2004. Geneticeskaja klassifikacija aystroaziatskix jazykov. Moskva: Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitet (doktorskaja dissertacija).
Sidwell, Paul. 2014. "Khmuic classification and homeland Naiyarkibo 2016-02-03 iti Wayback Machine". Mon-Khmer Studies 43.1:47-56

Dagiti akinruar a silpo

RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage)
- The Kammu Project (Lund University) Naiyarkibo 2018-05-26 iti Wayback Machine
http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-66E8-9@view Sasao a Khmuiko iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI

[1] Sidwell, Paul. 2015. The Palaungic Languages: Classification, Reconstruction and Comparative Lexicon Naiyarkibo 2019-10-23 iti Wayback Machine. München: Lincom Europa.

[Ethnolgue_Report_for_Bit-2] Reporta ti Ethnologue para iti Bit

[3] SEALang SALA: Southeast Asian Linguistics Archives

[1]

[2]

[3]