Jump to content

Austria

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 47°20′N 13°20′E / 47.333°N 13.333°E / 47.333; 13.333

Republika ti Austria
Republik Österreich
Wagayway ti Austria
Wagayway
Eskudo ti Austria
Eskudo
Nailian a kanta: 
Lokasion ti  Austria  (nangistan a berde) – idiay Europa  (berde ken nangisit a kolor dapo) – idiay Kappon ti Europa  (berde)  —  [Leyenda]
Lokasion ti  Austria  (nangistan a berde)

– idiay Europa  (berde ken nangisit a kolor dapo)
– idiay Kappon ti Europa  (berde)  —  [Leyenda]

Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Vienna
48°12′N 16°21′E / 48.200°N 16.350°E / 48.200; 16.350
Opisial a sasaoAleman
Dagiti pagsasaoAustro-Babaro, Alemaniko idiay Vorarlberg. Iti lokal pay Eslobeno, Burgenland a Kroata ken Hungaro
Grupgrupo ti etniko
(2001)
91.1% Austriano,
8.9% gangganaet -
4% isu dagiti Yoguslav,
1.6% Turko,
2.4% sabsabali ken di naibagbaga[1]
Nagan dagiti umiliAustriano
GobiernoPederal a parlamentario a republika
Alexander Van der Bellen
• Konselor
Karl Nehammer (ÖVP)
Werner Kogler (Die Grünen)
Wolfgang Sobotka (ÖVP)
Kawayaan
27 Hunio 1955 (Dukado: 1156, Imperio ti Austria: 1804, Umuna a Republika ti Austria: 1918–1938, Maikadua a Republika manipud idi 1945)
Kalawa
• Dagup
83,879 km2 (32,386 sq mi) (Maika-115)
• Danum (%)
1.7
Populasion
• Karkulo idi 2021
8,932,664 (Maika-92)
• Senso idi 2001
8,032,926
• Densidad
106/km2 (274.5/sq mi) (Maika-106)
GDP (PPP)Karkulo idi 2018
• Dagup
$461.432 bilion
• Tunggal maysa a tao
$51,936
Gini (2020)27.0[2]
ababa
HDI (2013)steady 0.922[3]
nangato unay · Maika-18
KuartaEuro (€) ² (EUR)
Sona ti orasUTC+01 (CET)
• Kalgaw (DST)
UTC+02 (CEST)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag43
Kodigo ti ISO 3166AT
TLD ti internet.at ³
  1. Eslobeno, Kroata, Hungaro ket opisial a nabigbigan a rehional a pagsasao ken Pagsagsao a senial ti Austria ket maysa a nasalakniban a kabassitan a pagsasao iti kaisapupan iti pagilian.
  2. Ti Euro manipud idi 1 Enero 1999 pudno, manipud idi 1 Enero 2002 agpayso a kuarta; sakbay: Austriano a Schilling.
  3. Ti .eu a pagturayan ket maus-usar met, a naibingbingay kadagiti sabsabali kamkameng ti ti estado a Kappon a Europa.

Ti Austria nga ti opisial a Republika ti Austria ket maysa a naserraan ti daga a pagilian nga addaan iti kumurang wenno sumurok a 8.7 a riwriw a tattao[4]idiay Tengnga nga Europa. Nabeddengan daytoy babaen ti Republika a Tseka ken Alemania iti amianan, Hungaria ken Eslobakia iti daya, Eslobenia ken Italia iti abagatan, ken Suisa ken Listenstain iti laud. Ti territorio ti Austria ket sinakopna ti 83,855 kuadrado kilometro (32,377 kd milia) ken addaan iti natimbeng ken Alpino a tiempo. Ti rabaw ti daga ti Austria ket kaaduan a kabanbantayan gapu ti kaadda ti Alpes; adda laeng iti 32% ti pagilian ket adda iti baba ti 500 metro (1,640 ft), ken ti kangatuan a punto ket 3,798 metro (12,461 ft).[5] Kaaduan ti populasionn aket agsasao kadagiti lokal a Babaro a dialekto iti Aleman a kas ti patneng a pagsasaoda,[6] ken ti Aleman iti alagaden a pormana ket isu ti opisial a pagsasao ti pagilian.[7] Dagiti dadduma pay nga opisial a pagsasao ket ti Hungaro, Kroata a Burgenland, ken Eslobeno.[5]

Dagiti taudan ti moderno nga Austria ket nanipud idi panawen ti dinastia ti Habsburg idi ti kaaduan ti pagilian ket paset ti Nasantuan a Romano nga Imperio. Idi las-ud ti maika-17 ken maika-18 a sigsiglo, ti Austria ket nagbalin a kas maysa a nalatak a bileg iti Europa[8][9] ken, iti panagsungbat ti pannakabalangat ni Napoleon a kas ti Emperador ti Pransia, ti Austriano nga Imperio ket opisial a nairangarang idi 1804. Idi 1867, ti imperio ket nagreporma iti Austria-Hungaria.

Kalpasan ti pannarebba ti Habsburg (Austro-Hungaro) nga Imperio idi 1918 idi panagpatingga ti Sangalubongan a Gubat I, ti Austria ket nangamopon ken nagusar ti nagan ti Republika ti Aleman-Austria (Deutschösterreich, ken kalpasanna Österreich) iti maysa a panagpadas para iti panagkaykaysa iti Alemania, ngem naparitan gapu ti Tulag ti Saint-Germain-en-Laye (1919). Ti Umun a Republika ti Austria ket nabangon idi 1919. Iti 1938 nga Anschluss, ti Austria ket sinaupan ken insilpo babaen ti Nazi nga Alemania.[10] Daytoy ket nagpaut aginggana ti panagpatingga ti Sangalubongan a Gubat II idi 1945, kalpasanna idi a ti Alemania ket sinakupan dagiti Aliado ken ti dati a demokratiko a batay-linteg ti Austria ket naipasubli. Idi 1955, ti Tulag ti Estado ti Austria ket nangipabangon manen ti Austria a kas maysa a naturay nga estado, a nagpatinggaan daytoy iti pannakasakup. Iti isu met laeng a tawen, ti Austriano a Parlamento ket nagpartuat ti Deklaratsion iti Neutralidad a nangirangarang daytoy a ti Maiakdua a Republika ti Austria ket agbalinto a permanente a neutral.

Tatta nga aldaw, ti Austria ket maysa a parlamentario a representatibo a demokrasia a buklen dagiti siam a pederal nga estado.[5][11] Ti kapitoliona ken kadakkelan a siudad, nga addaan iti populasion iti sumurok a 1.7 riwriw, ket ti Vienna.[5][12] Ti Austria ket maysa kadagiti kabaknangan a pagilian iti lubong, nga adda ti nominal a GDP iti tunggal maysa a tao iti $46,330 (2012 karkulo.). Ti pagilian ket nakaparang-ay iti maysa a nangato nga alagaden ti panagbiag ken idi 2011 nairanggo idi daytoy ti maika-19 iti lubong para iti bukodna a Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan. Ti Austria ken kamengen ti Nagkaykaysa a Pagpagilian manipud idi 1955,[13] timmipon ti Kappon ti Europa idi 1995,[5] ken maysa a nangpundar ti OECD.[14] Ti Austria ket nangpirma pay ti Schengen a Tulagan idi 1995,[15] ken nangampon ti Europeano a kuarta, a euro, idi 1999.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ World Factbook (3 Agosto 2010). "Austria". CIA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-06-10. Naala idi 14 Agosto 2010.
  2. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Naala idi 8 Disiembre 2021.
  3. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Disiembre 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Naala idi 6 Disiembre 2021.
  4. ^ "STATISTIK AUSTRIA – Bevölkerungsstand und −veränderung". Statistik.at. 2011-05-19. Naala idi 2011-07-24.
  5. ^ a b c d e "Austria". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Mayo 2009. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-06-10. Naala idi 31 Mayo 2009.
  6. ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF). Statistik Austria. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 2010-11-13. Naala idi 17 Nobiembre 2010.
  7. ^ "Austria". Encyclopædia Britannica. 31 Mayo 2009. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-04-19. Naala idi 31 Mayo 2009.
  8. ^ Paglakuan a Liberalismo: Ti Paradigma para idi maika-21 a siglo, panid 247, David Boaz, Edward H. Crane, Cato Institute, Washington D.C. 1993, ISBN 978-0-932790-98-9
  9. ^ Ti Panagbalbaliw ti Politika ti Europa, 1763–1848, Oxford a Pakasaritaan ti Moderno nga Europa, panid 209, Paul W. Schroeder, Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan, 1996, ISBN 978-0-19-820654-5
  10. ^ "Anschluss". Encyclopædia Britannica. 24 Septiembre 2009. Naala idi 31 Mayo 2009.
  11. ^ Lonnie Johnson 17
  12. ^ "Probezählung 2006 – Bevölkerungszahl" (PDF). Statistik Austria (iti Aleman). 31 Oktubre 2006. Naala idi 27 Mayo 2009.
  13. ^ Jelavich 267
  14. ^ "Austria About". OECD. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-05-06. Naala idi 20 Mayo 2009.
  15. ^ "Ti Austria timmipon iti Schengen". Migration News. Mayo 1995. Naala idi 30 Mayo 2009.
Bibliograpia
  • Brook-Shepherd, Gordon (1998). Dagiti Austriano ti sangaribu a tawen apanagbanniaga. New York: Carroll & Graf Publishers, Inc. ISBN 0-7867-0520-5.
  • Jelavich, Barbara (1987). Moderno nga Austria: imperio ken republika 1815–1986. Cambridge: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan. ISBN 0-521-31625-1.
  • Johnson, Lonnie (1989). Panagiyamammo ti Austria: ti ababa a sarita. Riverside, Calif.: Ariadne Press. ISBN 0-929497-03-1.
  • Rathkolb, Oliver. Ti Paradoksiko a Republika: Austria, 1945–2005 (Berghahn Books; 2010, 301 pampanid). Patarus iti 2005 a panagadal kadagiti paradoksiko nga aspeto ti politika a kultura ken kagimongan ti Austria.
  • Schulze, Hagen (1996). Dagiti estado, pagpagilian, ken nasionalismo: manipud iti Tengnga a Panpanawen aginggana iti agdama. Cambridge, Mass.: Blackwell. ISBN 0-631-20933-6.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Austria&oldid=394231"